ä m F.Dauidde Akgtißa
tineat?& Dei auxilium h'umiliter adfingula inuocet,&p&
tienter, fi pro voto ndn fuccedit, aflidue fuftinéàt. Ipfa
quandoquc recordatio profiçiendi eft viaprofedus,dum
humiliamur,&perhoe.meliu$afuperbiadefcdimtir,qiiia
iaepe nimia prpnciendi fecuricas, mentem extollehdo Éèf
iicit,&feruorconrinuatus vires corporis exhaurfoJEtideo
Deuspie curium noftrum temperac , vt fongius proceda-
tur. Triaftintquæmaximeàprofeduretrahunt, npnfolü
perfedioriis,lfcd &felutis,fleur iftplurimis experimur.Re
miflà voluntas,horrordifficultatis, diffidentiade auxilio
^ratiæDei. Remiflà voluntas vultbonum,{èd fine conatu
îaboris , &ideo confiietudo lenitatis cito retrahit earn à
propdfito perficiendi. Ideq pigravoluntas fêipfàm ratio-
riis inftindu cogéré debet, & quafi pigrum animal ftimu-
lisDei,&foc præmiiagitare-,&; violenter impellere. H or- i
ror difficultatis per,dilcretum & affiduum mitigatur &
vincitur vfiim.GratiaDei ficut adeft incipi<?ntibus,ita non
deeritprôlicere ftudentibus,&vtilius eftnobisiemper ti-
m'ere,ne f orte fiibtrahatur nobis, vt tanto ftudiofius con-
feruare eamlaboremus,quam fi certçeflèmus,quodnun-
quam perde renriis, quia turicn eglïgentiuseam rëcipere-
•mus,& minusproficerenius. Timorenim fàcit foîlicimm
& agilem,iecurirasplerunq; defidem &torpentêm. Do-
minus noluit dare miis lfiael Mamiafimul in tanta.quantitate,
vtpluribusdiebus fiifficeret, ièdvtfingulis diebus
^colligèrent,excepto Sabbato,defignâs quod quotidiepa-
nemgradæ,ideft, dbumanijniæpeteredebemus, dicen-,
tes: Paném noftrum quotidiànumdanpbis Kodie, & qui
darhodie,cras quoqjdare pafatus eft, tantumme negligà-
mus petendo colligere, quantum fiifficit.ad fidutis profè-
dum.Cum in orationete fentisexaudîaim,& illua quod
petieris eflè impletum,rioli extolli, qùafipro tuàiàndita*
té teDeus exaudierir,deprotuidi!edione;iecerip quod ro-
gafti.fèd cogita, quodprofiia bonitateidfàcereper fe dif-
pofiiitj-vel aliorum honorant piece s p otius attendent, &
gratias agëDcOj,quitë iuæ dilpofitionis cooperatoremha-
bère voluit, & aliorum amicorum fiiorum oranrium fe, in
^îocpàrticipem facere dignatus ëft,yt in orationis ad u, &
•pietatisaffedhi merearisj&inexauditionis fiducia cqnfô-^
lëris,& etiam expetirionis tus impletion e 1 ætiftceris j&ex
‘fris créfcasinàmore Dei. Qui benigne procurâtnobispc-
cafiones,quibus ad oratfenis præfidiuin çprnpellimur, yt
imminentes moleftias euadanius,Vel bonadefidçna.ihlpi
fat,quæorandocompleripoftulemus, vt'çum rpgatus ex
audieric,magis afoétur. Et tanto foiicitius eius v.plunrati
parère ftudeamus,quoeûrrinoftris defideriis pie & prompte
fauere^c obediré videmus.
g . C a p . X X X I V.
Quare qttisin orationeaDeononfemperexaudiatur.
CAufeautem quare non exaudimur orantes,. plures
! finît,autex meritis culparum oranris, Efaiæ, Cum
muldplicaueritis orâtionës veftrasjnon exaudiam,&èau-
dà fiibiungitur : Manus veftræ fanguihe plenæ flint, id eft,
peccato.Ioàn. Scimus,quià peccatores Deusnonexaudit.
~Efi.iæ,Peccataveftraabfconderuntfaciemeius,neexau-
rdiiet. Aut ex tepore orandi,quianon feruenter,&deuotè
drant. Hiercm.Orabiris me,& exaudiam vos,cum.quæfie
ritis me iri toüo corde veftro, quafidicàt, non aliter. Aut
quia non perièueràt orando,donee obtineat.Lucæ 11. Si
peffèueraueritpuliâns,ptppterimprobitatemeiusfiirget,
ife'dabit ei. Iud.4. Scitpfe,quonia exaudiet Domj nuspre^'
ces vé^Sÿftperièuerauëii^;..;'Antex diftidentia exaudi-
tionis;Iac.i.Quin.hæfitat,nonæi^met, qupdalîquidac-
cipiatdDeo.Eccl.ïS.Antepratïonéprçparaanimàmtitam
& noli eflè quafi homo qui tentât Deum,fcil:fi velit cxaur
dire.Autquianoduun^&indjfcretunieftjqfiod petiçur,
vtfilijZebédei.Matt.NefCirisquidpetatis.Iac. Pe ritis
non acdpitis,eoquodmalepet^aris^Deut.i.Cumplorarë^
tis coramDôfnino,non exaudiuit,neq*,vpluit4cquie{qere
voci veftræ. Aut vtmagis ad pcrendum prouocetur, Gieg.
San<Sta defideria dilatibnc creïcunt,fi antem dilatiône dër
diifimulandbprouocauit. Àütvttantocautius cuftodia#
tiuraccéptumjquoddifficiliusirnpetratur.Chryroft.Deiis
ad hoc beneficium füum prptrahit, vt non fit nobis.yile
quod donat, Aut vt huiniliétur orans, dum tardiùs exau-
ditur,Èt ficduóbonapröueniünt,vvtinrolehs repnmatur
elario,& tarnen petitionis non caflètur éffeâus. Aut vt in
aliüd tempus exauditio difFeratur magis congruü,&vtilé
petenti. SicMofèsgloriamDeifibioftendipetiuit,quam
non tunc,fed poftmeruitvidere. Aut etiam,vt aliorû fu£
firagns quæratiuuari , quiafone ardua eïtperitio, V elvt
præiumptio reprimatur. Sicut Ezëchias, mifit Eiàiam,vt-
oraretprolè & pppulo. E t Iofias ad Holdam ProphetiJjk.
Rom.ij.Obfècro, vtadiuuetismein orationibusveftris,
vtlibererabinfidelibusquifiintinrudæa.Mat.ig. Si duo
ex vobis confènfcrint.Anquando etfinegaturvnô, quod
forte minus expedit, pro eo datur vdlius & melius, vt S
Paulo,cuiftimulus carnisnon eft ablarus, vt vir tusin infir-*
mitateperficer.eturin eo,vtilior fæpe eftcxerèitatio tribut
lationis,quam quies prolperitatis,licethancplus optem9.
Ex hispercontrariumpoteftaduérd,quçvaleantaaexauditioncm
orationis,fcilicet, culpæremotio, feruor,&in- ■
ftantia,&fidei conftantia, humiiitas,& aliorum fiiffragia,
& acç^ptægratiæ cum gratiarum aëtione, ftudioiâ coi&ruatio,&
vteatantumpetanturaDomino, quæ ipfenouit
magis expedire,&quando.
- C a p , X X X V .
De orationïbusß>ecialibns,vtrum meliusfit cas femper dic&e,
vel méditatïonïb us occupari.
DE ipecialibus autem orationibus quas {oient habere
plures, vtrum expédiât eas did certis horis vel dieb.
Nota quod quibuldam magis expediunt, quibufdammi-
nus. Incipientibus & rùdibus, & affedïu deubtionisnonr
dumimburismiagis expedit,vtiàltem confiietudo moue-?
at cos ad orationis ftudium, ne {èmper.yagi circa exterior
ra,Deo fiant alieni,$e frigidi torpeant,& nunquam aliquo
deuo tionis i »ne calelcarrt.. D e uo tio'nis apte m affe dtuim-
b uti, & ampfioris cpm Deo fkmiliaritatis gratia iübleUati,
finimis P{almorü& fimiliü oratiPnummultiplicationib.
intendunt,{pirituni obruunt, deüotionéimpediUnt, cordis
libertatem quafi quo.dam pondéré prægrauaht * dum
melionbus oblatis,minuspro illo temporevtilibus, {cru-
pulofiusinhæren t. V tun tur tarnen & ipfiplerunq; huiufi-
modi oràrionumfiibleuamento, quafiquodaafflatu,db-
nccflammadeupriqnisaccehla", verborüm follïbus non
indïgeatjpurius pç.rÇp flagrans, & tranquillius iniublimè
attollens. Etiftempdiis yidetuj expediçior,vt {pedales .0-
rationestuncex b ona çonfiietudine ruminen tur,qi 1 an d a
maiorUonhabetur deuotio. Quando yero fiiperuenit me
lior orationis infufio,veLvtiiior,&plu6vrgens occupatio,
I ,confiiet»intennittantur orationes , adquashontenetur J
I donëc tempusredeat opportunum. Quales aüt orationes I
fint vtilibresmuto non pofïefiiper hocvnifbrmem darire 1
‘ gulam,cum {feut de cibis corporisdiueriàdiuerfis conue-
niant,&modo hoe, modpiiludmagis deledèt edentem. |
Sedhocvidetur tuncefiè fruëluofius, quod prantëmma.- *
gis lecunclum Deumdeleiftat, & qubdrieuorionisjpiritu
-promptiusexcitatj&men^sfidudamerigitinDeumjOm-
nisigituroratiqnis fru^us hBniseft,, Deo adhærerp, &
vnuscum Dc/p{piritus fieri, per liquefadaohem puriffimi
^nbriSj&fpecuJarionemfereniffimæcognitionisJ & abicqnfionerii
in E)#i Vpltu, ab omni muridanorum ftrepitu
perexcelTum çduenientiifimæfruitipnÿ vbi omnes^res
.animæ&potenti^àfuisdi{pÆrfionibu4^ülçolle<ftæ,&
inynumverum, &fimplidffimum,&:fummumbonum
fixa?, in qüandam diuinæcônformitaris,&æternæftabil^
'tati|furiilitudiri^m framformentur. Sunt autem quidam
inferipres gradus quafi {calaresafcen%,inquibuspau-;
!atimDr°fidtanima,&ilhfinipropinquat. Primo eltim
aflue{çitdi{perfipnesmempriæ,quil^speidïuerfàmundi.
obledaqienta,&implicata diftrada vagabatur, per vfiim
brandi colligçre,&ïn vnum bpnum defigere, quodeilfit
nis pmniumbefideratorüm & deleëiabilium. Sed quia
ficiant,defideria non fiierunt. Vnde & prqeësffiananect ris & mulrifbrinibüs rebus diu i n l i ^ t , quærens
qùibus dcle<ftatetur,vel curiolè occùparetur, & nondum
valet ftabiliter inhærëre diuinis, vel propter euagandi cô-
fiietudinem, vel propter tenuem {piritualium notitiam,
ideovtiturfiiftentacüloverboraminoratione, quæ Spi-
ritusSanftusadhoc Ipirando hominibusminiftrauit, vt
per ea more paruulorum , quafi baculisfiiftentati, aflue-
îcant affurgere, & erigere le ad Deum. Et hoc fit, cum homo
cônàtur verbis orationum,velPfalmommintenderè,
&intelle<ftum Ipirituàlem ex ëis ehcere,& deuotionis af-
fefturn exprimere, ficüt qui ex duro'filice ferro ignem ex-
cutit, quod illuminât & àccendit.Sedper affiduum vfiim
i orandi cum adiutorio gratis Dei,quæ ftudiofis proficien-
dilêmperfiibuenire parafa eft, mënioria aliquandopro-
j ficit&ftabilitur,ita quod iam fine graui difticultate valet
orationiintendere, ôëeuagationcs mentis facile cohibe-
I m.IuxtailludîÆdÜficans Hierulalem Dominusdilperfio-
i ries Ifrael corigregabit. Intëlligentia'etiam quæpriüs qua-
1 ficæcUtiensfuît,exterioribus&: vifibïlibus inuoluta inci-
pit dilatari & illuftrari ad videndum, qüæprius non vide-
batjvelutquicubieulumdeforisvenierts fubintret, Primo
qùafi nil videns impingît in pa'rietes &rfirabella, dein-
de ' '
ercent,iuxtaipfius amorismenfuram. Quantum enima-
masquodcunq;bonura,tantum de eiusgaudes adcptio-
nevelfpe, dumeupisidadipifei. Quantum etiam times
velodishoc,quodpoiIîtid quod amas auferre , tantum
doles de nô habito,& tantum pudet de contrario* fiquod
diligis fit honeftum. Quamdiu autem amor côtrariorum
fentit affedus, vt timoris, doloris, pudoris, & odij, tune
minor & debilioreft in fè, quafi diftradus,& nondu m to-
tus in fe recolle d u s , etiam dum adhuc Ipei locus eft,noU-
dumpotefteflçperfedusjdumnonhabet, quodamatin
fruirione, fed tantum in exfpedatione, & quantô expe-
datio incertior,tantô & amor tepidipr. Gum autem ve-
nerit quod perfedumeft,tune euacuabitur quod ex parte
eft,quia fruitionis gaudium perfe dum erit,cü amor quod
cupit iam tenueri t,necamittere vitra timuerit neçde contrario
aliquidfibiineftè lènftrit, quod vel dolendumfit ,
vel pudendum, Perfedaenimcharitâsforasmittittimo-
rëm,çümiamnullamin{è habuerit odij mareriiun, vel
eau iam erubefeentiæ, vel doloris. Quanto ergo charitas
magisaugetur, tanto & aliæ virtutes & virtuolæaffedio-
. * ^ . .... .. ... . w. . * . . nesampIiuspurificantur,qüov{queomnes ineamfolam
; paulatim incipit cogno lcere gtofliora , tandem claie ' transformentur,vt iam non fit timor,non d olor, fpes vel
detetiâ minima, itâ quod etiam mirantur fiiperuenien- j pud or,fed tantum fuo gaudio fruens amor,&illi bono te-
tes,vtplane videatbmnia, quæfibi iam manifefta appa- ! naciterinhærens * quodfolumfufiicitauimæ defiderium
rent. Exhacilluftràtione dilatatur mens ad mùlta cogi- « adimplère, &ipfum amorem eius in fe potentertransfor-
tanda,& alia cogitât ex râtione, alia ex fpiritfiali intelligit ■ mare, vt iam cognofcat ficut cognita e ft, & amet ficut a-
illuminatiohe,aliadifcitex diuinareuelatibne, &confert mata eft,quamuis non quantum amataeft, vtfitfimilitu-
alîacuihhis, quæ apprehenditex huirianaeruditione, & ‘ do,nonæqualitas.NullacreaturapoteftamareDeum,fic-
inbibit in fa era ledione,& confolatur non modicü, quod utamata eft ab ipfo,fe’d tantum ficut accepit ab ipfo.Deus
videt alios eruditos & fan dos eade ienfîilè, quæipièSpi- enim ficut eft cauià omnium , & omnia in iè ipibeogno-
ritu Sando illuftratusintellëxit. Ex quo iècurusredditur, feit, ficutinprima caufa omnium cauiàrum, ita & diligiti
quod non ab aheno {piritii, velaproprij lënfiis verifimili omnia, in iéip{b,&propter{eipfiim,&ideoficut eius co-
opinione{èducàtur,cumeundem ipiiitùmfentit, queM gnitibnicognitionoftranonapproximat,ita&amor no-
& in priori b us (an d i s , in iè eile locutum. Caute tàmen ftereiiisamorinonpoteritcomparari,necinpatria,quan-
& humiliter in talibus eft agendiim,ne forte, ex præfiim- to minus in via, vbi multipliciter diftradus, vix vel nun-
ptiojnis culpa, honio de cipirilerëatür, & pro {pirituveri- " " '
tatisfequaturfpiritumérroris, credensSpiritum {àndum
loqui,quodcftproprij ebrdis opinio, &immiflîoper An-
gclum malum, qui fe transfigurât iæpe in Angelum lucis,
periuadens faliàfub veritatis colore. loan : Nolite omni
îpiritui credere,fedprobate {piritus, fi ex Deo firit. Nihil
recipiendumqüodab Ëccleiiafticorum dodrina, mdgi-
ftrorum,&approbatorumTheoiogorum traditione dif-
cbrdet,non reuocandum in dubium, quod ab eis vniuef-
{àliterin tëftimonijs iàndorum patrum rationabilitef fu-
èrit definitum. Quia veritate reperta, qui curioie per fu-
peruaçaneamfiibtiîitatemaltivisperfcrutandb fodere ni-
titurprofiinda feripturamm,quafi noui ali quid inde eru-
turus,quod ab alijs non foerit iriuentum, vanitatem dili-
gëns mendadum quærit/
C a p . X X X V I .
Quomoao homo perajfettum deuotionis Deo debeat inhere-
re , & in eo quiefeere.
ET quia Deus fumme fuaiiis & bonus eft,&omnia qua:
ab ipfo fluunt iapida fiint & bona, ideocumintelle-
diis Ceperitin agnitionem veri dilatari, ftatim & guftus a-
nim^,hoc eft,interior affedus incipitin quodam ipiritua-
li lapore in incognitis deledari,&fic quod in folo intelle-
dufuitfeientia, accedente iapore affedus dicitur fapien-
tia, id eft, iapida {cienda. Sciehtia ex cognitione veri, fa-
pientia ex aaiundo amore boni,licet enim omnes ahims
affediones fiios habentprbprios (apores, id eft,motus fi-
biconuenientes, amor tamen quafi principalis fiio motu
omnes alios inforniat, maxime cum ipie aa fiiumverum
bonumdebitomodo fuerit conuerfiis,quinatuseft nihil
folidius amare,qudm (urnmuni b o n u m. Om nia alia qus
propter illud non d iligit, tentando magis , qudm in co
quiefeendo diligit, Etideb citoper {atietatemeiusin.fa-
ftidiitm vertuntur,&rurfiim alia qusrft,fiforte velinillis
quiefcat,iedlioninuenit,nifiadfummum bonum fe con-
uertat. Qupdcum atfigerit,quafi in debito fine fiio qui-
efeiti E ttuncreliqusaffediones debitos rhotiis fiiosex-
Biblioth.Vetr. Patr.Tom.uT~
quam poteft fe cbliigerc ad fe ,-yt totus finnil feratur in
Deun). Proficit autem homo dedftus in ftudioinhsrendi
D e o ,fic , vtprimocumlaboremenriseuagationescom-
primat,& ad Deum colligat.Deinde ex vfu ftudij illius fa-
cilius iam corfuum cohibere , & fecum habitare difeit.
Iuxta illud. Exod. 16. Maneatvnusquisque apudiemeti-
pfum, nullus egrediatur oftimn domus m s die fabbathi,
& fabbarizauirpbpulus. T andern non folum faciliter,fed
deledabilitef Deo valetinhsrere,vtauulfio ab huiufino-
diquiete,fitdefolationonmodica, led temper vellet, fi
poflèt, talibus delitijs inhsrere. Deuter : Amantillinius
Domini habitabitin eo confidenter, quafi in thalamo to-
tadie commorabitur, &interhumeros illius requiefeet.
Sunt tarnen gradus & profedus in hac commemoratio-
iie,vt primo aeledabiliter Deo inhsreat,& i nuirus reuel-
laturabeOjficutparuulusapatreblandiente, vejfameli-
cus a dilitiofis epulis,vel fitiens apom fiiaui, inuitusiepa-
ramr,necmimm. Spirituahsenim iucunditasnonfolum
deledabilis eft fruendo, fed etiam pulchra&honorifica
babendoj&fecura&locuplesvitam promerendo, dele-
6tat,hone flat,locuple tat. Suauis eft guftus delitiaru, ho-
norabilis amicitia Dei, & ciuium familiaritas fupernorü,
fruduoia charitas & meritotia fublimium prosmiomm.
Omnequodappetitur, propter iftorü triumaliquodde-
fideratur,vel quod putatur deledabile,vel honeftum, vel
vtile,fedin quoomniafimul&plene coniieniunt, noin-
uenitur,nifi in frudibus {piritualium deli darum. Alia au-
temdeledantj&turpiafimt&nociua, aut honeftaquo-
quamodofiintvelvtilia,{eddifficilia&laborio^. Virtu-
tis autem aiSfedus &{apientis guftus, &diuinsfiiauitatis
fruitiojdulcis eft & venerabilis, 8c confcientiam lstificat,
aflècurat,8cmagnificat. Sedcumlponfi amplexibuisani-
madeuotainhianterinhsret, incipitintereius brachiaa-
liquomodo confopirijficutpotatusnobili vino in fopore ;
reiibluimr, vtnon folum deledabiliter, fed 8c tenaciter ■
Deo inhsreat,& quafi v.i quadam abftrahatur ab vifibiliü
fonfii & memoria , fic tarnen temperate, vtnecplane fiii- '
met oblita,nec tarnen verè fit compos fiii.Iuxcaillud P(al-
mi.Si dormiatis inter medios clerps, id e ft, inter medios,
terminosmundi &cceli.Item Canticom.Ego dor mi o, 8c
R r 3 cormeum .