3 4 6
in. d o m i n o km. v e n e r a b i l i a b b a -
tiEbor*unpr*G.dtRicherjj>erg'>AtH°t*s«« -
nones cumfidcUobfequ’.o.
EpifttU
»Litatpro XTVocrvcmtni manus measEpiftota* Domino Sab-
prqn.Su J N bureenfi dcftin«a,inqaa&vefemomimsmcnno
V^H&it,ficatviderepoteritisinrefcnpwEpiftol*:caiastextus
itafe h sbevDominefuo E. renetabmSAkiurgmfiArch,-
erat, E .fi
Eberbardo,
vtboc conms
fa « i». mm. TidemmmdeverttateeotporuacfungumtsDommDor
u »»xfilmmoA. Eboracenfi Abbati, fed & alqsliteratu&reltgtojisviru
! mandatamliterisditigenterexpofm,nfqueinnmpemtusaduerin
«e«*;Sî.8«c.vbifapra.Hîcperpend« fap.o-
\Epiflouprti J „ . < A -^ r fU i-att rp A em if» d lt lld a t ; QU)
fupra
\pofiu.
loan zo.
I
benediftiones tnyfticas accedimus, & fanttificamurpartitipesfan-
ät corporis,&preaofifanguinis Chrifti, omnium noßrum redem-
ptorisejfeäi-, non vtcomniUnem carnem percipientes ,quod abfit",
nonvtvirifanäificati,&Verboconiunfti-,feu dignitaitsvnitatein\
autfiait diuinam poftidentis habitationemfed vereviqificatricem,
& ipfius Verbtpropriani fattain. Vitaenimnaturaliter (eft, )vt
Deusexiftens: quiapropriecarni vnifuseft, viuificatricem earn
profeftus eft ejfe. Et ideo, quamuis dicat ad nos : Athen, Amen dico
vobis,nifi manducaueritis carnemfilij hominis, & biberitis eiusfan-
guinem-.non tarnen earn, vt hominis vniusex nobis exiftimare de-
bemus. Quomodo enimiuxta naturamfuamviuificatrixefte caro
hominis poterit } Sed, vtverepropriam emfaäam , qui propter
nos film hominis faäus eft,& vocatus.*Iccm:Siquis non con-
fitetur carnem Chrifti viuificatricem efte,tanquamipfius Verbs Dei
patris:fed quafi alterius cuiitjpiam , prateripjitm coniunäi eidem:
fecundum dignitatem,aut tanquam fecundiim quodfolam habita-
tionem habiter it, & non potius ,ficut dixi, viuificatricem efte.-quia
faffaeftprepriaverbiDei, cut omnia viuificdrepoßibileeft, anathemafit.
SynodushxcEphefinavnaeftde quatuor Con-
cili js-.quorum ficut B.Gregorius ait,quifquis non tenet folidita-
tem,etfilapis efievideatur,extra adificiumiacet. Addit ‘.Et quif-
quis aliterfapit,anathemafit.
Vosigituramande, aevenerande Patercauete vobis,
ne, eu ni lapis preciofus habeamini, 8c fuis in xdificio
Dei,aliomendacitervulgante, credamini credere, quod
non cteditis.Cjredo enim vos,Pater,vna nobifcum,immo
vna cura tOta Ecclefia, vnam (idem habere, (àpiendo,in
nomine carnis Chrifti non aliud, quam carnem Chrifti.
Sicenim fua verba ipfe Chriftus intelligçndainfinuat, y t
non aliud caro füij hominis, aliud ipfe filius hominis ha-t
beatur* vbi de hoc Sacramento ait. Commendans enim
carnem filij hominis manducandam, verbis prxmiflîs et-
iam hoc inter caetera dixit:Sicut mißt me viuens Pater, & ego
vtuo propterpatrem,&qui manducat me,& ipfe viuet propter me.
Manducans igitur carnem filij hominis, manducat (ilium
hominis:manducatpanem, qui de ccelo defeendit, quem
Pater (ignâuitDeus, non materiali figillo, fed fummae di-
uinitatis indelebili fignaculo: quia ; Verbum carofaftumeft.
Et ideo, qui carnem Verbi manducat, Verbum quoique
Ibid..D
tia veftra; vtmmnamicae offetat, refteque diuidat, qai,
quodDominus coniuiiiir.fenfo carnall feparatiComun-
xic quippe Deus homo catnetn & ofla in refncre&ione fna
difcipulis lui$ dicens; talpatl&ridett,quujpmtuscarmm &
elfa mm babetjuat me vidais habere. Etant enim firoul inc-
ius corpora a mortc fufeitato non folnm caro & ofla, fed
& (aneois& lpiritus humanns , &dminus; qucm&in-
fnfflauit fuisdifcipulis dicens; Acapac Spmlum fitlttum.
Cumantemfeparatio (piritns huraanidcorpore fit mors
ipfius corporis ; & item fcparatio earn is ab ofiibns, mortem
carnis opererut: cumque fanguis humanus extra carnem
careatvitalifpiritu,quieftanimarationahs; conftat,
eosruriumcrucifigere, atqneoftentmhabereChriftum;
qni fic ipfum diuidunt: ficut in pramifla leguur Epiftola,
quae vt maioris habeatnr autoritatis , ad rrenerabilem
defiinata eft Archiepifcopum ; & apud vos , aliofqne
literatos ac religiofos viros , infinuatut approbate , in
eafide , in qua Chriftuscontradoarinam Pauli diuxlus
eft’scdnosiftam fidem pro maxima reputantes perfidia,
carnes Agni Pafchalis nonifacrudas, vel aqua cottas in
Ecclefia Dei manducaricredimus.vtvelfan^uiseius.vel
caro eius bibatur,& manducetur feorium; licet in fpeciebus
diuerfis, videlicet panis ac vini, aqua miftl fumatur is, . . .
1
quiin femetipfo indiuifusatque integer thanet; totusin in fua came manducat. Alioqui caro non pro de (let quid-
coelo totus in altari, totus in ore comedentis corpus eius, qUam,(i non haberet in fe vitam,&viuificandi efficaciam.
aefaneuinembibentis : totus in corde credentis ad iufti- LegiteHilarium in VIII.li.de hoc Sacramento agentem,
tiam • totus in ore confitentis ad falutem.Lege Ambrofiu & inuenietis eum fentientem, quee ientio de Verbo teter-
in Lucam exponentem illud Angeli di&um ; Hicerit ma- no in carne fua mandueando:qubd prtenotatus Folmarus
gnus,&filiusaltifiimivocabitur•, & inuenies, quod vbicunqj fieri pofle non credidit; qui corpus Domini, quale fuitin
verus Chriftianus,ibi Chriftusjquia, neque in Hierofoly- | fepulehro,putat feorfum cogitandum.
ma, neqi in monte hoc, vbi adorauerunr patres, adoran- Aitenim : Vbicunque Chriftuseft, totus eft : etfetotumnon
duseftjquafi alias Deus non fit: (edveriadoratoresadora-eft:ficut vno eodem tempore totus infepulchro, totus ininferno e-
bunt Patrcm in fpiritu 8C veritate. Igitur in veritate Sacra- rat.ftj, totum nonerat: eo quod trium fubftantiarum, quavnam
mentorum Chrilti ad or at ur Deus ,qui & fumitur in cor- \faciunt in Chriftoperfonam , aliquid deer at. Adquoddici-
■ ^ 1 " " mus:quod reuera tunc ad tempus corpori defuitanima
in fepulchro.' & anima: corpus in inferno,feu paradiio.
At nunc, neque corpori Chrifti anima fua, neque anims
fuaefuum corpus: neque his ambobus amborum vita,
nonaliud, quamfumma diuinitas alicui,feiraliquando
abefle poterit i quia Chriftus iamnonmoritur, morsillivltra
nondominabitur. Nonmoritur, non diuidetur, non dfede
fua, in qua patri confidet, mouebitur in aeternura. Et ta-
men, ficutJpiritus, proutvult, & vbi vult,(pirat i Sic 8c ipfe
homo, qui natus eft ex fpiritu > prout vult, 8c vbi vult.fei-
pfum prxfentat, vel (piritaliter, vcl corporaliter, vt Ecclefia
credit. Spiritaliter: vt Apoftolus aic: habit are Chri-
fium perfidem in cordibus noftris. Corporaliter: vt Ecclefia
[credit le pafei corpore ac (anguine ipfius: ipfo feipfum
fan&ificantcpermanus, & orationes(acerdotumin tota
Ecclefia faciendum, qua; ipfe iuflit dicens : hoc facite in
meam eommemorationem. Vnde vnus miniftrorum eius Hoc
faciendum,ait; Calix, cui benedicimus, nonnecommunicatio
fanguinis Chrifti eft-, & panis, quemfrangtmus ,nonne participate
corporis Domini eft} non aitlocali diferetione, feu corpo-
ralis molis diftenfione ieipfum Chriftus corporaliter in
tarn diuerfis locis vno , eodemquemomentopraefentat;
in officio facerdotum (acrificanuum , vel in ore fide-
lium fumptum corpus manducandum *, fed ineifabili
virtute, ilia fide mediante , qua indubitanter credimus
fieri
pore de virgine (umpto,&in ccelum afTumpto.Quod corpus
ore fidelium fic manducatur,vt quod de Agno Pafca-
li figuraliter eft praeceptum, nunc vereimpleatur. Neque
enim ad literam fieri potuit,aut oportuit, quod illic diftum
eft: Caput cum pedibus & inteftinis vorabitis. Repp-
gnat quippe quod didum efc,osnon comminuetisex eo.Qtio-
modo autem non, comminutisoffibus, caput & pedes
vorari potuiflent ? At nunc in vero Agno , qui tollit
peccatamundi, caput cum pedibus , diuinitas videlicet
cum tota humanitatevoraturrquia Chriftus integer in altaris
myfterio manducatur j neque manducans mandu-
cabitilium in fe, fcilicet cibum carnis fuse; (edipfemu-
tabitur in ilium, vt fit membrum corporis eius, quod eft
Ecclefia vna,per vnum corpus Chrifti redempta, 8c vege-
tata. Quodautempraenotatusdiuifor Chrifti ait; non mefi-
lium hominis ,fed carnemfilij hominis manducareconfiteor: hinc
putamus ilium traxi(le,quod Chriftus dixit: Nifi manduca-
ueritis carnemfilij hominis,non habebitis vitam in vobis. Nam 8c
| Neftorius hsrefiarcha inde haufit venenum fui erroris:
itavtcarnem, quae in altari fumitur, negaret efle viuifica-
jtricem, pro eo, quod e(fet hominis caro, inhabitatione
quafi Dei fan&ificata; fed minime potens roanducantem
ie viuificarejquia, lpirituseft,ait, qui viuificat, non caro.
Contra cuius errotem in Synodo Ephefinalegitur •, Ad
Habentur 1
htc in pro J
ftjjionefi. I
dei, qm cc-t
‘flat initio
i Cencilii £.
\phefini, an
tiqua Edi.
tionis.
loan. 6.
[* Eftvndi.
ctmuA ana.
Itfiematif-
mm in an.
tiqua Edit.
F
loan. 6,
Ican.i.
G
Rom. 6.
H
loan. j.
Ephef.y
Lue. zi.
I. Cor. io.
Contra Folmarum.
A
Luc.ti'
Rom- io-
SlW.iiv
B
Pfitlm-3J.
C
*Ebrâch,.
fPttraftilr
in-
'jnui, vel -
Mittimus.
D
Iacob.s.
Palinodi*
folmttri.
fieriVerbuniveritatisdicentis j Hoc facite in meant comme-
morationem.
Bene dixi,fide mediante •, qutafidesexauditu; auditusau-
temperverbum Chrifti. Et ficiitnon, nifiauditu mediante,
audibile humanum Verbum capitur, fic diuinum illud
Verbum carne humana , tanquam vocecorporea, (enfi-
bilefadum, non nifi fide mediante capitur. Dafidelem,
&fehfit verum, quod diftum eft j Hoc facite in meam com-
memorationem. Tolle fidem, & videbis non percipihpc
Verbum,quod non nifi fide capitur: ficut non capitur ho-
minis vocale verbum nifi per auditum. Totle audkumj
fruftrafurdoloqueris: quia non capit, quoddicisj quod
tamenexdefe^u Verbinoneft, fedauditus. Quia Verbum
foporuro, tam furdas 8c obturatas , quampatulas
tangitaurcs. Ita &Verbum Dei, peridfonorum , quod
eftincarnatum , &fpecie panis velatum porrigitur manu
facerdotum (idelibus credulis, Scinfidelibus incredulis.
Etfidelis exindepafcicur&faginatur. Infidelis ex eodem
iudicatur 8c damnatur,non iudicans corpus Chrifti,quod
indignefumit qui deilloindignacredit: ficutifte, qui
putat eum fine fuis oflibus manducari; quique a carne
| fanguinem eiusdiuidit ■, putans ilium non pofle totumSc
integrum fimulefle in ccelo, 8c in pluribusiltatibus; cum
videat (ermonem de corde fimuldc ore hominis prodeu-
tem, non difeindi permulcas aures audientium j fed totum
ik integrum peruenire ad fingulos.. Quanto magis
Veibum Dei ex corde fimul &.ore Alciflimi prodiens: ac
tamen in ipfo 8c cum ipfo permanens, totum 8c integrum
peruenit, quoeft miifum ad (aluandos elcdlos, 8c abx-
ternpinipfoVerbo dile&ojf.’ Quod licet increduli tanquam
furdi non capianc: auresaudiendihabentestamen
capiu nt, 8c guftuillo, fapiuht, qui requiritur; vbidicitur;
Guftate &videtequoniam fuauis eft Dominus.
IV. DOMINO VENERAB iLI PR^E-
—....... ^ . -y- i t ?
Scripfi egoDomino mèo quonda EberhardoSalzbur-
genfi ArchiepifcopodecorpofeDomini, quod omnino
non debui j aflerens quod in altari eflèt quidém verum*
fed non integrum, id eft, non in omnium fuorüril pleni-
tudine,acdiftin6tionemembrorum, idqüévidebarmihi
cum multis fapere argamentis,&rationibus,imrap 8c z f i
öioritatibus, qüasnecdum forte intellexeram, argui(fe.:
Quod fi quis improbat, & ego ;fi cui difplicet, & mihi. Si
quiseradit, & confpuitjmecumfacit. Confiteor enim
quia non folummodo verum, fed & plenum, perfe&um
J & integrum in Altari corpus eft Chrifti: ibiqueinhuma-
n* fubftantiae veritate, & integritate, fub aliena licet (pe-
cie, mirabilitec, &inuifibiliterfiimitur , qui ad dextram
Patrisvifibiliterdominatur. Quod, qualiterin parte fit
totum, in fingulis integrum , frangatur in forma, necin
eflenciadiuidatur confe<ftum, fxpenumero Aiigelorum
non admittac& numerum,& multain hunc modumjfu-
praomnemfen(umeftnónfolumhommum,fed, vtego
reor, Angelorum: nechabet caufam nifi primifllme pri-
mam,voluntatemfcilicet flue potentiam Crcatoris. Et
hoequidem in libello, qufemdecarpe& anima Verbi ad
Gerhohum feripfi,plenius fortaflis exprefliim eft;fed abfi
que prxiudiciofententix melioris. Necenimip quxftio-
nibus&articulisfideipudor eft velabhöftedoceri i vbi,
nemo debet naturalia fe qui, & fenfum fuum quafi ex ra-
tione defendere. Siquidem naturx vfum, & rationis ter-
minos, & Phyficas, fiueLogicasfacultaces, Fidei maio-
ftas excedit: ideoque, vbiFides quxritur,argumenta noil
valent. Et inde eft forfitan, quod contra naturx vfifm caput
agni cum inteftinis & pedibus vorare prxcipimurjfed,'
ofla noil confringere. quia * quidquid diuinum , vel humanum
eft Chrifti, in facrofan&o myfterio fumimus, fed
minime fadti huius altitudinem iniieftigare prxfumimus,
Experimento enim didici, quod opprimatur a gloria, qui
contra legem difeutit maieftatem.
pofito de Rieherfperg, Fr. A. diótus Abbas
de * Ebora deuotæ ora tionis ob-
feauium.
I V D I C I YM DE P R Æ DICTA RE-
cantatione Folmari.
È
F
G
B VodPraepofitus de * Triephdudumfcripfit fidem
fuam fe nobis expofuifle,noueritis non aliteivquam
* fubferipfimus fuifle. Vice quadamin noftri prxfentia,
allaco libello, dixit, hxc eft fides mea; legitque ex. eo in
autibus noftris nobis nijiil atcende.ntibus, nihilque deeo
huiufmedi fufpicantibus. At poftquam feripta veftra,
qux Cacholice aduerius eumedidiftis, accepimus , ex
mandato Epifcopi Babebergenfis egimus, vt vnanobfl-
cum ad eius praefentiam Babeberg accederet: vbi coram
non paucisreligiofis&literatis viris Epifeopo contra eum
agente, humiliter profeflus eft, nihil tale fe deincepsfen-
tire,necfcribere. Porio nos his, quxeadem feripta veftra
habentconfentimuis,& Catholicaiudicamus, de extero
optantes 8c orantes diuinam clementiam,vt illuminet o-
culos cordis veftriad omnem cognitionem veritatis, & a-
morem virtutis.
Y. FÖLMARVS DEI GRATIA^ STIL-
lantis P e trx id , quod e ft, Prxlatis omnibus
inBauaria 8c Auftria con-
flitutis.
Semper gaudere, nihil aduerfique timere^
Q Vinonoffenditin Verbo, feriptura tefte, perfettus eft vir.
A qua quidem perfe&ione, mea pro cui peregrina-
turhumilicas, qux non verbisfolum, (edcoriensetiam
in feriptis offendit. Quod equidem eo periculofius eft,
quo error, qui (cribitur, corrigiturlaboriofius, difficilius
reuocatur. Et fienim miffa, quanto magis nefeitvoxferipta
reuerti. Si femel emiffum manét irreuocabile Verbum jferiptum,
rogo, qui poterit verbum reuocari ? S a n e t ergo C on-
F E S S I O, CORRIGI REVO CAT! O N £ NON P 0 “
T E S T*
HiEc difta funt a Folmaro erroremfuum reeognofee-
te, non per omnia, fedexparte. Nam liinr adhuc'
plurimi eius erroresinferci feriptis eius, aut iam propalati
verbis eiusiridifcjplinatis : quosquia riondum rccogno-
uit, Oremus tamipfi,quam eius fautoribus i itareuelari
veritatem, vt ex eius lumine confcientias eorurn reuerbe-
rante,compellantur 8c fanxdoótrinx acquiefcere, vel pe-*
nitus obmutefeere. . r
VI. R E V E R E N D I S S IM O P A T R I
Domino Gerhoho Reicherfpergenfis Ecclefia
Venerabili Prxpofito, R. Rorenfium
fratrum minimus, fuus
alumnus.
H
Omniamagnificecontrariavincerepofte. I
NVnciusPrxpofiddeTriefinftaine tranfiens per nos |
hoc anno poft Natale Domini , öftendit mihilité- I
ras,quas deferebac Salzburgenfi Prxpófito continences
qualemcunque peruicaciam fupradidi miflbris fui , dé I
I nxrefi, quale pollüetat. Oftenditetiam mihi libellum* ■
j quern mittebatvobisidemerroneus , quamdecarried;
I anima Verbi Dei , nefeioanfetisapte * nuncupabac. Et
in literis quidem fic homo arrogans &fetuus nomen ve- \
ftrumindigne nimisdenude pofuerat: in libello autem
apertafronte cum dcrifione perfonam veftram de prauo
intelleótu, inepto dogmate multipliciterarguebati Ego :
veto non infeius, quid debeam vobis , non potiii noii
dolere vicem veftram, fed 8c doloremmeum , prxfercim
cumillenonincidencer,fedexlonga confuetudine fama
veftram fine causa laeeraret.-tacendo, ficut ante feeeram
diflimulare non valui, nee volui: ne diceretis mihi- qui ‘no* Luc'lIi
eftmecum,contrameeft.Sciemetgqceniffime fpiritum Vë