A
■ thäipj^ 7.
B
C
Trou, 4.17.
D
Rom. 11.15.
femel afïumptione humanitatis.Nafcitur de fidelium cor
dibus femel largitione gratis fuae.Digne loquide per fonis
vimtranfcenditratiqnis, excedicingenianon folumhu-
mana verum etiam Angelica. Quia( vt teftatur Apoftol9)
Fax Deiexuperat omnm fenfum. Abfit autem a fidelium cPt-
dibus deteftabilis error, vrquiadicimusSpiritum fanófcü
a patre filioq-, procedere,. & filium tantum huhianam af-
fum fiffènatu ram, eredam us, Deitatis per fonasabinuicem
locali dimenfione femotas. Vel quia vnam credimusefle
PatriSj&Filii,&Spiritusfan£tiindiuifibilemnaturam,vna
credamus efie perfonam. Aut quia dicimus tres perfonas,
tres efie eredam9 naturas.Siue quia dicimus tótaTrinita-
tis naturam efie in Filio,credamus Patrem &Spiritum fangum
fimul cum Filio hominem afiiimpfifie.
Hocetiafolicite aduertendum,vt cum inferipturis Pa-
trum inuenerimus,filium hominem aflumpfifle,human!
naturam intelligimus. Non n.Dei Filius hominis perfonam,
fed naturam,hpceft,animam,& corpus accepit. Similiter
cum legerimus Patrem & Spiritum fanófcumnon
fibi,fed Filio naturam hominis accepiffe,intelligamus,cooperationePatrisSc
Spiritus S.pro falute hominum Dei
filium Dominum &Saluatorem noftrumcorpus &anima
aflumpfifle,qui eft Ie fusChriftus Deus olm, 6c cum Patre
&Spiritu fando in vnitate maieftatis &perfonarum trini-
tate viuit 6c regnat Deus in fecpla feculorum, Amen.
C A p. XVIII.
Quomodo alios confignemus.
SVperiusdiximus,qualiternosconfignare debeamus,
nünc etiam reftatvidcrc,quomodo alios rationis iu-
dicio confignemus.
Ordo rerü dep ofci t, v t qui boni opcris quicq intendk a-
gere primo ad laudem Dei. Secundoad vtilitatem animae
fuae.T ertio ad profe&u proximi intentionem eleuet,& in,
opereipfo ordinato caritate dirigatur,vt itabonus fit proximo,
quatenusipfe non feparet aDeo.Quodfigurarevi-
demur,quando alios confignanres in facie ad noftra dexte
ram,&eorum finiftram cru cis fignum fini mus, nihil n. fi-
niftri operis agere debem9,vcaliis prodefle poflimus. Sed
J fidei&o perum in nobis honeftate feruata debemus proxi-
i morum vtilitatib.infèruire. Vnde cum facimus fignü cruris
quiaprocedit a nobis cófignationis opus de finiftra no
' lira ad dexteram mahum ducimus,fiue nos, vel alios con-
fignamus,vtaólionoftrafinedexteroterminet.Etquia(vt
i aitfapientiaDei)viasquaadextrisfuntnouitDominus,&qu&a
finiftrafuntperuerfafunt. O mi t ten tes finiftram fèmper dexte
j ram teneamus,vtnoftrorüoperü finis in dextris inueniat.
In confignatione in alijs finie nda eorum non attëndimus
dexteram,vel finiftram,fed dexteram noftram tantum, vt
patet,inconfecrationealtaris,atq; inhominib.baptizan-
dis Nam confecrationes altarium quando fiunt dealtaris
finiftra facrae vndionis cruces adeius-dexteraproducunt,
vbi & finiuntur. Quando éthi,quibaptizantur ad finiftra
eius,crux facrae ducitur vndionis.Cum etiam interfcapu-
las fimiliter infigni tur ,dc illius finiftra crux ad eius dexteram
ducitur. Qjjapropter patenter innuitur,dummoclo
in dextera & m odo in finiftra alterius crux finitur, quod
nonconfignandorumdexterae, vel finiftra: finis attendi-
tur, led potius dexterae confignantis.
Quidam tarnen pro fc volunt inducere,q>debemus cum
nosipfos con fignam us,manum ducere dedexteraad finiftram,
quiaChriftus de Iudads tranfiit adGentiles.Quib us
ratione pr^uia r efpo nd emus,quia ad hocadGentilès tranfiit,
vt de finiftra,hoc eft, de infidelitatis miferia reduceret
eos ad dextera,hoe eft,adfidem catholicam hoc fine,vtil-
losfecuminfua&Patrisdexteracollocaret. Vnde confi-
gnatio eft in parte dextera finienda. Ad q> defignandumin
introitu miffie facramentorum librum miniftri ponunt in
dextera facerdotis dealtaris ad meridiéj & poft Euangeliü
transferunt ilium in finiftram eorundemaaïeptentrioné,
& circa finem miffie iterum reducunt ilium ad dexterami
■ Quia cum introierir gentium plenitudo,runc oïs Ifrael,qa
conuertetur ad dominum faluus fiet .In dextera igit eft no
ftraconfignatio finienda,quia Iud;i&Gentiles explebunt
in dexterafideifinem mundi,quierunt in dexteraDei per-
petuo collocandi.T rib.digitis cxtenfis,id eft,pollice,indi
ce, & medio duobus aliis digitis plicatis fub inuocation e
DeificçT rinitatis nos&alios confignamus,vt trinitaté per
fonarü in vnitate Deitatis manifeftis praeconi js fateamur,
qdam diuinarum fciipturaiü fecretafimp^icioribus occul
tantes,ne ineis,quia non póflunt capere,infidelitatis fcru-
pulü generemus Confignatiohem maiorib. minores non
tribuunt,fed eam humiliter accipiunt à Prælatis.Quia(fe-
cundumApoftolum)qui>minoreftbenedicitur à maiore.
C a p. X IX .
De crucibus duorum latronum.
a Via vero de crucibus duorum latronum dritur^ qui
fuerunt cumDomino crucifixi,vtrum àd iimilitudi-
néilliusinquafalusmundipependir,quatuorfuerintbra-
chiorum,quoniamindenullaliquetau£loritas, nee inue-
nitur ratio manifefta,quid inde fentiendum fit, vide turef-
fe difficile diffinire.In dubiis enim periculofum eft in partem
alteramdeclinare. Tarnen incuiufdam celfimontis
; cacumine,qui èftin infula Cypri,in confinio vrbisNicho-
fienfiseftquoddam monafterium fitum, vbi oftenditur
quædam magna cruxquatuor brachiorum,quæpoft alta-
reipfiusmonafterij inaere pendere videtur, quod plures
dicunt hümano artificio prouenire, quibnfdam alijs hoe
miracülo adferibentibus. Hæc(vt fama refert)fuit crux illius
latronis,qui noftra redemprionis hora, alioblafphe-
mante fe Iefu Domino commendauit.
Hanc crucem beataHelena mater ImperatorisConftan-
tini(vtfertur^)abHierofolymis detulitï&inloco iam dirio
quiantiquitusVenerifuerat confecratus,eaargenteisthe-
cis operiéns,& in medio illius crucis inferens partem do-
miniciligniad tuitioné infulæhonorifice collocauit.Poft
cuiuslocationé crucis,vtdicuntindigenaeregionisper vir
tutcDominici ligni,innumeraDominusinfulæCypri con-
tulit bcneficia.Siquidéfvt præmifijcu infula Cypri quondam
fueritVeneri&Dçmonib. profana confecratione di-
cata,atq, inviuentiumdamnum 6c periculum minime fe-
pulta retineret corpora mortuorüj&Dæmones per totam
infulam horrenda vifibiliterperpetrarentmuneper virtu-
tem fanâç crucis effugantur phan tafiæ.acDoemonum no
cumenta,& terra lepiilta retinetmortuorûcorpora.Huius
crucisfama &forma videturannuere,quod pratdiriorum
duorum latronum cruces format Dominicæ cru cis excite-
rint,quatuor,fcil.brachiorum præfertjm cum exilloquo-
dammodo probabile videat, q> in inuentione fanftae crucis
legitur, quod perrefufeitatione mortui paruit cognirio
crucisGhriftijCum aliae duæeruces primo fuerint mortuo
fuperpofitae,quia tres cruces fortaflë confimiles vfdebant-
Populorumturbæ frequenter ad fupra diótum confluunt
monafteriû ad adorandâ non illam quidem crucem latro- 1
nisjfcd partem dominici ligni,q in ilia eft crùcc infèrta.N5
n. eft crux aliaadoranda,niU ilia in qua fuit Dominus cru-
cifixus,&cæterçcruces,quæ ad illius fi mili tudinem& ho-
norem à fi delibus venerantur. Eft namq; quædam adorâ-
da,&quædâ crux non adoranda,fêd ampleôlenda,& quç-
damcruxnonadorandanecampleâ:enda>fedpedib.conr
cul canda&com inus abigenda. Crux adorâda eft: Domini
noftriIefuChrifti,perqhumanû genus mifèricordicer da
turn eft libertati.Crux nonadoranda,fed ampleôtenda eft
illius lattonis,qui licet tarde,tamé falubrîter cognouitDo
5ninum,&inhôratftortispromeruitveniampeccatorùm.
Crux non adpranda,nec amplerienda, fed conculcanda
eft illius latronis,qui quoad vixit neq fuit, & pendens in
cruce Dominum blalphem^uit,&inde duri:9 eft adtarta-
reos cruciatus. Prima eft gloriofacrux Chrifti,quamDei
filius pro falute noftra in ætate ftorenti afcendic, 6c in ca
perfeuerauitvfqueadmortem, vtmortpus defortitudi-
neDiaboli triumpbaret, atque inde magis confunde-
retur inimicus quod ilium Dei filius , non viuens in
corpore fedmortuus fupërauit. Hanc adorandam cru-
cem Petrus & Andreas afcëndit. Qui ad vnius iuffio -
nis vocem reliriis omnibus, cum vernarent floregra-
ciftimæ iuuentutiSjfecuti funt Dominum; 6c Dei fapientiç
m^giftri pij ndifcipuli ad fimilitudinem Redemptoris in
cruce materiali pendentes pretiofiffimâ mortem fuâ Domino
confecrarunt.Colendæfuntàfidelibusillæfacratif-
limæ cruces,non cultu religionis, fed reuerentia fanriita-
E
Heb. 7
F
G
H
Matt.
tis
loan.\.6.
tis; quiafanéto taâü Apoftoloruro,& illorum facro mar-
tyrio fanriificatæfunt & coelitus confecratæ*
A feendunt etiam Chrifti cru ce fideles qui que,qu i in fui
corporisvàletudineamore bonorum cçleftiûdefiftuntab
operib. prauisdignafatisfaéfcionein fepro viribus punic-
tes,quæ fe recognofcunt feelera çommifîflè. Crux hamqj
à cruriatudicitur.Vnde qui procæleftibusieiuniis,vigiliis
peregtinationibusfacris, &aliis operibus pietatis corpus
luum macerat,pedes fuos continet né difeurrat ad malum
manus ne proximo iniuriam inférant, motus cogitationis
id eft métis affetftus, qui funt timor &amorreftringit, ne
diu extrauagatione perfiftant deleâationibus noxiis,&in
inceptobonométe inregra petfeuerat •, profcâo in cruce
Chrifti tehetur affixus, & fui Redemptoris irt fe aflumpta
imagine etfuam crucé cunriis fëcundu Deü vera fapienti-
bus tribuit adorandâ non cultu religionis, vt diélu eft, fèd
reuerentia fànriitatis. Ffanc crucé in fe Dei filins antequâ
aludæis vël militibus fufpëderetur in ligno confecrauît
(ficutin Euangeliodicicur)Quiafatigatusexitinerefede-
bat fuper puteû, & à Samaritana muliere bibere poftula-
bàt.Præferturetiam,quia eu ieiunajfet quadragtntadiebus, &
qtiadragint4 noâibuspofteaefuriitTe(ka.tütctiam facrü Euangeliü,
quod paffus eft repulfam & conuitia ab hominibus.,
&cunriorü Dns folüére tributa quibus plafmauerar ipfe
coaétus eft.Adoranda eft crux cüélorum in robore fanéli-
tatisDeo militantiu,fèd non excellenter vt ilia, quam pro
noftra falute fuftinuit Dei filius. Ipfe namq; Deus, qui cu-
â a creauit peccatum non fecit, neq; inuentus eft dolus in
qre eius,bonitate fola,& mifericordiaineffàbili pro feruis
contumacibus &iniquis mortem fuftinuit infe amarifsi-
mis præcedctibus pailionibus. Quilibet veto fandus pris
mfuiseruciatibuspræuidet falutem animæ propria, & fit
extédnur vt compatiatur infirmitatibus proximorum. Et
quia affedum caritatisDeus penfatin opéré,nullius poteft
caritatidiuinæ affedio adæquari , quafqla dementia pro
nobis paffiis tdchriftüsfictit Apofifölus dicit : Propter nimia.
cantate fuam,qud dilexit nosDeusfiliufuum mifit infimilitudinï
carnùpeccati.Et alibi idem Apoftolus dicit: Cojnendat autem
Deus fuam caritatem in nobis, quonidm cumejfemuspeccatorespro
impiismortuuseft.
Crux igitur Chrifti 6c membrorum eius cum quodam-
modo fit vna,eft tamen præcipue in. capite adoran da,quo
niam in ilia confiftittota falus &redemptio noftra.Eft prç
tereafecunda crux non adoranda fed ampledenda, qua
ad fimilitudinem illius latrohis, poftquam in malis vitam
duxerint,aliquicrücianturinuiti,tandéinvltimovitæin-
ftanti de malis præteridsconteruhtur, & toto corde con-
uçrfi ad Dominum indulgentiapromerentur.In hoc lau-
dabilis&admirabiliseftmifericordiaRedemptoris, quia
tunc pec care defiftunt mente,quando peccare non poffut
corpore, & indulgentiæ munus eis minime denegsftunDe
Afw.17.44 5 uiPPe ^cronibus dicifur in Euangelio: Quia qui cru-
cifixi erant cum Chrifto improperabant ei,& vnus conuer-
fus exillis mifericordiam implorauiti,& voce Domini fta^
tim meruit audire dicentis.-^wie« dico tibihodie mecum er is tit
paradifo. Vere impleuit Dominus quæ promiferat dicens;
Quiain quacunquehorapeccatoringemueritiniquitatu
eius nonrecordabor., N
Ampledenda eft cruxhuius quamuis ferae conuetfio-
niSjCum venerit: non autem a'doranda : quia valde dubia
forte confiftit.Multi quidem fpem ponentes in illa,couer
ti per pcenitentiam diftulerunt,&eam minime aflècuti fuis
iceleribus perierunt.Hæc crux,quia fera eft,rara eft,quia
non fpontanea eft,& quia multoties damnationis periculum
ingerit experiantibus,cauenda eft. Quia vero ex gra-
tiædono licet fit fera,'& ilia ta contra propofitum patiéntis
quibufdä caufa falutis efficitur,ample6lenda eft.quia mul
ta bona præftantürinuitis. Melius eft enim, vt quis inuite
fublimetur in bonum quam eo volentç ad æternæ damna
tionis fupplicia perducatur.Vnde Ifidorus dicit : Liberior
eft præfentis temporis igno minia qua futura gehennæ tor
menta.Séra poenitétia ample&enda eft eum vere habetur,
fed non eft diutius expedanda; quia conftringentibusdo
loribus,&mortisang'ufti»shominem,dubitatur,aninfera
pceniten tia cohtritio fit vera. Hoc tamen feiendum, quia
Forte leui
»rcftpjs*.
fecis temporis
igno
minia qua
futura.
feramDeus nonfpernitpcenitentiam. Qui.quamdiuanima
viuit in corpore, fern per eft paratus recipere pcenitentiam.
In vltimo quidem inftanti vi tæ,fi affuerit vera cordis
cötritio,ftatimaderit vetaremiffio peccatorum. Quia nü
quam eft vera cordis contritio fineinfiifionegrati* Dei.
EtenimCvtaitIfidorus)quatuorfuntquæfimulfunttem-
^ottMc%infufio gratia,motusafturgens,corducontritio&pec‘
catorumremißio.Ecce in cordis contririone nifi fequatur ca
fitendi 8c fatisfaciendi contcptus,quilibet poteft percipe-
re venia deliâorü,non tamen fecurus efle poteft de poeni-
tentia in igné purgatqrio peragenda.Quia fi tanta nö fue-
ritcordis contritio,vtomninodeleatperpetrata, vel in
haç vita dignafatisfariionepcenitetia minime peragatur,
nifiViuens aliquisfacrificijs,orationibus,& bonis operib.
dcfùnélo fubueniat,in igne purgatorio eft acerrime expi-
anduSjficutB.Aug.teftatur aicensiPurgandus eft inignepur-
gationis,quiinaliud feeulum diftulitfruclum conuerfeonis.Hic au
tem ignis,& fi aeternus no fit,miro modo eft grauis,excel-
lit enim omnem poenam,quam vnquam pafluseft aliquis
in hac vita. Nunquamin carne tanta inuenta eft poena,licet
innumerabilia martyres paffifinttormenta. Grauior
eft ignis ille,quam quidquid poteft homo pad in hac vita.
Dumergoviuimuspuniamusmala,quægeffimus/ nein
tanti difcriminispericulo rapiamur.
Eft etiam alia crux non adoranda,nec amplçâ:enda,fed
omnimode conculcanda,& fugienda,quia ad fimilitudinem
^lterius latronis nequam plures inamaritudinibus&
flagitijs vitam ducunr,&in vltimo vitae ftatu morte infeli-
ciffima trucidati,ad æternos ignés tartareos ab immundis
fpiritibus cruciandiducuntur. Hæccrux eft hæredcorum
proprie inter alios perpétua morte dignos ; quia dum vi-
uunt,ore & operefimulate Iuftitiam nonnunquam præ-
dican t,fc ipfos ieiuni js,& affliriionibus crucian t vfque ad
mortem,Catholicam fidem blafphemant, &nouiffime
malo & infami exitu confummati,& plerumq; priuati ho
minum fcpultura infernalibus fuppliciis manriparitur.
Eft etiam hæc Crux hypocritarü,quihumano fauore
velteporalisgratiadigniratisfemetipfosexcruciant.fimu-
latiSieiunijs,orationib.operibus,&vigiljjs.Qui fi quando
addi’gnitateperueniun^quamfitiuntanhelanter, runcq
primo fuèrint mente maniféfteprauis operib.incipiütap
parère,Siinflati fuperbia volüt ab omnib.adorari.Ante di
gnitatem videbantdignitatis vigiliasieiunare,& modoin
refto pofiti dignitatis;epulantur quotidiefplédide, vel de
patrimqnio crucifixi,veldefubditorüextorta fubftantia,
luafarcire ftudent,fêufuorümarfupiapropinquorü. Qui
prius fe habere confanguincos ignoraba nr,modo ncp.ocü
eonftipatifrequentiapræminentgloriofi.Se beatos exifti-
mant cum eis munera deferuntur, 8c miferos cü præ vere-
cundia Eleemofynarum aliquid facere compellütur.Se i-
pfos laudât in bonis,quæ aflèquütur,fuæ prudétiç vel for-
tùnæ tribuentes. Non Deum prædicant.fed fortunâ,fper-
nunt viros iuftos, ftudent redatguere de fuperbia ; adula-
tores vocant traélabiles& benignos.Cum Pharaone ma-
feu los,id eft, viros virtutis ne illorum prauis refiftant a«âi-
bus,intetficiüt,refèruantes fæminas, id eft, molles & dif-
folutos,qcis praue agentib. blandiâtur. Inhiant lucris,de
fubditorüfàlutenullâ gerétesfollicitudinemanimarum.
Perquiruntconfanguineos,&nepotes,nô quot nepotes,
nô quot animas acquifierintDeo,fèd quot aureos vel marchas
habeât in reditib. annuatim.Expendüt viucdo luxu-
riofe,Velrec6duntinthefaurisfuisEcclefiçbpna,vndede
buitEcclefiadecorari&cleriei&Chriftipauperesfuftérari.
Hi latrones crudeliffimi, præcurfores Antichrifti, &
Iudæ Ifcariotis fuccefToreSjfurantcsea, quæ in commu-
ni mittuntur,loculos habent,&Chriftumvendunt, dum
nonproæternisfiquabonà geflerinr, faciunt, veldillri-
buuntEcclefiæ Sacramenta, fedhumanifauoris caulà,
8c denarij temporalis. Et quia omnia quæ illicite cupi-
unt vioptant,nonpofTuntperficere, 6c quæ praue agunt
à populis manifefte , vel occulte, redarguf fentiunt,
quafi in ctucç pofiti abxie cruciantur Et quia incorri-
gibiles funt, infaniunt , non fccorrigentes.: exeufatio-
nesblafphemiæfemperprætenduntfceleribus perpetra-
tis, vndefibi æternæ damnationis mortem adquirunr