ipfum, in qùo, totus gratiarumorbis fîtüs eft, indeàçcipi-
mus.Eft enim in yîipquoque myfterio, & huncipfum, vt
ita dicam, vngimur, & abluimur : fèu, Vnéfcio, Sc abluti o
noftra ipfè eft, &idemipfènobis ccettaeft. Adeft autem
his qui initiantur, fuaque in eos illis munera c o nfert: non
fane eodem modo in onines; fed abluens lutum vitiorum
collie, Sc abluto form am fuam imponir: vngens autem, in
operibusSpiritus fan 61 i adtuofum aeftrénuum facie, quorum
ipfe prop ter came mfadhis eft thefaurus. Poftquam
vero initiatum ad menfam, ad corporis videlicet fui dona
comedenda adduxerit, to turn immutat, &in habitum
fuum transfert., ac lutum de cætero non lucum ( regali ni-
mir um effigie fufeepta)fed iam ipfius régis corpus eft,quo
beatius cogitari ninil poteft. Quamobrcm & myfterio-
rum excremUmeft,quoniam vltrarionprocediturrnecap-
poni quidquam poteft. Clarum eft enim, primum egere
medio,& Hocextremo. Atveropoft Euchariftiam haud
fupereft quo tendamusjverum hie confiftentes, ilia difpi-
cercoporter, per quae thefaurum adfinem vfque confer-1
uare poflimus.
Baptizatisigitur nobis Sacramentum illud quædebet
præftat omnia: nos tamen perfedti nondum fumus. Non-
dum quippe dona fànâi Spiritus habemus, quç à facratif-
fimo vnguento pendent. Etenirtt à Philippo baptizatis,
propter beneficium ifljic nondum Spiritus fimdfcus conti-
geratjfed infuper Petri Sc loannis manibus opus erat.No»-
dum enim, inquit, Spiritus fanftus in quemquam mum venerat,
fed bap tiz.au tantum erant in nomine Domini left. Tunc impone-
bant manta fuper illos,& accipiebant Spiritum fanttum.Eo ade-
pto, & initiatione fuam in nobis virtutem exerentc, gra-
tiam quidem datam tenemus, cetera autempræftari à be-
nefàâorenonadmodumrieeeflè eft. Fieri enim poteft,
nos quorundam pcenas debere: nec prohibet quidquam,
& data non cprrumpere, & officij numéros nonexplere.
Cuius rei multi funt teftes. Et Çorinthiis id, Apoftolis et-*
iamnum viuis accidie. Namexhisquifpirituerantpieni,
qui prophetabant,quilinguis loquebantur.aliifque orna-
mentis confpicui erant, tantum tamen aberat, vt prorfus
diuini,& fpiritales eflène, vt inuidia, ambitione importuna,
contenrio ne, Sc huiufeemodi vitiis lab orarent. Et hæc
iüis exprobrans Paülus, adhuc carnales, in quit, eftis,&fe-
cundum bominem ambulatis. Atqui fpirituales erant, quod
ad partem aliquamgratiarum attinet: fèd hoc eis ad om-
nem nequitiam ex anima eiieiendam minime fufficiebat.
In Euchariftia vero talé nihil eft. In quibus enim panis vitas
ea operatus eft,per quç mortèm euitarun t,& neque cç-
nantes vilo feelere obftridti funt,ne que vllum fuperindu-
f xerunc,nemo taies accufàuent.Non enimpoteft,nonpo-
' teft, in quami hoc my fterium per omnia operari, & initia-
tos à qualicunqueimperfedlione vindicare.Curitaîquo-
niam hoceft myfterium operari, quando go affedtos nihil
eorum qtub adeflè poflun t, deficit. Mcnfae enim promiflio
in Chrifto nos, & in nobis Chriftum habitare facit. Ait e-
nim, in me manet,&ego in eo.
Chrifto in nobis manente, quidamplius requiratur?
aut quod bonum nos effugiat? In Chrifto manentes quid
aliud defiderabimus? Ille habitator nofter, Sc ipfa habira-
tio noftra eft. O nos talihabitatione beatos:& beatos ite-
rum,quia eiufmodi domus in colæ fadti fumus.Quo nam-
que bono egerepoterunt fie affedti &conftituti?Quid vi-
tiofitati, & in tanta charitate verfànribus commune fit?
Quid tandem malitanto bonorum cumul o fè opponat ?
Quid enim vel præfèns fiibfiftfere, vel abfèns ingruere
queat, quando Chriftus adeo famiharicernobifcum eft,
Sc nos totos pénétrât, & omnia interiorapoffidet, & nos
cingit ae protegit? Nam tela éxcrinfècus iadfcata, ne in nos
incidantprohibet,yndecunque fè obiieiens, eft enim domus:
&,fi quid intus viriofumeft, difiicit&expellit: efte-
nim incola,&domum fùarn totamimplet.Npn enim ali1-
quideius, fèd eum ipfum connnemus : neçradiumali-
quem ac lumen, fèd folem ipfqm in animas recipimus : vt
inhabité mus & inhabitemur, vt induamur& induamus,
8c permifeeamur, & vnus fpiritus cum co euadamus. Eter
nim anima, & corpus, & facilitates omnes repente fpiri-
tualesexiftunt, quoniam anima animas, corpuscorpori.
ytmyftcrjisfacratiffimis initiemur: alter Um, vtänimüm
ad virtutem appellants,humana,inquam,diligentia, nihil
aliud opus fuerit > quam data fèruare, Sc thefaurum
nqn proceaerc.
Relinquitur ergo ^ folam myfteriörum virtutem omnium
bbnorum nobis largitricem effe. Atqui hör um älius
alius effedus, Sc opus eft: fpiritus, illiufque donorum
communio a fandiflima vnötione pendet. idcirco, tam-
etfi non ipfo initiationis tempore, fed multo noft, fpiri*
tualedonumadreniconferre quis poterit, nihilominus
caufiam, Sc vnde robur illud, ignorare non conucnit.
Nam& baptifmiilluminatio mox quidem ablutoruma-
nirtiäbus immittitur: at non tuncab omnibus cernitur:
fed a quibufdam probis poft interuällum cognofci t ur,qui
multis fudoribus & laboribus, & charitate erga Chriftum
ocufum animas perpurgar unt.
Propter iftam vnébonem, domus orationis ad pieces
nobis auxiliantur. Vn6tas enim vnguentojioc ipfum nobis
Hunt,quod vocantur.Qupniam effufum vnguentum,
aduocatum eft nobis apud De um & Pattern, & ob hoc i-
pfiirn, quod effufum eft, Sc chrifmafadum,& vfque ad a-
nimam noftram effufum eft. AjtariaautemSaluatoris imi-
tantur manus,&: panem a menfa delibuta, velut ab inCor-
rupta illa manu, Chdfti, corpus accipitnus, Sc fanguinem
eius bibimus, velut illi quos Dominus primos tali conui-
uio accepit,poculum plane tremendum propinans.Quo-
niam enim ipfe idem Sc facerdös eft,& altare, Sc hoftia, Sc
offerens,& quod offert,myfteriis rem diuifit,& illud pani
benedi&ionis, hoc vnguento tribuit. Etcnim altare quidem
eft Saluator, Sc fäcrificans propter chrifma. Altare e-
nim indé ab initio inftitutum eft,vt vngeretur: 8c facerdö-
tibus hocerat faccrdotes eile, inun&os effe. Sacrificium
autem propter crucem & mortem, qua pro Dei, & Patris
gloria mortuus eft. Mortem porro, Sc immolationem ll-
lam annüriamus,quoties, inquir,pane hunc comcdimus.
Infuper & vnguentum, & vnétio eft Dominus propter
Spiritum fändum .Idcirco facere quidem ^ndtilfimaom-
nium,'&fandificare,atfändificari,& quiduis tandempa-
ti non poterat. Hxcautem altaris,&facrificantis, Sc offe-
ren tis,non oblati & facrifi cati erant.Nam Sc altare fändi-
ficate dicitur,4/f<*rc,inquit,^«fl(ffanftificat donum. Panis vero
propter carnem fandificatam, 8c deificatam, & quas
ambo haec, tum vndionem, tum plagas accepit. Inquit e-
nim3panisquem ego dabo,carp mea eil,quam ego dabo ( videlicet
facrificans )pro mundi vita. Ideo offertur quidem vt
panis,offertautemvtvnguentum,&feroet,carnem deifi-
cansj&nosvndionis confortes accipiens. Quorumty-
pum Iacob fuboftendens , cum lapidem oleo vnxifiet,
Domino dedicauit,ei vngendo offerens: fiue carnem Sal-
uatorisfummum angularem lapidem infinuans, quate-
nus diuinitatis effudit vnguentum, veras Ifrael,mens qu£
fola nouit Patrem: fiue nos,quos ex lapidibus excitauit fi-
liosAbrahas, participesvndionisfäciens. Spiritusenim
fan dus fuper vndos e ffu fus, & alia nobis, & lpiritus adoptions
filiorum eft. Et teftimonium, inquit.rafdit fpiritui no-
Jlro, quod filij Dei fumus, in cordibus noftris damans, abba pater.
Adhaec prodeft fandiffimum vnguentum volentibusin
Chrifto vitam exigere.
DE V I T A IN C h ’r ISTO,
LIBER Q.VARTVS.
Quam ei commoditatem par'tat facrofaniïa Communio.
k Oft facram vndionem ad fan dam
I menfam progredimur,qu?vit?huius,
S de qua agim us, finis acmetaeft; quam
| cum attigerim us,, nihil iam nobis ad
[ quajfitam Sc optatam feelieitatem de-
I erit. Non amplius quippe mortem,&
' fepulchrum,& melioris vitae comtnu-
nitatem,fed ipfum quirefurrexitmeque donorum fpiritus
quantum capi poteft, fed ipfum benefadorem, tcmplum
&fan-
&fànguisfànguiniCoalefcit.Qmdindeîpiçftatîtiorapiç- meliamdhobisillatâttiaèqüantéfti,maiore cumulorepo-
ualent humilioribus , Sc à diuinis humana fuperantur, ■ nens, honorem, quern eipccc^ndo nos abltuiciamusre-
quodque derefiirredione Paulus fcripfit, mortaleabfprbe- j parauit.
Magnum vtique pretium. Vita aUtefn ornnem ho-
norem reddidit,& quo ilium honorare,& Patrem ho-
norari confentaneum fuir. Etcnim præcer multa , ma-
gnaque opera qua: exhibuit, quae Patri gloria: maxima#
fuerunt , turn vitam totamab Omni peccacopuram gef-
fit ; turn accuratiffime , & perfediffime leges fibi ab eo
datas exfècucùs eft : non tantum iis quas ipfe fèruauit (etcnim
Patris met pracepta feruaui, inquit ) fed eriatn quas
hominum vitae praefcrlpfit,folus coeleftcm philofophiam
terræ praemonftrans Sc inferens.
Pxæterea miraculis ipfis , quorurti Caufiam 8c audo-
rem Patrem prædicauit. Præter hæc omnia, quis non
yidet, hoc vno folo,cum hominibus verfatumeflè,Sc
adeo intègre çarni implicitum fuifie , quo clementiam
Sc beniguitatem mittentis fe pleniffimei & manifcftilli-'
me demonftrau.ir, gloriam, quam omnes ei conuenien-
ter tnbiiere debebànt, cônciliatam eflè ? Si enim boni-
tas eiùs benefadis metienda eft, & generi humano per
oeconomiam Deus adeo benefecit, vt eo pertinendum
nulli parceret : fèd omnes diultias fuas naturæ humanæ
incluaeret.( etenim in ipfo habitat, inqùit, omnis plenitu-
do diuinitatis corporaliter ) perfpicuum eft , nos in Salua-
tore lupremam, Sc exdmam benignitatem eius cogne?*-
iiiilè , Sc per ea quæ præftitit, folus homines erudiuit,
quan'opere Deus mundum dilexetit, quantaque fit e-
ius ergage.nus noftrûm cura Sc follicitudo. Vnde ôcNi-
codemum 'ad Patris humanitatem agnofeendam hinc
inducit, & iftuc bonitatis eius fufiSciens indicium eflè
vult. Sic Deus dilexit mlindum, in quit, vt fihum fuum vnige~
nitum daret, vt omnis qui credit M ipfum, nonpèreat ,fed habeat
tara vita. De eatero viuoiamnonego, inquit, viuitverotnme
Cbrißus.
O myfteriörum mâznitudinem. Quantum eft enim
Chrifti mentem, ac fenfum noftra: menti çopulari, Si vo-
luntad noftræ illius voluntatem, & corpus illius noftro
corporiadmifeeri:Qqalis noftra mens,diuina mente ob-
tiftente imperium î Qiialis voluntas, beatailla voluntate
fbpêmntepQüalis terra,ab igné illo longe vida?Hæcporro
ita euenire, P.aulüs teftificatur, dum fè nec mentem ac
fènfum,nec voluntatem, nec vitam fuam habere: fèd hæc
omnia Chriftum fibi fadum eflè Confirmât. Aitenim, «oi
fenfum Çhriftt habemus. Éi\ anexperimentum quavitisetus, qui
in me loquitur Cbrißus ? Et, putß autem quod & ego jpjritum
Dei habeam. Et, diltgo vos in vijc^ibiu tefuChrifii.Ex quo pa-
tet, ei fiimmam cum illovolunt^tem, confenfionemque
fuiflè in omnibus.Viuoautem iam noiï inquit, vicir veroin
me Cbrißus.
Adeo perfèdum eft hoc Sacramentultn & omni Sacramento
excellentius, bonorum faftigiunt^ & apicem
compledens : liquidem & omnis humanæindilftri* finis
vltimus hicreperitur.Deo enim ipfo. in fèipfo potinïur, Sc
Deus nobis coniundione abfoliltfffima coniunaitur. V-
numenim cum Deo fpiritumeffici,quidhacconlociatio-
ne poflit eflè perfedius i
Quare Sc aliis SacraTmentis perfedionem fola Euchariftia
impertit, eaque adiuüat, dum initiant: quandoqui-
dem fineeaperfcde non initiant, iuuat ctiam fècundum
initiationem in ipfis initiatis, cum radium è Sacramen tis
emanatem,&peccatprum tçnebris opprefliim recupera-
re opus cft.NanVdeficicntes,& fceleribus extindos ad vitam
reuocare,vnitis facræ menfæ munus eft. Homo qüip-
pclapfiisnonpotefthumanisviribusèrigi, necimprobi-
tas hominum humanaiuftitiaexpiari. Nam peccate, res
in ipfum Deum contumeliofà eft. Per prauaricationem e-
nim fzgàfinquit, Deum inhonoras. Et maior quædam, quam
pró homine virtusexigitur,quæ criincnabolcat. Minimü
enim aduerfus maximum fè iniuriofç ac peciilantergére-
re, immane quantum eft facile. Sedpetulantiam hanc, &
iniuriam pari honoré co nipen fare, h o eve ro nèmo poteft,
pfæfèrtimfliniuriofusplùritimilli debitorfuerit, & qüi-
dem tam infignium, vt ne dimidi/quidèm vllaménfura
fit. Neceflè eft enim, qui crimen piare ftudet, etiam detra-
dum honorem læfo reparare, &plus debitis repehdere,
aliaque reftituere, alia quibus iniquior fuit, velut æquali
pondéré fuperaddere. Quod fi neutiquam paria confè-
quimur,maiora quis confèdetur ? '
Quapropter hominum nullus fibimet Deum,fuam te*-
tribuendo iuftitjam reconciliare poceft. Necwero vécus
lexinimicitias iftas componere valuit ; necingratiælege
viuentibus,ad pacem hanc cônfèquendam ftudium Sc diligentia
fuffecerit. Nam& hoc, & illud virtutis humanæ
opera,& humana iuftitia funt^: fiquidçm 8c legem ipfâm
B. Paulus homintimiuftitiam appellat. Iufliiu enim Deix
inquit, non funt fubietli, fuamkylitiamconflituerequarentes.
De vetèri lege lo quitur. Tantum quippe duntaxat contra
vida noftra valebac , quantum eft ad fanicatempræpara-
re,medicique manu-diguosefficere.Ifx enim,incpak,pada-
gogus noßerfuit in Ghrißo lefu.. Et S.Ioannes in ëum qui ven-
turus erat poft ipfum baptizabat : Sc vniuerfà philofbphia
humana, omnifque labor ad germanam iuftitiam quafi i-
nitiamenta,& præparationes quædam finit.
Quare quonigm per nos,& à nobis ipfis iuftitiam hanc ] lemillamcoronamei nexuit , idcirco fblü Cfirifti corpus
præftare nequibamus, Cbrißus ipfe nobis iufiitia fa cl us eil a i remediumaduerfus pecCatumeft,‘&: vnicapeccatqru ab“
Deo Pâtre, &fanäificatio, & redemptio, & inimicitias in carne , oli tio languis eius. Nempe ob baric quoq; carifam i prin-
fuadijfoltiit,ScDeum nobis placatmon folum naturæ com- j cipio condicùs eft, vt Patrem glorifi caret,fiçut ipfè confi-
municec, neque folumquando morte occubuit: fèdfèm- tetur, fè adhocriatum eflè, & ad hoc veniflè in mundumi
per, &vnicuiquehominum: turn vtcruciaffixus: nuncvt &per omne tempus deinceps, tancummodo quidquid
epulum dans, fi refipifeentes Veniam rogitemus. Solus e- i hue facèret egit, lïuius vnius rei gratia etiam atqüe etiam|
nim & vniuerfum honorem parenti rerandere, & de ab- i maioremq; in modum laboratiir. Hpc nàmq; corpusplè*
latofàtisfàcereporaitfilludvira,hocnécefua.Morcetnfi- j nitudinisdiuinitatisthefaurusfuit f & bmrfis peccati ex-
quidem, quam pro gloria Patris in cruce pertulit, contu- ; pers erat,omnetn iuftitiam implebat, generis eon fbrtibus
( höftii-.
vitam aternam.
Si enim pater maiora Sc metiora beneficia in natu-
ram collocare non potuit, quam in filijadnos defeert-
fii collocauit,panumeft, filiumei maiorem gloriam bo-
nitatis 8c hurnanitaris parère non pocuiflè, quam hinc eft
confèdutus.
Hac de cauftà ifto modo Sâluator per fè ipfiim,vtfè, &
geniroredignumfeft, eum honotar. Quid enim aliud Dei
honor fie, quam excellentem eius bonitatem démônftra-
ri? Atque hæc eft gloria, quæiânrpridem ei debébatut, 8t
^ mortalium nemme perfplui pbterar.HinCj/î^w.iftquit,
ego fum,vbi efi honor meus? S oli aamque filioorania cdnfen-
taneaerga Patrem præftare licuit.
Itaqite hoc ipfum oftendens,(è folum potuifle hoc negotium
cónficere,poftquam opus ömneabïoluit,Patrera
honore afféâum his verbis alloqüitur : ego te clarificaui fù-
perterram,ntanifeßauinomentuumhominibus. Rede. Eft e-
nim Verbum,& genitorisexpreflaitifett imaginem, ß>len+
dor gloria,& figurafubßantia eius. .
Ec qUoniatn quia carni copulatumeft,cüm fenfu vi-
uentibus euafit incelligibile, omnem mentis quæ ipfum
genuit, bonam voluntatem nunriatiir. Ad quod & illud
fpcófcare opinöf, quod Philippq, Patrem yidere cupienti,
aic.jQtti videt me,vidct & Patrem.Et hinÇeft apud Ifaiam, vo-
cabitur nomen eius magni cortfilij angelus'. Sicigitur nihil ad
gloriam Patris prætermittens , folum medium pa.rie-
ceminimicitiarumdeftruit, Sc hominem criminibusab-
foluir.
Quoniam vero fècundum alteram riàEüram, noftrarU,
inquam , Sc humanam duplici natura conftânSÎèfus Patrem
honorauit, & de corpore Sc fanguine fuo admirabi-
Xß<9.
Zpbif. a,