Sedlupcrtunnia quotidie, & maxime Dominici corporis
facramenta lumpturus, memoriam facias deuotiflimi
illius myfterij quod ibi primitiuserat infticutum. Siqui-
dem poftquamagnum pafchalem typicumcumdilcipu-
lisiiiis comedic more Iudæorum, ex tunc verum agnum
pafchalem comedendumdedit. Confecrauit enim cor-
p us fuum, atque difcipnlis cradidic manducandum, qui-
bus&poceftacem tribute idipfum confecrandi aliifqjtri--
igicur eu ad illàm menlàm, ad præfentiam Chrifti, ad ta-
Ctum filij Dei intrepidus audes aecedere , quem Ioannes
Baptifta tangere concrcmifcit, Perçus Apoftolorum prin
ceps à iè præTormidine repulit cl 1 cens : Exid me Domine
quiahomo peccator lùm, quem' tremunt poteftates, &
adorant dominariones? Denique cogita, quodifte quem
fumis, eritiudex tuus. Time igitur ne fi indigne fumpferis
& line reuerentia, poftmortem inuenias iratum, cum ad
buendi. O vere ma<ma muniheentia. O inauditalargicas. eius tribunalpræfentatus fuerisiudicandtts. Cogita quod
O charitas luperexcellens, qui feipfum dédit, quid potç= ‘ licet mille millibus annorum te ad hoc facramentum per
ritnegare?Quidvitrafaccret?Omniaquæpotuit,prb;no- purasorationes,fan&ilfimasmeditationespræparaueris,
bis feciti omnia quæhabuit, dédit. Dédit regnum fuum, nihil elle ad condignam fumptionem etiam fi haberes
dedtcfeipfum. Ideoque inhacccenadicebat: Hæcquo- mérita omnium fanétorum, quanto minus tu qui tepide,
tiefeunque feceritis, in mei memoriam facite. In memo- qui line deuotione & line præparatione accedis ? Item at-
riam fcilicec eorum quæ propter te in carne geffi. Quia tende propriam vilitatem, modo fuperius didto, & repu-
propter te derifus,illulus & crucifixus fum.In mei,inquit, tabis ce inaignum, Sc acquires rcuerentiam congruam, &
memoriam. Hieronymus : Hanc nobismemoriam reli- hoc maxime valet pro huius facramenti digna fufeeptio-
quit.quemadmodum fiquis peregreproficifcens aliquod ne, vc quantum poteris fias vilis in oculis tuis. Habe et-
pignus ei quem diligit derelinquat, vt quotiefeunque vi- iam defiderium ad huius renerendi facramenti lufceptio-
aeric * pollit eius bénéficia 8c araicitiascommemorari, nem. Panisenimifte,vtdicitbeatus Auguftinus,efuriem
quem li ille perfe&e dilexerit, line ingenti deliderio %|l quærit hominis interioris. Diuerli autem diuerlimode af-
fletu illud videre nonpoteftideoque Saluator hoc tradi- feéfcum ad fulcepnonem huius làcramenti lîbi formant,
dit làcramentum, vt femper commemoremur quia pro Aliqui enim trahuntur amore vnionis Chrifti, vt di&ura
nobis morcuus eft.Hocigitur cum accipimus à facerdoti- in fefæpius amplexentur. Aliqui trahuntur deliderio là-
bus,commemoremur,quod corpus & languis Chrifti eft nationis palfionum fuarun^c delideriorum malorum,vt
vt nonfimusingratitantis benehciis. Hoc làcramentum ; eum quali medicum ad fevocent, per quem abomniinomnium
facramentorum excellentiflimum, aegrotis eft
medicina, peregdnantibus diæca, debilefque confortât,
valentés deleéht, languores lànat,lànitatçmq-, feruac. Fit
homo manluetior ad correptionem, patientior ad labo-
rem, ardentiocad amorem, fagacior ad cautelam,adobe-
diendum promptior, ad gi^atiarùm aéfcionem deuotior.
Item hoc làcramentum leûfum munit, ôcingrauioribus
peccatis tollit omnino eonfenfum.Si igitur poft fumpeio-
nem huius gloriofilfimi làcramenti non tam læpe, non
tam acerbos motus fends iracundiæ, inuidiæ, luxuriæ, &
çæterorum huiufmodi, gracias age corpoif) 8C lànguini
firmitate curencur. Aliquos trahit confcientia deli<5to-
rum, éo quod hoc làcramentum inftitutum lit in remif-
lionem peccatorum. Aliquos t,< ahic amor&compalïio
proximijVt fuccurrant per hanc hoftiam viuis limul & de-
runétis, & lie de aliis. Vt autem delîderium tu um ateen-
datur, cogita quod Chriftus omnium dolores adleacce-
dencium tulic, & ipfe infirmitâtes noftras portauit. Mu-
lier immunda accedens retro lànata eft. Peccatrix pedes
ofculans mundata eft. Chananæadum importune lèqui-
turexauditaeft. Leproli accedences curati Hint. Dæmo-
niaci,paralytici,& cunâa naturae monftra dum accedunt
Domini, quia virtus facramenti operamrince, &gaude J 8ccredunt,falutemconlèquuntur.Namvirtusdeilloexi-
qüodpelfimumvlcusacceditadlànitatem. Aduerce ta- ; bat&lànabat omnes. Publicani&péccatores acceden-
men quod effeâus facramentorum folet elfefecundum j tes veniam merentur, neceprum conuiuium defpexit. I-
dilpolitionem &praeparationemaccipientium.Nequee- ! giturcumfecerisquodinte e ft, accede in fide 8c fiducia
nim Iudas hæc præmifïà dona accepit qui corpus Domi- lperans de infinita Dei pietate. Debes etiam praecipue anni
fufcepic, li tamen fiifcepit. Ideoqi fummopere ftuden-
dumeftj Vt quantum potueris ante eius fumptionem te
digne praepares. Qui enim corpus & lànguinem Domini
indigne fumit, îudiciumfibimanducat & bibit. Triaau-
temluntquaeà te exigit huius facramenti digna liilceptio,
fcilicetcorporalemmundiriarn, puritatem confcientiæ,
& adtualem deuotionem. Corporalis autemmundina a-
liquando eft exdecenti, aliquando necelïàriorequifita.
Puritasautemt:onfdentiæ , prælèrtimàcriminibus, iplà
eft necelïària Jd eo vide, vt ante fufceptionem huius làcramenti
confritionem habeas,atque li fieri poteftante con-
Ipedlum Domini humiliter lachrymas fondas, qui bus te
laues à peccatis tuis quæfecifti , & bonis quae omilifti, 8c
quae facere pocuifti corde,ore & opéré. Gregorius in libro
dialogorum: Necelïè eft vtcumnaeediuinamyfteriaagi-.
mus, nolmeciplbs Deo in cordis contritione mââremus,
quia qui pailionis Dominiez myfteria celebramus,debe-
mus imitari quod agi mus. Sequitur deinde çonfeffio omnium
peccatorum de quibus te vrget con feientia, præfer-
tim nocabilia, quae omnia expedit vt conficearis, & de i-
gnotis reddas te culpabilem lacerdoti. In his igitur duo-
bus, contritione 8c confelfione, lauàs conlcientiam ab
impuritate.Ackualem autem deuotionem in te faciunt timor
&amor, Timor incurie reuerentiam, Ampr autem
delîderium & âffedum. Habeas igitur reueréntiam & ti-
morem. Terribilisenimefthæcmenlà,adquam cum de- ]
bita reuerentia & congrua vigilanria neceflè eft vt accédas.
Siquidemâhhàc làcerdo tali menfa, nunc prælêns eft
Chriftus, 8c qui vltimam coenam cum Apoftolis ornaui t,
iple iftam quoq; conlècrat. Non enim homo eft qui prb-
polïta corpus Chrifti facit&lànguinem, fed illé qui pro
te huius läcramenri lufeeptiönem , deuotiflime Chrifti
pallionempercurrere.Nam Ipecialiter in memoriam paf-
fionis hoclacramentum legiturinftitutum.Siautem qu^-
ris, quo affedhi te magis debeas excölere, timoris Iciiicet
&reuerenti«, anamoris&defiderij. An debeas vt multi
cum importuna dcliderij feftinantia anhelare. An vt non-
nulli confcientiae ftimulo & timoris magnitudine , ma-
gnitudinem läcramenri attendens & propriam infirmita-
tem conftd^rans, magis debeas frequentius p rs formidi-
ne affedu rqprahi & elongari. Ad hoclamfti relponderunt
vtnimque affedutn commendan tes,vniufcuiufque con-
feientix, quod ei melius vifum fuerit, relinquentesriFefti-
nauit liquidem Zach aus vt Dominum gaudens in do-
mum fuaiii redperet.Centurio propria, vilitaris con feius,
repulit eum dicenstD omine non lumdignus vtintres liib
te<5kum meum, &c. Vnum tamen eft quod generaliter o-
mnibus tuum videretüj,vt fcilicet ex reuerenriä rimentes,
Ipern & delidprium no relinquamus, nec ex Ipe & fiducia
amittamus timorem & reuetepriam,fed femperjnrer h^c
vtraque fidentes & timidi flu&uem us. Agit enim landaus
Gregorius. Nihil nobis fecurius qualub Ipe timere. Simpliciter
tamen loquendo dubium non eft,quin melior fit
affe&us amoris quam timoris. Sed quod eft fimpliciter
melius,in cafu eft lape peius 8c plüribus periculouus.
C a p v t X X V I I I .
De generali modo exercitandi fe in paßione Domini.
Circa palfionem Dominitam in qua te pra cateris ex-
er citiis ardenrius & deuo tius exer ce bis, vt ea qua in
nobiscrucifixuseftChriftus. Sacerdotis ore verba pro fe- lacris Euangeliis legeris, ad tuam vtilitarem melius feias
runcur, 8c Dei vircute confecrautur 8c gratia. Quomodo reflectere ac diligere ad propriam vcilitatem. Scire debes,
quod tria
quod tria lunt in quibus tua confideratio circa mortem
Saluatorisnoftri frudtudfilfime Ipeculatur. Sunt autem
hac tria, opus, modus, &-caulla.. Opus, vtipfam palfio-
ncm lieut faótaa fandtis Euangeliftis narratur, ftudiola &
deuota mence pertradfces , &inuenies Chrifti mirabilem
patientiam, 8c excitaberis tu ad compalfionem. Cunt autem
lacramenti Dominicapalfionishiftoriam in mence
tua reupliiis., . vt ad litejam opus hollra redemptionis\
cqntempleriSj.diligenterdebesad hoc niti,vt quo ties au-
dis Chriftum vel Iefum hocfecilJe vel fuftinuilTe, per no-,
men Ielus,in mente tua reprafentetur,hpnliom,o folum,
nec folum Deus , nec lola deitas vel htimanitas, fed in
inente fprinahis conceptuni perlona vnius quae iimul eft
Deus & homo, & in qua deitas dchumanitas line e(Ten-
tiarum permixripne in Ynoifuppplito cpi^erunt.. Icaque
C hriftusye.1 Ielus cumdicitufj Deus & homp, id eft, per-
fona deitatis 8c humanitatis delignatur »-ita-vt quicquid
Deus fecilfe dicitur, hominem, recifle firraiter fide Car
tholicarecineamus ,quicquid homo (uftinuirDeumcre-
damus &cogitemusfuftinuilfe. Verbiagracia. Cum legis
Chriftum fleuillè fuper Lazacüm vel Ierulalcm, in mente
tua. concipies,non nudum hominenv,quoniam tunc, minus
mirabile eft hominem fleuilfe,. <Sic cum audis Chrinatura
viuacilfimus, ideo quaelibet posna fibi inflidaerat
eigrauilfima. Cogitaergo fiilla crucifixio Sdlla clauatio j
manuum & pedum de quaProphetaaitiFöderuntmanus I
meas & pedes mebs, alteri cuiuishominum fuiflet into- f
lerabilis, quanto grauior& acerbior Chrifto in fijanatu-
radelicacilfima, nob'iiiiluna& viuacillima? Item fecun-
dum Auguftinum>, ChriftuSnon pariebacur nifi volens.
Ipfe enimpallionesyohmtarie fibi alTumpfit, &tantum
patiebatur, quantum vol uit feu Iponte alfiimpfit,M fa
ftusautem patiebaturvtlatisfaceret pro peecato noftro.
Credendum e/1 quodipfe perfe<5riffime larisfecit,&iacuT
amarfifimam etiam poenam aflumpfit. Peccatuenim pri-
mihqminis poena infini ea indiguit ad lätisfaciendumf Et
hjecratio eft Bonaueturce. Item eratpoena eo grauior quo
a pecuhari fuo populoinflida, cuimerito diceie poterat:
Popule rneus quid tibi facere debui&iion feci ? tu autem
quid mihi peiusretribuerppoteras quam fecifti? Item p§-
na Chrifti erat in omni fenlu ,in omni membrov ficut in-
uenieslfbeneopuspalfionis in mente tradaueris. Item
deuote imaginäre interiorem Chrifti poenaiicatem, quse
fprteexteriore poena nonerat^minor iftioforlican multo
maior. Qux interior poena cauflabatur in eo ex nimio ze-
liferuoreprohuman'ogenere, in quotamenad maiorem
ftumin crucepependilfe , non hominem folum in mente partem videbat palfionem fuam fore inutilem propter
cogita, fed hominem Deuin^& amplius rairaberis, & . propriam majitiam. .'.Item hæç interior poena funexit ex
multo plus ad deuotionem accenderis, 8c moueberis ad I maxima cpmpalfione Caé diîeétiffimæ matris. Icenr^ex
çorppa^îonem. Et quidem omnibus fidMibus Iéfus vel miferatione Iudæorum. Itemexdplpre difcipulorum &
Chriftus , Deum hominem rcpræfentat. Sed quanto id peccatorum eorum, ôf maxime Iudæ.l Item ex noftra cæluçidius.&
clarius attendere poteris, tantoeris deuo.tio]
in Chrifti vita,morte,mirapuiis &fa<ftis. Si hominem cogitas
, inde tibi fàcilior cogitario, quia humanicatis-éon-
ceptus eft menri tuæprppinquior 8c facilior. Si hominem
ci täte diingraritudine. Cum autem iegeris vel in mente
reuolueris, quomodo Chriftus fuir flagellatus, irrilîis,
d f lufus, confputiiSi crucfiixus, & caetera. Noli folum co^;
gitare de poena exteriore, fed u;a Dominum Iefum refpice
cogiras^ndefiduciaîius adorabiSjfecuriiilquc accedes.Si in talibus poenisquafi hominem Deum exterius fuinma
hominem Cogitas, magis mouebit te eius exéplum, miti- poenalitateafflidum, & etiam vkraquam humana mens
tas ftilicet, htmiilitas,marifuetudo, quia melius intelligis coniprehendere poteft, interius tri bulatum & dolórp-
quid fir homo initis & humüis quam de Dép. SiDeum fum. Etverpfiitarelpicis Chriftum in quauis'affliâione
cogitas, incie omnia quæ fecit 8cparitur velloquiturvel J conftitutum ^ non çôndoles,.valde mirandumeft cumrelpondec,
magis videbuptu.rcoïdi cuoadmiranda, reue-
renda,tcrrifica,& inetuenda. Vt cum dicicur;.Hymno di-
<5tç> furrexit Içlus. Si hominem Ieftim iiqaginaris, hæc eft
rua deuojdô,quam diilcis homp,pius 8c mins fiirrexir,volens
ire & fe offerre ad morcem. Si Deum hominem attendis,
id eft j ita lelùm cbricipis quali perfonam deitatis
8c hum an i ta tis jftati m cùm dicitur, lurrexit leflis, etiam fi
njlplusaudis.?, aliquid ihirificum menti cuæ repræfenra-
fiir,fcilieet, quodpeùsfiurexit8cad.mortemiuic. Itade
omnibus fa â is,& maxime vèrbis,& relponfiphibusChri-
fti. Huuc nosmodum de Chrifto vcl de lefti mediçandi,
làcraEuangelia docent , quæ fere nullum faétum vel mir
Jrâçulum referunt in quo Chrifti fimul humanitärem 8c
diuiniratem nonmanifeftent. Ita inuenie$ in Chrifti ba-
prilhip, tentatione, miraculis,ôs: ^naximein pfhribus.lo-.
cis in palîione.Nam aduerlarios proftrauir dei täte,fol ob-
fcuracuseft; damans voce magna, .emifit fpirituni, ica v t,
etiam exhoc Centuriogentilis Deum intelligeret. Ëxhu-
manitate autem pmnia,palïirséfh Item huncmodumha-
buit in fuis meditationibus deuotilfimus dotftor Bernar-
dus, ait enim fiiper Cantica : Siquidem, inquiç, cum no-
mino Ielum, hominem mihi propono mitem & humi-
lem>corde benignii,m?ft)brium, caftum, miferiçordem &
óm ni denique lariéritate ôchoneftate perlpi.cuum i eun-
demipfiim pçum omnipotentem. Sump, mihi itaque e-
xemplum de homine, auxilium de omnipotente. Secund
o , circa opus pailionis Chrifti, vt magis ^cçendaris ad
compalfionem,debes diligenter aduertere,quorie(cunq»
legeris inpalfione.Chrifti aliquas ppsnaliraces fibi infli-
«ftas, eodem genere poenalitatis feu.eodemgradupoenar
rum Chriftum m fija palfione vitra oinnem hpminefiiille
afflidbum.Qupd exmultis caufispoterisconliderare,quç
teytpalfionisChriftiamarituclinemfentias,multummo-;
uebuntfibenëconfideraucris. Vnulquifqueenim homo
iheodemgradupoenalitatis plus, minulvepatitur, quanto
poenampluslenferitficut notum eft.T atoautem quil^.
que poenam fâcilius&acriusftntit ^quantp fuerit natura
viuacior, 8c fenlùseius facilius percipit , fed Chriftus erat
refera fi perfede comprehenderis animal brutum_____
explieabili poena aftiigi, humanitàris affeftu compatere-
ris., quanto magis Domino Deoruo- ? Et hoc de opofe.
Circa- m o du m aucem p aciendi fi diligens fueris 8c deu o-
terimaueris,inueniespræ.cipue humilitatem, miticatem,.
& generaliter omnium virtutum perfedum exemplar i*
micandum. Vt autem modum patiendiinChriftóiri te
melius fenrias,debes in omnibus quæ de Chrifti palfione :
legis vefcpgitas ^.femperin-mente tuareuoluere , quo-
mpdpChriftusfehabuitinverbis4inreÇ>onfionibus, in '
faccis, in pceiiis ,■ quomodo fe hab uic tam interius quam
exterius,&quomodpillaproutloco &perfonis conmue-
bant, oprimo modo formabat,& hoc poteris in Euange-
lioinucnire, vel certefiibi non éft exprelfimi , exteipfo
formare. N^m ntdlus Chriftianusignorats quin in omnibus
oprimo modo fe.habuit. Igitur de modo icadebes co-
gitare. Cum, verbigratia, legis : S tetit Iefus ad Pilatum1
'Præftfiem,&c.Cogitapru'nompdumftarionis,quam hu-
milis fuir, forte inclinato capite; demilfis oculis. Deinde
de modo prolationis verborum, quâm leni & dùlci voce
deprompfit,im y t tedeleôlarçt apdire aliquem hominem
ita loquentem,- Nam vox eius non minus dulcisf quam
fëcies decora. Deinde cogita quomodo interius le ha-
buit, & planum eft qüod ftetit cum fummâ humilitafe
non babensinuidiam contra Pilatum &Iud$os;fed conir'
pamonem.Siç cogita quando Iudæi clamauerunt: Cruci-?'
ftge, crucifige eum» &çç. quothodoChriftuSea audiuit.
Certe fummp dolore, ex compalfionë ôc zelo, & tamen
exterius humiliter fe,habuit. Et lie pmnia pertra£ta , imi-
tans modum Chrifti fe hâbendi fecundum loca & tempora
, &inuenies omnem virtuté iii Ghrlfto 8t optimum
ftlodwP1 quo fefiaberepPtuit.- MaXimeäutem diligenter
attende modum , quô interius le habuit compalfionë vçl
zelo, &c. Çirçarërtium fcilicet Cauflam, icalege & eogi-;
ta de palfipne.Redemptoris tui* Vt feiàs quia tu es cauïïà. *
Paffus eft enim prop ter tuam redernptionem, illumina-?
rionern, iuftificationem &glôrificarioném. Itaquefem«?
per attràhe tibi 8c hoc beneficium quafi pro te folo paf-
________________' fus fit,