A
Lut. ix.
B
! * Ar.ßott
lts.
X.P«K4.
Exod. 15.
J/i*i.4V,
e
Pfalm. 149
Pfalm. 48.
Matth.xi.
Lut.19*
Mar.u.
Exod. 18.
Pfalm. 47.
Pfalm. I3X.
D
Herode,8c vefte purpurea 8c chlamyde coccjnea coram
Pilato: fic ad memoriam paffionis,quafacra mifTa'reprx-
tat,dicente t>no;b<n jack« i» meam commemorationem,Ucet-
dos vtitur 8c induiturtalibus veftimentiSv Veftes (acerdo-
talcs fignificant virtutes, 8c reprsfentant Chrifti veftes,
quibus indurus fuit tempore paffionis. Amt&us quo tegi-
tur caput, fignificat falutera,qusper fide tribuitur.Ephef.s
6.Galeamfalutisaj[umite. Et reprxfentat illud operimetum,
quovelabant ludaei faciem Chrifti,dicentes; Prophetiza,
nobis Cbri/le,Mat.16. Alba, qua tegitur corpus a furfutti vf-
quc deorlum, fignificat fpem, quae ex gratia prouemt Ec-
clefis furfum, 8c ex mericis Ecclefi* deocfum.Rom.g.Spe
fauifattifumus j Haec repraefentat ycftem albam, inqua il-
lufic Herodes Chrifto, Luc^'3. Gingulus fignificat iuftitia,
cuius duo.funtbrachia inter fe couftcingencia, ft.declina-
tio a malo,8c reparatio in bono.Ifa.n.Er cingululumborum
eius. Et repraefentat flagellum, quo Pilatus fecit caedi
Iefum,Ioan.i8. Manipulus,quiin laeua manuponitur.fi-
gni ficat fortitudinen^qua contra aduerfabellatur. Phi-
Lofopbus j/orftiMdo eft vtrtus retundens impetus aduerfitatis.Hie
repraefentat funem, quo Chriftus fuit ligatus aludsis.Io-
ann. 18. Stola, fiue Qyarium habet duobrachiapen.
dentia,& fignificat prudentiam Sctetnperantiam.Perpru-
dentiam difeernit, quid fugiendum, & quid fequendum.
Per.tempexantiam , quali.ter roodetandum. De primo
Mat.10. Eftote ergoprudentes,ficut ferpentes. Deremperantia,
quae eft,in profperis non exrolli:ad Tit.i. Sobrie, &c.viua-
nuts inhocfaculo Haec repraefentat ligaturam,qua fuit Chti-
ftus ligatus ad columnam.Cafula,quae caetera contegit,fignificat
cb^ritatem, qua operit multitudinempeccatorum. Et
repraefentat purpureum veftimetum, quo milites circum-
dederuntIclum,Ioan.r9.
Item de cantu Ecclefia.ftico,quantuDeo placeat, & no
difpiiceat, notetur Veibum Moyfi pofttranfitum maris
rubri: Cantemus Domino ,gloriofe enimmagnificatus eft, 8ccxt.
Ice cecinit fororeius Maria cum caeterisdominabus* Item
ad clamorem Iudxorum cecidit Ier-i cho.Item Ifaias &Da-
uid: Cantate Domino cantkuwnouum. Item, bymnus omnibus
fanttiseimimo plurimafcnpturafacitad hoeper feriemBi-
blis.Et Chriftus accepk caqtusdc elamores|>rseunriu 8c
fequentiumin diepalmarum. Glamabant enim&bene-
dicebant: Ofanna, benedklusquivenitin nomine Domini, rex
ifiael, benedUlumregnumpatr is noftriDauid, Ofanna in excelfis.
Ex ifto edam probatur, quod procefliones, quas facit Ec-
clefia/unt Deo & accept* 8c grarae>&c. - - ■;
Sexto dieuntjj^ttoi Vapa,Archiepifcopi,Epifcopinon habeant
nutorem auftorttatem ,quamfacer dotes.
Contra: In Exodoadconfilium IetrofacerdotisMa-
dian,Moy fes Deo placitus elegit centenarios.quinquage
patios,decanos, quiiudicarent populumin caufis 8c cafi-
bus fimplicibus.. Maiora autem negotia deferebaqt ad
Moyien. Vnde t)a\iid‘sDiftribuitedomos eius. Item in veteri
Teftamentoin temporibus Chrifti, «rant Hierofplymis
fummi Pontifices &Sacerdotes.Item,Matth.i6.dixitDo-
roinus Petro: Tibidabo claues regniccelorum. Item Paulus in
Epiftrad Ephef. 4. Dedit Dothinus alfosPaftopes & Dolores,
4/ioiEuangeliftas. ltemV(oXmi{i&:Sicutvnguentumincapite
quoddtfcendit in barbam, barbam Aaron, quoddefeendit in or am
veftimentiem.Sicox. caput habet fenfiisaliorum membro-
rum, & non econuerfoj fic Papa,caput Ecclefiaejauaori-
tatemomnium inferiorum [obtinet]&noneconuerfo.
Et ficut in capite eft plenitudo ienfuum, fic in Papa plenitude
poteftatum. Item in A&ib\is,S.Aud'tentesdifcipuU,quia
recepit Samaria verbum Dei, miferunt ad illos Petrum & loan-
ntm •, qui, cum veniftent, orabantpro eis, vt acciperent Spiritum
fanclum. Ecce, quod alij difeipuli facere nonpoterant,
principales faciebant,&c.
Septimodicam,Quodea,qU£tonftituuntur ab Epiftopis &
EcclefuPrttlatis non funtferuanda eo quod finttraditiones bomi-
num,nonDet. Refpondeturjquod,ficutlicuitPraelatispxi-
mitiuae Ecclefi*, ftatuereacordinare, prout faluti anima- j
rum videbantexpedirev*taedam licet Ecdefiae Roman* ’
Ad.ij.Item loan. 16. Malta babeo vobis dicke fed nonpoteftis
portare modo:ctm autem venerit ilkftiritus verttatis, docebitvos
omnem verttatem. Item.i.Ioan.z. Vnttio docebit vos de omnibus.
Item» 1 .'Cor. 7 .Caterqego dico,nonDomirtps.Ex quibus patetj
quod Ecclefia Dei non fuit,nec eft cótenta his,quae Ghri-
ftuspiaefensdocuit.Etideopotuitcompetentesconftitu-
tiones facere illo infpirante.Matt.19.N0» bos eftis qui loqut-
mini,fedfpiritus patris veftrif&c.lteta Ec clefi* deludaeis,qu*
minoris & audtoritacis & poteftatis fuerat, licuit confti-
tuere praeter legem Dei. Heftcr.9. Item, 1. Machab. 4.
Item Apoftoli mutauerunt formam baptifmi traditam fir"
biaChriftoj&baptizaueruntin nomine Iefu Ghrifti. Ad*
5.6c 10.&19.
Adaudoritateshaereticorum,primo ,Deut.io.N<w<*d-
detisad Verbum, quod ego loqüor,neque minuetisexeo. Item,i3.c.
Ouodegopracipiotibi, hoc tantum fac, necaddes quidquam ,nec
minuet. Reipondetur; quod ludaei non debebant addere
legi aliquid , ne infufficiehs lex eo tempore videretur.
Item obijciun.t Kaiae 29.8c Matth. 15. Sine caufa colunt me,
docentes doärinas & mandata bominum. Refpondeturi quod
conftitutiones Ecclefiae non funt tantum hominum, fed
Dei,qui per miniftrosfuos illas inftijuit. Matth. 10. Non
vos eftis qui loquimini, &c. Luc.io. Qutvos audit me audits.
Item,Rom.15. Now audeo aliquid Ipqui eorum, qua per me non
efticit Chriftus.
Iremobijeiuntad Gal. 1. Si quis vobiseuangelizAueritprater
id,quod euangeliajatumeft vobis ^anathemayïr.Refpondetur,
praeter id,id eft,c6rraid.Item fimiliterte(pondetur;Apoc.
vU.Siquisappofueritadhacdd eft,contra haec. ïlnftituit ergo
Ecclefia propter Dei glorificationem,animarum falucem,
delidorumemcndanonem , & peccatornm declinatio-
nem,8c bonorum fpiritualium & lalutarium confirmatio-
nem , & propter ipforumampliationem &propagatio-
nem.Ecce fexcaufas,&c.
Odauo dicuntjJ^od non liceat Pralatis excommunicate,&
quod Ecclefia Dei non debeat malos perfequi , nec etiamvitare.
Non aduertentess •, quod ad Dei gloriam pertinet, quod
eius contumeliade medio tollatur, & conturneliofi de
medio fandorum eijeiantur. JEt hoc fold magiftratni Rei-v
pub.commiiTum eft, quod foli ipeumbit ex officio. Item,
quanto m ^ is è vicino funt hoftes ciuitatis fandificatae,
Deoquediledae,tanropèticulofius earn impugnant.. Maxime
aüte.m funt ei a vicino quando ipfiiunt permifti. A
maximo autem nocumento, & maxima impugnarione
maxime cauendum efteidemciuitati; quareapermiftio-
n e m aioru m cauen dum eft.. Ifai. 5 7. V iamjacite,prabete iter,
decimate a[emita yauferte offendiculadeviapopulimei. In quo
•poteftates ieculares,adiutofes fünf, 8c adiutqrijmagiftra-
tus fpiritualis. Propter quod inuocandifunta magiftratu
fpirituali cum poenafpiritualisnontiinetjur.
Item; Ömni medicinafpirituali & (alutari vtendum eft
.medicisfpintualibus contra morbos fpirituäles vitrorum
& peecatorum.Séd excommunicarioeft medicina.i.Gpf.
l.Item adTit. i* A corpore, n. humano fecatur membrum
putridum, ne.caeterainficiat, & a grege, ouis rabrbida,ne
cteceras contaminet.Item,dcongregatione,coiregio & ci-
ui täte leparantur 8c eiiciuntur rebelles & con turn aces, ne
fermentum maliticepaucorum totam maflam corrumpat.
Quia vero medicus generis humani Chriftus Dominus
eius Ecclefi* facit de propria carne antidotum, & de proprio
fanguine firupum, nullum yoljuit effefalucis medica-
mentorum expertem. Etiam Deus corporibus humanis
prouidit mcdicamenta fufficièntia; multo fortius debuic
hoc facere animabus. Medicus aucem corporalis,non fo-
lum vtitur lenitiuis,(ed quandoque afperisjfiectiam facere
debet medicus animaiurn.
Excommunicatis etiam &indignis Sacramenta fandif-
fima com municanda non funt;quia a gratiafanditatisre-
motiflimifpnt, vtpote Deo rebellesöc cohtrarij. lob. 15.
Tetendit aduerfus Deum manumfuam, & contra omnipotentem
roboratuseft. Non eftergo fandum dandum canibus.-nec
margatit* proijeiend* funt ante porcos. Matthäi 7. &
Marc.15.N0»«)?bonumfumerepanemfiliorum,&mistere cam-
bus.Sicut autem paterfamiliasfilium proceruum & cpntu-
maccm adomoeijeit, quem aliter'corrigere non poteft.
Sic paterfamilias fpiritualis Pr*latus. Matth. 18. Sipeccaue-
rïtin te frater tuus,&feq.Si Ecclefia non audieritfttttbificut Etb-
nicus&Publicanus. Item, Mat. 18 .Amen,amen,dico vobis, quod
cunque
*ldeßcon
ftitwtfeu
conßitutir
nesfacit.
cunque ligauerisfuper ten am. loan»20. 'Quorum remiferitis pec-
cata,remittuntureis. i.Ioan. 3. Siquis venerit ad vos, & hanedo-
ftrinam non affert, dec. Et fubdit caufam: Qui enim dixerit ei
aue,commumcat operibus eius malignis. i.C o rin t.jT ulit Apo-
ftolus fententiam ( excommunicationis) contra fornica-
corem. Item alios cxcommunicauit propter h*refiti.i.Ti-
moth.i.'quds tradidit Satan*. Itérfth Córihth. in fine *, Si
quis non amat Dominum noftrum Iefum Chriftum , fit
ianathema. Item,Gzl.i.Si quis eudngelizauerit prater id,id eft,
contraid, accepiftis,anathemafit. Item,2.Th'eflal.in fine;
Denünciamus vobis, vtfubtrahatis vos abomnifratreambu-
lante inordinate. Item , Rom-p.Declinate ab eis.lfia autem fub-
trattio & declinatio debetfierifecundufn formam traditam.yiox-
th*ii8.
Öpponünt autem h*retici contra excommunicario-
nes huiufmodi;i.Pet.2.& 3 .Qui cum malediceretur, non rema-
ledicebat. heta,nonreddentes malum pro bono.Item,i.Cotin.f.
MaUdtcmur&bcnedicimus.Kefyondttatinonlicctcxcom-
municaré amore pcen*,fedamore Corredionis & iuftitix,
ficut patetjDcutorohom. 27-LuCi u.Mar.xi.Ador.8.i3.8c
ij.Galat^i
Nouo diennt,indulgent'tas&remifiiones, quaperEpifcopos
fiunt,nulliuseffevtilitatis,&moments. EtarguuntC\c:Sibene-
factoribm alicuius loci remittitur tertiapars, vel huiufmodi iniun-
ftarumpeenitentiarum; ergo remifiiones ilia,funt venales. Siquis
enimouum, vélobulumdederit, eritbenefaélor; E t , fedatur
illi remifiio pro pecunia, venalis eftt remifiio,&remifiionisgra-
Refpondetur, quod Prxlatus per Indulgentias&re-
miffiones huiufmodi intendit ampliorem culcum, &C ho-
norificentiam Dei. Adhocenimaliqua Ecclefiaxdifica-
tur, vyhonor Dei 8c cultus amplietur: Vcineacalisfandi
laudés digna veneratione celebrentur, vt per diuinum
ieruitium remifiiones 8c gratis, csteraque Dei beneficia
fidelium animabus impetrentur.Sicut igitur non prö pecunia,
licet per pecuniam,sdificatur Ecclefia: fic, non pro
pecunia, fed per pecuniam fit indulgentia: Ec quod cum
pecunia, 8c per pecuniam fit ilia indulgentia,hoc eft; quia
locus huiufmodi no poteft sdificari fine pecunia.Ec ficut
non proaqua fed per aquam, 8C.non fine aqua, inbaptif-
modaturremiffiopeccatorum: Nonprochrifmate, fed
per 8c eum chrifmace fic confirmario. N ec pro pane 8c vino,
fed per panem 8c vinum, feu, non fine pane 8c vino fit
mifl* celebratiO',fic,non pro pecunia,fed cum pecunia,8c
per pecuniam,8c non fine pecunia,vel xquiualentis fit indulgentia,
8c huiufmodi remiffio.Secundo arguunt fic.si
duorum, velpluriumannorum pcenitentia invniusobolioblatio-
rtemcofnmutatur , & annorum plurimdrum inhoram breuifii-
mam.ergo Deus defraudatur.
Refpondetury quod ipfc decor 8c honor diuini feruirij
8ccultus non folumfupplet,quod depcenis per indulgen-
tias fubtrahitur; fed etiam fuperabundat; maxime cum fa-
crificiumlaudis, orationumincenfa, 8claudumthymia-
mata plus Peus diligat,quamtormentorumpcenalium,
fiuepcenitefitialiumafflidiones.Ifii.jSvNrtw^idM/er/ïie-
iunium,quod elegt,per diem affligerehomineanimamftuam ? nun-
quid faccum & cineremftemerel
1 Tertio arguunt fic: Siverumeffet,quoddeindulgentiisdici-
t ur,ergo eodempreciojonga &grauespcenitentia,quo leues,& bre-
uesredimuntur.
Refpondetury ficut non maiorem peccatorumremif-
fionem obtinet, quiin maioriaqua baptizatur,quam qui
in minori ;fic qui m^iorem offet pecuniam,non maiorem
recipit remiffionemv 8clndulgentiam, quam qui offert
ttiinorem. Et hocideo; quoniam ficut non ex aquaéft re-
miflioinbapcifmo, fed exvirtutcdiuina,qu*adeftclaui-
bus,8cminifterioPr*latorum. In omnipotentis enimiu-
dicio non quiddatur, fed aquo,infpicitur. VndeGen.4.
Refpexit Dommus ad Abil,& ex eo\admunera eius. Similepa-
tetdc vidua duo sraminuta offerente. Et licet communi
vocabulo dicatur ibi fieri remiflio, magis tarnen in veti-
tat-e fit ibi commutatio. | Quia enim leuius eft aliquid
offeree habentibus 8c abundancibus, quam pcenitentia-
les lab ores 8cmoleftias ferre.-illa remiflio reputatur cornu -
tatiopcenitehtialisaffli6tionis in munus oblationis,8cc.
Quarto atguunt üaEuiufmodi indulgente dant ifripunïtà -
tempeccandiçquïa homines impunepeemi,filant letiis,irnó ft'di-
culofafit rédemptïo pYccaiorum.
Refpondemt;Quöd fi foli ihdülgentias huiufmodi fu-
fcipiunr, qui mlihdi funt, 8cimmuhesi mortàlibüs peefca-
tis;nivlliautem certum eft,quod inimunis fit, 8c muhdüs
ab iUi^Timorenim Dei dmére facit om hes quia böna-
rum mentium feft ibitimère culpam -, vbi cüipa non eft.
Nulli ergo certum eft, quod indulgehtiàs IHas peccipiat.
Certüth àütem debet effe vnicuiqufejfe eïTè debitótém i n-
iun£k*fibipöenitenti*. QUarecértüm eft -, neminëm prp-
ptor huiufmodi indulgentias debëtè ceflare ab agenda
poenitentia,hecommittat fe përicul»i & inæftimàbilém
ignem Purgatörij incurrat pro negligentia àgendi poeni-
tentiàm.Nulliproptet hoc pro cërtö 8c pfscisè promittï1
mus indulgentias i fed fùb Cohditione ilia , fi immunes &
muhdi funt àmortalibus.
Quinto arguunt j Si indulgentia effent ver a, tunc infanifimi
funt,quitransfretationes,&alras longasperegrinationesfufcipiunty
f i tres oboli tantum eis pro funt.
Rofpoiidetur ; quod fîcüt in baptifino plusprodeft tri—
haimmerfio in aquam fanlStificatam ad remiflionehi pec-
catorum;8chocproptet virtutem Sacràménti,quam qûç-
cunque -, vel quantæcunque a li* ablutiônesihaliaquà-
cunque aqua^ licet fiant pcenitentialiter , 8c pluis vàlêat
vnius peluis aqua baptifmaliter vtentibus, quam ihagnà'
flumina, vel etiam totum mare aliter vtentibus : fic modieus
labor,vel modica oblatio in Operibus,proptër qu* in-
dulgenti* fiunt , plus ptofilht ad obtihendam remiffio-
nem, quam magn* oblationes, grauèfquelaboresàiitëf
faóti: 8c hoc;propter virtutem clauium, non propter fè»
Propter virtutem etiam clauium confidendtim eft defan-
bfcorumfuffragio fpecialiter, quorum veneratio fit in lo-
cis,pro quibus indulgentis ift* fiunt, qusvenerâtoribus
8c cultoribus luis indulgentias 8c retniffiones huiufmodi
irapetrabunt,qu*volunt, ex beneuolentia, 8c poffunt ex
gratia: 8c ideo vere impétrant. Item confidendumtfti
de meritis 8cfuffragiis omnium fanbtorum, quoniam eorum
omnium generalis, aut fpecialis veneratio Scmemo^
riaeftibifacienda. Item confidendumeft de meritis Ëc-
clefi*;huiusvoxeft,qu*cunque orationes,8cfëruitiaibi
fiunt, 8cex perfona eius dicuntur. Item confidehdüm éft
de gratiofirate 8c virtutediuini ëultus, qui non poteft efle
non gratiofusapudDeum, cuius eft hohor 8c gloria, indulgentias
autem dare^eius eft, cuius pcènitentiales fatis-
fa<ftionesiniuflgere.Eiufdemeftetiarh,casaugere,minue
re,8c mucare,prout ad Dei honorificentiam, 8c animarutn
falucem, publibamque, & fpecialem,imo fpiritualem va-
liditatem viderit expedire,&Cw
Decimo dicunt, animasiliorum,qui in charitdte decedunt,
nullapoenaVurgatorijpuniendasÆtqüinipCisatgmtutit'&men
rarifiime aliquis ralis eft fine peccatis venialibuâ . ergo o-
portet eum purgari poft hanc viram. Rcfpondent, 8c maxime
priores hærefiarchx ; quod nullumfitpeccatum venialc.
Ec quia ipfis arguitu r,de maximis peccatoribus,qui pcene
nilin rota vitafua pceni tent,fed prope flnerp vit* conuer-
tuntur:hi,quiain charitatedeceduntjnondebehtaeterna-
liter con de mnari. Et quia hie nihil purgati funt j non debent
ftatim ingredi ad regnum sternum.
Refpondent; Quod quando cunque dimittitur alicui culpa,
dimtttitur &pcena. Etiam negant Purgatorium poft hanc
vicàm, dicentesifolunlefie duos vidsfcilicet bonorum immediate
ad vitam aterndm ; &malorum, immediate ad mortem aternam.
Probant, videlicet Matth. 7. Artta eft via qua duett ad vitam,
&pauciingrediuntur.Lataautemeftvia,quaducitadmortem,&
multiingrediunturpeream. Et ibinonponunturpluresvix,
ergo tantum funt dux. Item Ecclef. 11. Si ceciderit lignum ad
Auftrum, aut ad Aquilonem, in qUocUnque loco ceciderit, ibierit.
Ettaliter etiam negant fuffragia Ecclefi* tarn militantis
quam triumphantis, qu* fiunt pro mortuis.
Itaexvno encore fiunt quatuor. Primus,quia nullum fic
peccatum veniale. Contra; Quihocdicic,nonfentitde
[ Domino in bonitate, cum credacipfum proqualiberof-
; fenfairafeiferuiseiusad mortem : non enim Pater miferi-
diarum pro qualibet offenfa chariffimos filiosluos exh*-
Biblioth.Vet.Pat.tom.i3. F f redabit: