B
Sjnodtu
; fee ü da Oc-.
cum e nie a
, Conftanti-
' nopolitana
■ ccdonium
; fub Da- ;
jmafo.
c
Synodu*
C h a lc e d o -
D
S y n o d u s
Ephefîna.
I cia ri us hoc
'quam vacant
vfus.
- h.
$ 0 LManuelis Caked
fphemorum congregata, fidei terminumexponit, perid,
qilod veteribus di&iones adduntur, noua dogmata refè-.
cans. Itacnim feres habet. Sjquidem effet poflïbile, fine
aliqua contradidtione eorum,qui communem fidem op-
pugnarc volunt ,manere£cclefiam in antiquisprincipijs
inimotam, nullafuiflètneceflîtasaliquid quomodolibet
adijeere; fèdfuffeciffet ad confeflionem fidei, çompofi-
tum à SS. Apoftolis ab initio fymbolum breùe, fimul, ac ,
fîmplex.r
Quoniam vero primus Arius Dei filiumpatris eflèntia
de.tïud^re præ fump 1 it, quod in Apoftblorum fymbolo
feriptum aperte non fuerat , filium eiufdem eflènriæ cum
pâtre çflè : cum huiufmodi venenum per corpus Ecclefiæ
îèrperet, eaquepeftis effundereturinplures, quiin Nicea
coniienere Patres, vçritatis, acfideÜum curam haberites,
fymboloàliocorappfito,ei confubftantialeMidemm: at-
qué ante omnia feculafilium ex pâtregenitum,norfa(lum, &ex
Deo.pero, Deum, ejfe verum, & quai tuncadiecerunt ; cumA-
poftplî natumiblummodoexpatredixiflènt. a
Eçant ifta fie: videbaturque tuncàbunde munita tides,
cum paruo poft tempore contra fanbfci foiritus diuihita-
tem leerexicimpietas. Etantenim, quiaicerentSantftos
in NiceaPatres optime de fide ftatiiiflè ; &ç patrem quidem
Qeumprædicaffe; filium item pari laude honoraflè:
fpiritum vero tànbtum nonappellaflè Deum. Conuenerunt
G onftantinopoli Patres, & illud , quod mmclegi- |
tur,fymbolum compofuerunt. Gumqiie NicéniConci-
lij Patresfôlum, & mjpintumfahäum^ credere dixiflènt, j
^nihilque adiccifient amplius ; ifti, quaepluta funtaddita |
appofuerunt de fanbti fpiritus dominatione, & deitaçe. I
Nequèfolumaddiderunt, fed decraxerunt etiam. Nam, I
cum dixiflènt iWi,genitum rap**«,videlicet,expatris effenti^
dftifolum ex pâtre genitum retinuerunt: magnamque
omnino differentiam m tribus his fy mbolis, fi verba, &
pomina attendas,inuenies. Noà tarnen ob earn differentiam,
vel quiinNicca conueneie, aliam fidem^qUàm ab
Apoftolis âcceperint, ßoropofurffe exiftimantVir : vel qui
poftea Conftantinopoli fuerunr, prater Patrum fidem,
qui in Nicèa fiierant, tèntêrunr. Teftatur Greaor. Theo- j
| ° g us’ 4ui huicfynodo incerfui^ in epift.ad Cledonium ]
..fic fcribens: Nos nihil vnquam fidei d SS. Patribus qutinNicea
conuenere,pro delenda Arianahereficompofiu, in honore velpr
tuhmus, velpraferr apbjfumus yfedtUtusfidei .miferante î)eo ,ƒ«-
muskat que ermus. ld autemfolummodo etuadauimus, quod deS.
Jjnritu minus dtâumfiterat, eo quod tune buiufmodtquaftiomota
nonfuerit. quia, vnius diuinitatisfeite oportet patrem &fiüum>
&Jptritumfanäum, Deutn ettam Jpirïtumfatendo.
In Çhalcedonenfiquoque Conciliecöngregati, pro'
his veluti rationem reddentes ; hosneque adicaflè aiunt
fidei Nicenorum Patram,quafi nouum quidpiam, & va-
rium dicentes ; neque, qubd ab illisfiierat refoura'; hos
impleuitle; Xed illorum, de S. fpiritu intelligentiam, contra
eos, qu illius dominationém auferre nitebantur,fcri-
ptùræ teftimbnijs fèciffeplafiiorem. Videmus autem, &
ïplos, qui illic conuenerunt, fymbolo Niceno addidiffé
Nam cnmilli, patri filium confiibftantialem tantummo-
do.dixerint,ifti addiderunt; confubftant'talempatrifecundutn
dettatem,confubflanttalem nobis,fecundutn humanitatem-JLuvf-
chisinhocopihionemcorrigentes. ' 7
Çt, qui Ephefi primum conuenerunt j, fidei terminum
expofuerunt , quo Dei genitrix Beata Virgo pradicàtur.
-Vu‘go enmi folummpdo Beata in fymbolo appellata fue-
rat. Et fi enim. fymbolo idadieblum non eft, nihilominus
fymbbli f terminum ilium vencramur, Kuiufmodi vocabulum,
illiusque fenfum,vtre(ftiffime pofitum fufeipien-
tes,arque confitentes: eosque,qui ïlludnegant, exécrantes,
quibus circa fymbolum non maiorem oftendimusri-
gorem, quam vniuerfa fynodus pro reuincendis blafphe-
mis congregata, fideiquê terminu m exponens,& per easy
quasantiquisaddic, dibtionesj noua dogmataeliminans;
Magnus pratetea Bafilius in Regula ad MonachosSS,
Patrum fidem, q u * , vt iptè ait ,fraudari, adulterarique non
poptiCamfe traditurum polliceretur,plurima rqUæ g
dei fymbolo funtpofita, omifit, & de S. fpiritu nihil , ne-
que quod ex pâtre,neque quodperfilium procederet dixit]
fed tantum, & in fpiritumfandlum fc credérediCens,
•adieâis quibufdam feriptura teftimonijs deS.Jpiritu; ex
patreipfum proçedere omniiîb tacuit:cum nihil adijeere,
riequé demere propofuiflèt, exiftimahs his, quæ dixiflèt,
etiam quæ tacèbat comprehendi.
Ex his pertpicue cônffet, eoS.,, qui auferre aliquidvel
addere prohibuerunt; non adifcbtionem diiftionis ; fed
fideialterius editionein vetuiflé. alioquin, nullum elïèt
Concilium à crimine immune. Conftat & illud yna,
quôd fideïîum quidem proprium fit addere,nouitatisaur-
tem inuentorum adponfcfiptum, adquepriofarccurre-
re,religionis fcilicet obtentu, iniquitatem fimul operire,
atq;introducerenitentium. quippe haereticorum fingu-
li , qui alias àliam fidei corruptionem inuexere ; merito
adiedionem vetuerunt, ne per-eam tua vcrfiitia argue-
retur: quam fcilicet tàmfti patres contra illorum perniciem,
vtpotenrifi(imiunmcdicamentumexcogitauerunt;
&,quæ infidcles,atquc impios,à pi)s,fidelibusquc difcer-
nerentiac pet eam,Ecclefiæpura,& immaculata fidesfer-
uaretur.
Atque aduerius eos, qui dicunt eos, qui primum de fi-
1 de ftatuerunt, & definieruntVfuiflèlariâiores > & hone-
ftiôreshis, quilèmper aliquid adijciunt; prolèipfis, Sc
pro Veritate rationem redduntfilentïj, priorum Patrum
caufain interen tes, illosfcilftetideo, nihil dixiflè ; quia
nondum tanta nequitiæ zizania eflènt exorta : quod fi
modo illiadeflèntjveltunc huiufnjodi pullulaffèntfcan-
dala; fiæcipfi qiioque adieciftent, licuri modo nosfaci-
rnus, acnullo omnino nomine abftinuiffenr, perquod
linguas veftras coercere potuiflènt. Ita denique Nicæni.
Patresadie&o confubftanttali aduerfus Arium.eiufq; complices
fteterunt: lllo quidem ad non feriptam conrugien-
te, Apoftolôrumque fanâjtatem obijciente , qui in fuo
fymbolo de hoc nihil confçnpferunt: Illis vero ditftio-
nis adieblioncm nihil eflè ab illorum intentione alienu m
contra inferentibus. Cæterum, fi quidem,dum illi iuper-
efient, dehocmotaquæftio fuiflèt; fiùe niinc nobisad- j
eflènt, nunquam illi aliter dixiflènt, ifeu çonfcripfilfync,
quam modo nos fecimusjcoftantiflime aflèüerantibus. f
Ita & Conftantinopofi aduerfus eos ,.qui Deum eflè
fpiritum fahbtum denegabant; nihilque de eius dèitate in
fymboloNicæno Icriptum obieétantes; quodfolumlè-
qUendumaflèrebant : de adiedione relponderunt, hæ-
reticisque, fi adiedione$ fymboliauferrent, Cequietüros
pollicentibus, yeritatis Dodores, ad eos refponderunt;i
effet quidem optimum J f i vt prius, fidei pura fimplici-
tas, nemineobftrepente, lèruaretur. nulla enim adiedio-
ne opus effet, quoniam vero quidam furrexerunt ; cor-
ruptionem,&nouitatem fidei docentes, &adiedionem
fierineceflè eft, fadamquevtferiptaeft, permanerè, vt
per hanc dej^rehendantur, qui malignari elegerunt,infe-
diquç ab intçgris huius adiedionis figno dignofcantur.
Simulque, ne videamur per filentium adiedionis bla-
{phemantiumerroribusacquieuifiè, Siquidem igittirpie
fencitis, didioi^m quoque confitemini : fin vero alias;
nos quidem hanc, vtpiam, &SS.PatrUmlèntentiæ maxime
cbngruam fufcipimus; vos autem,ab Ecclefiæintegri-
tatefeindemini. •
. Sic Neftorius ©gpii>jt@dd eft, Dei Genitrix, vocem de-
negans,Nicæni Concilij Âatuta,fymbolumque transgre-
di non oportere aflèyèbat; quibus folum fuffeciflèt dice-;
re , Chriflum ex Maria Vtrgirfènatum. Sed occurrit Cyrillus
àrguens, ac dicëns, früftra ilium ad Patres, & ad fymbolum
confugere;qüafi fas non fit.quodillifiluiflènt.adde-
re ; càufam, cur illi Mariam DeiGeuitricem non dixerint
apertius ; futuriignorantiam; & , quodneedum orti fuif.
fent,qui hancabfiirditatem peperiflèntaflèrens, & Patres
enim mqüit, adiecijfent,fialtqüosadtantam vefaniam proru-
j pturos fcïffent. ' .
Compellitque Neftorium etiam ab eo feripta capitula
fufciperè,&confiteri,{èita,ytillacontinerent;iènfiirum:
quafî non fibi fymboli confeflio fufficeret, minatus, nifi
m his maneret, qüæ ibi feripta erant, fàcerdo'tio ilium ab
Ecclefiaeiedurum.
Atqiie omnia deincéps Concilia vlque ad lèptimum
perue-
Lib. 1 K- Contra Grtecos. ' smi
or«nïsfyttfcoliaJieiStlohiEréfisputanda;eft: iaudandi ciahtAÖds,
Macedonins,NcftoriVi5,&cia:eri,qiiiconti:avetitafeinrabidc
latrarunc: nbnfufcipïentesadiedtioncs,:
propter fidtem » & focatam antiquitatis feuerentiapi,
Contra cülpabilis(hdce)bmnisËcder)a, 1 .
■ Vetum plurima quoque neccfïario (êciindüm fidenv,
ponfitenda, (yBibolo'noncontinentur.Neqtte enim ibi
B .M i ia Virgo Dei genitrix didtut.fed virgo fqilum.Neq;
qii'odDeiVerbumrécuridumvnam.fiibftanriam, quem
dflampixt'»hominèrnvniüitfibiipfi:neque,quodCbriftns:
adinferosdefcenderiti^iodmApoftolOtumfymbó*
iftaconuariainuicem client. Nam,fi çx pâtre fölo didlum
fuiffer,haberet rationem bttiirfmpdi obieàio. CJupnipm
verp, ex patte tantum diaum eftdioc autem, 6t âb vtriiq;
prd conteito
mum,omiftiÄO,quod priusjVt ófténderdt,cüraïedebne-
- rant,ex foió fciiicet pacte procedcre,quod conttatium eft
éi,quod eft, eisfilio tife : éxpatte procederc qiibd dicitnr, J
quafi iepugnàns ducere bis, qui hoc nullàtelijis negaiit. •(
lo'&etat fcriptum. Neque Spiritusianans, a fc itu s Deus
QuidcrgoiNumhisideo non credeinus! qujE,ex his,qn?
Fcripta font,colliguntnrneceflärio; an fimplicibus Verbis,
vt aConcilijs funt tradita,ftabimusï- Atjillud qnidem eo-
mm eft , qüi de ndmïnibus contendunt :.&.omne, quod
pMteilftetamaecipituCfcandalumpntadt.!iuxtafdlicet
Iudaiötumvilitaté.quifemper legis aflident liter*. Quod
etiamD. Dionyfias, irrationabile, ac petlïerfnm efle ait,
nonfcilieerintentionisvirtuti, fed vocabulis intetidete,
Porto ptoptie expofftpS ä fynodis terminos veluti commune
fymbolum minime amplefti, ad fufeipere i eórum
eft,quieoncilianritavolant. ^Eqne igituracfymbolum
quStunqne illa ftatuerint,fflciyienda funt. Neque enim
piöfeao,qUodinfymboloquidemcpntinemt,honorabiffltts
i quod auteihexillius pendetfine , velquodpoft
eins leaionem dicitur,vel in fuis terminis exppnirar,non
hofteirabimus! Hoe enim ftoiidum fimul, & irrationabileeft.
>- .
Quod fi Concilia facta veneramuc, illorum quoque
iententiasvenerariconuenit, atque ita,-vt denisnosetïè
cêrtiflimos, cum omili fiduCftcofafiteamur .eofque, qui
negant,execiemur.Nam,quiiffiynodisexpofitasfejilentias
negat: ptenis faegantium iymboliimerit obnoxius.
Prórfus & ea „qiite iymbolo infetipta nonfimt, ïq ue aeft
.Cofideflo ergo ab Vtrifque»fpnitiiniex jdtreprocéde-
reueliqtias iam fernentias inipicieudum eft,quibus inagis ;
contfeniant : his ne , quiexfolppatrèprocederediçunt
spiritum ùoâam : an, v ä p fiis, qui hune éx patrè cpnfi-
tentqr.acfilio’Hi fiquiddm illud, qv(6d dicitilr : di mm m-
cipitn & , quem virtttuii:Sc mimipater
in mmine meoi&MOi&yatcrynmtfunM-.&ï.omnU^uitlwbet
patér, I
cencatalia/uæhabcntconlcfliodiconfona. Hisenim, vt
fupermsdiàquiêftVmagi^iË'cclêfiïmd^^^
lie SpititufauiStb tulcre (enteilcias : SC ,pcrfihuTH ex fiüa
procedere ixe rn n t ,qm iutem e'x fqlo paireVölBnt dice-
re : nullum omnirio proie habent feftimónnitn : imo, &
pradidaomniafibi aduèriântur, bdftefquê habefit S S.
Patres, quiiliaficexpofuernnt. t t
:Quddfiidobiidunt,fcriptümnon,efle,e3tJIw.Primfim
quidem,de mes accipiet, Sc omfiia, quse didafunj’, ad iftu'd
tendunt,nifi vocibfiSma^imis clamantibusSänais, illo-
rumaurespenitfisobfurduerunt. Deinde,neque ex folr*
pâtre fçriptum eft. Iraqiie non lfiagis pro fe , quam cofitra
le,non eile fcriptum obüciunc. ' , , , , , , , .
Si aureru,quoniam filins expatre dicitur:Stninc foins,
de foio creditur s. idcirco"& Spirimm faniSiim j quoniam
ex patte procedere didum eft, exfolo, ipfi adiiciunt (primum
quidem,& ipfiadiicientes àrguunrur:nequedigni
I fuhr,quia^diantut, ciiminfimulànteds, qui exjilw ctiern
feripta eflenCihoUorabimus. Atquehincfitatioveritatis- diennt ad.edtiqms cäufi, Eiflem enim & lpfi tenen,ur
i « £ t fiXd e ce iratioimpule tittniWldi&tt.etiam Iobnoxij.Deinde,cogenmr,f.vmgenttumfihnmvtfö um
nonfiintfcriptä ,donfiteri: çüiniÿmboio complexa,
comprehenla finç.
: Quocircâ, rieq; illis àdieâiio obiîcienda eft, qui etiam
Spiritumfth<Sfcumprocederefatenwr. Sed, vt di-
(äum eftjverilmne hoc fit,infpiciendumeft.Nam,prçter-
; quam quod fabieâisfidei ptincipüSrneeeflè eft,fi veiimus
eà, quæ communiterd Theologis de.Triniwte traduntur,
obferuare : etiam ex filiö procedere , fateri:älios.quideni
Spiritum fandqm,fiiblata ex patre proceflioneperfilinm,.
vhigenitumfateri filium vt iolutn ex folp j quemadmo-
dum filiusfblus ex Colo eft : neque eiiitn ex folp tantum
dicimus , fed vnigeniturh quoque' cdftfitemur nliutfi.
Nempe enim quemadmodum ip ficris titeiti folus pem
pater%cfnir.se quia nemo
nijtfiliusi8tj,qui credit in meynon inme credit fed & eurfifdumift
ex pâtre,ità,etiam exqftÛo efle,fècudumèundérii mpiùm.
Alioi^vero per filium naturâliter prodîre:&pei» eum,àtqiie
exeo accipere:&ex pâtre per filium proced»re;imo etiam
ex filio procedere,8c qüæaliaprædiifta font. Ita;enim ipfi
diiftumillud Euangelicum, q1«! à pâtre procédât, expofue-
runt: complexuîtiqup procedendi termin^m addenres,ex
patrc'per filium procederedeclarauertint. Quosprofe-
<Sfco,nenio erit ita amens, qui audeataççufàre fallàciæ. Ipfi
.enim funt, qui conciliainftitùerunt per qnos iliarobur,
aç munimenacceperunt : atque ab eis., .cumvUafiièritide
fide-quæftio foluènda, ^iftorum do,drinam,âc magifte-
rium mittimur : hæc Seilianospati addentibus , nifi iftoS
fufeipiamus. Cur etiam hic aaieétionem non culpamus,
ac per filium procedere negamus, quoniam in Euangelio
id fcriptum non eft? At magnus ait A thanafius ypofiib fe non
ejfe itïTrinitatiegldria y'Spiritum fanftum glorificari., nififtoçe-
dendofit ex patre per filium, Sed & fèptima fynpdus,& Xara-
fius patriarchafànâiflimuSy&S anftpnim plurimi infidei
fiiæ ^onfeflîbne ex pâtre per filium procedere Spiritum
i fan&um infinuauerunr. -,
. iÇçterumjfi quisjllud Euangelicum:^«*expatreprocedit:
his,qui etiam ex filÜo;procedçre fpiritum dicunt, p,biiçiat:
noniilisycontrariam opponit yocem.Neque enim,fi ex fi-
, lio eft ÿ ex patre eflè definetî neque fftâ inuicem obiecta,
a ihùicem peruertunt. Irnor, vt pluribus docuimus,ex pâtre
eflè quod dicituf, eflèe,riam exfilio fubingerit. Sèdnegue
Biblioth. yet.fat.Tom.Up. _________
aptatur; quafi nph obie«5luni illorum ^ f f bftatttfylibiis
proprietatibus; cognofeefe auterii patrem,& filium, & 3-b
•w^^ofa,4u^^plotttl1difiAol^ftr ib uit6 '^ 6 ^b^ ob-'
je&mn non fit feire illius fubftantiali ptopiietati; ac de a-
liisfimilirer.Vbi enim nonobftat relariprtis bppofind,nihil
prohibet, qubd dmitur congruere. lira neque fi i
dicerecuf procedereSpiricus fan<ft9,&adderetui^/^va fy
de pofleth6c&filio riegari.NunH^utem quando fimph-
citer a parre didtdm eft.neq; adieiftum eft,jog5 cutnetiam.
producere,vtnatiuitatinonaduerfumetiamfilioconue--
niat;ac propterea cominuhe effe'b^i,ac^^^^
ftulciflimum omiiimodis eft Verbum fapere, Sc per hoc j
filium dpatris com munione ft clndere* ' ' •
. Atqui.vel - 1 ^
pulis parcerisffui norimeminit,q»fdriemaiorade illq noil
caperent.MK/f4c«iiw,inquit, habeovobit ditere ifednoitjotefiis
port are modof&e,adprinciphmfuum omnia refer efts’, a quo &i-
pfe eft, &fuaomnia, yt aft:X^6lo|Ws Gregqrifiue etiam |
quod & neceflario id crederidajp effet propter ffimmaim,
adpatremxqualiratem,iftuddidereomi^t-filiuS ^uippe
patris eft,patrifqu.e definifio,^ yerburn,_
r Quanquatri ex fuperibribu$ fentetiriis ranriitidctri va-
16^^03', neque Hoc rimninp tacuiffedeprehendititr :>e-
tumquodiftiiriftanrer riegaht ,praidicat^' NaM fcrqmira
duplex modus eft dlcendi,quft velic. Aut enifti vpuriS?prq-
priifque ridmihit»usfyt^cuiri patrem,& filiul^^ix Spiritum
•• '••••' D d 1: • ' fan&um
* hoc vaît I
4iceïcf>ö!rc I
fiam+tmnfi-
Bo# itffe i j.
fÇifonâleiil,;.
f t ö p t k t a - "j
tem patris, j.
'â c f t D i n c i e i
CticiO' filial
“ T 4
flo p ôb flâcaj-
v o c a b ^ lo , 1 .
I ittrM, £ t fi» ),
inilivci Spi-.
ikUm
ttoirt ftgnov |
ftctC p a c ts I
K f ilit im .
àb ill» a - >‘
gnöfcijccfllvi
iié n ite e û i '
Spîrit’ui Ja.lt.'
ftÖjCOqilVll'
feite ma- !
g t io fc in o n if
fit p é ifo q a - j
lis p top ri«.- i
tas syiiitu»
f a n  i. *
Uan.lfr ■