Nunc autem & Græcælinguæ pâtribus, idipfumpræ-
dicantibus : fcilicet Magno BâfilioinAntirecrcis, fantfco
Athanafio, mülcis locis; fan&o Cyrillo, fan&o Çregorio
f Niceno j quomodonon abfurdum eft, eo's, qui eadem
nuncillis fapiunthçreticosreputareîEgo quippe non ha-
benshuius reidertiohftrationern, tanquam exiftentis fu-
per demônftrationem; &videns tantum exercitumPa-
tram hoc fapientium, arque decreto Dei matrem Eccle-
fiarum idiplum determinantem ; non tutumelfe cogno-
fco aliter lapere» Quarnquam fi contrarij demonftratio
haberetur, &res huiusèfletperceptiua: neque fie oporte-
ret p;am confiderationem | tantoram parrum, ae Sedis
Beau Pétri fententiæ humanam demonftrationem anre-
ponere. Mufia enim demonftrationibus t diffonantium
noftradocet religio. . , _
A t vero & de azymis cum manifeftum fit, quod in fa-
era feriptura panis ncrminetur,fiue fermenratusfit, fiue à-
zymus,& quod fèro ilüùs facræcoenæ,prima, vt aiunt tres
Ëuangeliftæ, azymorümerat:in quànon tahtum comedi
panem fermentatum àquoquam ludæb,non licebat, fed
neq; omninoin domolud^i inueniri. Et quod duo difei-
puli miffi fimtad priparandum in coenaculo,legale &: af-
luetum pafch'a, & quod, y t aiunt Euangeliorum expofi-
tores,omnibus, quæfecundumiegem erant, confumma-
tis : Saluatorpane accepto » coeleftia tradidit facramenta;.
qui panis intelligitureffç ex illo , qui time propter legale
pafchapræparatus eratin menla, & ^iuino Chryfoftomo
dicente, in odogefimahomilia fùper Matthæum ; nihil
' côtrarium legi fero illo falüatoremfecilfe. Et quotifi effet
panis illefermentatus,manifeftevriq; hoc contrariümefe
letlegi.Éx his-omnibus indubitantertoncludi video, per
panerri azymum,fiia tradidilfe dojninum myfteria.
Qupniam rurfus Apoftoli,eadem nobis tradentes myfteria,
non diftinxeruntjfiue fermentatum,fiue azymum;
Sed orientalis Eccléfia , continuo incepit fermentatum.
Occideiîtalis verb azymum; eo quod gerit imaginera pu-
ritatis&firieeritatisâe veritatis. Vtraque ego quidemfi-
militer adoro & colo.J-atinos veto,in tantum prudentio-
rés æftiraoi quod illi quidem minime hoftiam de ferm'eri-
tato vitupérant j fêdfimilitervenerantuf. Horumautèm
multinori riment in fanda blafphe'mantes. ’
Adhuc autem riiulti Hicunt ie fcandalizari,quia multa
entra Apoftoloram canones & fepremgeneraliüm Çon-
ciliorum, vident mTatinorum Ecclefia fieri. Me autem
neq; hocfcandalizare valet. Qmre?qui primum quidem j
difeurréns & ipféeofdem canones, & ad ptæfentiarefpi-
ciensj multa inuenio, &in haegente-contrario modo,
qüamyt canones iubentfada : & plura & maiora, quam
iliaquæaiunt Latinos transgredi: vtnoii fintfecundüm
hoc ipfi melioresÜlis.
DeüÆfe&hoc confidero /quod omnium quae in ca-
nonibus cômprehendüntur, alijs exiftentibus dogmatics,&
dequibus oportet credere:alijs vero inadioiîe,quæ
agendum, &non diftinguunt: &horumrurfus âlijsde-
pendentibüs â Dominico &Euangelico mandata ; alijs:
Vero non : quîefingulâà ftudiofisnotata funt. Canonum
vero de fide,& quorum eftdbminicum mandatum, nul-,
lum vnquam Ecclefia Romana mutauit l neq ; poteft hoc
often di.Quos vero mutauit vél reuocauit.hi funtillorum
canonum,qui neque de fide funj,neque à dominico pendent
mandato. Hoc autem nullüm eft inconueniens,
Quæ enîm it'a fe habent, etiam fi fint per generale Conci-
milliaadillos adduda.illorum fidem fpônterécepërunt:
vt eriam & hî,qui ad Perlas coïiucrfi fuut.'
H .ce igitur ego in me ipfo vertens aûin\o, minime credere
valeojhôs ab illis, ratibnabilialiqua cauladiuifos elfe;
tanquam illls in aliquahçrcli &c mala fide exiftentibus.
Si enim parsilla Chrîftianofum,quç concorditeradcon-
ftiratüm Dei decreto ab initio tbtius Ecclefiæprincipium
ordinata eft; quæ legibusrcgitürô^ Euangèlicb leripone,
& multitudine lemper crefcit, ha;c quidem eft in hærefi:
Qucevero pars ab haciiifte diuilaeft, per omnia (ana eft:
hæt neque legibus viuit, neq; ad vnuiu ordinata eft prin-
cipittm, & femper fécundum multitudines, ad alienilfi-
mamDeigentem conuemcut; &iniplàprorfus, quan-'
turn ad illitei.ïtos, Euangeliras extindus eftfermo: defe-
i raitemô Deus omnimbde Chriftiahifmum,lédnullopa-
j do hoc fieri poteft.Yerax enim eft promiffio diccntis,««-
bifcumfore vfyad confummationem fuuli : & portasïnfernï mi-
rime praualituras aduerfus EccUfiam èjfe : Et Petri fidem nuquam J
deficere quod etiam de-omnibus Petri lucceflbribus in
conlcquétibûs temporibus, intelligi dignum eft dbmini-
ca oratione. Siquidem oportet credere magnum aliquid
; e’ÏIê, quod ex ea effedum eft.
Ex his igitur & huiufmodi rationibus,: non poffum æ-
; ftimare,quod Latinis in hærefi non exiftentibus; rationa-
\ biliter hi illbrmn deuirant cômmuriioûem. Sieniftr|bc
I eflèt, iufta itaque diuina prouidentiaëxiftçnte ; Oportet
j prædida quatu.pt, vel principaliora eorum è conuerfo j cpntingere: Et Cum caput totius Ecclefiæ ab initio confti-
tütum cecidiffec; oporteret vtiqtie domiriüm, alterum
\ caput lhfcitare fanæ parti Ecclefiæ: nefine capite &inufi-
tatum>& deordiuatum & deforme magnum & my fticum
corpus Chriftifemarierét: fed venio ad Ipecialiora.
Mæcgens, prbpter duo ,.vtiçadicatur, Latinos accu-
lans, æftinlàt öpprtere ab eis le diuitli. Vnum &principa-
Iiu$,quod’aiuiu,Spiritum fandum ex Pâtre Filioque prQcedcre^
ècundurii,quod per azymos panes (àcratiftlmam
celebrant hoftiam. , ^ ; .
Ego autem tempora examinans, vidéo quod fchifma
quideifi nodunl quadringentoram eft annorum. Sub Ba-
filio etiim Macedoiie, Sc Forinof Patriarcha,vt aiunt,in-
ccpir;à quibus nondurn prçdidorùm annorum numerus
eft çompletuS. Eccléfia vero Romana ante inçhoatum j
lchifina, pluribus quam feptingentis annis per azyma
conftcièbat fandilîïmam Ç Telétam.^Alexander enim Ro-
; ■ manusPonrifei, quifiib Adriatto gloriolo Martyrio vi-
^ tàm finiuit, hoftiam de azymo Ecclefiæ R omanæ ftatiiit.-
Poft quem non paucos Romanos Pontifices Deus virtu-
t ç & martyrio miraculis glovificauit : vfetiam vtra?que
partes in làndis ços connumerareiir. Simfciter Spiritum
làndum ex Pâtre Filioque,tâquam ex vno principio procedere,
vidéturEcclefiaRomàriatertere,ante inçhoatum;
\ TchifinajpluribUs quam quadiingenris annfs^ Beati enim
illi viri, diuinüSAuguftinus, Âmbro(iusMediolanenfis,
& Hierbnymüs, qui claraerunt circa temporaThepdqfij
Magni; ex quopræterieruntvfqùè nüncplures quam o-;
dingendanrii; quosLatinpiûmEcclefiadodores&régulas
,’ pîetatîs ducesiiabuit. R i diuinam 2perientesferi-
pturam, mulris lbçisfiioramoperum manifefte notant,
• quod Spiritus fendus ex Pâtre,Fiftoque,tanquam ex vno
principioprocedit, ; '' ' ' '
At veto Romanus Pontifex Beatus Gregorius, qui di-,
citurfùilïèfub Iuftiniano,ante fehifinà, plurib^squa treaudprirate
centis annis, fuperioréS fuos & ipfe fëquënsyeauctem de | liuiti determitiatà;fed rebus çonfequentibus temponbus
Spiritu fàndotradit fenrentiam. Qfûire fnarionabile ef- ' cadenribus & humains difpofiuombus mutatis :; poteft
fer, f t opter has caufas a Latihis diuidi : opdftcret ||||ab ; Ecclefia ipfà, gratia melioris mu tare. V tmulta taira repe-.
initio | f | fecere i STneq-, (Endos hoc fapiehtcs & azyma ; riiintar,eriàm in ipfis Concihjsj ofterionbus mu Ira prio-
immolantes putàre,rieqj comnranidçbncjlia cumeis pa- ! rufxi Gônciliorumdecretajcum eodem fpintu,vel omm-
ri fecèrei Nuncâuteïn pbft vnacum cis cëîebtatd fèptem i no irritantibuSivel omnino ad menus conuertentmus.
concilia generalia,& multos azyma (acr-ihcantcs, & præ- j r Scdquiailla,quæhuiufmodi fimt, propter velocem
didam de Spiritu fendo fententiam in fuis fcrfctis rnani- hümanarum rerum mutationern riequetiuseontingunn
fefte predïcantes,(Endos & ab ipfisGççcis r'eputatbs.pro- in quolibet verp non eftpo(iibile,vel non eft radie gene-
pter eadem ip(E, poft multos aririos r veile ab eis diuidi, raie aggregare Concilium.Sedneque eft quodlibet tant*
quomodo nbffcaret bmni rarione? quamqqam deSpiri- difficultatis, vt 'generalidèliberatio.ne îndigeat : no opor-
ru iando.fi foliillius linguæ patres hoc traderenr, nolle tetrarbari, fi mater Ecclefiarum, ram fbla circa (elyno-
créderei nondurn tantum eflet malum. : 1 d o , ^uæ HuiufmbdHünt y fuis temponbus Apoftphca
corrigit & mutât vel irritât. N6 enim eo quod
lit maioris audoriratis, &magis polfit generale. Concilium,
quam Apoftolica ledes.generalia aggregantur Con^
Cilia; fed quia incidentes Quæftiones diïhciliores line, &
màioreindigeantclifculfione. \
Ex his igitur bmnibps, nouilfima méa conclufipeft il"-
lajQupd Ecclefia Romana eft fumme orthodoxa,& nul-
km vnquam caufemalicùi dédit, ytrationabiliter ab eà
diuidatur.Et quod qui ei funt vniti &obedientes.&.man-
dataDeicuftodulnt, in ftatufelutisfinedubiofunt. Ita-?
que ÔC quicunquefpretis his, quibüs placet infehifmate
perfeuerîte , adipfem toto animoaccedùnt : hoc felubri-
ter de lè,& deliberare,& agere puto.
Eiufdem Domini BarlaamiEpifcopi ad eofdem dmicos fuosGra-
1 cos}& deprimatu Ecclefia Romana,& deprocefitone
Spiritusfan£li.
QVodin primo ad vos rhilïb lèrmone, ô amici &fra- |
tres, fine aliqua probatione tanquam manifeftum i
lumptiiib eft: Ecelefiam videlicet Romanam principal!
Dei vo\untàte, matrem elfe Càthqlicæ Ecclefiæ : proprio
fermone nunc tentabo vo'bis dcmdtïftrare. Deprefcans
vos;vt ficubi me videririscôgitationibhs deceptum; nbft
pigeât vos vérbo vel feripto, errantem ad redam reuoca-
reviam.
Incipiâm igitur inde. -Deus nullam multitüdinem iji
entibus, dimittit inexpertem virtutis vnius : per quod infnicum
multiaidinis"& indeterminatjim ,termino&or-
ine formari valeat; led femper miiltis fimerftatiut vnum
commune .principium , non fqlum lohginquùm & alte-
rius generis, & multaalia noneiuldém gëneris comprc-
hf ndéns; federiam prôp(nquum & cum multis eiufiiem
generis.: Et hoc fi quis incipiendo | Deo^qui eft commune
omniumprincipium, voluericmente tranfire; per fu-
percoeleftes , & coeleftes Sc inferiores uaturas : & cum his
videreveteris teftamènri fada, & quæcunqué aliàproui-
dentiæ acceptantis funt in vniuerlb opéra : iâdubitabili-
ter ica fe habère in omnibus inuèniec. Et conueniéntér. -
V t enim ait Theofogus in primo de Filiô fermone: plura-
litas prih cipiorùm ,& carenria principij, initia fimt inor-
dihationis. Ex hac autembriturfolutio. Soluçio %ero o-
mnino eftDei alienum.Quapropter & f^dus propter nos,
hbïno, & duodecim éligens viroS, quos fepienriadecq-
ràns,millùrus erarad nqftri generisfecqnciliariqnem: his
principem & caput fuperftitmr Petrum>primum aliqrum
eum conftituens : per ea, quamuis communiter omnibus
data; fingulariteriplï &manifeftius tradita.Ligandienim
& abfoluendi poteftatem, atquepaftoràle minifterium;
quæ & ante refurreólionem St poft, per communia & alià
verba omnibus dederat, (pecialiter & exprelSus Petro
dat, ipfi dare pbllicens claues regni coeloruip, & lùper
eum Ecelefiam fiiam firmiflîme ædificare, &eius fidem
nunquam deficercv&fiiosipfiim fratresconfirmare, &
adhucpalccre totamEcclcfiam ter ei præcipiens. Quiae-
nim per haîc, caput ipfimi aliorum Âpôftolorum confti- ?
tu?bat dominus , &hbc intendebat; multa huiuis argumenta
eflèpolîunt.
Primum enîm:fî riihi'l differentiùs ab alîis,per eaPetras
accipieb.it; non facile mttehiettir alia càùfià.ob quam,ni-
hil fruftia faciens fepieritia, hæcfingulariter Pecro loque-
batur. Deinde &Euangcliftæ & in Euangeliîs &;in adis,
vbicunque commémorant Petrum cum aliis ,*vel onini-
bus, velaliquîbus jfemper & vbique ipfiim aliis præbrdi-
nartt. Quodrion vtiquê oblcruanter racerènt, nififeirent
eum primum aliorum iDomino conftitutum. Inuenio
etiafn Apoftolbs, illi-, vtluoprimari femper cedentes. In
j adibus ehim,aliis Apoftblis pàriter ram eo exiftentibus,i-
pfiim video femper lèrmohem inchoantem,alios vero fe-
j quentës. Deinde & illud confidero, quod cum ea quæfe-
j craqjenti incarnarionis magis (une rieceflària ^ ficu'ri eft
; crùx, palfio, niors, refurredio, & perquâtuqr Euàngeli-
Iftas pfenius feribantur : ea vero quæ in tantum non fimt
nqcelfitria,ab aliis omitranrar,& ab aliis dicantur; Ilia per
quæ Pétri primatus oftenditur : tanquam exiftenria illorum,
quæ magis luntneÇelferia , $c dqilatuor conferipra
funt, tanquam valde neceflàriunrlir, omnesfçire, cui Ëc-
ciefiæ principatus à Domin'o crcditus eft.
At vero & diuinusDionyfiuisin tertio dediuiriisnomi-
nibus verticalemTheongorum Jûmm/ratemiMàgnumPctrutn
-dominât : & ex func vniuerlà Ecclefia j addito ipfi diuiilO
Paulo, fummos Apoftoloriim Pcmmi & Paulum nominar,
illumfindliterpræoKlinâns.Qirarevndiquemâoifeftumeft,
ab%iploDominoQhriftq,iplumaccepi(fe alîorum
principatum. Et hoc valde decen ter. Q^oniam enim o-
portebateurn,qui.erat prbprie & vere aliorum Apoftolo- I
rum princeps, non femper eis corpbpaliter àdclfe ; fedfe- ;
cundum corporalem præfentiam relinquefe cos : vnum '
deduodecim vice fiiaprinciperp âliofùm præponic, hominem
hqminum; vtfadadifpenlàrionis, deque in hoc
aliis prouidënriæ opêribiis apprétianda funt. Sed videa-
mus rëliqua.
'Mulrinoftroramdodqrum * Pontifices quidem lo-
cum'o^tinere duodecim Apöftolotum : prefbÿterôs ve-
ro, fep tuagi n ta.Ergo p ri mi P o nri ficunî Ap o ftoli fun t.His
adhuC prior qitidemprimi tus Chriftus.’Secundo vero&
,ab omniumprimo conftitütus,ad habendam prirtcipàn-
dirarionemadalios/beâtiisPetrus. Quid igitur > oportet
ne,pontificale quidem minifteriiim, non in ipfis Apofto-
liscircumfcribi; federiam fiiccefforibasipfümtradi, vfe
i que ad fines læcuioram,vtfemper in mundo fint Pontifices
luccèflbreseorurn; pontificatus verb primaramin i-
pfisoporrebacfiniri, vtquemadmodumin ilüsfkduseft
aliqüis decretoDei primus, o uem a lij pro capite firoduce»-
bantjhod nequaquam ad reliques tranfeat.vralij aliqüexti
vnum fuum principem purent ; fed omnes per omnia có-
æquales fint? Er ex qua differentia-hoc debéret cohringe-
rcr; vt pontificale quidefn minifterium tranfeat adffuccefe
fores:principandiverö officium,feéundum pöntificatiim
minime, cum vtraque fimiliterelfent à Domino öftenfe,
& fimiliter multitudmi fideliurii necelferia exiftaUt ? Vel
quomodo toraliterprouidentiæ opus élfet, órdnia fipien-
ter adminiftranris, Apbftölisquidem proiiidere, veha-
beant primärem : quos ita gratia erat perfeâura, vt don
indigeant in mulrisducem hominem habere': poft illôs
, vero multitudines fidelium inprmcipatas&ihordmaças
i deferete ferré ? Ego enim contrari urn ciedo : ideo Petrum
principem aliorum conftinitum fuilfe, y tfecunduni ean-
dem formam femper in Ecclefia ad vnum reducanrar o-
mnes principihm.Sed quoniam pontificatum quidem ad
multos tranfire impoffibile erat; ideo licet multi in diuer-
fis locis / Sc orbispartibusEpifcopi a bearo Petro creâti
fiierunt, vt de eo Chronica irrdicac: &onines poffibile
j eftnominarifuccellbreseius, fecundumpbntlficàïem di-
1 grtitatem ; fed ramen fecundum vtiraque , pontificatum
aio, & primatum folus beatus Clemehs, fiicccffofeius ab
iplbfiibftituitur.
Ipfe ehimin quadam ad Iacöbumepiftolaitaharrat:
qüod diuinus Petrus ante paucos dies fili corpbralisJiniis,
cohuocaratora Rqmana Ecclefia jcbnltituit eum ebratft
omnibus vice fua illis Epifcopum, ‘dicens ad ilium qui-
3 em ; Tibi do ornnem tradirata raihi à Domino potefta-
tem : adplebem vero, vt in omBibus.illi ranqua'm fibi attendant.
Itaque extnn c aliarum quidem ciuitatum port-
rifices, inuenies , nihil vt plurimtim æftimantes ópottèfe
curiqfius agere, vitra ilia quæad luam dioecefem pertine-
bant. Romanosyero pontificesa bearb Clemente ihd-
piendo; tanquam tori us orbisprælatirrarn & curam haben
tes, vniuerfeliaadminiftrare moxordientes,; advnî-
uerfes parces ^ reguläres Epiftolas mictenres , Sc quæ vbi-
quepéccabantUECorrigere nitéhtesi & quqd aéehdume-
rac omnibus ftatüëhtes: vf porèft hoc fciri i fiqusi reguläres
EpiftolasRomanorum Ponrificum à beato Clemente
vfque ad fenéhim Syluèftmm difcurrérè Voluérit: in
quibus non pauca inùenjet contenta, etiarii éoram, qua:.
nunc Eccléfia GræéorÜm fecit àb iîlis Ponrificibus în-
ftititta & originem habentia. Vûdc quod in machina
vniuerfi contingit, qifod quæ loriginquius à Dèodiftant,
pröcliuiöra (unt ad peccandùm , & minus'dererùiina-
ca & mutabiliora : quæ vero prbpïnquiora finit » ea-
A 4 dem in
*videturdé
eflediiunt,
F
fcribum.vel
ûmile quid.
%