C A P V T X I I I .
Quidfibi vult mifericordUvbiquepetitio.
tns, & omnium fendonim cactus inuocato auxilio,ita
commendationem feu depofitionem facimus: hoe enim
fibi vult illud , commemorate , vocare , orare. Nunc
autem fidei vnitace , & fandi Spiritus prius pètita com-
munione , deinde nos ip fo s# omnem vitam noftram
TLlud quoqueqimendiim e ft, quam ob caulTamSa- Doocommondaqius.&cuftod.ondam tradtmua. Qu|d
Iccrdosquiuemiubcc orarepromultb&diuerfis g cir- eft autem vmtas fiden Hdmo.mqmt.duphcicordc.aft
cumftantl autem fidel« rojantfolum miftricofdiam, . mftaM.sm vm fiu s | duphet corde hommem vocana
&eam folam omnino vocem ad Deum emittunt. Pr.- , euraquteftdubms&mimmefiBnus&ftabll.s.Quiemm
mum auidem voxeh.fe.odi, vt didtum eft, gratidtuma- tabs eft, is in vtramque pattem declinans, m neutra parte
(ftionem & confeifionem continet, Deinde a Deo petere I firmiter ingreditur. Huius autem conttar.umpetvn.ta-
miiericotdiam, efteiusregnumpetere, quodiepetenti- ^ f o q t f « ^ ^ u o d l < ^ e f t f i t m » « Ä ^
büsdatummChtiftuseftpollicitus, «eaÜa etiamqu.bus ; figmficat. D.citurautemcommumoconftansScftablle.
opiishibemusie-adiefturum: &propterea eishatc fuffi- j C^ienimconftantetcred.t,vnumqu.dp.amderected.r,
citptecatio,vtpotequ*omniar.mulpoffic.Etvndenam jveTeire,velnoneire.Quiautemeftdublus,eumadvtrunfe
irm o te ft, q uod miiericordiaDeieiusregnum iignifi- j qued e c lina te v e le x ipfo vo cab ulomanfte ftum eft. H o c
cat . E x e oq uo dC b riftu sp ram ium m ife r icord iam na r - j e rg o ,fid e ifc ilic e .tv n ita s ,e ftid q ü o d e ftlm m o b ile ,& a b
tans & quam ab eo accipient benignitatis remunerätio- I omni dubitatiorte libetum. Sandta autemipln tuscom-
nem’nunc quidem illo s mifericordiam aiTecuturos.nunc j munio, quia quum Ddminus perpmeem, interteftam fe-
’ 1 dicit: per.ndeacide.mfir, & ab ip fom iie i'i- j p isma c etiam,qua:inte rnos&Deumerat,qiru.flet,quO'
. • r » : : . , 1 . ! m a n . n n i » i m r n i m i n A i p r a n vero regnum r n n l l r t n i n n n n n l m m n .
eördiamaflequi, & regnum accipere. Beatieniminquit,
mifericordes, quoniam ipfi mifericordiam cpnfequen-
tur. Deinde alibi veluri feipfüm interpretans , & quid fit
mifericordiam confequifignificansi Dieet, inquit, Rex
iis qui funt àdèxtri^dicensad mifericordes: Venite bene-
didiPatrismèi, hæredeseffeparativobis regni. Et alio-
qui fi quis ex iis qu® faciuttt homines mifericordes , vo-
lueritdiuin® mifericordi® opus pcrfpiceré, eanihilaliud
imieniet valere, quam ipfum reghtfm. Quid ergo mifericordes
? Efiirij ;'inquir, & dediftis mihi comedere : fitiui
& potùm dediftismihi. Ergo & Çhriftus quomodo mife-
re'tur,eis fiiamtnenfam inipcrrit.Qu®narneft auccmilla?
Vt comedatis, inquit, &bibatisin menfa mea in regno
meo. Et vt (cias films menf® fplendorem,# quod non eft
ferùorum, fedRegum, feias miniftrameflèipfum omnium
Dominum. Äccingiturenim, inquit, ^eqsfaciet
àccumbere, & accedens miniftrabit ipfis? Quinetiam ve-
ftiet eiim cuius mifertus fuent, quum fit nudus. Dibit erniam
eos quitunc difiii ndi erant, nullo modo jpofle con-
uenire,# commiinicare coghouerat : deinceps fanóti {pi-
ritus Apoftolos aduentus hoc efficit. Hinc enim fendum
baptifma #omnis fons diuinaram gratiarum , homini-
busapertuséft. Et v*&cit beatusPetrus, diuin®natur®
focijfadi fumus participes.
Opus eft ergo & fide firma & {piritus auxilio ei qui feipfum
Deo eft commendaturas,& fe ei cuftodiendum daturas.
Neque vero vnufquifque feipfum {blum,federiam
nos inuicem commendamus. Oportet enim non taritùm
quærere qüod fuum eft,fed etiairi aliorum, propter legem
charitatis.
C a p V t X V .' •
De Antiphonis qtu dicuntur, &precibus quit in
tpßsßnt.
iàëobüs , & lacer
20 veftemregalern: èdomoenim, &exfuiseumihduet. | INterekautemdumpetitionespræitDiacc
Nihil eft autem apud eum feruile, cum fit R ex, ficüt nihil j lo r a f populus, S.acerdos intus omt per fè f
eft apudnos èdomo regale,quum ferai fimus. HoC eftau-
tem indiimencumnuptiale i Qup qui indutifiunr, necef-
. fe eft eos regni eflè. Nihil enim habet R e x , qupd cum i n
eis reprehenderit, exnuptialibus adibus ciiciac. Quid
pneterea ? domum eis fiiam aperiet, & inrrodudos fa-
cietquiefcere. Hofpes enim eram, & me collegiftis. Sed ’
-quihaegratiadigriatifunt j non ampliusferuiDei, fed
■ filij. Seniusenim , inquir, non manet in domó in æ-
ternum. Filij aütem etianî hæredes , non regni folum,
fedetiam eiusqui regnum comple&itur. Haerédes enim,
inquit, D e i, coharedes autemChrifti. Ita àDeb p e -
tère miferfeordiam, & petere , yt regnum fibi liccat af-
.fequi.
C a p v t X IV .
Decommendationefeudepojito.
^ uam autem orauerit pro omnibus,iubeteos Deo
>scommendare, dicens : Sandilïimæ, inteme-
bttiifiavoce,
pro aftantibus, & p ro hac {andtadomo, vteis diuitcsef-
fundahtürfnifericbrdiæ& miferatiônesàDëo i &adiicit
caulam propter quam ôdple hæcpetit, & Deus’quae peti-
uit iufte prçbuérit.pon qqod digni lunrqüi luhtacceptu-
ri,non quodea iure accipere mereaihur,fed quia tibi con-
uenit omnis gloria,honor & adorario. Propter tuam glo-
riam, inquit, hæc te rogo. Benignum enim & munificUm
effeinnosquilümusindigni, adtuam glbrialn pertinet:
hocautem^fcilicetgloriHcarijtibi conuenit,vt eft illud B.
Dauid :'Nöh'nbbis;D'omine, non nobis, fed nomini tuo
da gloifiam.Propterea cum perfeciroratiönein.hanccau-
fæ allatiSriemiquia & eft in ex trema parte,& eft glorifica-
tio ,legit omnibus audientibus, vt omnes hymni partici-
pesäccipiat, &Deusab omni Ecçiefialaudctur. Audien-
tésergo, fuqthymni cumilloparticipes. Poftquam enim'
illedixlt, &glorificauit, fideles omnes Amen dicunt,&
cum hoeverbo acclamarunt, omnesilliusvoces vr pro-
prias fibi afiiimunt. Deinde làcras Pfilmbdiàs incipit quidem
Sacerdos, implent autem vniuerfimfij qui circüm-
ftant, diuinitus inlpirata fecrorum Prophetarum verba
canentfes:Bonum eft confitëri Domino,& plallere nomitia,
ratæ, fiiperbenediclæ, glöriofe dominæ noftrae Deipa-
ræ j & femper virginis Marîæ, cum omnibusfiindis me-
moriam fecieötes, nós ipfoS , & nos inuicem , & om- j nituo àltiffime. Principioc6ueniéhsftatim verbutp, quia
nem vitam noftram Chrifto.Domino cornmendemus, deipfodicithymno, quodeft bonum, quödoportécö-
&cuftodièndosdepbnamus, non eft omnium Deo fei- ! mnino fcirg ante omnem hymnum, appellans confiteri
pfos commendare, & euftodiendos tradere. Non fuffi- ' gratias agere, hymnos caneré. His auté&iisqua*feqUun-
Citenim dicere, fedoportetetiamDeiconfenfumhabe- \ turcantatis, Diaconusfidelesadoratioiiemadhortarar.;
re. Hocaütëm omnino indiget libertate : libertatemau- ! Interea autem dum peragebaritur pfelmodiæ, & fideles
tem facit pura confeientia, qüando cornoftrum nos non_ otabant, Sacerdos poftquam intus ad Deum feeit oratio^ ]
condemnat, quando quæ funteius, curamus: quando nem & gener ah ter prototocorpore Ecclefiæ, & feorfum !
ytéorumquaefimt eius-, curam gerirrftis, noftranegiigi- pro iisqui lanólam domum eius ornant, & eam vndiqua-
mus. Tune enim & ipfi vere à cura noftri recedimus, & quë fplendidam reddere dëfideranr, vt óripfi ab ipfo glo-
eo eam fecurë committimus, qüando firmam & ftabi- rificentur : çaufam adiicit in primis opportunam & con-
lemfidemhabemusquod depofitumnoftram fufeipier, uenientem. Quiatuaeftpotentia, tuümeftregnum. A-
8c feruabit. Quia autem restântà confideratiqnè&ftu- pud Reges, inquit, eft gloria, & pofiè{plendidos efficere
dio indiget , propteréanunc quidem fanôtiflimæ Dei ma- quos yoluerint. Tu autem Rex artcrnus, & tua eft poten-
~ ! : | r~~~ ~ ’ . '• ■ ■ ; 1 - tia,8c .
ôètuum eft regnum. Et cum hanc caulae redditionem,
vtpote quæfit glorihcatio, omnium fidelium auribus in-
clamauit, & nos hymni ad Debm participes effecit, ficüt
& prius : rurfiis incipit pfalmodias, & ndeles eas com-
plent. Deinde petuntà Deo petitiones,quas præit Diaconus,
vt ante didtum eft. Sacerdos autem rurlusfadtaora-
tioneproijs quivnacumeo precanturfidclibus, vtquse
vnufquifque priuatim petit à Deo confequatur, proutei
vtileraerit j & praeterea vitam æternaminfuturo, adijeit
caufam, ipfius bonitatem&'clementiam. Quamvtpote
vltimam, poftquam omnibus audientibus dixit, incipit
tertiam pfaWodiam. Quae dumcanitur, Euangelium in-
troducitur ftipatum Iampadibus.omnibusijs dedùcenti-
bus qui funt miniftrialtaris, Diacono ipfum afferente,vcl
fi non adfit,Sacerdote.Sacerdos autem,quando eftadal-
tare ingreflurus, ftans parub ihteriedto Ipatio ante fores,
donee compléta fueritpfalmodia, orat Deum , vt fandti
Angeli vna cum eo ingrediantur, intente ad altare, & fa-
crificium contredtenc, & fint cum ipfo glorificationis
participes, & adijeit caufam: Quia & ab hominibus & ab
Angelis conuenitipfumglotificari & adorari: Hocenim
fibi vult illud: Omnis gloria,honor,& adoratio ab omnibus
qui Deum glorificare,honorare,&adorare fciunt. Ee
hæc precatus,ingreditur ad altare, &ponit fuper fendtam
menfem Euangelium.
y _________ _________ _
pertedtam f^ a autem perfedriflimam & vltimam. Sunt
autem etiam eorum quae in myftica celebratione fiunt,
quaenullumvfumimplent, fignificandi autem gratia tantum
fiunt, vt lancea & panis pundlio, & crucis inferiptio,
&poftremo aqu* calidaein landlainiedlio.Quinetiam in
alijs facramentis multa eiufinodi inueneris: quemadmo-
dum in baptifmo eos qui lint tingendi, fe & calceis 8C ve-
ftibusexüere oportet, & ad occidentem alpicientes, ma-
nus tendere,&infufflare. Haec enim & alia eiulmodi nullum
quidem vfum ad facramèntum inducunt: fed docent
eum quiinitiatur, odium,& inimicitias, quasaduer-
fus malignum gerere necefiè eft, & quomodo oportet
malignum auerfäri , eum qui veras Chriftianus futurus
eft. Hisitafe habentibus, contemplemur figillatim vni-
uerfum facrificium, quatenus feruatoris incamätionis
fert imaginem & primum plalmodias.
C A p v x X V I I .
Interpretatio prima Antiphon*.
p R im a ergo eft adhortatio ad glorification!, incipien-
-Jt ribus conueniens. Bbnum, inquit, confiteri domino.
Hymnus ad Deum &patrem,& de vnigenito: Bonum eft
confiteri domino, & canere nomini tuo altiflime, altifli-
mum pattern dicens,dbminum vnigenitum. Bonum lau-
dare filium,& patrem.Et quid haec fibi volunt? Ad ea quje
funt deinceps dicenda exordium dudt. Eft enim vtrifque
communem hymnum di&urus. Quomodo ? Clamabit
eaqusfunt filij: per quae pater quoque glorificatus eft.
Qmenameftenim laudationis occafio ?Filij exinanitio &
paupertas, in came opera & pafliones tea enim vocat mi-
rericordiam, & veritätem. Mifericordiam quidem, quod
omnium miferrimeaffedos , cum eius eftèmus inimici 8c
hoftes, propter multam {ham behignitatem & .clemen-
tiam non defpexit: & non folum noftrae calamitatis mi-
fertus eft,fed ipforum etiam malorum fuit locius & parci-
ceps,interitä|s & mortis:# non folum nos erexit ä graui illo
cafu,''fed regno etiam &maximis bonis dignatus eftv
QUocirca Paulus quoque, Quando,inquit,benignitas &
humanitas apparuit feruatoris noftri, Dei, vt quietunc
primum oftenfe & manifeftata eft quanta fit. Et Dominus,
Sic Deus dilexit mundum, infignem dileótionem
hoc vèrbo oftendens. Mifericordiam ergo his de cäufis
vocat fiifeeptse carnis ceconomiam. Veritatem autem,
quia velut vm br§ & figur® vetera omnia ad eam relpicie-
bant. Propterea de ea loquens Prophe;a, Iurauit, inquit,
Dominus Dauid veritatem. Qme funt enim quas iurata
funt?Domiui per carnemperegrinatio, &re<fta vit*infti-
tutio. De firudu, inquit, ventris tui ponam fuperfedem
tuam, ipfum feraatorem fighificat. Et vndenam hoc feiri
poteft?Gabriel docuitin ijsin quibus arcanum partum fi-
gnificans, & quantus fit qui nafeiturus eft docens, Dabit
ei,inquit, DominusDeusfedemDauidpatrisfiii, &re-
gnabit fiiper domum Iaco^ in fecula, & regni eius non e-
rit finis. Sed ipfa Veritas e ft& iudicium 8c iuftitia. Quo-
nam modo? Quiaferuator in eaeie&o peccato,# diabolo
interfe<fto,non infigni aliquo robore,nec quod poten-
tiavinceret hoc fecit, fediudicio &.iuftitia,ficutdi«ftum
eft:Iuftitia& iudiciumpr®paratio fedis tu®: ficut, 8c nos
iniudicijsadUerfariosfententia iudicum vincimus. Pro-
ptetea,Nunc eft,inquit,iudicium mudihuius,nuneprin-
cepsmundihuiuseijciturforas. H ® c leiens beatüs Dio-
nyfiüs, di u in® bonitatis maxime infinitam dicit benigrii-
tatem, defe&ricis multitudinis, dsmonum feilicet, po-
tentiamaduerfus nosdiilbluere, nonperpotentiam, tan-
quam exuperanrem, fed vt myftice dicit traditum elo-
quium, in iudicio, &iuftitia. Quia ergo quod laudatur,
non folum eft mifericordia & veritas, fed etiam iuftitia 8c
iudicium, propterea fiibiunxitPfalmographustQupniam
•reófcus Dominus nofter,&non eft iniquitasin eo:Bonum
annunciare, inquit, mane mifericordiam tuam, & veritatem
tuam pér noeftem. Diu 8c no<ftu, inquit, oportet
Deum laudare. Hocenim eft illud, M an e# per
nodtem. Et h ®c quidem prima pfal-
modia.
N p
C ä p v t X V I .
Sionificatio facrificii in fumma.
Ecefle eft autem ab alto figillatim perfequi verba
. pfelmoditarum, fi ptius illud dixerimus, quod my-
fterium incarnationis Chrifti fignificatur quidem per i-
pfum facrificium : fignificatur autem etiam per ea qu®
pr®cedunt facrificium, & pereä q u ® poft facrificium#
fiunt & dicuntut. Sacrificium enim mortem ipfius an-
nunciat > & refurretftionem, & affumptionem, quoniam
preciofe dona in ipfum dominicum corpus mutantur,
quodrefurrexit, quod in coelos afeendit. Q u ® aütem ante
lacrificium fiunt,ea qu® ante mortem fuer unc, aduen-
tum, oftenfionem, perfedam manifeftationem. Q u ® vero
poft facrificium,patns promiflionem,vtipfe dixit,Spiritus
ad Apoftolos defeenfum, gentium iliosadDeum
conuerfionem&communionem. Eteft vniuerfa myfte-
rij celebratio, veluti vnumquoddam corpus hiftori®ab
initioylqi adfinemconuenientiam& integritatem con-
feruans , adeo Vt vnumqttodque eorum qu® fiunt vel di-
mntur, feparatimaliquid ad vniuerfi confedionem con-
* a t . Vnde Pfalmi vt qui in diuini myfterij celebrationis
exprdioxanuntur, primum tempus Chrifti incarnationis
fignificant. Q u i autem ea confequuntur, nem-
pe facraram fcripturarum lediones, & reliqpa, id quod
deinceps fequitur, Atqui alia efte caufa didsteft feriptura-
tum & pfalmodiarum, quod fint feilicet pr®purgationes
& pr®parationes ad facramyfterja. Sed nihil prohibetea
& hoc, #illu d p o fle ,& ead em & fideles fandificare, &
incarnationis.. myfterij. ceconomiam fignificare. Quem-
admodum enim veftes implent quidem vfumamidus,
& corpus tegunt, eo autem quod tales fiirtt vel tales, &
ftudium vitaeque exercitium fignificant, & dignitatem
eorum qui induti fiint: ita etiam fe habet in his. Qupd e-
nim funt omnino diuin® fcriptur® 7 & verba diuinitus
infpirataqu® canuntur &leguntur : eos quilegunt# ca-
riunt, fimdificant. Qupd autem talia eleda mnt, & fic
i »ordinata, etiam aliam habent poteftatem: & fufficiunt
ad fignificandum Chrifti aduentum, & eius inftitutio-
nem. Nonfolumenimeaqu®canuntur&dicuntur, fed
etiam qu® funt, eodem modo fe habenr, & fit vnum-
quodque propter yfumpr®fentem: fignificat autem etiam
aliquid ex operibus, veladionibus, velpaflionibus
Chrifti. Sjcutcft Euangelij ad altare allatio, precioforam
donorum importatio. Fit enim vtrunque quidem ad V-
fum , ilia quidem vt Euangelium tegatur, h®C vero vt
peragatur facrificium. Significant autem vtr®que Domini
oftenfionem & manifeftationem, ilia quidem eius in-
cipientis manifeftari, adhucobfeuram exilemquc &im-
Bibl'toth. Vet.Patr. T ont. 14. C a p v t