Deoffic.Epifi.
D tony fi ut
Ub.de ÊnL
Hierar.
Luc. i.
ibidem.
Matth, ij.
Marc.i5.
Luc. 2.3» c
/(MO. 19.
lacas ampullas cum fyndonè aU>ade fericp > itavtviçleri
poffint, tcneantin brachiofiniftro.Etancequambenedi-
catEpifcopus.alatterinampullarn. Ampulla autem quæ
cumchrifmatoieft, ftatim cumbenediàafuerit,çoopcri-
tur.vth ncminenuda videatiir. Séd cenence earn Acolu-
thoamnesper ordinem falutant, dicentes : Aue fa a 61 um
1 Oleum.Primo Epifcppus,déindealij. Hoç autem myfte-
rium aliterexponit Dionyfius-,aliter Amalafius. Dionyfius
enim inlibr.de EcçleCHierar.capit. de his qüæfiunt
invnguentb dicit.- Myftica Ghrifmatiscorripofitiofigni-
ficataominumlefumexiftentemjfontanam copiamdiui-
!narum, 8c fpauiumfufceptioné refundétemdefuapleni-
tudine diuiniflïmas flagrantias > in quibus ad mencesDei-
formes ,in quas primo recipiuntur 8c deleâantùr in eis, 8c
1 àliis impartiütur. Chtifmatis aüt circumqelatio fignificat,
q> vit! fpirituales fuas virtutes & gracias cooperiunt propter
fiigaro vanægloriæ: Chrifmatis aut reuelatio fignificat
myfteria , quæ fiant ipiritualibus manifcftanda. Vt-
enimdiciturinTob. Sactamentum regis abfcondecebo-
numcft, opera autem reuelare 8c confiteri honorificum
eft, & cæcera quæ dicuntùr ibidem. Secundum autem
Ämalafium ampulla cum Chrifmate corpus Chrifti fignificat
aflùmptum de Virgirie , quod, ancequam tranfi-
ret ad Altäre crucis, aiiquo tempore erat coopertum, 8c
aiiquo nudum. Quando enitftfugit Herodem, acfinon
eflètRexregum: quando portatuseftadtemplü,acfi non
eflecomnipotens : quand© parentibus ciusredeuntibus
adHierufàlem, requifitus eft inter cognatos &'notos, ac
finonefletvbique: quando inuentus eft interDo&ores
audiens 8c interrogans eos , quaû non effet (onsfapien-
tiærQuodam modo coopertus erat & hoc alba Syndone
1 fe. mundiflima conuerfationevclfandHflîmacarne. N udum
autem erat , quando diuinitatem quæ latuerat per
miracula quæ faciebat- Nemo enim poterat facere öpera
• quæ faciebat , nifi elfecDeus cum eo. Sedpoftquam
tranfiuit ad crucem, nudum fuitcörpus eius ; quod figni-
ficaturperampullænuditatcm , quæ ab Epifcopo 8c eius
Diaconibus falutatur. Pofequam vero lalutataeftampulla
à Pontifice&miniftriscoopericùr , vt à nemine nuda
, videatur; quia Chriftus poftquam præfentiam corporanifi
fummus Sacerdos, id eft, Epifcopus debet conferrei
quia de folis Apoftolis legitur , quorum vicarij funt Epi-
fcopi I quod per manuum impofitibnenvSpirituffifan-
&um dabanc. Sicut legitur in A6tibus Apoftolorum:
Cumaudifient Apoftoli, Sccæt. Hoc igitur formam
vnam habùit tempore Apoftolorum per manüsimpofi-
tionem,fed poftmodum(ecundumc6nftitutun*Ecclefiæ
per verborumcxpreflionem. Hæc autem funt verba quæ
profert Epifcopus : Confirmo te figno crucis 8c Chriftiia-
cefalutis, in nominePàtris, &cæt. Signo enim crucis dicitur,
vtexignominia crucis non confundatur cdnfiteri
humanitatem.Diftinguunturenimnominaperfonarum,
vtconfiteatur trium perfonarurn diuinitatem. Vt autem
innotefcat eiftatus fuus'&Sacramenti effedfcus dicitur,
Chrifmatè (alutis , in hocperpendens (e locum' tenere
pugilis. Deus autem per pocentiam fuamhuncpugilem
roborat, per fapientiam illuminât, Sc per bonitatem rémunérât.
Sic enim pugiles inunguntur vt corigredian-
tur; & fic pugil nofter Indians contra vitia 8c Dæmones
fuam ’impedientia Deificationem certando fiiperanS
Chrifti veftigijs conformetur, & per hoc (alutem confe-
quitur. Iftius autem confecrationis foli,ficut di&um eft,
Epifcopi funt miniftri ; tarnen quia foli Apoftoli hoc Sa-,
cramentum inftituerunt & exercuerunt , ficut habetur
exduobus locis in Adtibus Apoftolorum,ex illo, vbi di-
citur:Fa£himcftcum Apolloeffet Corinthi, &c. ödequi-
tur: Cum audifient in nomitie Domini Iefii,& cum impo-
fuifiec illis manus Paulus , venit Spiritus fätidtus fuper
iftös, & loquebanturlinguis .&prophetabant. Et in alio
loco,&cæt.Cum àudiflènt Àpoftoli,quiarecepit Samaria
verbum Dei. miferunt ad eos Petrum & Ioannem, &cæt.
& fequitur : Imponcbant manus fiipeç illo s, & aceipie-
bant Spiritum fanàum. Similiter ad fölos Epifcopos
pertinebat hqc Sacramentum. Naha loquentes vfùali-
terfubditi poflunt aliquidprornittere , fedmaiorumeft
illud confirmare : ficinitiari poteftNeophycus & Cate-
chizari ad fideirudimenta per Clericos,baptizari per fim-
plicesSacerdotes v. confirma« per Epifcopos fölos, qui
fucceflèrunt in Ecclefia loco Apoftolorum , ficut fæpc
didlum eft. Vnde & hæc omnia confirmât didtumlnnom
- E
,âô confç
jcreaturfu
fius expU
cat.
\AStor, 8.
'AH. 8.
j- -■ I
Ibidem.
lemhominibusfubtraxit,inuifibilis fadushominibusin | centij dicentis,non ab alio quamabEpifcopofierilicere.
ccelum afcendit. Qupd autem dicitur quod Epifco-1 NampresbyterilicetfintSacerdotes, Pontificatustamen
pus ter alatinampullam, cuius alitus idem fit, quodfi- apicem non habent: hoc autem folis Pontificibus debe-
gnificat Epifcopus Spiritum fandum inhabitare fuper | tur , vel vt con fignent, vel per habitum fandum tiadant,
Ghriftum. I quod non folum Eecleiiaftica confuetudo demonftrati
Hxc igiturvnaio qua inunguntur Chtiftianipoft^bl vetan5ift> ^ « o A a im m Apaftolorura', qu * afferUPe-
ptifnmm, fcinclinv«tice , Scfemclinfionte. Sed licet | ^ « « « baptfeatBinde'
LUC.9.
Matth. 10.
Marc. 8.
L Tim. z .
Ad quid
valcat
Chrifma
in Con fir matione exceptis fpiritalib us vndionibus, quæ
;fiunt de ifto eodem Chrifmate quq^vtuntur Pontificçs
fiueincelebrationeordinum , fiue in confqcrationeRe-
gum, fiue inbenedidiohe facto rum vaforum & altar ium.
Baptizandus igitur in pedore inungitur, vt per Spiritus
fandi donum abijeiat errorem & ignorantiam, & fufei-
Ipiat fidem redam^quia iuftus ex fide viuit. Inter fcapulas,
I vt per Spiritus fandi gratiam excutiat negligentiam
&c torporem, &eXçrceatoperationembonam, vtperfi-
dem fit mfiditiacogitadpnum in pedore:per opensexer-
citium,fic fortitudo laboruminfeapulis. Inverticevero
vngitur baptizatus,vt fit paratus reddere rationem de fide
omniperènti.Per capurenim mens inteliigitur,cùius vertex
eft ratio. In fronte fimiliter vngitur baptizâtus , vt
liberecqnfiteatur quod creditrquiacorde creditur ad iu-
ftitiam, ore autem confcffio fit ad falute m. Vnde in fronte,
quæ eftfedes verecundiæ , cruxirnprimitur, vttalis
Chriftum confiteri nullatenus vereatur. Vnde feriptum
eft.Qui me erubuerit &c meosfermones,huncfiliushomh
nisecubefcet.
’ C a p , XXXXIII.
H Ocigitutoleoiando , quod Chrifma nominatur,
confirmandus confecratur, inquaconfirmatione
daturSpiritus fan dus ad robur. Et cum cæterasvndio-
nesfimplex Sacerdos valeat exhibere, hanc tarnen non
rentSpiritum fandum.Nam Presbytcrifiueexti^ Epifco-
pum, fiue prjdentc Epifcopo cum baptizant, Chrifmate
baptizatos vngerelicet, fed quodab Epifcopo fuerit con-j
fecraturtfij non tamen frontem exoleo eodem fignare, j
quod folum debetur Epifcopis cum tradunt Spiritum i
fandum. . . .. i. j {
C a p.> X X X X IV .
SVnt & alia multa infignia qua; celebraiitfir eodem die.
Eft enim ilia dies vna de prxeipuis folemnitatibus an-
n i,& , vide c*teris fileamus, de fexablutionibus quae eodem
diefblcrnnizant ecclefia, quae confiftunr in tribus;
in aqua, inlachrymis & in (anguine. In aqua duplicitef,
aut mareriali, quod fitinablunone pedum, proutinEu-
angelio loannis dicitur, quod ilia die mifit Iefusaquam
inpeluim, & lauit pedes difcipulorum fuorum, &csr.aut
fpirituali; de quo inEcclefiaftico ; Sicut aqua extihguit
ignem, itaeleemoiyna^exti ngui t peccatum.Inde eft quod
ilia die inftituit Dominus lotionem pedumpropter com-
mendandam humilitatem , & fieri cohringiteleemoiy-
! narumlargitionem propter charitatem. Seeiindaablutio
fitinlachrymis, fiuefintlachrymaematcriales, qua:pro-
fluuntexarboribusadconfedionemSacramentorumiad
vndionem fidelium: Baliamum. enim eftguntmifiuens
ab arbore , ex quo cum oleo conficitur Chrifma , per
quodintelligitur , vt didumeft j confcientia &fama,
quae funt animg mundamina :. fiue pocnitentiaies,
______ ^ ~ qua:
H
Deicribir
lùyûeriuni
fex ablutie
num,quz
hoc diefo!
lemnitcr
célébrabantur.
loan. 13 .
Ecclef.j*
Luc.zt, .
Matth. z6.
Marc.14.
Afoc-i.
TfdftatM.
quæfluunt ex oculis ad l'amentum in reeonciliarionem I inSabbato non permittebaturcólligi. Circahoramno-
peenitetium. Tertia ablntio fit in (anguine,quæ duplex in j namadÊcclefiarnccjnueniunt fidelcs,rcpi ç(èntanteshoç,
Ç
Matth, zét
ilia die fimiliter.intelligitunvnaeft ^nim fanguinis in pre-
cium, altera fanguinis in noftrae fragilitatis remedium.
Idem enim fanguis Chrifti, quifemel effufuseftin preciu,
quotidie facrificatur in altari in remedium:de quo (anguine
diiftum eft: Hic’calix noditeftamenti in meo (anguine.
De cuius mundamine iterum feriptum eft: Dilexit nos, &
ïauit nosapeccacis noftris in (anguine fuo. Inde eft quod
propter reuerentiam faerg vn6tionis,qug eadem die eon-
ncicur, Gloria in excelfisfollenniter decantatur, 8c cum
Gloriapatriillodiedicitur.Triduoenim Dominusiacuit
infepulchro,Aparte cotum fignificando. Vnde feriptum
eft:SicutfuitIonas tribus diebus Sttrihus nodibusin ventre
cethitaerit filius hoministribusdiebus,& tribusno-
ófcibus in corde terras. Quodexponens D.Auguftin.ini.
libro quxftioimm Euangeliorum d icit: Sextgferisdiei
partem qua fepultus eft cum prreterita no6lc, pro no&e 8c
die accipiensjhoc eft,pro toto die.Sabbatum nodte 8c die, -
nodtem Dominican! cum eodem dieillucefcente, ac per
hoc accipiendo partem pro toto , habestriduum&tres
nodes. Triduo ergo noftro fepulturam eius ad memo
riam reducimus, quam no recolimus celeb rand o, nifi ad-,
dattlr cum fexra feria & feprima& quinta. Dominicae-
nimnoxin magnagioria celebratur, ficutpatet omnibus,
quimorem noftr* Ecclefi« tenent, vt dicit Auguftinus in
(etmone quern facit ad populum in vigiliis Pafchg. Per
cre$ igitur dies, id eft, quinta feria, fexta & feptimatridu-
anam fepulturam Dominicelebramus.& ideo vt confor-
memur humilitati fepnkurg eius exceKa noftra dimitti-
muSjCampanas, Gloria patri non dicimus.H<ec funt ergoi
qua in die cosrire facimus, oleum ad triplicem vfum con-
fecramus,corpus Domirti^vfque in craftinum referuamus,-
Gloria patri non dicimus j poenitentesabfoluimus, pedes
fratrum 8c pauimenra Ecclefise lauamus,& akaria de-
nudamus, olculum etiarU pacis non damns, ne videamur
applaudere fadto ludae , qui ofculo tradidlt Chriftum.
denudanturaltaria ,quia dilcipulirelidto ChriftoDomi-
nqfugerunt,qui fignificantur pel: aitarisVeftimenta. In
lotione pedum imitamur Chrifti humilitatem & fa&um,
ficut fonat iftius diei Euangelium. Lauan tur akaria vino
&; aqua, quia ex latereChrifti exierunt duo Sacramenta,
fanguisredemptionis, 8c aquaablutionis , perqu^mun-
daturEcclefia:quaelunt Baptifmas&Euchariftia.Corpus
Domini referuatur a quinta feria vfque ad Parafceuen:
quia cum in Parafceue non conficiatur corpus Dominii
qui communicare voluerint habent facrificium ex die
priori.
C A P. X X X X V .
« • Voniam dies ilia qug Ccenadicitur, quattadecima
dieseft primi menfis , quando agnus Pafchalisfe-
1 cundum legem advefperam immolabatur,&deeius(an-
■ guine vterqne poftis cum fuperliminaribus liniebatur.
chrc docct Ideo dies ilia ccena Domini dicitur , quando Dominus
Exod.ii. j poftcompletum Pafcha typicum ad verum Pafchatran-
f) hens, myfterium corporis & fanguinis fui primum Apo-
ftolisdedit, cum proditor precium fanguinis a Iudgisac-
cipiens Chrifti fanguinem vendidit. Vnde eo die Sacra-
mentum altaris Dominus inftituit: quod in memoriam
pafiionis Dominies Chtiftianus populus colit. Vndeillo
diepraecipuè fermo debet fieri vel de Sacramento altaris,
vel de dile&ione C.hrifti.Poteft igitur thema iftud propo-
ni,quod feribitur in Apocalypfi,ex vtraque parte fluminis
lignum vitae affërens fruótus duodecim per ungulos menfes,
Sec.
.. C a p . X X X X V I .
SEquitur de Parafceue Domini,quæfolemnis habetur,
quia illo die Chriftus patiebatur, vt populus qui per
lignum fuerar exclufus, reùocarètur. Parafceue autc præ-
paratio dicitur : quia tunc Iudæi præparabant cibos » quibus
inSabbato velcetentur. Sicut dc Manna quondam
dicebatur,quodduplum in (extaferiacolligebatur,quia
Btblioth. Vet.Pat.to m. 13.
Cur hæc
dies di&a
fit ccena , v
domini
perpuh
Matth, z 6,
Diem coe-
nsefeqiii-
torPara*
feeue Db-
mini &
quid eo
die fiat,
aperit.
peut.2.
Matth, l p
quod Iofeph Sc Nicodemus venerunt ad fepeliendum
Dominum.Legitùrauté primé leiSkio ex Ôfæà-Propheta.
Hifcil.in tribulatipnefuamanecônfiirgentadme ,verfi-
teScreuertamur ad Dominum : quiaipleccepit, 8c‘fena-
bit noSipercuriet,Sc eu rabit nosj viuificabit nos pod duos
dies,Sc tertiadie fufeitabit nos.Ibi aperte agitür dé Chrifti
refurre6tione,vtpaflio Chrifti non terreat, quosfpesre-
furredtionis lætificat. Poftea fequitur Tradkus de Aba-
chc.quiapertius depa(Tioneprophetauit ,vbidixit>Cor-
nua in manibus eius. Poftealegitur leétio Èxod'i de agnb
Pafchali, per quodintelligitur immolatiolelu Chrijftiife-
cundum aurem Ioannem palfip, hac de ca'ufa.quiaIoan-
nes præfens fuit, quando Chriftus in Cruce pendens raa-
trem yirginem virgin* commendauit, vnde cohgruum te-
ftimbnium ferre potuic. Eadem diefiüt fpirituales oratio-
nes pro ohani ftatu Ecclèfiæ; quia Chriftus poftquam bra-
uitprodifcipulis,dixit:Domine,non proeis rogo tantum, 1
fed pro his qui per verbum corum credituri funtinme.In
oratione autem quæ fit prolüdæisgenua.non fledtimus: j
quiaipft fleftentesgenua Domino illudebat.Notandurh Matth. i
etiam quod ilia die corpus Domini non conficitdr, cüius
plurcscaufæ fuper illudHierem.Repulit Dominus A 1 rare T^ren x
fuum, affignantur. Hæc autem caufa ad præfens, fufiiciar, ■
quiailladie, hoftia fine velamine"eft oblata. Ideo ilia die
fub velaminemonoffertur; Notandumautemq quando
Cruxantepopulum defertur,quodtrèsAntiphonæde6â-.a/K(&.z.
tantur,lcilicet,Populcmeus,quiaçduxite,8ccæt.quodfî-]
gnificattriplicemfcripturarritituli.eratenimfcriptus He-
braicè,Græcè,&Latiriè.A choro autem tantum refponde-
rur græcé Sc latine , quoniâadhuctertia lingua,fc.Hebræa
filet. Quod vero Crux eadie difcooperitur,fignificat myfteria
legis in morte Chriftielfe reuelata. Tenebræautem ]om
quæfadtæfunteo morientefignificantcæcitatem Iudæo-
rum. quod vero os ex eo non eft comminutum, fignificat
quod virtus eius ex paftione no eft com minuta.S ci Iho au- q
tem veli, referationem fignificat figurarum, qnafi autem, Matth. vji
in filentiofiniturofiicium jquianondum Ecclefiærèddi-
turned caput fuum.
Poftquam
quæd-im
ad Para- •
C a p . XXXXVII.
PRælibatis quibufdam genéralibus ad Parafceue per-
tlnentibusquædamfpedaliafunt ponéda,&quædam
generalia ad très diespertinenria. Primo defpecialibus.
Notandüm ergo quod in die Parafceues Milfanon ce,le- ^
bratur. VndedecretumInnoccntij eft,dicentis:Conftat
Apoftolos biduo ifto in triftitia Sc in moerore fuilïe, & defcripficl
propter metumludæorumfeocculuifiè.Biduum memo- nunc couJ
ratur, v t traditioEcclèfiæ habeat ifto biduo facramenta fequenrer
penitus non celebrari;&loquitur de fexta feria Scfeptima.
Ilia igitur fexta die corpus Chrifti non conficitur fpècia- /^ducic.
liter,quia pro nobis, ficut di6Ium eft, Chriftus fine figura
immolabatur : Sc quia illo fublatus eft fponfusEcclèfiæ '
cum defcenderic ad inferos tali die. Illo autem die fpecia-
liter crux àdoratur, quæ abadftannbus ante Al tareofcu-
lâtur 8c falutatur. Ipfa enim eft , vt dicit Chryfoft.glorifi- pj
carida Sc adotanda, dicit.enim: Crux eft fpesChriftiano- chryfoft.
rum,refurreâio mortuorum, cæcorü dux, d efpe rator urn
yia,claudorum bacillus, confolatio pauperum, refrenatio !
diuitum, deftrudlio fuperborum, male viuentium pcena,
aduerfus dæmones triûphus, deüiétio diab61i,adoléfcen-
tiüm pædagogus, fuftentatio inopum.fpés delperatommi
nauigantium gubernator, periclitantium .portas,bbfcfto-
rüm in urus,pater orphanorum,défenfor viduarum,iufto-
rum cbnfiliarius, tribulatorumrequies, paruulorumcu-
ftoSjVirbrumcaput.fenum finis, lumen intenebris,feden-
tium regum magnificentia,(cutumperpetuum,infenfato-
rum fapientia, libertas feruorum, Imperatorum Philofo-
phia,leximpiprum prophetarum,annunciario Apoftplo-
rum,mariyrum gloriatio,monachorum abftihentia,yirgi.
num,eaftitas jgaudium facerdotum, Ecclefiæfundamen-
tum,@rbis çerrç cautela,templprumdeftru6ligfidolorum
rçpuifîo,fcan4alum Iudæorum,perditioimpiorum,inua