m
ß
■ Pfeü.119.
c
loan. 6.6i
D
Luc. 1.41
Ij. {
& 7-
D. Aèlredt
pertinet adconfolationisdulcedinem,nam in terra perre-
dtachantas foras mittit timorem. Initium cnim fapientix,
timor Dominé confummatioautem fapientiae, amor Do-
mini. In timoré inchoatio -, in diieâione perfeâio.
Hiclabor,ibiprxmium. Hocad illamafcenditur,nectarnen
ad iplam, nifi peripfàm, peruenitur. Mentietenim,
q 11 am plerumque timor afficit, vrget dolor, dei j <?it defpe-
ratio, abforbet triftitia, corrodit accidia ; quxdam mirx
fuauitatis guttadefcendens à balfamo illius montis pin-
guis , montis coagulati, quafi quodam placidiflîmo
conlcij fint,miror qua frönte,quaueirrcuerentia,diuinatn
(ibi dulcedinem impertiendä.ac animaterrenis affe&ibus
conftuprata,fuaui(limis ac puriffimis amplexibus lefu efti-
ment confouendam. Quibusprofe«äö,n qua cceleftis dul-
cedinis gutta profluxerit ,non fan&itatis neclaboris fola-
tium, fed quafi in infimis pofitis, ad exeitationem certum
fitproucnire. Quanquam poftacceptamnotidara verita-
tis, acarrcptam viamperfc&x puritads, voluntarix pec-
cantibus,velin inertia torpentibus, aut vix,aut nunquam
huiu(modi gratia largiatur. Hoc fane dicendum,aliud eue
fe fuperinfundit elapfu ; ad cuius radiands diuini fplendo- 1 terrenisillis affedtibus attetari folum, aliud vix inaliquem
rcm luminis, omnis ilia irrationabilium fcnfuum nebula r^rilfime cadere,aliud cedere & confentire,vel fe cis ex to-
diflbluitur; ad cuiusfuauiflitnumguftum.totaillajpnari-
tudo fugatur, dilaratur, mens impinguatur,& afccndendi
facultasmiro modoprxparatur.
Sictiraore,teporexcluditut,timor,guftudiuinxdulce-
dinis temperatur. Ne mensin infimis corpeat, timor exci-
tat;nelaborandodeficiat,pafcitaffe(5lus.Hisnimirumal-
tetnantibus tamdiu eruditur, donee tota mens illaineffa-
bili charitate abforpta.iam nunc ex diledtionepinguefcat,
fed ilhusfpeciQfiffimiformaprxfiliishominum defidera-
tiffimos ardens amplexus>incipiat velle diflblui 8c efle
cum Chrifto,dicens quotidie cum Propheta,Hr« mihi quia
to dedere; aliud; fi quid huiufmodioccupationumimpo-
natur,inuitumfufcipere.
C a p v t X IV .
Proponuntur qua dam d'tuina tefiimonia, fecundum quaß at um
fuumqutfquemetiatur. ,
PR o IN d E fi vifitationis tux caufas,ac rationes velislu-
cidius in tueri, primo datum, in quern profecifti fagaci
infpc&ionc difeutito, ac vitx morumque tuorum qualita-
tem, non fecundum propriam cóiedkuram, fed fecundum
& coelcftium
mc .Utvmmprohm wc ft.Sicbenc iiaionem dMcgis- ptopniqueconfeffioms normam.teltecoiilcientia.lub-
laior.adminillrans incipientibusvimun compunftionis, riliinquifmone examina. Alt nempe Dominus,Fiiltltne
cumtitnorcciusrpEoficienribuslac.ab vberibusconfola- grdUtntarcordaveßramcrafuU,&ehnctate,&curisauiusvtU.
do ms eius,& cäm auuUî fuerint à la â e epulabuntur ab in- Etmm.Omniiqmirafimrframfiio.rimentmduio.&qmii-
traiiu gloria: eius. Igitutprimaillavifitatioarguit iniqui-1 xan^cha,rmmtco4 ilw,&quidixmtfMitc,rmmtgchtm*
tateiiUecundafiiftetitaimfirmicatem, fane tenia oilendic ignit.Ei*lias,QuivoluentwtervosmaweJ[c,fitommumJeruus.
fanaicatem. Nemo ergoglorieturinprima,inqnacon- ! lKm.QuuunciutmltknfMitntvMomiWsboni.&yiisjMl-
uincitur iniquus & tepidus,fed nec in fecanda,in qua pro- I ottofofermant,qmm Immfumnt bmmsjcdb.
itur-infirmus j in tertia autem qui gloriatur ,in Domino | dent de eo rationem in dieiudicq. Ait 8c Apoltpliis Paulus. Non
j glorietur.
C a p v t X I I I .
incommefiationibus &ebrietatibus, non incubilibut&pudicitits,
non in contentions & amulatione,fed induiminiDominu noftrum
lefnm,&camis cur am nefeceritis in defiderqs.Etipk.Nemomili-
tans Deo, implicatfenegotiis fucularibus. Étad Galat. Siinuicem
mordetu & camditis, videte ne ab inuicenHonfumamini. Et ad
Thcflal .Rogamus vos.fratres, vt abundetis magis,&operamdettS'
vtquietifinis, & vtveßrum negotium agatis, &vtoperemini ma-
‘Quitfitfruftus in fingulis, & quare quidamfecunda vifitationis
confolationepriuentur.
P ORRofraftusprimx vifitationis, veraeft ad Deum cô-| . - . . . B - . ~ .
uerfiojfruóhis fecundx, propriæ volüratis & omnium 1 nibus veßris^&vt bonefieambuletisad eos, quiforisfunt,&nullius
paillon um mortification ftu&us tertise, perfeâaeft beati- aliquiddefideretis. In fecunda quoque epifiola ad eofdera*
; tudo. Denique, accepro fru&u primx compunéHonis, iti Quia f i quis{iti<q\xit)non vult operart,nec manducet.
j excellentiapetfcûx conuerfîonis, ceflànte iamilla.quæ Iacobusquoque.fratrtsmei(inquit) nolitcinperfonarum
fuum ( vtitadixerimj expleuit negotium, flatim fequitur acceptionehabexefidemDomininoßrilefiiChrißi.Item.Siz,elum
tentationum&labotumprobatio.vt meritofuccedatilla, animaru habetiscontentions tnlordibusvefiris.nolitegloriari:
quxcftdulcisinDeum deuotio.Nonenimfaciledulcedi- vbienïmzxlus&contentiojbiincotifiantia&omneopusprauum.
j nis huius affedtu s fine prxcedente.vel comitante,vel certe Et paulo po H.Quicunque volueritamicus effe huiusfitcuUjntmi-
ftatim fubfequente labore, aut tentatione donatur -, qux eus Deiconßituetur. Idem in confequentibus. Nolitedetrahere
' nequaquam pro vitæ merit©, fed proinfirmitafe fuftentä- alterutrumfratresmei.Veniamus ad Apoflolorum Principe,
j da,vel tentatione alleuianda donatur. Ideoque hi, qui ad , Obfecro vor(inquitj) tanquam aduenas &peregrinos,abßinerevos
primas mox tentationes & labores refiliunt,& inftar quo- à camalibus defideriis. Et in eadem epiftola. Déponentes omnem
! rundâmdifcipulorumDominifcandalizarijCommunica- ! tnalitiam,&omnemdolum,&fimulationes^&inuidias,&omnes
x.Tim 2 4
Galat j.ij.
l.Thkf.+.ù
xflhtfa.U
Jacob, z I.
Jacob. 3 14,
tionem, dominici corporis 8c fenguinis, id eft pa fiionis illius
imitationem abhorrent, diccntes.Duruseßhicfermo,&
quispoteß eum audire ? ac fi regno Dei minus apti retro refpi-
ciunt,vel certe abießiflimas alias terrenas,& humanas co-
folationes admittunt: hi (i nquamj ab hüius confolationis
dulcedine femetipfos excludunt, 8c vbique miferi, nec ad
fublimeillud vifita tionis genus afcendunr,&virtutü cxer-
citiafine huiufmodi conlolatione faftidiunt,ad priftina
veroredire,confcientia refiftente,non prxfumunt.
Qui merito forte de diuinx confolationis defertione
caulatent, fi perfedta priftinisabrenunciates, aepropriam
voluntatem plene mortificantes, nequaquam viles 8c ab-
icdlas mundi confolationes, Dei confolationi prxpo-
nerent. Nunc vero>cumingreffi ardliorispropofiti viam,
ftatim incipiant nefcio quasdignitatum infulasfomniare,
acvaniffimaprxfumptionefuilibertate vfurpare, nec ex-
pe&cnt miferi donee dicauiceis, Amiceafeende fuperiustfed
tpfi fe,quantum poftunr, ad altioraimpudenter impingar,
appecantque ( veeuangelieis fermonibus vtar ) primas ca-
thedrasin fynagogis, primos difeubitus in caenis, primas
falutationesinforo, 8c vocariabhominibusRabbi,affe-
ctantes nimirum effe magi ftri,qui ne vna quidem die didi..
cerunjefle difeipuli-, cum ergo talium inepdarum ipfi fibi
detra&i?nes.E%vn£ta.'Siquis loquitur,quafifermonesDei.Et poll
paucaad Paftores. Pafcite qui in vobis efigregem non turpis lucri
gratia, neefedominantes (1 nquit) inClero. Similiteradolefcentes
fubditi efiotefeniorihus. Omnes autem inuicem humilitatem infi-
»«dtt.Ideminfecundaepiftola.Fwgier« eiux,quainmundo eft.
concupifcentu corruptionem. Ec item. Sobrijefto&vigilate. lam
nunc ad ilium difcipulum,quern diligebat lefus,veniendu
eft.J^tti dicit'fe no fie Deum, & mandat a ern non cuftodit, mendax
eft.Et.Nplite(}n<]viit)diligeremuhdum,neq/aquainmundofunt.
Et infra. Omnis qui oditfratrem fuum homicidaeft.ladiLS quoq-,
Apoftol us. Va ilhs, i nquit, qui in via Cain abler tint, & err ore
Salaam mercede efittfifunt,&m contradictione Coreperierunt.Hi
funt in epulis fuis macula couiuarites. Et poft pauca. Hi funt mur-
muratores,querulofi, fecundum defideriafua ambulantes.Ec infra.
Odientes & earn,qua carnalis tftjnaculatam t unicam.
Hxcergo, 8c his fimilia, Euangelicx & Apoftolicxdo-
(ftrinxteftimonia,dbi quafi quoddam fpeculum fpiritalc
propone ns, vultum animx t ux follicitius contemplate, 8c
fiadhucinueneris temedpfum fluitare epulis, mero cre-
brius in ealefeere, fxcularibus negotiis im plicari, d iftendi
curismudi,ac carnisdefideriis incubate; luibus & fabulis
occupare diem; jmpuris detra6tionumotfibusfraternam
lacerar e carnem, inerti dillolutum otio, quafi quibuslibet
ftimulis
Jacob. 4.4,
Jacob, 4.11,
I Pet. z
ef I. ■
i.pet.4.11.
I. Pet. j. z.
&S-
, H
l.Pet. 1.4.
i.Ptt, j. 8.
1. lean. 2.4.
& 15-
I. IOOH.j.lf.
I ud&. V er.
II.
©’ ll«.
© ij.
B
C I
loan 14.23.
V >1
Malac.yia
pyT7i.ti.14
!d>u.
PyM4i.11.
•45.14.21.
D .
JLxed. i j 23
Matt. 7.14.
lut. 11.22.
Speculum Charitatis Liber I f. ~
ftimulis inquiecatum > mobili difeurfione hue atque illuc
volitare, 8c non proprio labore, fed fanguine & fudore
pauperum ventris deUtiascomparare, fi deniqueira, im-
patientia.inuidia, inobedientia erebrius macular i , 8c follicitius
curam vétris, quam mentis agere,metas profeffio
nis tux fine ccflationetranfgredi:fiigiturin his omnibus
nitid9 ac craflus inccdas, noli qnxfo de tuis lacrymis mul-
tumgloriarijquxforte, vt& n o s aliquid fecundum phyfi-
cos dicamus, tumefeentibus mero venis,ac diuerfis cibo-
rum faporumve nidoribus, humore capitis fuccrefeeote,
facilius elabuntur; vel certe, fi Dei timore, vel affe«ftu in
hoc ftatu compungaris, noli tanta Dei gratia tarn impud
ent« abuti,vt fecurius in tuis fordibus vbluteris,& Deu,
quinequaquam te adhucacalore vifeerum fuorum, Hoc
videtur indicio penitus abieci fie, tuo tempore compellas
ad vomitum, 8c fiat nouiffima tua peiora pnoribus.Quod
nxultis euenire,quo tidianis expeiimentis p erdoce mur.
C a p v t XV.
Smbw modis adjpiritales confolationes tranfitur.
CE t e r v m fi talibus affeduum aculcis excitatus,for-
didas dSgyptiotum ollas abiecifti, aepaupertatem
Iefu cundis mundi opibus prxtnliftt, fi regalia fercula
grofiioris pan is, & viliffimi oleris commutafti edulio} fi
i lubieö:ioncm & abiediönem hononbus compenfafti, fi
mundi curis ac negotiis exutus, non cum rufticoriim a a -
ledidtion e, fed proprio tuo, ac communi fratrum tuorum
labore viólum quxrere delegifti, fi pro laquacitate filen-
tium,pro crebris litibus fraternx diledionis induiftiaffe-
dura}fi iam ccepifti redderevota tua, qux diftinxerunrla-
biatuajfi ^yiquam) his atque huiufmodiinditiis^depre-
hendetis temetipfum exifle de ifigypto, & huius maris
magni&fpatiofi, fxculi videlicet huius fiudus; quafi ve^
ruslfraelita tranfiffe; fi non ftatim cosleftis dulcedinis tibi
manna profluxeric,noli aduerfum Deum murmurare,noli
Deum te n tare & dicere, Si Deus in nobis eft, annonj
cum prxeeptorum illius éxecu tio , prxfcntix illius aptifli-
mum iu diciu fit,ipfodicente. Si quis dtligit me,mandata mea
feruabity&patermeus diligeteum,& adeum veniemus,&manfio-
nemapudeumfacicmus.Noli(mquam_)muripurare,incidaf- ;
quein illam blafphemiamvt dicas, Vanuseftquiferuit Deo,
& quid etnolumenti qui cuftodiuimus praceptaeius:fau^dpfal-
millte. Ergo fine caufaiuftificauicor meu, & UutinSj^Locentes
manut meas,&fuiflagellatus tota die ,&cafiï^ionWtn matu-
tinis, quandoquidem ipfi peccatores & abundantesin fx-
culo,ob tinuerunt diuitias, & quod eft fummum, diuitias
fpiritales.
SiinamplioribusdiuitnsampIiorprxftatur&gratia,vt
' quid mortificamur tota die,^ftimamur vt dues occifionis,
Nonne meli*eft manducare & bibere, & frui bonis in ifta
vita &in alia? Nonne infulfi hominis eft,id ingenti corporis
quxrere cruciatu, quod facile pofltc,&fine labore coa-
queri ? Sed vbi eft quod ait Paulus. Per multas tribulationes
oportet nos introire in regnum Dei i Et ad Theft. Nemo, in quit,
moueatur intribulationibus iftis,ipfi enimfeitis quod inboepofi-
tifumus. Sed miraris quod non ftatim te dulcedo cceleftis
excipiat. Ec ramen filij Ifrael, qui in digypto quide m cre-
briusdiuinorum miraculorum gloria excitaci ,ac myftici
j illius agni facris funt carnibus pafti, poft maris rubri traa-
fitum non ftatim Angelici pabuli raeruerefolatium.-imo
primo ad aquas Mara addu6ti,ibiq, tetati funt,ac indé per
duodecim rootes ad fecretioriseremi abdita perueniéces,
ccelefti pane mirabiiker faginancur. Er tu ergo cgteflus de |
iEgypto, fiintumefeentes huius fieculi fludtus ficcovefti-
gio pertranfifti, ducend9 ptimoad aquas Mara, id eft ama-
ras, Vc re corporalium laborum amarirudo decerreac, ex-
periarifqueillud euangelicum, Quia arfta eft via, qua duett
advitam:ibique tentaberis aDomino, fiforteadillorum
merearistranlireconfornum,quibusdicit.Foreyhf,<j«ip<;)'-
manfifttsmecum in tentationibus mets.
linde ad duodecim fpnees, ad Apoftolicx videlicetflu-
enta do<£fcrinx,gradu excellctioretranfibis,vt aflidua fcri-
pturarum meditationeafluefa&us, quodammodo extra
I07
mundum efficiaris, & è diuinis eloquiis, qux funt nimirii
argentum igne exam inatu m, mutuatis tibi pennis colum-
bxdeargentatis, quafi furturcaftiffinvusaderemum per-
uoles fpintalem ; vbi fi quid tibi ftillicidijfpiritalispictas
conditoris effuderit.fcito non tui efle arbitrij quandö col-
ligas,autquatum colligas,autquamdiu, quod collcgeris,
fernes. Nam fi fabbato egreftus aliquid cxleftis edulij col-
ligere tcntaueris.ne inueniri quidem poterit.Ceteris vero
diebus certam tibi quantitate Gomor,ideft Diuini iudlcij
menfura,prxferibet.Porro fi quid in craftinum feruare té-
taueris, vt fine labore diurno ccelefti pafearis alimento,
vermes tibituaexpeiftatio procreabit.Verum guftatadul-
cedine fpiritali,non ftatim otipdiflbluaris,mox.n.è latere
fpiritalis infurget Amalech, non armis fed orationibus
euincend 11s. Ira fuccedentibus fibi,ex diuina quidem pie-
tare nonnullis confolationibus, ex propriis autem concu-
,pifcentiis,multislabotibus, poft innumerosagones,ad
illud ineffabile vifitationis genus muherandusafeeudes,
vtex integro charitatisardoreflämefcens,abintröitu glo-
riç Dei,quafi ex frnau terrç rejpmiflionis,féliciter fatieris,
1 acigne diuini amöris iugum èoncupifcentiæ penitus ab*
fu mente, requiefcasinpallöreauri,in fplendpre fapien-
tix,in fuauitate contemplationis diuinx,experiarifque ex I
toto, quia iugum Domini fqaue eft, & onus eiusleue.
C a p v t X V I.
Quod non fit deferedum ab aliquo aräions vitapropofitum, quam-
uis tllumHulcem nonexperiaturaffeäum.
SE d efto nihil tibi huiafee dulcedinis profluat , nulla ce
lachrymarum fuauitas mulceat. Nec fic tibi eft ad priftina
tedeundum,imp vtriufq; conuerfationis conferendi
funt fpnftus, ac libraconfeientix xquo examine trutinan-
di,ne forte in tuaxftimatione prxpondcrent minora ma-
ioribus,deterioramelioribuscomparentur,ne fecüris du-
bi*^utpluribns prxiudicentpauciora. Namfialiternon
pofus, fatius profedo tibi eft vnomembro debilitato, vel
linecefle fitamputato, in ceteris validus acfanusincede-
re,quam omnibusartubus arefa<ftis,vnius fanitati imporrnniiisinniri
*
i
Pfid.11.7.
PfeU.67.14.
Exo. 16.17.
tfis. :
ö’ iOj.
tuniusmniti.
C a p v t XVII.
interrogations cuiufdamnouitij, &fuareft>onfiones inferuntur.
6 Vm ante non multum tempus, frater quidam abre-
nuqfiansmundo, noftro fe monâfteriocontuliflèt»
traditus a reuercndiftimo Abbare noftro mexparuitati*
difeiplinisregularibusinftituend9, coepit aliqn admirans
quxrere, quxnam mihi caufa viderctur, cp in fxculari ad-
hue habi tu, ac conuerfatipne pofitus,ita fxpius cópunge-
batur, ac in quendam diuini amoris refbluebaturafieâü,
! tantaq;(piritus fuauitate fruerecurjquantum^inquit^mo-
do non dicam diutius rctinere', fed ne raro quidem degu*
ftare fufheiam. Turn ego. Samftioremne (inquam) illam
tuam conuerfationem, Deoque accepdorem fuifte exifti-
masînequaquam,inquic,id dixerim,prçfertim cum rnulta
iam agam,quorum fi vnum aliquid tunc egiffem,non mo.
do fan<äus,imo ab omnibus credcrer(ita vt dixerim)ado-
randus. Rogo(inquam) in quantis illud Apoftolicum cx-
penebaris, Quia per multas tribulationes oportet nos introire in pj
regnumDei ? illud que beati lob, Si iuftusfuero tnonleuabo ca- Aä. 14.21.
put meufaturatus afflUtione drmiferial (Nihil^inquit horum Jeb.ia. iy.1
(enfiftc memini ,-fed plerumque expreftius, ac dulciusme
Chriftum amare perfenfi. Et ego. Tantane tunc patereris
pro Chrifto, quanta nunc pateris? Ne vna(inquit) hora, .
quanta hic fine ceflationefuftineo.Nam vt cetera taceam,
nullo modo fairem vna die, canto mp finerer premifi-
lentio,aut me vllaratione ab Priofis ae vanis fermonibus
condnerem.Quinimo poft illas, quas prxfacus fum lacry-
mas, ftatim ad cachinnos.redibam & fabulas, aepro im-
petu animi, hue âtque illuc mobili difeurfione ferebar,ac
mexvoluntatis polfidenslibertatem,parentum prçfentia
gtatulabar,fociorum confabulafionibus arridcbam,con-
uiisapparads intejrcram , potationes nonabhorrebam,
matutinosfomnosprolibitucarpebam,ciboacpotufu-
pra metasedam neceffitatis diftendebar.
Taceo