F. DmiddcAugußa.
4 6A ^ ......
cffe defiderat, ftudeatfobrietari, quia fineeanondiu caftitas
eft fecura, & çum proficientcproficit,8c cum decref
centèdecretcit, heet quidam fine ea modo fibimet aliud,
nefc/'o quaprçrùmpciorie promitfcanc.Ç)ennis äucem laus
in fine canitüf. bîeccrèdo tot ÔC cantos exqnificores vit-
cu cum, qui prædi&am fecuti funt regulam ,in fua æfti madone
decepcoSjVnufquisq; enim in arte fua {apienseft,&
ftudiofi vi^tucum,fiunt in earum exercidis fa^iences, fl:udiofi
veto diuiciarû vel delitiaturti fæculariuin, efji ci uncut
irieärümprouifione pmdentcs%.uc®:Filiihuius fe’cu-
li pcudentiores funt Blits lucis in geneçatione fua. Gafti-
taseftvirtiiS,origine cæleftis, hancS. Angeli ab ipfo Domino
»omnium yirtutum fot\caliptincipiojptimitusdi-
dicemnt,& indeclinabilitec feruauerunt. Hanc furnmus
vnus Magifter noftej:, ó& fn cçlis AngelprüMagiftereft
, Chrift9pornin’ nbbisde cçleftifchola,âdterras publice,
j docendó attulit ,& matte fuä gïoriofapn virgineftvperfe-
«äarn&primampoft fe,huius fecuUdifciplinam, magiftra
! in cathedra virgirtaiis munditi^c^teris mirandam, & i-
mitandam prgfeCit.
Caftitas quàtuotfacit, cotpusmundificat,ficut è con-
trario luxuria inquinac, vt fi non effet alia merces caftita-
tis,quam ptçfens.muriditia,nécaliud luxüriæ fupplicium ■
nifi foedjtaSjcaftitatis honeftas effet ampleófcenda,& lüxu
Iriïeturpidohotr’cnda. Item mentemUberamfacit&ex-
jpeditam,quia nee provxóris prouifione,nec pro fifioruru
education? folliçitpm réduit, nee affç&us dileérionis ad
coniugcm,& filiös ligat,nee f^ntus zelotypiae caftum ex
a'gitatjnecfpllicui^eltqriatnodp^VpriplaceatjVelqtta-
litet haeredés diiiites'faciat, nècqu*rit genetos velnurus,
nee e ft fertfus aftmium per vxorerri, fibi foKviuens,& pro
fefolo fpllicïtus,in feipfp qüiefceris. Multa fuifde quib.
oportet cóniügio ligatos efie fpUicitos, ita quod il\^ care
nis deleóhriö nullo modo eft eis taraiucunda,quam an-.
xietas varlarum curarum,quas patiuntur, eritpoftmodü
' atnara , quas Apoftolus tribulationes carnis appellat,à
concubitum , licetaliquando propter debilitatem,aut|
fluxumfeminispolluatur, quamuiscaro dele&ationcm 1
experiatur.tamcn mente nota confentit. Vnde S. Lucia |
dixit : Corpus non inquinatur, nifi de confenfii mentis.
Secundum eft,formale , & Ipirituaie, & eft propofitum
përpetuqfe conferuandiimmunémà voluntafio expéri-
ménto venereædileâàonis. Vnde Auguftinus: Viigini-
tasèftincorpore corruptibili incorruptiohis perpétua
meditatio,ideft, quod homo in propofitogerat , quod
nuhquam dabit voluntarie ôpetarh dëcifiôni feminis,
propter experiri deledlatio nera veneream. T ale propofi-
rum eft adtus virginitatis virtutis, quod fi lapfiun aliquan
do fuerit, poteftperpoenitentiam redintegratfilicet ebr-
ruptio carnis non poilic recuperari. HieronymusadE u-
ftauchium. Audenterloquor;, cum omnia poffitDeus
fufcitare,virginem non poteft poft ruinam. Tertium eft;
vt fieproponat homo perpétué continere propter Deü,
vt diuinis rebus pbflit vacare liberius, non propter vere-
cundiam aut (anitatem, aiit ne oporteat procufare,&nu-
trire puferoSjVel iubefle marito,&c. Corinth. Mulier&
virgo,innùpta cogitât quæ Domini funt, vt fit fandta cor-
pore &fpiritu, quæautem n up ta eft , cogitât quæ funt
mundi.quomodo placeat viro.. Profeblus vel grad us ca-
fticatis pluribus modis diftinguitur. Eftettim alia caftitas
coniugalis, He caftitas vidualis,& caftitasvkginalis.
eciamalia caftitas in aâ:u, alia in affedtu quidamenim
fun t cafti corpore,fcd non men re,& quidam cafti mente,
licet corppre bportet eosreddere debitum côiugale. Sed
decaftitatisgradibu s,ficutR,eligiofisCoouenic,vidcam9»
Primus gradus eft cônrinëntiaab a^uearnali, cum pro-*
pofito fic manendi,'& omnibus il licitis motibut cohfen-
fumnegandijifte gradus,quia adhuc eft vicinusterrenS
volûptâtiper nbuitatem conuerfionis 10< vapor tangit e l
carnalis te nratio nis, quafi foetor libidinis ardent is. Ne.i-
g^irquafi vxor Loth retroxefpi riens pereat, feftinetad
moniem,fiiblimioris cafticatis gradum laboret a t cingere,
; quib us cafti funt liberi,& exonerati. Corinth : Volp v os | vt laluc-ix, nepereat in fcelere ciuitatis, in peccatoluxu-
fine iollicitudine efle, &c. Item confçientia.m lætifiçat; riæ,quo plunmlperiemnt.' Primus ifte gradus eft adhuc
! quiagratumDeopriftatbbfequium, quiproipfpillam j inlaborepugnæ.Sè “ incerto viéloriæ, dum folavolutas
carnis dulcediriem refpuit, quam ihundus pro magno cô I cum adiurorio gtatiæ P^in^t,contra quatuor liöftes car*
;cûpifcit,lætificat-autem,4uiaî)eo placet,©eumplacat,& 1 nis priuitum.» pröUöCä-
Deo proximate facit-, &Deioffenfamcauetin deleda- j mentaadlibidinemi&D^onftt»>^gge^ 0pgm/ £ t
tione carnali,& præmium cælefte meretur, &Dominum funt quatuor cotradups. Conhdat tax^ny 0j ljjllCas
auftorem munditiæ per caftitatem imitando fequitur. | aeinhsreat fidelicerilh, quidixit: Inmüh4v(jje ffui:am
Cum fit gloria magnafeqüi Dominum, qui nos prçceffit j habebms,fed confidite,quia ego v ia mundum.QyieciJ
ihmunditiacaftitaris,virgovirginisfilius,virginumfpon p ia b o lum ,v tfo rr io r,a Jh g au u ,&% ^ e iu s d irip ^ ^ ^n
fus.Icemtam hominibus quam Angelis amabilem & e x - uertetad pacem,vel fiibiicietei exaftotes fuös,carm,rci.
petftabilem facit, hominibus, quia ram boni* quam mali licet libidinofum pruritum, & affeiftionis illecebrofum 1
venerantuream, Angelis, quiacumnaturaliteromnea- appecitum. Secundusgràdusefticum permacerationem
nimal diligat fimilc fibi, & Angeli cafti homines caftos fa / carnis,& per alia fpiritualia ftudia, affeâus mufidatui jöc
miliariusdiligunt. Adcaftitatisautemacquifitio.nem&: caroitaTpirituifubiugaiur,vtrariustentetur , &mitius*1
profeftum,& obferuationem^ valent ea quae fuprapofita j vt quamuis adhuc non plene câreât concUpifcentiarum
hint,de remediis luxuriae , fcilicet alienatio & feparatio
foeminarumd viris,& confortium contubernale caftoru,
quorum exemplo caftitas doceatur. Item delitiarum fuga,
quae nutriunt carnis illecebras. Item, exteriorum fen*
Inum cufto dia;vt non videat, vel audiat »vél tangat vnde
t entetur : lté ocii deuitatio ,quæ eftiânua omnium vitio-
rum, maxime carnalium. Item cuftodiainteriprum cogi-
tationum &affeökionum cordis,per quas coluber primo
caput venenatum ingerit. Item, oratipnis fi;equentia, qua
obtinetut auxilium à Deo contra omnesimpugnationes*
Nota triplex eft gradus virginitatis.1?rimus eft integri
tas carnis namralis,imo donum naturae, cum quo omnes
nafeimur. Secundus eft prædiiftaintegritas, aim propo^
fito earn ad tempus C0nferuandi,&pofteanubendi,ôeil-
lud non eft virginitatis virtüs , quamuis talcs feCundum
vulgatem modum loquendi dicuntut virgincS. Tertius
gradus virginitatis eft, propofitum habendi.Sc confetuan
diincorruptionem carttû prôpfer DëntoV Êt ittà viégini-
tas fi fit cum debitis circümftantiis, ëft virtusi&adüS yir-
tutis.Etiftavirginitas mulriplieiter commenda’tuf,&plu
raad earn requirantur.Primam eft ëordiale;feilïcbi: quôd
homo nunquam voluntarie experiatur dele&ationerti
enete am com plete, fcilicet, mentem fuffocantem,
ftimulis, qüafi fpinarum aculeis, ôç Iebufeus adhuc inter
terminos habitationis éiusjateat,tamen itâ depvcflus fit*
&imminutus, vtfacililabore fedetureiuscommotio,&
imperando magis, quam reludando infurgentem com-
pefcat,nifi forte ex prppna négligéntia & infidia Vires fu-
mere, 8c grâiiius i mpugnare per mi t tatur,ficut filiis îfrael
Dominus minàtur,Iûd.7.quàhdo ex negligentia propria
hoftës fibiâ Domino fàbie^os noluerunt delere * quod
npliet éosàfaciè eorum delere, perquæ peccauerunr,
per Hibc & pun iren t ur, v nde p oftea faepius ab ëisfUnt gra-
uiter tribulati,& fubiugati. Sihoftibus vitiorum fideliter
tefifteremusVqüàndo nos impugnareintipiunt, non (olh
non Vincëtémur a b ipus ilia vice, fedetiam ita debilità-
ren’tur,qubd pbfteà rarius auderét nos impetere,‘& fi im-
pétèrëntiFaçiïevintetentùr,dpnecpenitusdelerentUr,c^
vixâüaereritmmiré.Scd tepide^elujftandpdalnùs eis vi-
resScauiunifiepius , & acrius nos deincepsimpugnandi.
Sciendum tamen quod aduetfaritls quando forticer vin-
citur, aliquando diu expedfat, quod de ep'dé.vitio nôiriii
pugnàt,dpnëc afluefçat fie m o i p u gnan dp r e filire à je
fiftendb impàratusexiiïei:«, & tune îteiurn iübitrp ex im-
proùifo irruît, vtimprbuiips tantpTcçùrius.proftetnat,
quantum àdrépugnanduminuenitimparatos. Exemplu
de illo
aedlb/qui/ùperhofte'mirruir qnanao iam anHa dép<Tqiuercanauro
expofuajMadiütùresrüokpoft
prïlium'ifeaùnifit.quiaimmmenuspugnæfu^jtibném
non habuit. Sichoftes Iuda bellum coriffifcuerufttpopalp
aicSabbathi,»qnieoe&otio,&itaplurimosocaa«ut.
Sempcrîgimrfirausparatihoftibusvlrilirerrèfiftcre^uià:
ipii'non quirfaintnos impugnarc, ériam cum vidc-ilrur
quiefeere, quia hojciprum cSflàie ab impugHatfene, impugnare
eft, quiadlud ccflàre, non cicmcntiæ éorumWl'
Iafflmdinis.iedaftutiæ'&ftaudiseft.Reg^Nèftiahtjfé’d'
ignorent donéc vemamus in mèaipéoruin,&inWfiüa-
mus eos. I>ronérb.,,ff. Intelligitur inimicus cuin
traOtauericdolos, quando iiibmifencvoceni iùam, àiug-
geiHOne ceflanao,ne, credideris ei j quia&ptemnequinx
luhtin corde illius-; qui operit odium firauaulehterjrèùe-
labiturmaliriaéius. Tertius caftitaris gtadiis eft.itaedo-
mitas babère carnis èoncupiicentiàs, quod vix tariflime
& tenuiiSme rentiantiit,& ex affeûu tàlém induiOècaffitatls
aiFeaionem,vthotreiit.& ita detefteturbtnnes card
ùàlestnbtus,quodqu3iinauiêamin(Jepatiatur,n^C’poffit
audite traRari de operibus carnis,nid cumborrore cordis
&cxectationc. Si quando veto pro vtiluate aliotum, de
matrimonii caübusaiiquidrratdandum occurntdraquieumilibus
trabletùr. Et cum in, ibporeiomni humorum
rcaundanria natural ter fe refoluit,itaquiete&infenfibi-
'r^^^Pd^^^^,^rt^^^'^btpiumpitantafiatHniiuiaginàtioni~
bus dludatur, necfenfu&dæ dele dbtiomstitMetur.Tfta
edperièâacalbtatisdercrintio, proutinhocpeccacicor-
potepbteftaràrispptfcaMinlisobrineri.vtautemikbilib:
fer ifi iiocgradu & contmucper(éutrct,puto-adhoc tea
OTutpnutfegiümrmgularep&q'uodfupernamralispoiEbliitaoetnetas
effeTideamr, in carne vïuete,& carnis Vida
»qn-fentire. Fttpdi tainen. vei éx ftatura, vel ex debilitate
corporis; carnis mbribus carefe' jtlemmquepbifiint, fed
menas ^ftitasycultiprçdiéfe carnis puntatejexiblawtü-
I gmtiapoffidetüf. Vnde Propheta iioc quai!
pradigmm mira tut,cum’diçiaVemte&videteopemDba
Huni?quæpofuitpiodigiafcpirterrâm,auferedsteUaigv
taaonnmcarnahum, vlquc'adiiues tenæ,ideft,viqueâd
extremos nioius. Aci culiodianicailiratis & virgimratis,
&adexpuguandamconrrariamejusiuxuriarn, luntplura:
muamenu. C^cyaibcir Auguinnus indea'gone Cluiiiia-
■no ..Quod in ter omriia Chridianorum certàminaduriora'
luntpr^acafHtatis.Primum'eftfùga.Gregorius:Quicor-i
pus iuuin connnenti* dedicant, Sabitare cum îfeiinis-
non prælumant. Nam quandiu vitaiis calot viuitin corpore,
nemopræfdmatiguem concupifccntiæmfepenitùs
extinaumeiTe.'Secundûmeft éohmbernïuin Iiixurioiôrumvitare,
Require de remedüs luxuriæ ante. Tardum
eit cuftpd!a extenorum ferdüum. Quartumeftrépreino
cogitanonum prauârumj&àfFeélionum carnalium. Hie-
ronpipux: Gogiçatio edvelqrantiquüs ièrpenslubric’a,.
naqudd mfl eapireterarur, rotus ftatim iilkbitnr, duaic
<^a,ideft,cogitatîbniftadmbbuiandum eft. Quintum
:Cl ^ ° rPusn^ ou^rb^eli.tiis‘, nechutnredelicatèStrane-
Hieronymoe.:vènter
carnalis. Hoc reiedio
■ Rveum^^rPPP^PP^.^rabftingüiniseffufîone.'Nul-
^meftemmaiumàladeo'in&nùm.quodnonverberibus
eriani a nat uta fua Sc coiducrudine mitefear. VndeApo-
nqius: Gaftigo corpüsmqum ÏSécçapnmdmiftodum
S - e, & “ T " renlP6rc ''till labore intendere; braaoni,:
buarn h 1 Cirnispoft mortem^
mV(miil0^r cuius dalbdlatioheninüe quasriti cun
'Ë È m Ê Ê S Ê % “ tbi &<èmperfteumiabuit>kfi<:
'dicènifum inubluîti1
pme^iume quod deftdgjafti.Honumreiftédinm eftTrdc
quens & deuomqraaq. Pialmus. Nifi Donuiiuscutto-
drenc auitaterodu vanurnlsärorätiqiii euftodr/qam.
1 ^ ï t ' n'XxÜV. ' ' $ I " / '
t&qüadin
tnbiuvAcàmlumtsl. ■
Q bquiturergo3vacare&videre>quoniâegorum De^ffl
U &bxalr?|âbriiigenà’bfls>&c. Varatidjvöcarquietemit
.ft.bQftnténàonem.qiua'beUisvitiônïmTopirisi'arTidflib.'
iubiügatómehsiams!detinreqiHèreere,&Debintehde
re,«anteiligerequoiuodoipfeeftDeus, qui a r i p ot<.n_
ter potiur.&rampic volait impetus renrarioiium,'&vi-
norumcompriniere.Sc pcenqquum perfepturas fepe
promimt, hominibus bonævolunrarisdonare.Leuir.r^.
Dqibopacemin fimbusyeftris.dormietis nou erft qui
exrermat,auftrammdasbeftito,;«de.iQuiE)eovultmti.
dereineoe'ffçhabetyacàre,&&fuperfeleftarè.Threnor.!.
,BonTOeftprçftplaricumiîlentiofaIutàréDei,fedeBitS:
btanus,&racebft,«çleùab.icftiùpraie;PÊl.rElqneauifiigiens,
«:maniiiniblitudine, expcciabam qniidmunmc
tear. Yapandumefta concupiiccntijs. & penurbaaoni-
ous,ot ab occupationibüsmUndanis.ïfta tria màxniiê in i'
pedtantVacMbuemftintualem.<^iautemnihilCo S e '
pitótmmundo,pipfc, velproçhafis fui,iam non habet •
vndepermrberur,quianiliirEimetamirft:recômodi horroiemftxuqètjnectemëreiudicetea,
necoccupeturco--'
gitandoea «£ rrpâàndo4 poteftfe tanto liberius adiiïter-
roratpansferreinruenda,, quàntp exterioribus magiseft
expeditus. Nam fi fijperioribus yultintendere.debet ab
inicrioribusiibercftc.Aujsfihaberpcnnasligaca's/vcïind
téi^aUcpriedfas,nonporéftibmaltovbRndofübléuax'
re.Infp^tuâbb^fflafiintfi»perioraÿ:quæmteribià.quQ'
adexpenenaasipiritiiales. . . -
i' c A P. x x v ;
' memorià Deo inunddt.
P T qnia dejoiimtatRproaiftu’fupra rractammeftp
.quaattendirur^lftiuxyftæ.p'êrfeqibd'côlifëquénter&ad'
contempiaauaS virât profcehim appfópiinqüare confidet ■
raporqspa(E^uslhicitamùâ..Eoqü6avolenribu:sinfpirj-
rüproficc're, eciam iftudnon inutile videamr, diótumeft
e^1^;fi1PralqP9dpérfe<^b^irituaRsviræ,iiîtribüsprih-'
c^^^PP^^G'Pte^omsillimifhatioiiejin'vblUUtatis'
recatudinej&inmerhbriæîdgiçireatDeumoccupàtibnéd
Memoria yt in Detxiu intendere iugirersdlueicatfdiqjiii-'
hæreatjeiufqueviastérere&fiequéntàre addiftat, ' qux'
xunt,leiftiq;c611dtio,méditatipdei)eo,dratioj&côtem-.
piatio. LePtio bonafimt quafi femina & materia médita'
tiohis.Vnde qudia visübi m edit^ti vbl oranti occurrtre
meogitafioneftalibuscplloquqs.vâkâionibüsautnbgotjjs
prins oecupareftûdfc memoriâtn.quià q’ualis liquor
y^mnindimr,talirePredo|ebiti«eqüalesberbàsiricôr-;
.dis hortoplantaueris, taliai'eminagerminabnni. Colla-
tioipiatuahs mftruit mrclle(ftum . a f a , » i » ( , » . , ;
memoriam bdnæçbgjtarionispftplefæeundat. Sieècon'
^ ° 9^ ° £ oe P&bu,at!0 >teVfi,*pcrditinftuàuôre,afr
rectum inninidar, inutiles cogitauones eprdi inicrit, cô-
icientiamrodit,profe(ftum ipïrxtùàlem.impedit, poena?n
meiëtur.Le<5tidtahsirequentètur, <le.quapoftea nohfit
inütueinorationecogitâre,c][uÆilluniinet'a4Deinoutiâi
accehdatadeius aittorem, fnoreîhonos inftruat, animët
ad toleTanda aduerfà,muiidi çontemp tum ingérât, &dë-
fideriumpatriæcmleilis, doceatchfèerhere inter vitia &ç.
Leérionem iæpe interruimpa.torario jficüt & alias à- r
«lôi^èÿjVtîæpe ïhens^âo!Deum éleüetüri -r ■
, V a quö öminebönmünobisflqe-
- y.renecefleeft. . '. : ..
C a p .