1220 , Gerhard. Zutpkan.Lib._______________ _______________
fenientcm reddens earn ad ànxorem aiperîtatis, päuperta-' pes äliorum vitiorum, interdum capitalia, • eo quod de
J ris Sc vilitaris. Benigni ras-autem eft quidam dulcorani-
{m i> exeludens omnem nCquitiam ,& habilicans animam
ad beri^Bentiam, roleräntiam & inrernam læritiam.
I Hæc tinBmt tibi arma , vtfeilicet fis ftrenuus äbiieiendo
J negljgentiam, & ad opus etiam durum & arduum ftre-
I nuusadincipiendum.Sis deiridefeuerus, vt cum iäm pu-
I gnam contra vitia arripueris, & eorum fortitudinemin
I tèperexperientiam fentis, quam aliter vixfentirepotes,
I noli cedcre, noli fugam arripere i fcd.inceptum viriliter
S profequere,feueriffime coneupilcentias infequere, vique
adintcmecionem, vfque dam deficiant. Sis tertio beni-
gnuSjVt cumftequenter vulnerafufeipis & fiepe deiiceris,
] rioli cadere in anirni perturbationem,in malam triftitiam,
in deiedtionem, in defperationei\i. Hæc tria arma fi ha-v
b u cris, non fit tibi curaquod paruus fit numéros tuorum
Co'htratbtcateruasvitiorura. E coelo enim eft vi(5toria,&
æque difficile eft Domino vincereinmultis&inpaücis.
Attende Ionathah filium Saulis cum fiioarmigero dun-
taxar,plurimos occidentem, Iudanr. Machabæum, Iona-
than & Simoncm fratres, Gedeonem aJiofque plures,mi-
îitesftrenuos, non itvfe, fed in Domino itérantes, cum
paucis multos o ccidentcs*
C A P V T L I.
Quid m Jpiritualibns excmtik-proficienti 3fit expédiais
\‘ 1 vel necejfamni habere duäorem viriim
Jfiritualèm.
ratione eorum fit, vtaliavitiaexipus oriantur. lllâvero
vitia de quorum ratione eft vt ex ipfîs procédant, filiæeorum
dicuntur. Interdum veto dicuntur mortalia inquantum
morte culpæ octidunt, vitagratiæ feparant
& à Deo qui eft vera virai Non tamen hæc oóto iemper
fimtmortalia, nec etiam ex*generc fuo. Sum autem hæc
odfco fiiperbiayvana gloria, acedia, inuidia,ira, phylargy-
ria, luxuria, gula.
C a p v t L I I 1 .
De modo pugnandi contra vitia, & quod homo non debet contra
omnia fimul, fed contra vnumprincipale
deter taré.
N On autem debes contra omnia ifta fimul pugnarer
ficut nec potes præmifïàs afeenfiones fimul afeen-
dere. Non in vno anno ait Dorainus eiieiam eosàfacie
tua, fed paulatim, ne terra redigaturmiblrtudinem. Igi-
turiuxtatradki dites iandtorum Patrum, hune ordinem
feruabis,cer camen contra hæc vitia ingreffiirus.
PrimcTautem ante, omnia teipfum diligenter difeutieny
fècunduni formam examinandi priustraditam inquiras,
qualia vitia in te lateane vel pateant, deinde qùæfintin
te vitia magis fortia, & ma^S te inféftantia. Deinde quæ
remédia fint contra fingulaf vitia efficaciora. Quo fadt©
contra vnu m vitium prælium a rripiesquod eft ribi præ
cæteris magis infèftum. Igitur contra illud vnum principale
eertamenarripc,’expurgationi illius rôtis viribusin-
C Ed quia vt audifti circa præmiflàs afeenfiones fimt viæ jfifte,omnem laborem& folicitudinem principaliterre-
c/multæ, &inter ipfas ea quæducirad vitam difficultèr torque ad illud expurgandum, contra illud iugiterDeum
agnofçitur ; noli fine dudtoreafcendere^ioli fine dudto- j imploraillud tibi in oratione ver&tur femper ante ocu-
reincedére-qui& viam np,àerit,dcâftutias hoftium non .j ios , proillius extiuélione lachrymas indefinenter fun-
ignorat.-Solct Deus hominem per homines frequenter ■ de, gemitus& fuipiria ad Deumdeuoteemitter Necta-
;inftriiere, &adre<ftaSaicenfiones& verais, vias admone- j men ita tibi contra vnmn iilud pugnandum e ft, vtcæte-
re. V ae illi qui fini coufidit&folusfine duiftoreincedit. ; ra vitia non impugnes, ied ita contra id vnumprincipa-
Namleuiterinçiditin venatqrumlaqueos,:vccum inci- liter pugnabis, vcgeneralem tamen contra omnia vitia
derit, nonhabet iubleuantem. Igitur ad noftramhumi- habeas iolicitudinem & horrorem. Quinimo , quantum
liationem, vult vtduélores fequâ,tniirA.,Sic enim totum contra vnum magis ftrenue& iapienter 'cértaiieti&j .tan--
populum Ifiraeliticum.per Moten dudtorem j induxitad to plus generaliter omnia vicia horrebis. S cire etiam tibi
rerram promiffiônis, èuius cohfilio>populus omnia fa- conuenit, quod ficut in namralibus ex diueria comrrïix-
ciebat, cuius monitioni àcquieteebat. Sic Loth deSo- d one, quatuor humorumiànguinis, videlicetcholeræ,
domis, non per te ipfum, tedper ducfcorem, icilicet An- f legmar is& melancholiæ diuerfe cauiântur comple-
geltcum cogituiexire^& afeenfum montis afeendere. xionésnaturales:itain.diuerfishominibustecSndumin-
Sic ChriftuS Cornelittm perfenon inftruxit, fed ad Pe- teriorem hominem ex diüerià commixtione affeôtuùm,
itrum inftruendum deftinaüit. Sic Paulum direxit ad A- & ex cortiiptione virium per fomitem fecundum natu-,
naniam. Et hoc eft quod ait ille deuotus Eunuchus le- ralia, iuntdiuerfiediipofitionesmorales , fiueinclinatiô-
cirrruEfaiam. Quomodo ait poffumintelfigere, nés ad mores, & varias diipo'fitiones vitiofie, vel etiam
nifialiquisme docuerit, deinnumera taliaréperisjn feri- virtuofie. Hinc eft quod vnus magis inciinatur ad luxu-
ptdris. ïgitut cum aicen-iones in torde diiponis cælum| riam, alter magis^ad iracundiam. Et frequenter hbmo
afeenfurus, dudtoremtibi elige, hominem ipiricualem,. habet vnanOquandam inclinationem, quafiynammaf--
cuius eruditione, cuius monitione&examinatione om- | iàm quandafii, vnde estera vitia quafi oriantur, vel ma-
niatua exercitia perficere ftudeas& adimplere. Hæceft j iorpars, quæ forfitan non abiufde dici poffit moralis
doctiinatutiffima, &fan6loïum Patrum fententiaanti- complexio. Siquidem vnus eft triftis, alter perplexus,
tertius implexus, quartus quitiis approbata. terupulofus, quintus queru-
C a p v t L I I .
Qupdpugnans contra o£lo vitia capitalia,quódammodo pugnat
contra onines inordinatas affeéliones. ..
TGitur fi arma arfipuifti, fi du<ftorem#qui te praïcedat
* confiilendo &C dingendo inuenifti, tempus eft v t prae-
'lium aggtediaris. Itaque pwgnandum tibi eft, conttao-
mnes inordinatas affeÖiènes | qua maxime fiirguntex
j viriurq aninia; deftitutione per priinum tuurn defcen-
I furn a iüftitia originali. Qua muis. autem viriofie affeébioloius,
fextus in exercitijs fiiis amieftus, teptimus occupa-
tus. Et hæc omnia^ vt videtur, exquadaminterioriindif-
pofitione vel ammæ, vel organorum proueniunt, & iunt
melancholicis non diffimiles fiio modp. Alius autem eft
lætus, vagus , hilaris & diftblutus, &c. Debet autem y -
nufquifque ftatum fuum interiorem modo prius habi-
to diligenter inquirere, & fecundum hoc afeenfiones
virtutum in corde diiponfre, & vitionim remedia fiio
exercirio ordinäre, & temper il lam fuam inclinatiönem
vitioiam habere fuipeiftam, ac omnibus modisiuxtara-
tionis imperium refrenare. Cum autein illud vnum vi-
c 'f ... — . m tiumdequofuperiusfuit didtum, adeo perdeuötumcxnesammæiuntplurimæabaicenfiircrètrahentes^
verum j ercitium, per virile prælium debilitations, vr rationi o-
vnae reginàpcleptem ^Uces^ vnde omnes aliæ vitioiæ I bediefis contradicere non præiumar, tedfiquando fee-
1 paffiones ormntur,quibus deuiCcistv in Iocis earum con- |
trarijs virtutibus introdudfis, omnia inordinata;défide
texerit, ftàtim rationis imperio fine prælio refrenétur,
. /• „ , Ij .tUim..e«a»l.i!u»d» v••iutiuumui ufiimuiiuliu duiliiggke.nmtiiaa duetbueksi iintiquuuiurecrice,, UqUuUoUd
■ mconquielctinc, & per, ccmmen contra »Ihdao quo- ; te plus in & fta t :* contra illud modo confimili-prsliari.
damtnodo ytres teftituumut, dum eamm noxiæ moni- Noli tamen p„ tate , quod aliquodvitiumadebinterationes
ftenotauonumoderantur. Sunt autem haïe o ù » dicitus noffis eucllcre, vtnQnStopus amodo filtern ge-
I vma quannterdum dlcuntut prmqpala; quafi priitci- j nerali .folicitudine Se hoirote contra ipfum debellarc.
— t—........... . .. ______ , Etenim,
A
B
C
D
Etenim ,irtait BernarduS: Viriafcmel putata repullulant, '
ô^effugataredeunt, & reaccenduntur extinda, & fopita
denuo excitantur.
C a p v t L I V.
Quodfecundum diuerfitatemnaturavitiorum,dïuerfimodefit,
contraeadecertandum,&inquoconjiftitilladi-
jterjitas vitiorûm.
ADhuc autem de modoprçliandi contra vitia feire expedit,
quod contra prædidtaoâp vitia &abeis pro- '
cëdentia, non fiteodèmmodo præliandum \ fedficut di-
tierfa eft natura vitiorûm, ita vt varia funtcontra ea præl ia
arripienda. Siquidem carnalia vitia melius vincis fiigien-
do Omnem occafionem & materiam tibi de ipfis fubtrâ-
jhendo. Spititualia vero melius expugnans, oççafiones
; quibus ipia irritantur & conttariâ fiant habendo & for titer
refiftendo. Secundo confidera adhucaliam diuerfita-
tem & variam naturam vitiorûm. Surit enim quædarn vitia
quæfemper ex alijsoriuntur , & fine aiio vitio per te
non veniunt , quale vitium eft inuidia, & tunenontam
contra illud vitium, quam cônttaipfuiii vnde habet ori-
ginem,debes præliari. Tettio àduèrte aliam vitiorûm di-
ueffitatem,&naturam tentatiftnum.Nam ficut funt quç-
dam vitia quam aperte ad malum trahunt, & fup impetu
ivolunt animam oppriniere.ficut eft luxuria Vel iracundia,
& his debes refiftere cum labore & dolore : fie funt alia
quæ fuo impetu nonimpellunt, fed ièd.ucendo fallunt,&
talia funt fæpius etiam contra appetitum , ficut tentatio
de exceifu vigiliarum, ieiuniorum, & huiufmodi. Et hic
non tarn opus eft fortitudine,qium difcretione.Vnde te -
cundum Bernardum, nouiflè in hac patte eft viciite , &
credere eft vinCere.Sunt autem âdhuc aliâ vitia,quæparir
ter fuo impetu impellunt & bonitatisapparitione : ficut
èft, verbi gratia, affe&us inordinatus àd piædicandüm,
qui fedueit fub pallio zeli animartim , impellitappetitu
laudis, & impetu reputationis. Et hæc eft perieulofiflamâ
: tentatio. Vnde hieprimo opus eft feite Ôc credete eflè ten-
tationem,nec tamen feirë vel fciuifle èft viciflèfted &opus
efteiusimpetumlaboribus& exercitiis refrenare.
C a p v t L V.
Quod tres funtafeenfus contra vnumquodque vitiumjâ eft,
tres profechts ad oppofttam virtutem.
His igitur ad cautelam tuâm dç vitiofüm cettàmine
ingenerali præmiffis, nunc ad vitiorûm fingulotitm
virtus dicitur, qua corporis älimerica cum redo modera-
mine admittiultur. Triplicem autem.graduni velafcen-
fum contra vitium gula: debes it*corde difponere, vt pofe j
fis gulit appetitum refrenare , & quantum adhoc vim
concupifcibilenvreformare. Primus afeenfus contra gulam,
certamina fingularia defeendamus. Prius tamen feirede-
1 bes, quod contra quodlibet vitium quod anipisdebeb-
landum, afeenfiones debes in corde diiponAe, &quoi-
dam profêduum gradus, vt feias quantum ad virtutem i-
pfam afeendis vel defeendis adipfum vitjum. Igitur contra
quodlibet vitium tres potes diftinguére gradus, quorum
primuseft incipietitiura, &pertmetâdprimumgra-
dumafçenfionisad cordis puritatem, qui eft in timoré.
Secundus eft proficientium.& perrinet ad fecundum gra-
dum fecundæ afeenflonis, qui in fpe agitur. Terrius gradus
eft perfedorum, &pertinet ad vltimum gradum af-
cenfionis ad puritatem.
C a p v t L V L
De afcenponibus contra primum vitium t quod eft gula.
PRimum autemçertamen eft contra vitium gulæ. Inde
primo diabolus primum hominèrii tentauit& fu^
> perauit, inde fecundum hominem primo tentauit & iuc-
cubuit. Item hoc vitium èft fitutn quafi in fimbus ttatu-
raç.« Si igitur ipfiim non potuirtius iuperare, quomodo
üpiritualia fuperemus extra fines noftros carnalis naturæ
nos impugnantia. Contra iftud vitium afeendimus per
virtutem fobtietatis, per quam afeenfiones in corde dite
ponimus, contragulam dtbellandam. Sobrietas autem
Bïblioth. Vet. Pat. Tom.14.________________
ideft , primus gradus viitutis fobrietatiseft, patien-
ter ferre cum non poteft haberi cibuS vel potus deledabi-,
lis, &non contriftari, cu m non habentur interdum,defi-
1 defata ad libitum. Sed in hoc gradugulofusmultapati-
turcertaminai &gula*tela. Vndeopus habet, vthicali-,
quandiu ftans pr^lietur & gulam fuperet Sciasergo quod
natura gulae eft, vt caufet inponcupifcibiliinordinatum
appetitlirh cibi & potus quoimpediatur ab afeenfu, & tabs
affe&us vel appetitus inordinatus, aliquos cogit ante
tempus comedere, aliquos cogitfenimis, ideft, nimio
defiderio&efrufionefupercibosefFundere, aliquos cogit
inordinate cibumdelieatum quaerere, alios compel-
litexcedere in nimia quantitate. Vt autem toram fami-
liameius cognoftas, & feias contra qua: debeas pugnare.
Aduerte quod principaliter filia: gulx funt fecundum
Gregorium, fcurrilita's verborimT, multiloquium, detca-
d io , vituperium ^irteptälcetitia, lafeiuia mentis immun-
ditia carnis. Vtautemhunc affedum impuritatis,qUaper
affedionetn inclinamur vfiiofe ad ciboS, purgate& ex-
purgare valeas, aduertere debes generaliter pro expurga-
tione omnium vitiorum carnalium, quod in anima eft
triplex vis motiua cprporaliter,. videlicet vis naturalis,
qua eft motiua humorum, &inde fiepe gula& luxuria
trahunt originem. Alia eft vis vitalis qua homo exercet
(rnotus vitales. Tertia eft vis animahs qua homoexercet
iraaginationem, cogitationlm, & c. Quantum vero virtus
animalis remittitur, & homo minus earn exercet, tan-
to vis naturaliis intenditur & augetur.Et hinc eft quod homines
acediofi & tepidi, & qui intus deledationem non
habent,in meditationibus,in ipiritualibusdefideriis.rria-
xime vitiis carnalibus periclitantur. Vnde Salomon:In
defiderio eft8mnis ociofus. Hinc eft fecundum Caffia-
■ num.quod guloius nefcit,nifi de cibö &potu 6c qua: ven-
trisfuntcogitare. Hinc eft iterum fecundum Ghryibfto-
mum,quod mulieres maxime tentantur vitiis carnalibus,
quia minus ab intra funt iblicita:. Vnde 6c Chryfoftomus _
■ de luxuria dicit,quodeft anima: vacantis paffib. E contra j
eft^quod quantum vis animalis intenditur, tantum naturalis
remittitur, ficut patetinftiidiofis; Et hinc eft quod
inquit beatus Hieronymus ad Ruftitum: Ama feiedtiam
feripturarum, & vitia carnis nonamabis. Quantum igitur
homo interiori & exteriori ocaipationi, S:folicitu-
dini cum dele&atione fuerit intentus, tanto amplius car-:’
nalia vitia fuperabit. Et ergo remedia g u ls& etiainlu-
xurije, eft omnis iolicitudo, & interna ad bonum affe-
'dtio, ficuceft cdmpun&io, qua: valde Valet contra gulam
&luxuriam ,fimiliter deuotio, iäera lectio, quslibeteX-
teriorvtilisoccupatio cutn affedione interiori. Iftisigitur
& fimilibus remediis, oportet te pugnare contra guläm,
vt tandemafeendasadfuperioremgradum, quieft
vt ita proficias,vt iam prompra voluntäte velis,& fine magno
appetitu corttrano poffis abftinere ab illis cibis dele-
dabilibus qui poflunt haberi,& efle contentum fimpli'ci-
bus & communibtts cibis & abftinere-a delicatioribus,
pütavino, &c. Inifto gradu fta$ tutius, non tamen adhue
es fine impugnationibus, licet debilioribus. Vnde vt ad
tertiam afcenfionemperuenirepoffis,eiufque tibi calcan-
da eft concupifeentia remediis pr*diais,ieiunijs, vigili js,
ledtione, & ctebra compundtione cordis, quibus te for-
fitanillufum vel vidtum reminifeeris, ingefnifeens nunc
hotrore vitiorum, nunc defiderio perfedtionis & integri-
tatis afeenfus, donee huiufmodi ettris ac meditationibns
mens occupata pariter & pofieiTa, ipfius cibi refe«^ionem
non tarn iucuttditati ionceifam, quam oneri vitx impofi-
tam fibirecogtiofeat, magifq; neceflatiam corpori, qttam
defidefäbilemanimaß fenriat attributam. Et nunc attin-
gis tertium afeenfum * cum talem iam indutus fiieris affe-
dum. Eft autem iftetertius gradus & afeenfus, quo homo
ita edomauit gulam, & adeo refotmauit vim concu-
pifcitilem,vt fine aliqua difficultate ab habitis dcle&abi-
, T 5 libus