amoris quibuldam aaileisexcitemar; vt ipfum amorem, I an anxijs, collsttetnrin profperis, tecum quæcatindjj-
ipfoium âflFeaauminfufadulccdine, (iiaiiius ,ac pctinde | bijs ; quem in fecretatium tuæ menti,inducas.vt licet abdiligcntius
tenearaus: vt aftus ipios, quibus ad defideta-
ta tendinitis , quanto affedtuofius, tanto dele&abilius;
quanto autemdeledUbiliui, tatofeiuentiujexetceatnus«.
Sifum Cine deiidetium, etfi fecundum affeaum excitari
habct.rariflime carv.cn ipfum affeaum fequi debet. Simi-;
liter ad bonotutu ope cum cxetcitiaaffeauexcitati,fiein ipfisoperibuscxaffeauteneti.
vtiliffimumertjfcdipfaopera
fecundum affeaum otdinati, prater ordinem eft,
fens corpore, fpiritu tamen pisfens fit ; vbi folus cum fo-
lo taco dulcius,quanto fccretius fabulcrisjlolus cum Colo
conféras, acinterfluentefpiritus'fandi dülcedine , folus
cumfolorepaufes;immoitateeiadiungas&applices,&
animum animo mifceas,vtdcpluribusvnum fiat. His igi-
tur in prælenti frui poilu mus, quos non folum ex ratione,
fed etiam exaffedu diligimus: inter quos his maxime,qui
nobis fpicitalis amicitæ gratifiimo feedore, csteris famiquod
in eo tantum am ore, qui ex affedu eft > iueo
autem , qui ex ratione , in fola voluntatc computa-
*alias deß-
dcrium.
Nam ipfum defiderium fecundum rationem vniforme I liar^s ardiufqueiungücur. Cuius charitatisfacratiflimus
- • «• ----- — cc-s\~„n.. guftus,ne cuiimprobandus videatur, ip.lcIelusnofter,'
per omnia nobis condefcendens ; vni,non omnibus, fua-
uiifimi pesons fui rcclinatorium, in fignumpræcipua; di-
ledionis indulfit : vt virgineum caput virginei pedotis
C a p . X X X V I . floribus fulciretur,acthalamicceleftis odoiifeiafecreta,
fragrantiumfpiritualium vnguentorum virgineis affedi-
Devfuamorts. bus, quanto vicinius, tanto copiofius inftillarent. Hinc
eft,quod licetapijilimo magiftro,difcipuli omnes fummç
PAtet exprsmitfis in hoc conftare charitatem,finiens charitatisdulcedinefouerencur; huietamen hoc cogno-
ad fruendum eligat quod oportet,moueatut vt decet, men familiarioris affedus prxrogatiua conccffit, vt dice-
competenter vtatur. De eledione 8c motu fatis ad prx- returdifcipulusille quam amabat Icfus.
fensegimus, fcddevfnadhuc aliquid dicamus. Si e rg o . .
elediofana, motus integer fiietit, nunquidvfusperuer- J Ç a p< X X X V I I .
fusericè Scdinipfiusquemdiligitadeptione , ßemotus, - ,
vatiaripoteft, & teftimatiofalb. Poteft enim aliquiset- ßuamodomtkmjruiddcamus.
iamintentionereifta , Sc competenti motu, cius, quern j
adfruendumelegic.prafeniiamcotnpararc.inipfotamen Q Viigitur amico ftuidulcehabet, videatvtftuatur
fruau8£intentionemmutare,ßcvariare*motum,&mo- inDomino,nbninfeculo,nonincarnisvoluptate,
dum excedete. V erum quia in diuerfis gcadibus.metitiC- fed in fpiritusiucunditate.Séd quatris, quid fit fruiin Do-
quediuerlis ptoximiordinantut, dicendum fane, eftv- mino.DicicdeDomino Apoftolus Paulus. Quifaäustjt
trum omnibus, vel certe aliquibus frui debcamus, aut va- MbisiDtofapimria&iuftma.&fMäificatb.CnmigitacDo-
, leamiTS. Sedeftfru&us temporalis, quoinuicem inhac I minus fapienciaftf, fanäificacio, ßciuftitia ; iuDomino
“ • vita frui poffumus, ficut Paulus fruitus eft Pbilemone : Sc j frui, eft ftuiinfapientia, frui in fanftificatione ,itu i in iu-
eft fruâus æternus, quo inuicem fruemur in coelo, ficut fe : ftitia. Sapientiavanitasfieculàris excluditut; Samäifica-
fruuntur Angeli puta mentium vniratc. Proinde cum frui | tione fputcitia catnisabfciditur ; luftitia afTentatio outfit
cum gaudioacdelc&uione vti manifcftumarbitror.in ] nisadulatioquecompefcicur. ImcemmcIlMUMlft.fifit,
prafenti nequaquam nos omnibusfruipoffe, fedadmo- i vtait Apoftolus, iemiiputo.&mfiuntitbim»,
dum paucis. Nam, vt mihi videtur, vti quidem poffumus jSSiPurum cot falcipirfapientiam,pudicicia ferenac con-
quibufdam ad p rob a tion ^ , quibufdam ad etuditio- j feientiam, fidesnonfiâa exornat iuftitiam, Sunt qui fe
nem, quibufdam ad confolationem , quibufdam adfu- ftuunturin vanis&ludicris, in faicub pompis Sc mundi
ftenrationem. Inimicis flquidemadprobationcm , ma- fpeftacubs,in ftudro vanitaiis& gaudiofalfitatis.Hi non
iftrisaderuditionemifenioribus ad confolationem, ne- fefruuntucin fapiencia, acproindenoninillo,qui eftDci
Quibus in
hac vita
frai rakacellar
i a miniftrantibus advitai fiiftentationem ; folis autem
his, quos fuaui quodam affedii coràplç£timùr, de
quociinque modo horum generè fint « ad vitae dalcedi-
nemj ac fpiritus dele£lationem. Hisigitur etiam inprae-
fénti fiai p o flu mus,id eft, cum gaudiö acdeleâatione vth
Quocircacharitas in haCvitai qüântüniadeledionem,
& motum i qui in aófcu eft, exhiberi omnibus ab omnibus
poteft 5 quantum vero ad fiudum j à paucis, Vél certe à
nullo exhiberi omnibus potèft. Paucienimfiint,fi tamen
aliquifunc , à quibus omne hominum genus non folum
virtus & Dei fapientia. Ali j, quibus j5aene de homine nihil
eft, quos oblcæna turpi tu do transformauit in be ftias, qui
fe in luxuriofis conuiuijs, 8c immundis fruun tur defide-
rijs,quiafenonin fandiheatione, quae in caftitàtis filaui-
tateconfiftitfruuntur j vtique in Domino,quifa£luseft;
nobis à Deo fan 6tificatio,n o n fruun tur .At hi,qui fe aften-
tatorie fruuntur, inuicem palpantes*inuicem confentien-
tes *, qui dum alteri|trum cauent offenfionem, mutuam
in currun t p ër nitiem j quia non fe in libertate fruuntur iu*
fti tiæ, inDomino non fruuntur. Fruamur ira que inUtcefn ht
rational!, fed etiam affeäuofa diledione colatur. Deni- I fanâtfieamnè^tfctatvmufjuifqttevasfmm poß'tdcre , Meft,
queipfi Deo,a multis, & eledione j & motu charitas ex-
hibetur quibus ipfius diledionis frudus non in hac vita
conceditut, led poft hanc vitam in eius b eatifli ma vifione
feruatur. Nam & hi, quibus in contemplationis lumine,
compnndionis dulcedine quidam huiusdiledionisfru-
d u s inchöatur, fiadfuturagaudialpedes, nonipfiDco
frui dicendifunt, fedpotius vti. Nam illius dulcedinis
fuauiffimum guftum , non tam pro feudu diledionis,
quam luftentatione infirmitatis,pierifque largiri fatis ma-
nifeftumeft;
Porró noii modicum huius vitae folatiilm eft habere
cui aftedu quodam intimo, acfacratiilimi amoris vniri
poffisamplexu y habere in quo requielcat fpiritus tuusj
cuife refundat animus tuus j ad cuius grata colloquia,
quafiad confolatoria quaedam carmina, inter triftiaquae-
que confugias,ad cuius amicitiae gratiffimum finum, inter
tot l|culi fcandala, fecurus aCcedas • cüius amatiflim o pe-
dorij ac fi tibi ipfi,omnium cogitadonum tuarum vifeera
fine cundadone committas j cuius ipiritalibtls ofeulis,
quali medicinalibus quibufdam fomentis , languores
tumultuantium curarum exfudes: qui tibicollacrymetur
proprium .corpus in fanttificatioHe&bonore*non in pafiione
defideri j .Fruamur in iufticia,vtin fpiritu libertatis mutuo
co h or tern ur, mutuo corripiatnus; lcie res quia rhetiotd funt
vulnera amici,quam fratidulentta immhi ofcula, Ergo fi mUtua
deledat verborum collado , fit fermo de modbus * fit
icrmodefcnpturis j nunede miferijs huids vitaecorgemi-
fcamus, nuncinlpefuturorum bonorum cogaudeamus,
nunc mucui fecreci reuelatione recreemur, nunc fimul ad
illam bcatam vi fionem Ieiu, ac bona cceleftia fufpiremus.
Si vero quod Uonnunquam v tile eft i teufum animum ad
infenora quaedam j aciucunda laXemus j laxamenta ip fa
plenaho neftatis, vacua leuitatis; 8c ficareanc nimio pon-
dere»non tamen careant asdificatione.
C a p . X X X V I IL
Quibus aftibus nosopor teat ad Deurn tendere, proximifque
confuler e.
REftatvt de adibus noftris, quibus vel Ipecialiter ad
Deu m ten dim us,vel noftrae nece(fitati,proximorum
neceffifaloan.
IJ.Z3.
F
I, Com. 39.
G
I i.Thef.4.4.
trou. 27.6.
H
A
Tit. i .IX.
6
C
Luc. 21.34.
D
Matth. 3.8«
neceflitati fimulAc faluti confulimus;quemadmodumfe-
cundum rationem ordinandi fint, pro poftenoftro bre-
uirer dicamus. Videtur Apoftolus omnem perfedae vita;
ftatu paucis infinuaftefermonibus,£ol'm(' inquiens )&
iufiet &pie riuamus in bocfecitto. Eft enim fobrietas, human
s vine modus quidamac temperantia, vttamque nimic-
tatem prudentcr cuitans, 8c regia via,inter dextram & fi-
niftram, curfum noftturn deducens. Gum enim ille , ad
quem fumme tehdimus, fummu$quidam modus f i t , cui
nihil deeft, nihil fuperfluir, nihil deficit 3 ad quem cum
peruenerimuSt nihileritexterius quodappetamus, nihil
interius quodfaftidiamus : nccelfe proredoeft, vt not-
metipfos in quadam mcnlura modoque feruemus , nec
infra quam necede eft dilabamur, neefupra quam opot-
tet, peftifera prsfumptione feramur. Iuftitiam fane ab A-
poftolo illam hicaeftimo nominari, qua proximorum ne-
ccHitati fiue faluti confulentes, 8c hr ipfis benefidjs quid
cuiconueniat,quiscuipraeferendus fit difeernentes, quod
inftum eft cuique tribuimus. His autem duabusvirtuti-
bus fobrietatis 8c iuftitis, ne de his philofophi, vel quili-
betaChriftifidealieniglorientur, coniultiftime addidit
pietatem, qu^e in fide finceta, 8c pura i ntentione confiftit.
Porro ipfa intentio in amoris eledione,de quaiam difpu-
tatum eft, conftare videtur. Hie fortalleledor exiget,vt
viuendi modum vnicuique praeferibamus. Quod quam
fir arduum, difticilequetradatu,quisnon videat? cum
tot fint hominum qualitates, quot homines j neclaltem
duo inueniantur, quibus cundasque conueniant. Nam
qupd vni fatis eft, hocalteriparumeft; quoifteptoficit,
ille deficit;& quod alteri ncceflariura eft,alteri conftat ef-
fefuperfiuum. Dicendum tamen aliquid videtur quod
conueniat omnibus,quod quilque fibi poftic ap tare, 8c v-
trum neceftarium viuendi modum excedat, diftrida pof-
fit ratione conij cere.
C a p . X X X fX .
De tribus ordinibtu hutnana cornier [attorns,&'primo dena-
» tur ah or dine.
IGiturtres ordineshumans conuerfacionis occurrunt,
primusnaturalis, fecundus necellarius, certius volun-
tarius. Primus conceditur, fecundus indicitur, certius of-
fertur. Primus ex poteftate, fecundus ex neceffitate,tcr-
tiusexvoluritate. Primo debeturgratia, fecundo miferi-
cor dia, tertio gloria. Eft enim ordo naturalis, vt qui nulla
commifit illicita,fi velit ipfe,licitis vtatur, licite tamen.Eft
autem licitus,verbi gratia, v(us carnium, vini, potus, vlus
coniugijjdiuitiarum pofiefiio. Modum fane quendam fer-
uandum omnibus,need quolibet pado quolibet exce-
dendum, Saluatoripfe prsferibitdicens. Videtenegrauen-
turcorda vejlraincrapula,&ebrietate, & cur is burn vita. In vfii
igiturcibi&potus, hie modus feruandus eft; vt in eotum
pereeptione,infra crapulam 8c ebrietatem, fe quifq; con-
tineaf. Iu vfii cstero rum, quibus licite vtuntur homines,
quis modus feruandus fit, diligens inquifitor per fe inue-
niet. Iam nunc de ordine neceftario aliqua perftringa-
mus.
C a p . XL.
Demejfdrio ordine.
EStquippe ordo necellarius, vtquic6mificillicita,ab
vfulicitorumfelereftringat. In qua reftridioneduo
confideranda funr, modus fcilicetiatisfadioms, 8c necef-
litas purgati o nis. Modus fatisfadionis, vt fecundum modum
culps,rigotcqntinentisextendatur;quatenus (ecu-
dum Baptifts voce, dignos pcenitentis frudus faciamus.
Verum non fatisfadionis modus tantum feruandus eft,
fed etiam purgationis neceflitas perquirenda. Nec pro fola
fatisfadionealicitis continendum,fed etiam pro expel-
lendis, vel minuendis paflionibus, qus'viriofa confuetu-
dineinolefcuntjlaboriofisoperibusinfiftendun). Sunte-
nim exterioris hominis exercitia,interioris hominis inftru
’menta,quibus dcpaftiones viciofs,qusipfaminficiunta-
nima,facilius abfçindütur,ôcintcriores faciei fordes,quail
confedione quadam afperiori plenius d il uutur. Proinde
fuç purgationis follicitudo,pçimo nqcelTe eft vt pafliones,
quibus impugnatur,attédat;deinde quæ fint „quibus maxime
fatigatur,infpiciat;poftrcmoquæinftrumenta,quib.
paffionibusmagis obuictfàgaciterperquirat. Quibusin-
l lpedis> congtuuminftrumentûcuilibçt paffioni obijciat,
8c qu s magis impugnat, féru en tiori inftantia, vt ipfa ob-
ruatur.infiftat. Denique paflionem libidinisfacile com-
primit ventris reftridio; vagum cor 8c inftabile vigiliarum
confirmatafflidiojiramfilentiummitigat; tædium mentis
operis follicitudo caftigat.Necfic tame vnius paflionis
extindioni,totavehementiainiiftendumeft,vtad estera
comprimenda inftrumentum corporale defpiciat ; nec
importunius lab orandum eft, vt non quælibet paffio fen-
tiatur ; fed cum furrexerit, vt fecundum rationisiudicium
compefcatur. 1
C a p . X L 1.
De ordine vohtntario ,érquis in eoferuandus fit modus.
SEquitur ordo voluntarius,à nobis deinceps infpiciendus,
de quo Pfalmifta. Voluntarie (inquit )facrificabo s>
tibi. I Eft quippe holocauftum gratuitum acceptabilis ho-
ftia,facrificiumvoluntarium; cumquisabhis, quxeon-
cefla funt, per ea, quæ præcep ta f unt, ad ea, qus potioris
glorisprsmia fufpirantibus propofita fu n t, fpiritus libertate
confc edit. Ad quod perfedionis oilmen,feiuen-
tioresquofque Salùatorinuitans, Si vis ( in quit ) perfettus Mat. 19.
ejfe,vade & vende quahabes, & da pauperibus, & vem, feqiiere Mat.19.1z,
me. Et alias. Suntjpadones [ inqan)quifecafirauerunt propter j
regnumeeelorum. Qui pofeficapere capiat. Itaquefæculi abrer
nunciatio, caftitatis propoficum, cuiuslibet ardioris vi tæ
profeflio,intervoluntariafàcrificia computantur. Abfit
enim vt ifta vitæperfedio,quam voluntarie fubijt qùis,
non co^dus ; interneceflària & co ad itia,& nonpotius
intervoluntarianumeretur: cum&ipfaneceffitas, quâm
Ihuito nullus impófuit, fed cuiipfefe , defiderioperfedionis
, fponte fubiecit, voluntaria dicenda fit, non coa-
ditia.
Quiigituradhæccxcélfa &fublimiafèfècôtulerit, primo
voti vel ptopofîti fui norma,in quib.&in quantis confier,
diligentée infpiciat ; deinde interiors, & exterioris
hominis vires , experientiæ libra trütinet 8c dilcernat.
Vires dicointeriores, quibus contra reutationum bella,
exercicatione quotidiana confligat ; vires exceriores, quibus
corporali;im laborum onera infatigabili longanimi-
tate tolérée. Licet autem in quemlibet ftatum proficien-
t i, neceflarius fit 8c interioris,& exterioris hominis labor,
ei ramen,quem adhuc çarnis pafliones impugnantfnecef-
faria magis eft hominis exterioris afïlidio. Ipfis autem
paflionibus fopitis velextindis, licet ab exterioribus modicum
cemperare;ipfa autem fpiritalia inftantius & fer-
uentiusexereere. Nec fie tamen »vtprofeffionisfusnor-
raam præfumptuofus excedat ; nec temporum diftindio-
nes, qûæ in régula, cui le fubdidit, præfcribuntur,deftruat
vel confundac ; fedfèniato cuilibet operi tempore prxfti-
tutOjin ipfis fe vel fedatius, velferuentius, ficut veile fibi
•norit» exerceat.
C a p . X L I I .
Item modus in ipfis èxercitijs feruandus deferi-
bitur.
HVncfane modum in ipfisexercitiis, quemlibet fer-
uare vtile eft, quatenus fiele in vno habeatiYtin cs*
terisnon deficiar .* illud tarnen» in quo fe magis proficete
fentit, maiori feruore exerceat. Habeo ad manum de hac
re euiufdam verbafapientis. Meditatio ('inquitj in moribus j
primo confideratqufdebitafunt ,fiueexpracepto yfiueex v.oto, &
eaprimum agendaiudicat, quaficfaäa babentmeritum, vfnon
faäa generent reatum. H sc ergo primum facienda func,