Viraprz-
fcnseftYe-
iluti Augu-
ftus futur a;
vit*.
Pjal.iz$.C.
\Pfal.%}. 8.
\z.Cer 9.6,
ß
Matt xo .6,
Matt.6. U.
i c
m ______________________
quantzjdusanimarum. Itemtertjum ficpatet: fcilicet quod
bonum in qaocunqile fic diligat,&omnc quodDeus plus
diligit,plus diligattfedDeas plus dilexit animas, quomam
pro his mortuus eft : vnde Sc eas fimiliter plus diligamus,
quiavcdicit Auguftinus, quicquid diligisautprocuras in alio,
tuumeft. Etiftisttibus modismultabona potentmetere,
quibus & Deo poterie fatisfacere., Et fatuus effet, qui dir-
ferret colligere raeffem y Ique in hierae( id eft, morte)fi
frudumindevellet habere. Item fiiex generalis effet po-
fita , quod nullus haberet ad comedendum pet totum
annum, nifi quod meteret in Augufto per fciplumi manu
propria;nullus effet qui non diligenter veilec metere. Sic
eft de vitaifta, quae eft quafi Auguftus futur« vit*,quia vi-
ta qu* non feminat in vita præfenti, non metet bonum
vit* «tern*: vnde Pfalmus,* Euntes ibant&flebantmittetites.
1
Heb.16.6. ;
1 .Cor.6 xo.
D
Diligendo
rum tnimi-
cotum
gradus.
Matth. 7.2.
Matth.6.
debitum: Sicifte , bene debitum foluit,quando ex corde
dimittit.-fedcum fignadiledionis nonexhibet, chartam
nonrepetit. Suntenim fignadiledionis, loqui cumillo,
manducarè, Sc fimilia. Vnde quando inter aliquos pax refor
matur,inuice m ofcul an tur .S ed dicet aliq uis,hanc leu-
cam ire non poflum,quia nullainiuria mihifadaeft;&id“
eo non habeo quodalteridimittam : vnde valde pauper
fum, quia magno debito teneor Deo, nec fufficio per pe-
cuniamfoluere,cum offenfafitinfinita: Item, nihilmihi
debetur, quia non forefecitmihialiquisaliquid, &idco
non poffum ex alieno foluere. Tali dicam,frater,debitum
reddereaggrediaris , Sc ftatim dabitur tibi vnde poteris
foluere.Sicut aliquis aliquâdo arripit viam ad fandum Ia-
cobum cum modicapecunia, fed tantum datureiin via q>
optimec-anficit viam fuam. V erbi gratia, aliquis incipit a-
gere pcenitenciam, irrideturab aliquo qui dicit ; Ifteeft
Beguinus,&runc,ifte dicet tibi aliquid,quia modo aliquo
vit*-.______________
nirta fua:Et fequitur,v«»?r«,fcilicet in pr«fenti,de bona
mbonum,devirtuteinvirtutem 1 Ventent,fuppkfinfoturo, 0.. . . . H H R , .
portantes manipulés fuos, id eft ptoprios. Apo&o\as:qmparce j tibi iniunatunignofce ergo, & ah quid lucratus es adviam
feminat,pane & metet. Et Cequhm:qutauteadmtmftraueritfe- tuaro. Alius dicet, hypocrita es : Ignofce fimiliter lfti tibi
men feminanti, & panent ad manducandumpraftabit,8cc. Nul- j iniurianti, & aliquid de debito tuo foluifti. Ahj tc percu-
lus igitur poteft le excufare: vnde, Deus in Euägelio quoi- tient,fimilitef eis ignofce,& fie de debito tuo multumfol-
damarguit,dicens:^hid bitfiatis totadieotiofi î Magnume- uifti. Sicergo poteris ex alieriofolnere quod debes. H*c;
nim dedccus ôcmagnum virium effet,illos quçtere otium j ergo eft patientiainaduerfis, quampaucihabeflt. Multi
rempote meflis,maxime,quorüinrereft metere, Et fiepa- j enim funt,& magni, qui nihil pad poffunt,&,fiahquando
ter, quod qui per fe fatisfacere non poteft, cum alio pote- J opprobria &.contumelias patiantur, vcrbcrationes lufti-
rit.Ec ficcompleturprimaleuca.Secundaleucaeft,vein- 1 nertnonpolfudt. Alij dicunt.-fi ex meriro mihi foment
iurias fibi illatas dimittat, iuxta Euangelium,d«»«tt,&c. j iniuriati, paffus forte foiffem, fed quia abfque merito me
Vnde qui dicit Pater noßer,Sc nödiroitdtdebitoribus fuis, i affligebanr,pati non poteram. Contra tales,fie refpondé-
contra fe orar; Sc hoc patet, cum dicit, Dimitte nobis débita ' dum eft: Certe padendam habere non potes,nifi patiaris;
noftra ficut & nos,Scc.Stà dicac aliquis,hzcleuca,quam fa- ! .fic nechumilitatc, nifi te humilies, Sed dicet aliquis,h*c
cilemdicidS,gramlfimaeft:quomodopoffumeiremitte- leucaeftgrauiffima: fedcertequifeitviam,leuilfimaeft.
re,qui me ita l*fit, vel grauiter vulnerauit, vel famam ab- H Veram enim eft quod omnis difeipuius magiftrum fuum
ftulit.vel panem vel filiuminterfecitîContra tales,exem- hoSorat& diligit maxime quandobonas ledioncseile-
plum tale eft: Si fitaliquis detentus ab aliquo in vinculis, git; Et quanto difficiliores ei legit, tanto magiftrum luum
&nonpolfic ab eisdiuertere donee eifadsfecerit in cen- i diligitplus, & quando maxime gratis ei legit. Sedcerte
turn libris, quibus teneturei , & non poffit negare,cum j quialiumconuiiiaturvelpercutit,docet eumpatientiam,
Creditor habeat-fufficiens teftimonium,& di cat ei Credi- cumigitureum percutit, ilium amare & honorare debet;
tor, debes mihi centum libras;temittentur, fivelismihi Et,fi grauius percutit,pi* diligit,8C,fi gratis euro percutiat,
dare quinque folidos quos tibidebeo Sc quos forte nun- ; & maxime eum diligat Sc honoret. Apparec ergo, quod
quam habebis, quia plus conftarént dbi ad repetendum huiufmodi leuca facillima experientia, facit artem.Opor-
quam valeant: Nonne ftatim ille qui obligaturin centum tef.n.eosqui in via Dei ambulant, multa pad; Hli,accedens Eccltf. u.
libras diceret libentifllmeifaciam Sc fine difticultate? Co- advirtutem,fia in timoré,prépara animant tuant ad tentationem.
ftat omnibus,quod fic.Siceft denobis.Nam vnufquilquc , Item, contra taies poteft obi j ci »quodyolunt débita föl-
peccator,in infinitum magis Deum offendit quam homo f uere,fed nihil gratis confcrre. Nolunt enim bibere grätig,
polfit homjné offenderc. Probatio tnam qui peccat mor-
taliter,quantum in le eft, herum Deum crueifigit: Apofto-
\us,rurfusfilium Dei crucifigentes. Item quod pro aliquo em-
pto damus, minus emptodiligimus : fedChriftus corpus
Parié tjan
inaduerli
pauci haben:.
nifi fymbolum peccati appofuerint, & fie, cum vino pad-
enti*fuç,voluntaquam luidelióticommiiceri.Vnde Elà-
ias? Caupones tut mifeentvinum cumaqua. Taies etiam nolunt
pad,vt Chriftus,lèd vtLatro,cum tarnen dicatPetrus;wefuum
& vitam fuam pronobisdedit', Empti enim fumuspre- j liusefl,benefac'tentes,fivelit voluntas Dei,pati,quam malefacien-
tio magno,&c.Ergo plus diligimus animus noftras,qua cor- tes,quia Chriftus femelpropeecatis noflris mortuus eft,iuftuspro in-
pusfuum vel vitam fuam dilexerit. Ergo plus offendimus Yiuftis. Quiiuftuspadtur, Chriftumimitatur; quiflagéllis
eum,quando aliquem ei fubtrahimus ,quamfi corpus das corripitur,latronemimitatur, quicumChriftocognito'
iterum crucifigeremus. Ergo quilibet peccatorin infini-1 in Cruce in Paradifumintroiuk. Qui necflagellis corripi-
tum plus Deum offendit, quam homo hominem polfit i tur,finiftrum Latronem imitatur, qui propter peccatum
offendere.Ergo fi dicat Deus,remitte fratri tuo offenfam; | crucem afeendit, & poft crucem iuit ad Tattara. Sequitur
&ego temittam dbi peccata;leuilfimum eft,hocfacere,&
idcirco leuca ifta eftleuilfima. Sed dicet aliquis; Egorc-
mitto ita q u o d nonfaciameimalum, nec procurabo vt
fiat, fed fi ei fieret, non doleremj imogauderem. Contra
tales,fic progteditur: Eadem menfura qua men(ifueritis,r.eme-
tieturvobis.Vnderogasin Dominica Oradone, fic; dimute
nobis debitanoftraftcut&no;dimittimus,Scc.EtUominxisf\c
tibi refpondit; Sic tibi dimitto quodnon faciam malum
necprocurabo,fedfidiabolustepottetininfernum,multum
gaudebo: Sunt verba C htyitiftomi, fuper illud ver-
bum ■ ,&dimitte nobu,fuut,& nos, SCc.Sed dicet alius.-non fa-
cialm ei malum, nec vcllem vt ei eueniret, fed non tantum
eum diligam de c?tero,fieutprius.Contratalem,ficeft re-
plicandum: Nonnc velles, vt Deus te diiigeret ficut prius
faciebat:certe plus. Ettu fimiliter debes. Sed dicetalius;
bene diligam ex corde, fed nonoftendamillifignadile-
(ftionis,quia nolo loquicumeo;Ifteaffimilatur milid,qui
alieuifceneratori fuo dedit literas fuas quod tenereturei
in centum libra^, & lolutis jllis centum non repeat char-
tam:vndeaccidit quodillefcenerator poftea repetittotu*
de tertia leuca,qu« dicitur peccati punido.Nam,in culpa,
duo lunt; deformitasfcilicet, 8c reatus, fiue poena annexa
culps. Homo enim, per culpam efficitur debitor. Sc Deus
vuitalterum malum remanereimputatum. Hæcautem
punitio, multis modis fit; fcilicet, per maguam contritio-
nem; V nde dicitur quod canta poteft effe contiitio pèccà-
toris,quodfidecederet,ftatirneuoiaret.Exemplumeftde
-lactone qui pendebat in cruce,adextris,cui dixit Dominé;
bodtemecum eris inParadifo.hem poteft elle punitio,per corporis
macerationem, qu* fit per ieiunium, vel alio modo
laborandoin bonisopenbusmilericordi«, Scaliis. Vnde
-Dominus in Euangelio;Hocgenus damoniorum,ietunio &ora-
tione tollitur. Similiter, oratio,farisfadtoriaeft, in quantum
pcenaliseft; Sc loquitur de oratione men tali, qu*eftin
eleuacioneintelle(ftus&alFe61:us,inDeurn,proutconiun-
-gi tut orationi vocali.Taliscnimoratio,eft deuota,ôc earn
exaudit Dominus,ficut patet de beataMagdalenajcui vna
horaper lactymarum efrufionem dimiflà1 lunt omnia pcc-
cata lua. Sed forte dices; cor habeo ita durum quod Here
non poffum. Sed dicature-; non eftitadurum cor,fi-f«pe.
recolat
A
_jt durif-
jfimuemof
|liturme-
I inoriapaP!
v fionis Do-
fjninic*.
recolat paffionem Domini, Sc diuerfas contumelias quas
pro nobis foftinuit, quin fieret aliquotièst Gutta enim cà-
uat lapidera. Sic etenim iugis memoria paflionis Chrifti,
lacrymas trahità corde,ipfum perforando. Item; non eft
aliquis, nifi deroens, fi videret dömum fuam igne accen-
fam, qui ftatim non curreret ad aquam :Domustua,con-
feientiatuaeft. Cumergovides earn accenfam igne,pec-
catialicuius , per cogitatipnem malam autconfenfum;
Plalmus, In meditationemeaexardifeet ignis, debes ad aquas
lacrymarnm confogere.Et fimiliter,cum vides domû pro-
ximi ( hoc eft Confcientiam ) ärdere igne peccati,debes
ad aquas lacrymarum confugere;quiamagisteneris
diligere animam proximi,quam domum eius ligneam Vel
naturalem. Item, aliud remedium quo puniri poteft peccatum,
eft co.Uatioeleemofynæ, cum cordis compaflio-
ne;Scenimfa<ftaeleemofyna, pcenaliseft,quiapunitut
faciens,compatiendo miferiis proximi, Sc fubtrahendo
fibi quod ad fuftentationem fuam poffidebat.
'Floruit
ÇAn.ixÿo,;
peut.^u
D
GVIBERTI DE
T O R N A CO O R D I N 1 S
MINORVM, T R A C TA TV S DE OF-
ficio Epifcopi & Ecclefi* ccremonijs ad ye-
nerahilenx Dominum D.Gulihel-
1 mum Aurelianeniem Epi-
fcopum.
0 P E R A E T L AB O R E D. THEO D ORI
Coisfeldti Co lonten. OrdinuD. Antonii
in lucent edit us.
R E V E R E N D O P A T R I AC
DÓ M IN O D. G VEIH ËLMO, YEN E-
rabili Aurelianenii Epifcppo, Frater Guibertus in
Ordine minorum minimus reuerentiam pa-
ternalem,& obedientiam
filialem.
Voniam cum multa precum inftantiapoftu-
latis, & pene vt ita dicam exigitis ,'epifco|ia-:
lisofficij,quódin Ecclefia Dei geritis, cau-
ias & origineslcribi vobis, nefarium cenfiii
rant*tamque pi* non obfecundare iuffioni
pro mé« modulo paupertatis.. Poteram liquidem ego
caufäs naulciplices affignare, he quod petitis deberëmïi-
tëris exarare, pneiertim cum ad hoc/uppetant mel/ores,
quibus exuberat amplius feientia, lingua, mores: 8c vos
ipfe qui petitis , qui iuris vtriufque notitiam comparaftis,
Sc folemniter docuiftis ,ad hocipfum effe<51:ui mancipan-
dum, idoneus magis eftis: vnde feriptumeft: Intefróga
patrem tuum Sc dicet tibi, tnaiores tuos & annunciabunt
tibi. Sed ne Viderer \ex incuria vel ingfatitudine, vel
contemptu; veile fubterfogertrlaboremimpofitum, vel
impaótum: & fic per confequens, ne turbarem petentis
affeftum, femptis aliquantifper propriis occupationibusj
quibus plurifariam Sc variis teneor irretitus , Chrifto
duce, aggrediaropusiniundlum. Sciens tarnen, quod in
Hammam m ore Mu tij mitto manum: d um fimplicitatem
meam caninisexponoriótibus erodendam. Sicenimfa
lesSatyricifeimmifcent, vt' fi quid hodie litërisdèmah-
detur, inchoatio fit inuidia,cótinuatio labor, finis odium
habeatur , adillosduntaxatqüiin angulisgarriunt,ca-
chinnantinconuiuiis , filent infeholis, & ponentesma-
culam in elcólis, bonain mala conuertujit, & molarem
detraótionisinfigunt. Sedh«chaótenus.Quoniamigitur
opus arduum eft, puteus enimaltus éfti Sc in quo hauriam
non habco, nifi porrigat ipfe, qui Samaritanam mittens
ad aquafo viuam, dat omnibus affluentér, vrtnfër medium
montium tranfcuntêm aquam hauriam in gaudio,
defontibusSaluatoris. Ipfum inuocoDeum viuum,qui
habet dauern Dauid, vt bperea reuelet humilft>us, vt me 1 ^
introducatin cellam;vinatiam, in qua mihi fopVrnum de- Cm/l~
monlheE exemplar, quod Moyfilegimusin monte mone
ftratum, quod in officio eccleii* militantis cernimnsdi-
ligentiusexpolitum : folusenim ipfeordinem eoelinouit,
quitationes ipfinsin Ecclefiæ myfteriis miràbiliter ordi--
nault.Ipfum auteminuoco Spirirum famänm, vt ntihiih-'
“'pirate dignetur, vtfidelitet & vetacitér aperiam eorum,1
de qui bus petitis rationem. Scio enim quamplurimos de
offitiis Ecdeffafticis confcripfiifc, vt Ifydorum-Amalatium.
Ad facer*
dotale of- -
ficium fpe-
âae bene^-,
diâio : & !
deootatuc.
exçellea-
tiaficerdo
tails.
. Gen, 14.
Robettum ,& Bedam,lnnocentidm, &alios quos
mibi plurimis impedltos nonvacauit.veHaltempetfun-
aotièyvidete. Quatefipofttantospatresaliquidlctibo,
ptatfumptuofus cenfeti nodebeo. Vosetsnim ipfe noftis,
quod cum eflèm infipiens.vos me coegiftis.fed hçchaae-
nus. Vtigiturin promptu magisappareat,quoddicetur, -
liminares officij Epilcopalis titulos propofui.prout in eo
quod mihi dimiltffis otdiuario, vidi plenius contineti.
C a p . I. ^
Els qui facras[itéras didicerunt, 8e in thefauro memo-
riæ tecondidetunt, dubitim non èfle nob dubito,
quin ad officium (acerdbtale pettineat benedidbo. Vnde
in Genefi. Melchifedech inttodueirut Sacerdos Dei al-
tlffimi,facerdotem euangelicum pnfigntans fine fuccef-
ßona catnalij benedidtionem impattiens Abrahæ de One-
lioreuertenti. NoneftautemduBium, quin minifter fic
facerdos diuinorum munerum, qui populo impetrat per
benediâionis fo* minifterium.-peripfosenim facerdötes
Ghriftum.induimur,Deifilio cöunimur,& membra canti
capitis efficimur, dum benediétionis effedfom aflequi-
mur. *
Quare neceftè eft eum ita viuere, quafi iam in ccelo
confiftat, qui coeleftia populis diftrit>uit &mintftraaQui
enfin nobifcqm degunt in terris poteftatem habent in
coelis,qu*negataeftangelis&archangelis.Cüi ériim aliquandodidum
eft angelorum.? Qu«:cunqueligaueris fuper
terram, erunc ligata & incoelis. Habentehimprincipes
mundi-poteftatem aliquam corpora vincièndi fo-
lum jn tetris: habent facerdotesvinculum poteftatiuum
ip animas, quorum fenrentia confirmatur in cceiis. Etfi
ad corpora defcendamus,fanitatem impetrat facerdptale
munus. Infirmatur aliquis ex vobis, dicit Iacobtis, inducat
Presbytërps ecclefiæ, & oràbunt pro eo, Sc cætera qu*
(equuncur. Hi font lecretarij domini , ;focij angelorum,
principes populoriim, per;quos fpititualitergeneramur,'
Chtifti carne reficimur, & ianguineiaginamur,apeccatis
abfoluimur, gratia reparamur,&variis virtutum muneri-
bus,per eorum benedidiones mÿfticas adornamur.Qua-
rum aji* font follemnes. Sbllemnès aucem font, qu* loi—
|lemniterfiûnt:quarum qù*damrëïpiciunctempora,qu*-
dam vero perfonas,&resperfonarum,qu*dam res Sacra-
mentales, vt etiam «cerna; quorum exempla patent pet
capitula fopradida. Non follemnes autem font,quas lu-
gicer facerdotes in fine miff*diftribuunc,& cum cibos Sc
huiufmodi benedicunt.
C . A P. II.
SOllemnes ergo benedidiones, ad follemnes pertinéti
Sacerdotes, fcilicet ad Pontifices,quas follemniterpcr
De btnedi
érionibas'
Epftçoçq1 .
ram fblen-
nibus, Sc
forma cru-
citjperqua
exprimituf
benediétio
follemnes exhibent dies, qu * caufam & originem nanci-
fcuncurex e isqu*in Numéris ficIeguntur. Loquutus eft
Dns adMoyfcn,dicéns:Loquere Aaron&filijs eiusjfic be-
nedicetis Ifrael,& dicetis eis.Benedicat tibi Dns,& cufto1-.
diatte:oftendatDnsfaciem foam tibi, & mifereaturtui*
coriuertat Dominus vulcum fuum ad'ce. Sc tibi paçé.Tres
igitûr cläüfol* in häc benedidione tangutur> 8ç très çlauî-
fol* fimilitef in benedidionibusEgifcopifolemnibusapl
ponuntur, Sc triplex gfotia appetiedr, qu* videlicet infot-
1 met liberi arbitrij faciilcatem , ilhimipet rationem ,or*
dinet vdluntatc.Et triplex malum remoueri per oppdfitü
poftulatur; cuftodia à malo culp*, releüadoà malomifo*
ri* fiue pcen*, liberatio à tentadone, per quam impeduur