$o î
l*parachianero
omniapeccata relaxamus^ &animas tranfmictimus
in morte ad coelum. Ipfi autem fere o innés animas tranf-
mittunt ad infernum.
His&alijspropofitis,dicithaçreticus-,Penfate,qüisftatus
fit perfedior,&quæ fides ? noftra,' vel E : clefis Roma-
næ?&illum eligite. Et fie à fide CatholiCa fubuertitur per
erroreseotuniauerfus-.Ecficcredensipforum & recepta-
tor, & fautot& defenfor, & per plures menfes ipfum oc-
cultanSjindomo difcitde fedaipforum.
C a p . IX .
Quamodo heretictexatninandifint.
CVi Papa commiferit inquifitionem hæreticorum; file
Inquifi tor obuneatliter*sPrincipisterraî,inquib.
mander omnibus iudicibus & potentibus, vt efficaciter
cooperentur, quôdhæretica prauitas extirpetur : & , vt
Inquifitor defendatur per eos: Editeras Epiïcopi habeat,
qui mandet Ecclefiarum Prælatis& Vicarijs, vtfimiliter
cooperentur. Volens autem exequi officium fibiiniun-
dum, præmittatliceras Plebano, vbi & quodieveîit iri-
quifirionem habere,mandans ei, vtcóuocér omnes
bezstnos,etium de vicinisEcclefijs.Quibuscolledis.Inqui*-
fitorfaciat exhortationemdeveritate Romans fidci, Sc
Vt in ea quilibetperfeueret,oretjóc exponat literas fiias o-
mnes j & poftea faciat omnes iurare, quod fidem Roma-
nam pro viribus defendant: Sc quod fideliter proponant,
fi aliquos errores feiant, vel qui velint in publico accufa-
re. Tunc Inquifitor affiimpris fibi tribus vel pluribus
diferetioribus fecreto , accufantes figiliatim : Primo - . . .
conteftans fub debito iuramento , vt veritatem non pojôequifuntdefbcietateipfiuscumeo. ldeoiudëx caû-
celent;fedpmniadiâ:ateftmmrediganturinicripto;:Po- - - a. •«- —
fteaaduocet acculatum, Sc dicat; Dicitur de te , quod fis
hsreticusjfi.vis confiteri & abiurare errorem tuum, & redire
ad vnitatem Ecclefiæ, fiet tecum mifericordia: fi autem
conuidu? fueris ,deterius erittibi.
Queratur ab hæretico examinait do .Primo, fi aliqua fa-
craverba didicitj quando incepit ; & cum quibus ? An et-
iam Laicos docuerit ? Item, fi vnquam audierit prædicari
quafi hqreticus candemneturiltem:fi dicit, feFuiffe inhac
* vita,quare,fi velitabiurareillam?Et, fi dicit,fe velle pce-
nitere, quaere, fi velit iurare, fe prodere omnes confocios
talium 5 ita vt fi inuentus fuerit feienter mentitus effe tan-
quam hsreticus condemnetur. Item, fi velit iurare de cae-
tero»nunquam tales,actaliadiligere? Sinullo roodo velit
iuuare; coniuretur per Patrem Sc Filium, Sc fpiritum ian-
dum, per Chrifti mifericordiam, per paffionem, per tre-
mendum iudicium,per excommunicatione Petri Sc Pau-
fi;fi credat, Papam Sc fuos aliquem poffe ligare, vt prodat
tales? Item, vndehabear,quod iurare fit peccatum. Item,
quid crediderit de combuftis in fide tali,an fint de nume-
rofaluartdorum & Marty res ? Item, quid audierit magi-
ftros dicere de efu carnium,de ieiunio, quid dicant, an eis
placeatannon ? Item an vnquam colledam fecerit fratri-
businLombardiaJltemfi talem famiharitatem vnquam
confeffus fuerit facerdoti fuo? Et vtrum fuafetit integrals
ter confitendum prelby teris,vel non?
Cumin publico fit inquifitio , aflumantur affeffores
honed i , &dida tedium audiantur. Et quaeret ludex •, Vis
haerefim abiurare?Si perfedus eft, refpondebit; non iura-
bojqui^Chridusprohibuit iurare. Et tunc eft connidus
& confeffus. Si autem edimperfedus, tuncrefpondebitj
fi debeo iurare,iurabo: Vel dicetj fiiubetur me iurare, iu-
rabo. Tuncludex dicat j non iubeote iurare j fed fi vis vt
credamus tibi,iura. Si dixerit hxreticus j hefeioiuramen-
turn facere,vel iurare j docete me formam iuramenti. Has
omn^s & fimiles tergiuerfationes habet, vt formet fibi
confcientiam, quod non fit iurans, fedtantumrecitator
iuramenti iudieis. Si dutem edimperfedus,tunc per fe iu-
rabit,&pro iuramento pcenitentiam recipiet a fuoEpifcotusfit
circa tales-,quia, fictit anguilla, quanto fortius drin-
gitur,tant o facilius elabitur;fie in omni refponfione h çre-
ticoruminueniesduplicitatem. Iurabitetiam, quod prodat
omnes dodores & difcipulos eorum. Præditoiura-
merïtOjdicet ludex. Si de cæterofueritinuentum, te elïè
relapfiim, tunccôndemnabcris, vtconuidus. Siäutem
conuidus & confelTus redire noluerit ; tunc ludex à fin-
gulisprudentioribus, quiexaminationi interfunt requioccultas
dodrinas effe prohibitas, Sc propterea cobudos J rat,an ipfi iudicent, cum fufficienter côuidum de hærefi
homines,& tamen poftea fecerk? Item, fi profireatur no- ; quibus afferenribus, quod fit, pronunciet ludex fenten-
men alicuius Ordinis ? fcilicet Pauperum de Lugd un o, Sc j tiamfic:Ifte in tali & tali artieulo contra fidem pertinaci-
Filium ? Item qualiter debeat homoin mandatis Deifal- : tererrauit, neqUeviflt erroremfuum corrigere ; ideo de-
uari. Item, cui primo obediendum fit pod Deum: cum j nüncio vobis , ipfum prscifum effe ab vnitate Eccle-
dicat diuina audoritas ; Melioreftobedient'u, quatn viftim&î | fis.
An audierit vnquam, Papæ, &Clericis non effe obedien-1
dum ? Item an vnquam Laico corifeffionera fecerit ? Laicos
appellp,non ordinatosa noftrisEpifcopis-,qui vadunt
Quomodo hareticipuniantur.
fine tonfura cum gladijs,& alijs armis. Item, quid fibi ille
iniunxeritlatisfadionis?Itemquçresdatim:Iniunxitnëti-
bi vnquam vtabaliquafraternitaté, quacunque neceffi-
tate,reçederes,fedfratribus'Deuefaceres ? Item, fiinhi-
PVnitur autem haereticus quatuor modis. Primo excommunicatione.
Omnis enim haéreticus fiue mamines
buit,idipfiim Clericisnonreuelare. Item, fiilli Dodo- gnus,fiueparuus,manifedus vel occult us, excommunica-
res vituperauerint Clerum dicentes ; Csci funt, duces cç- ! tus edipfoiure maiori excommunicatione,vt extra, Adr
corumjPharifa:i,quiclauduntregnum eoelorumanteho- , fo/e«^w.Secundq,depofitione;quia,fiuefit Clericus,fiie
? Item ,• fi credit, vel vnquam crediderit bonum
L ai cum, facer do te mefle Chrifti; &malum hominé pref-
byterumPHaraonis. Item, quidcredatdeftatutis abho-
mine, qux non vidèntur inueniri in Bibliaj ficut de Ordi-
nibus,dc vndione.de Ecclefiarumdrudura,dealtaribus
inEcclefiaj de Miflïs defundorum; defuffragijsanima-
rumjde peregrinacionibusjde candelis in Ecclefia? Item fi
fint dus vistantum,&nontertia? Item,quid offerriPref-
byteris ? An prsdida cum aliis vnquamfecerit ? Item, in
quibus eleemoïyna optime locari poffit.?Et,fi dilexerit,in
pauperibus:qusre , an vnquam audierit, quód ipfi fint
paupereS;Chridi.Idem,fi credit, quemlibet Laicum pofiè
ligare &foluere.
Item qu^re fub maxima comminatione,fi iam effet oc-'
cidendus,a quo potius vellet fumerccommunionem?aut
de manu iüi naagiftri, aut demanu mali presbyceri ? Item
an potius Eucharidiam confedama fornicatore prelby-
cerpi,vel a magiftro fuo Laico ? Icem,fi fe dicit nihil peni-
tus fcire i qusre,fi velit hoceligere, fi conuincatur, quod
Laicus, Papa vel0 npcrator, Sc quilibetinferior jdepcni
debet ab omni dignitate. Clerici prius degradati Ordiii-
bus feculari poteftatirelinquuntur puniendi. Extradant
tninefalfi, Adfalfariorum : Vel inuocet brachium (ecüarc
contra rebelles,vtXI.q.j.^i guüfacerdotum. Qui vercfue-
rint inuenti,aut deprehenfi fola fufpicione notabile.non
,ad arbitrium Epifcopife expurgauerintj fimili fententis
fubiacebun t , vt extra, Ad abolendam. Tertio,militât per-
fecutione; quia,fi aliter fieri non poteft,manu armatîfunt
ab eisomnia bonaauferenda, y t VIII. d. jQui me. Titum
cft autem, vt hoc fiatfpeciali ed i do Princïpis, vel Iccle-
fiæjne, ex cupiditate,vel vltione Ecclefia videacur pigna-
re:VtXXIV.q.i.
Siveroconuerçanturad fidem,nonreftituuntucis ab-
lata.nifi de gratia, vt extra, Vergetitis: Quid fi hæreici ha-
beantfilios orthodoxos.nunquid hçreditarie capi‘nt bona
paterna ? SecundutnCanónes, videturqüod ron,vti.5
EtManicbaos; Vbi dicitur, quod bona hæreticorun deue-
niebant ad filios,aliquando ad cognatos.Vafalli ajfoluu-
_______ , ; tu ipio
Trt.de H
relias.
Tit.de U
reticis.
Tit.de Heretic#*
Contra ŸVaïdenfis.
turipfoiurè àfidelitatc, 8c omni pado,qiiàcünqüe firmi-
tate vallato,quo hsreticis téhebànturadftridi,vcm;c.v/f.
Imo etiam VafalliDominofum tempofalium, qui réqui-
fitifuamterram purgarenéglexerint ab hsretica foedita-
tejpofteörumèXcommuhicatiónemjSécóntemptumjdé-
nuiiciandi fantabïo\nx\,vt.extra,Excommunïcamus.
Ex hocpatet,quodPrincipesfëculàres & Domini temporales,
Sc Epifcopi,fi propter hærefim aliorum, quos, du
porerant,exterminàreheglexerint,excommunicâdifunt,
Si expellcndi à terris;& ter fæ iplorum éxponi poffuntCà-
tholicisôccùpands,vtXyiI.dift.4. Siquisdeinceps.
De poenadcfenforum, fautorum,& credentium hsre-
ticorum teneas,quod dicunt leges, extra Excommunicamus.
Qui verb àbhsrefidefiftere volunt , recipiantur fecun-
dum formam,qus habeturin cap. Ad abolendam. Depoena
Pfsiatorum,circahæcn€gligeritiumlegiturin ca. Ext ommant
cationis fenteritia vfq-,ad fatisfaßioriem idoneam
percellantür , alias animaduerfioné debita puni-
endi. r,
Qui autem inuenti fuerint fola fufpicione no-
tabiles, nifi iuxta confiderationem fufpicioniSj
qualitatemque perlonje propriam innoceritiam
congriw excufatione monftrauerint, anathematis
gladio feriantur, &vfque ad fatisfaéfionem con-
dignam ab omnibus euitentur; ita vt fi per annum
in excommunicatione perftiterint, ex tune, velut
hxretici, condemnentur. Item proclamationes
& qppellationes hüiufmodi perfonatum minime
audiantur. Item Iudices, aduocati, ¬arij nulli
eorum officium luum impendant. Alioqui perpe-
tuoeodem officio fintpriuati. Item Clerici non
exhibeant huiulmodi peiftilentibus Ecclefiaftica
Sacramenta, nec eleemofynas, auteorumobla-
tionesaccipiant. Similiter Hofpitalarij ac Tem- 1
plarij , & quilibet reguläres : alioqui fuo priuentur |
camus.
Sed quæritur, an cnm reüerfis ab hærefi valeat difpen-
fàri,vt promoueri poffint, & per quos difpenfetur?Scien-
dumeft, quod taies de lure commuai recipiendi funt ad
Laicam communionem, vt i. q.7. Adhibetur autem erea
eos quadruplex difpenfatioffcilicet femiplena, vt recipiâ- ^ 4 U1UD^C reguiares : alioqu
turinOrdinibusiamfufceptis, fubiatafpepromotionis, l j ,CltA ^quod^nunquamreftituanturabfquein-
vteft i.q.r.fiquishçretice.Itemplenajvtpoffintfacerdo- ^ec^,s Apoftolicæ fpeciali. Item quicunque
tes fieri & non vitra,vt /.q.7. Comenientibus. Item plenipr, J ^a'es pr*ffimpferint Eccîefiafticx tradere fepultu-
vtpoffinteffeEpifcopi,&nbnPrimates. ffempleniffima, j rajVlqueadfetisfàdionemidoneam, excommu-
vtadomnès dignitates Sc Ordines valeantpromoueri, vt nicationis fentenriæ fe nouerintfubiacere, necab-
i$.q.q..ipfapietas. folutionis beneficium mereantur : nifi propriis
j manibus extumulent ; & proiieiant humfmodi
corpora damnatorum 5 & locus ille perpétua ea-,
reatfepültura
Lib.6.titi
de H&ret.
cttp.i.
D E C K E T A L I S C O N T R A
H AK R E T tC O S. f >
Exlib.Ç
Décrétait.
f t l l ® ßfi3- Et ex
'aliis capit.
eod.tit.
\exto_nflit.'
Trid.lmp
! deftatutts
centrait• •
hert. Eccle-
fiiifi.editis.
c
D
j* teftimo-
nium.
EXcommunicamus, & anathematizamusYni-
uerfos hæreticos, Catharos, Paterinos, Pau-
peresde Lugduno, Pàflaginos > Iofeppinos , Ar-
naldiftas, Speroniftas, & alios, quibufeunque no-
minibus cenfeanturisfacies quidem haberites di-
uerfas , fedeaudas ad inuieem colligatas : quia de
vanitaté conueniunt in idipfum. Damnati vero
perEcclefiam, feculari iudiciorelinquantur ani-
tnàduerfione debita puniendi : Clericis , prius à
fuis Ordmibus, degradatis. Si qui veto de prædi-
ââs, poftquam fuerint depcehenfi, redire volue-
rint ad agendam condignam pcenitentiam, in per-
petuo carcere retrudantur. Credentes autem eorum
erroribus, hæreticos fimiliter iudicamus : I-
tem receptatores , fautores, defenfores hæreticorum
excommunicationis fentenriæ decerni-
Item firmitër inhibemus, ne vnquam Laicx
petfona: liceat publice vel priuatim de fide Catho-
lica difputare. Qui vero contra fecerit, excommunicationis
mus fubiacere, firmiter ftatuentes, vt fi poftquam
quis talium fuerit excommunicatione notatus, fi ■
fatisfacere contempfèrit infra annum , ex tunc
ipfoiure fit fàâusinfamis, necad publica officia,
feu confilia,nec ad eligendos aliquos ad huiufmo-
di, nec ad* teftationum admittatur. Sic etiam in-
teftabilis, vt nec teftandi liberam habeat facul-
tatem, necadhæreditatis fucceffionemaccedat.
Nullus præterea ipfifuper quefeunque negotio,
fed ipfe aliis refpondere cogatur. Quod n forte
ludex extireric, eius fèntentia nullam obtineac
firmitatem, nec eau fæ aliquæad eius audientiam
perferantur. Si fuerit aduocatus , eius patroci-
nium nullàrenus admittatur. Si tabellio, inftru-
menta per iplum fada, nullius fint momenti > lèd
cum audore damnato damnentur; &in fimilibus
idem præcipi Aus obleriiari. Si vero Clericus fùe-
rit, ab onini officio & beneficio deponatur; vt,
in quo maioreft culpa, grauior exerceatur viridi-
da. Siquiautem taies, poftquam ab Ecclefia fue-
rintdenotati, euitare côtempferinnexcommuni-
laqueo innodetur. Item, fi quis hïEreti-
cos fciuerit, vélaliqua occulta conuenticula ali-
qüos celebrantes, feu a communi conuerfatione
fidelium & vita diffidentes, eos ftudeat indicare
confeirorifuovelalij, perquem credat ad Prariati
notitiam peruenire: alioquin excommunicationis
fententia percellatur. Filij autem h^reticorum,
receptatorum, fautorum & defenfbrum eorum.
vfquead fecundam generationem, ad nullum beneficium
feu officium admittantur. Quod fi fecus
adum füerii^decernimusirritum & inane.
C A T A L Ö G F S
IN QVO VARIORVM
HjERETICORVM
D E t lR AMENTA.
L E C T O R I .
Vfiferpiuntur, non pertinent,meo ludicio*
IÉjIiIII ' Remerilibrum\ quia iam abfoluitjqmd*
quid in Procemio decent capitibus traëlan-
j#§jj£§g dumpropofuerai. Jguia tamen in manu-
fcripto Exemplarifabiungebantur Reineriano Trafta-
tui, noluimus nos d loco fuo diuelkre, mttltöque minus
omnino omittere , cum qu&dam fcitu non indigna
contineant, prajixo Tïtulo, quiejlin ipfi cM. S. Co-
dice.
De Hypocritisiqui nuncupantur Stertzer>
TNter hypocritas , qui vocantur Stertzer > alijfimt
J. miferabiles j alij, honorabiles. In prima fedafunr,
quife fingunt pauperes , cacos , Contrados , turgidos