(hominibus)Patrem quem ignorabat, promuIgabat,tum
per ea quæ 1 o q uebatur, cum per ea quæ patiebatUr. Im-
molatumeftnimirum in cruce , 8c quæ immolacionem
præcefferant,pauidurn,artxiüm fuit,fudore diffluxit.prö^
ditum.comprehenfum eft, iudiciuminiquum fubiit, fub
Pontio Pilato teftimoniumperhibuit, bonam confeflioque
(it,hoc quidem hómimbus,vt homo iungitiir,& coa-
lefcit.-illo nacutàm extollere 8c èxcitaie,& irï feipfum ci ai-
ferrè poteft. Facultâces eüitrt potentiores,!! iri infirmiorés
iriciderinCjConfiftereeasiniifdemhonpâtiuncur. Èc fer-
ram igni impofîturh.nihil fèrri rétinét.T ëtrâ icetn&aqiia
in igném coniedta,igni mütàncüç.Qjipdfîfacultatum côneni,
vt Paulus inquit,pcenafq} confcllionis huius in cril- gnacarum validiores ficirt îmbëèillioresagutic,qiiid de lice
moriensdédit. Et flagella tergo, manibus 8c pedibus j lafingulari,& admirabili facultate exiftimabimus i “
clauos,latere lanceam excepic. Flagris coopêttum doluit, | Conflit igiturChriftütn infundèré, 8c mifcérè fe nô-
8c cönfixum clauis cruciatum eft.Hic languis è vulneribus bis,rriutare nos, Sein le tranfmutare, canquam aquæ gut-
erumpensfolislumenobfcurauic,&tèrramconcufïît,& tammodicaminfiifamimmenfovnguentipèlago. Tan-
aerem fàn&ificauit, & mundum vniuerfum à peccati for- - tum qûippe incidentibus in fe vnguentitm, iftuc praîftat,
dibuslauic. Itaqueficutfcriptælcgiomninofpiritualile- , vt nonfolumplane odoratos,ncc vnguentum fpirantes
geopus fuie, impcrfèétæ perfe&a, ei qüæ non potüitper- | tantummodo,fed fragrantiam ipfam habitu,&bonum o-
ïeâiumfàcere feruientem, ea qüæ poteft : eodem modo j doremipfiusynguenti propcetnos effufireddat:Cbrifiie-
quipoftbaptifmumingratiampeccauerunr ,fiuppliciitin- i nimbonusùdorfurnus , inquit. Hanc vim 8c grâtiàmapud
que deprecantur,illorum laboribtt$,fudoribus,& lachry- < communicantes caenahabet,fl quidem omni labe càren-
mis fànguinenbuiTeftamenti,& immaculato corpore Ö-. tes ciim accc flerimus, nihilpoftèanoui fceleris confciue-*
puscft:vtpotecitrahæcillisnihilvalehtibus. rimus. SicenimâfFe&is>¶tis nobis,nihilperfèâam
Diuinus porro Dionyfftis 8c ipfäS initiationesritèper- | Chrifticoniunéhonem nobifeumrecardabit. Sacrdmen-
agi,-& munus fltumfacerepoflènegat,fifàcracoenâhon j tutn hoc »Mg«#7äefl,copulamiftameffcrens,beatüsPaulus
acceffcrit: multo minus laborem 8c iuftitiam hominüm, j air.Hæ fontenim nuptiælaudariflimæ,qilibus caftiflîmus
peccataemaeularc , 8c alia efficerc poffe credendum eft.
Deinde & hoc vnum eft de S a crânien tis, de peccatis poe-
niteures,& feipfos facerdotibus aperientes, ab Omni poe-
na apud Deum iudicem eximere, qua efficientia flmiliter
potin nequibunt,quifacrisepulisnÔ accubuèrint. Qüo-
circaquanquam femel inuitamur, fæpius tarnenadhanc
menfam accedimus:quandoquidem homines natos fem-
per Deum offender« eon tingit, noxis aucem efcire conan-
tes,poenitcntia,labonbus & triumpho quodam de pecca-
to indigent. Atque hoc contra pèccatumfàcient,fl, quod
folum eft aduerfus hominum peccata medicamentum,
adhibicum fuerit.
Sictit enim oleaftrum fibi infectum oîiua hortenfls
mox infe conuertit ,& fra&us poftea neutiquam oleaflro
conucnit:ita & humana iuftitiaipfàquiddtn per fe ipfàm
ad nihil cojnducit : fed in his qui Chrifto copulati fucrin c,
ille fponfus Ecclefiam vt virgineiti fountain ducit. Hie e-
ni m C h riftus c h oru m flbi amxum aht. Hoc folomyfteriö
caro fumus dccarneew,&ofa de of thus ans. Hxc flint, quibüs
Apoftolus nuptias deflniens, Cnriftuni effe fponfum do-
cet, 8c eum fponfam habere Ioannes, huius coiinubij au-
fpex 8c conciliator ait. Hocfacramentum lumen eftiäiti
purgatis.-in his autem,qui etiamn um purganiur,pürgandi
Faculcatem habet, eontraque malignum 8c turbülenfäsa-
nimi motiones decertantes, ficut athletas in gymnafticis
cercamiuibus vngft. Illisnamque nihil reftataliudiqUam
velutpulfo ab oculis vitio,lumen muiidiadmittere.- Qui
autem vhdepUrgariqueant,adhucindigent, eos quid-:
nam aliud quxfo p urge t ? Sangtt is enimfilij Dei emundat nos ab
omwipefMlOjiiiquiiloannes Chrifto jchariflimus.
Vidoriam porro contra malignum, a Chrifto folo de-
pendere quis nefoit? cuius folius corpus trdph^um aduer
carnique & fanguini eius communicauerinc, continuo fuspeccatUmerexit, & per hoe oppugnatis afferre anxi-
bona amplillima progenerat, peccatorum remifflonem, j llium poteft,in quö ipfo pafliis eft, & tencatus vicit. Qup-
:8c hærcditatem regni, qui iuftitiæ Chrifti frudus funt. Vt | niam enim carni cum vita fpirituali nihil rei eft,, quam et--
enim à facra menfa Chrifti corpus accipimus , &quod iamhoftiliter odk(concupifctt enitn, inquit, caro aduer JusJpi-
prxftantius eft,corpus noftrum longe vincit: ita fcquitur i rïtum) ob id excogitata 8c inuentaeft caro contra carnem,
hic, vc iuftitia noftra Chrifti iuftitiæfpeciem vultumque i contra\errenam fpirituahs: &lex carnis abrogatur, & ca-
infecapeflat. Corpus enim folum nominariexiftimcmus ! rocedit fpiricui,&gducrfuslegem peccati fenfubfidium.
Ü -et, multo autem iuftius animæ&adionieius haccotm- Quianamque caro ifta beata nondum compada & coa-
munionem tnbuendam:quandoquidein quiadharet Chri- gmentataérat, vitam fpiritualem viucre neminiomnium
fto, vnusjpiritus eft cumeo. Quibusvprbisdèclaratur,hanc concedebatur : quandp nee ipfalex feruabatur:tamctfl
communionem & eQalefcenciam in anima, & mdnte po- I non admodum recqndita & abftrufo:necefHciebat quidtius
conflftere.Ideo non corpus folum, fèd animàm quo-
que, 8c mentem, & volunfatcm, 6c quæcunque humana
aflumpflt, vt nobis tótis vniri ppflet, nofque totosperua-
derct., & in fèipfum refolucrec, cum omnibus omnia,no-
ftris fua cortglutinàflct. V nde peccantibus adaptari,& co-
hærcre non poteft : quoniam hac tantum ratrone nulla
nobis cum iflo confociatio. Nam caetera omnia & humâ-
niter dhobis ftifeepit, Sc fua nobifeum humanius coniun-
xit.lllud crat Deurain terras defccndiflc:iftudnos hinc in
coelum fubucxifle.Illud ipfum hominem fodum efïè:hoc
homihem Deum euâfiflè. Et illud quidem naturam pró-
bris ac dedccore peni tus liberate quia in vno corporc, 8c
vna anima pcccatum dcuicit: hoc vnumquemquc hominem
à peccato vindicât,Deoque commendat.Hæc porro
iHis hUmanitate præftant. Quoniam enim nosafeendere,
quam in hominib us ^cum natura noftra détériora feque-
retur. In fiemabatur enim lex per carnem, 8c alia carne o-
pus habebat, quæ robur eitis tuçri pofïèt. Nam quod impof
Jibile er at legt, inquit, in quo infirm abat nr pa carnem ,Deus mittens
filtum juum infimilitudinem carnispeccati, & de peccato da-■
mnautt peccatum in carne. Quam ob cauflàm carne hàc
fêmpçr egemus,& crebro his dapibus nos reficimus, vt
lex fpihtus in nobis operçtur, & vitæ carnis locus quitus
relinquatur neque occafionem inueniàtin terram deuer-
gendi, ficiit grauià corpora, admiriieulis & füftentaculis'
deftituta. Eft enim fàcramentumperfodum fecündum ô-,
mniameque requirunt aliquid qui éo impertiùntur,quod
non eximie fùppeditet.
Quia vero materiæ noftræ vitiofitas figillum immo-
tum manere non finit (habettuis enim thefaùrum iß um in vafis
& bonorum eius participes fieri non valebamus,ipfc ad \fiitilibus) ob id non femel, fedafliduomedicinam capcfl
nös defcendit,noftiamqiie condicioncmfubiit:adeoque | fimus, figulumque luto femper ailidere oportet, &con-
^trfedeiis,quÄafflirnputjCoaluit, vt per quxnobis qua; I fufam emgieniiterumiterumque reparare, ^fréquenter
dnobisfümpfit,reddit,per eä feipfum communicet, 8c | fentire nos manum medici > qui materiam farifoentem
cuheylanguinequèhumanaconftahtes, Dcum ipfum a-1 redintegret,&iabancemvoluntatemerigat,hemorsim-
nimabus fufeipiamus,& corpus 8c fahguinem,&animam prudentibusobrepat. Nam cum ejfemut mortui peccatis, con-
8c menterti ac voluntatem Dei seque vt hominis.Opqrte- uificauit nosin Chrißo. Et fanguü Chrißi emundat confcientias
bät fiquidem & aliud cfle , 8c aliud fieri xgritudinis meae noßmaboperibusmortu^adferuiendum Deoviuentt. Veram
medicinam.Sicemm Deus eilet tantum,non ita vniretur. [ namque vkam facr^ menf? virtusaiacro illo cordc in nos
Qujenim nobis Cceua fieret ? Si autem efïèt tantum quod deriuat; 8c vt Deo pariter fèruiamus, inde nobis concedl-
nos fumus,nobifcumnonficegiflet. Nunc cum verum-1; tur,Sienimhgc eft fincera Dei fèrnitus,fubiici, obtempc-
Cdnir.
i. Cir.ti
F
Epbefs.
rare, ipfo moUénte & impelléntefacereômnia, nonvi- i
deo, quomodo magis Deo fubiici poffimus j quam fl eius
membra fiamus. Quid enim tandem magis cuipiamim- j
peret , quamcaputmembris ? Sane quidc-m, vt membra j
Chriftifïmus,in hocniyfterio perfedius,quam in quouis !
alio,ipfèpanis Viré nobis largitur.Quemadrnodum enim j
propter caput,& cor membra viuunt:lic.^«i manducat me,
inquit, &ipfeviuet propter me. Viuitêtiampropteraliméh-
tum :at veto facramcntUm aham rationem nabet. Nârii
nUtrimencum,vtpote quod ipfum vita caret, vitam nobis
à fe ipfo inferere non queat : fed quia viram corporis
quaminiienitfuftentat, comedentibus vitæ cauflà vide-
tu r. Aftpanis vitæipfemetviuitj&propceriilum vere vi-
uunt, quibus ilium communicant, Vndcàlimencumiri
eum qui alitur, tranfmutatur, & pifeis, & panis, & quid-
quid aliud cibàriorum eft , in fànguinem hominis con-
uertitur. Hic prorfus fit contrariumfPanis enim vitæ i-
pfe mouet eum'qui pafeitur, & transfert, atquè in feipfùm
mutât ; quodque merito cqrdis& capitis eft, 8c moué-
mur& vidimus, quantum in ipfo eft, vtipfemouetur&:
yiuit. Hpcidem indicans,videlicet,non inftar efearum fe
vitam noftram alere;fedquàmipfehabeàt, eamvitro nobis
infpirare,&velnti cor, autcaputmembrisvitamim-
pertiri, & viuumpanem fefeappellâuit, & , qui manducat
me,in quit, & ipfe viuet propta me.
Planum eft igitur, Deum in fpiritu & venta te adorare,
! &illiflncere feruire, facræ menfædeberi:non folum quia
, vt Chrifti membra fimus, 8c hac racione flmilitudinem
quandam illius confequamur, ab h i fee myfteriis habe-
mus, verumètiam vqiua mortui feruire viuentinon pof-
femus. Cæterum vinere, & ab operibus mortuisimmu-
nem elfe impoffîbile eft, nifi quis hanc coenam frequen-
tifflmeineat: Sicutemml)eani,f«*« fit Jpiritus , inlpiritu
Crviritateoportetadorare : itaviuoseffe decet,qui viuum
colere ftatuerunt. Noneftenim, inquit,'Deusmortuorttm,fed
viuorum.
Secundum feâam ratioUejti pôrro viuere, & cum vir-
tute commercium habere-, etiam Deo feruire eft. Sed hoc
feruorum quoque ofticium acque opus cenfeatur. Cum
enim ficeiitishtec omnia, inquit, adbuc dicite, quia feruiinutiles
fumus. Hæc autem latria ( feruitus fiué cuiras ) à filiis
duntaxat præftatur ; & nos non iri feruorum, fed in filio-
rum ordinem,&locum vocamundb id carnem & fànguinem
eius parti cipatnus. Pt'erienim, inquit, carni & fanguini
communicarunt. Quemadmodum namque ipfe, vt pater
nofterfiat,& verbaillapromerequeat, eue ego (fpuertmeï,
quos dédit m:hi Deus, carnis fe fànguinis confors nobis fa-
ftus eft: fie & nos, veillius fïlij euadamus, ncceflè eft vicif-
fîm carnis & -fànguinis çius participés effe. Àtque ifto
modo non folum ei per fàcramentum hoc membra red-
dimur: fedihfluperhlij, vrlibentesei, & ahirqj^yolénte
inftarfiliorumpareamus. Diligenteritem, quemadmodum
membra Icilicet. Sic enim feruitus firadmirabilis,
&eximia prorflis. Quocicca 8Chxc, & ilia, filiorum, in-
quam, & membrorum imago inducendà eft, quando v-
naad rem ante ôculos ponendam fàtis nort eft. Qmd
enim adniirationis habet, nullo per fe motu præditos,
velUt membra , à Deo ceu à éapite moueri 8c incitari?
Quidflngularé,velur patribus cariiis Path fpiritîmm fubiici?
Aftvtrumque fimul, natnramexcedit, cumarbitrij
libertate retenta , vt filij*, fubeffe poflumus tanquam
membra.
Echæc eft ilia prædicanda filiorum adoptio, non in
voce 8c appellatione confiftens, vt in rebus nUmahis;nec
vfqueeo honorabilis. Nam inter nos, adoptati cuma-
doptantibus nomine folo communicant, &eb vfouç illis
communis eft pater, nnlla incerceditgeiieratio, hùlli
partus; hic aucem8c generatio eftreuêra,&communio
cum vnigenito, non tantum nominis, fed renim quoque
ipfarum, fànguinis, corporis.,’ vitæ. Quid enim præftan-
tiüs, quarti cttni ipfe Pater vnigeniti fui membra in nobis
agnofeit? cum ipiàm filij formam in vultibusnoftrisin-
tuetur? quos pradefiinauittin(\uk,coformcsfierijmagimsflii fui.
Et qüid ego iftam humartatn âdoptionem mëmbroîcü
hic ipla natural i generatio ne ait ri étius quiddam, magifqj
cognatum fit, 8c ita nàti hiagis Dei filij"fine, quam corn rrt, ;
qui ipfos fecundum corpus procrearùnc:ldq-, eô amplius, 1
quanto amplius illoruni, qitarti materiæ ad'eonceptum |
füppofitç funt.Quid enim eft,quod veros patres nobis fa- ;
cic ? quod ex ipforum earnï carnem hanc liabèmus, & è |
fànghirieillorum vira nobis conflacaefb Hocvëro&in j
Salnatore icquirimus. Caro enim ex eius carne & ollàex
eius olîibus Inmus. Sed vtriulque conmiunionis haud
mediocre ihteraallum eft. Nâminnaturalibusquinunc
eft îànguis filiorum, parentmii iam non eft : fed illorum
fuit, priufquam filiorum effet. Atque hæc eft origo generis,
quia qui fanguis nunc eft horum, ante i! forum erar.
Ex fàcramehto aucem iftoc fanguis quo viuiirtus, etiam \
riurtc languis Chrifti eft. Et caro, quam nobis coagmen-
car, corpus Chrifti eft, & communia infuper membra,
communis vita.
Atque Hæc ëft vera cohimitnio, cum ambobus idem
eodem tempore adeft. Nâûi fi'Vterque habet, iam hic,
iamîlle, hocnonpociusfueritcommunicarel quam dif-
fidereacdiferepare. Noneftenim quodconiungat,quoniam
non habentfecundumidem ambo.quod vteruisfo-
lus habet. Qupcirca nec vere mutuum in vllo communicant,
nec communicarunt. Sed quia idem eft, qùod prius
erathuius, nunceft illius,fpecies quædam communio-
nis,&imago,dicenda eft magis, quam comraunio. Sicut
enim non èffet quis contubernalis ei, cum quo éandem
d o mum habitaret, fi p oll ilium habitaret, nec magiftra-
t us 8c reipub. curandæ foetus ali cui, q u i magi ftratum p o ft
ilium occoepiffet: fed qui, præterquam quod eodem modo
ædes eafaem incoleret, &iifdem quoque rebus cUm.
imperio præeflèt,etiam eodem tempore præe(fet:tàli modo
fe res hic habet. Nam carne & fànguine non admo-
i dum aim parentibus nos, nec eodem tempore in his rio-
bifeum ipu communicant. Chrifto aUcem reuera côm-
municamus, cum quo femper & corpus, & fànguinem,
& membra, & omnia hæc habemus communia. Quod
fi hocfilios effi<?t, communicate carne & fànguine, nos
maiore cognatione cum Saluatorc per fàcram menfàni
deuinétos, quam pernàturam cum parentibusipfis, ma-
nifèftum eft.lam vero,non cum femel nos viùos procrëaf-
fer,formalïecque,vtilii,feremonic:fêd nunquam non adeft,
&vhirus eft, &hocipfo quod adeft, no^iuifi car &
format. Er feiunâros quidem à pàrenribus nihil vetatlû-
pereffè: à Chrifto autem fcparatis , prætér mortem nihil
exfpedtandürh eft. Sed cur maius quiddani non dico?
Fingereipfîsinfemetipfisfiliosi quia parentibus nondi-
riniantur, haud conceditur. Sed quia alij genetarunt, alij
generati funt, hoc eos prorfus dirimic, ac feiungit. Elfe
autem filios in myfteriis , in çpmmercio& communica-
tione pofitum eft,&: feparariacfeiungi, hoc eft non dm-
plius effe, fed omnihoperiiffe.
Itaqjfî nomen cognationis communionem aliquain
fignificat, &eosindicat, opinor, qui communitate fànguinis
copulati fîrnt, folaerit fànguinis comiîiüniofo- *
la cogna tip , & filiatio , fecundum quâtrt cum Chrifto
conurunicamus. Itaquc& nat lirai is géneratio in histib- j
feuratur. Quoiquot autem eum reaperunt, inqüit,dedit eisptieI
fiatem filios Dei fieri. Non filnt nati ex languinibüs, tamciii <
nati funt, 8c qui eos gcnucrànt, carnem indntifuerùnt,
& partus ille hune præcefîît. Séd vetuftiorem recentipt
tôt parribus vieit, vt illius neque veftigium , neque nomen
fùperfit. Et ita facer panisnoüumhôminemintro-
ducens,radicitus veteremeiicitj nam 8c iftuc fàcriË menfæ
quoddam munus eft.Etènim qui receptrlint éum,inqiiir,
non funt natieX fe'nguihibus. QuotieS autem ipfii'ni iv-
cipimus, toriesverbum hoc expériniür ; &ïïiquonV) ftc-
riodidumfirhoc, accipire, inquam. Certuttieftih ccerià
nos hac voce inuitàri, in qua Chriftüm & nianibus vérè
accipimus, & ore fufeiphrtus , & àrjlmé admifçemùsi
&corpOri copulamus, & fenguinümhl'ergimiis. Ëtiuvc
quîqcùn; Sic enim Saluàtôrem ôc ^étipièùtibus, à vl-
| q ue aa extremum vitæ rerinehtibiis, iqlc caput idoheuirt |
8c coiiuèuiëns eft, & ipfï èiidèni riienibra dccciicîà : F. :
dem autétn genetàtioiie membra câpitf ëehcfàri «uu| .n |
eraCiNon èriim | fanguinibus caro iÜd,Hëo^ exvoluntatc, \
E
F
G
H