37%_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ ... ________ _ , , _
orbe fedvbiqueerat, & non diminutum eft, veruih am- j? eft-,fed humàna natura indigebat medicamine,poftquatn
pliflimum erat, itàintellige& deverbo D e i, quidnpli- j enim Deus fecit coelprrf 8c cèrram Ôcomfiia quæ funtin
cem habeteencrationem, vnam exDeo Pâtre ante f*tu- j eis, & creàüit hominem & pofiiit eum in mëdio paradijs
à carne vero alteram à nouiflfrtnis dierum. Quçmad- | f i , ordinauiteùm imperateomnib^creatis, ôchabitare
modum fermo rtofter primum producitab anima,fecun- j inparadifo tanquam Deus ,afpiciens eum diabolus , inr
d o autem à labijs :8ch^cdeduàbusgerietationibusverb! I uiditdighitatihominis, cbnfitluitquehomininonq>are-
Dei. M. Quid eft commune E n d * Trinitatis. GÆom-'J remandatisDei. Homo a'utëm eum çffednexpertus prà-
muneeftfubftantiajcarens principio,pptcftàs,bonita$ac uitaris‘diaboli, paçriit confilio diabbli, noixrûbediens
iuftitia,8c omnia hæcæqualiterhabetpater,filiusjpiritus Deo,8c tune' accepit mortem homo peçcâti,cumomnes
Enôtas* prater ipfas pÈÖpriëtótes. M .'Qujd eft proprium , quiab homine Ulo funt nati, quia acceperunt pcccjtum
patrisîG.ïnCTenitlim.M.Quid eft proprium filijîG.Geni-...; àparemibüsi& tenebant hanc mortem &domïnabatur
turn; M.Qütd eftpropriürrffpiritusfandi?G.Protedens. j in eis peccatùm : & propter hominem, mifit DeuSPro-
M. In Dèôquot naturas Eteris ? Ideo diçimus ynam j phetas dodbres in mundum vt docerçnt homines vt à
'naturam, vnam formait», ynurrigenus* Vnaih gloriam,v- f pëccato. eonuerterentur. Noq pôtuerunt vero Prophe-
nam dignitatem,vnam dominâtionem. M.Hypoftafes
quot fâtçris inDeo? G. In Deo dicimustres perfonas, tria
indiuidua& très formas. Et eur dicitur Pater? G.Pater di-
citur Deus, 8c Pqter, aÉ> hoc verbo 7mvmï^îjv, id eft o-
mnia obferuare. M .E ttyo j, id eftfilius vnde dieimr..G;
vfrofM id eft filins dicitur ab hoc npmine , hqç eft talis,
qCialis enim parer tàlis filius Sc mutatione oT in C Gra-
eufiaÙMOf, hoc eft filiiisvfimilis-.enim Patri eft filius. fMEt
zrvtvfMf id éft fpiritus vnde dicitur? G. Ab hoc verbo we«,;
ideft intelligo. Qmnia enimyeradter & àcutejntelligit
’ &proüidet-. Spiritus enimfaudus omniaingerit 8C pro-
' funditates etiam Dei: M. InDeo quæfimr priricipfa pro-
düûiuaVç. Vnum'.dkimus principium genemrinupiin
„Deo, hoceft Pater, ipiè'enimgeneratfilium, óclpirat fpi-
ritum Endum.Sci&s qubdfoluseftpater generyiuusfi-
lij 5 filius autem nohéft generariuus led genitus, fpiritus
fanduç non eft produdiuus fed produ'dus, i caque principium
pródudiuumeft pater Scetiam filius , produdi
autem funt filius &• fpiritus EnótuS. Principium produ-
aiuum dicitur pater, quia generat & non generatur,produçit&
nonproducitur vgenerat quidëm filium i/pirat
autem (piritum fangum,& ideo dicitur pater prijodpium
prodmftiuum. M.Etquot funt perfonaeindiuinisprödu-
<ftæ?G.Quæ funtin dminisperfonæprodudbe filius & fpiritus
famftus.Non generaffilius/edgeneratur, proptefea
diciturprodu^uslimihcer fpiritusfandusAon ipûaç: fed
tôiratur,&ideb diciturproduidus. Si igicurinterrogatüs
fueris, indiuinis/quifintperfonæproducentesi Relpondes
dus*. Nam pater generat fiiium & patei: & filiusrfpi-
raixf fpiritumfangum. Sivero quæratur, quotfintindi-
uinispérlonæ producentes non prbdu<ftx ? Reipondes,
vn,a videlicetpater , quia generat fiiium & Ipiritum En-
iftiim. M;Infan£la Trinitatë quis fiÿt primus, pater,an fi-
ims,.ah fpiritus faheftus* G. ln fandla Trinitate nullus eft'
primusneque vltimus, fèd fimuîpàter, fimul filius,fimul
& ^iritus.fandus, &propterca iimul nominchpati di-
cüntur anteprincipiüm, Dèus ytro pater principio, licet
eft ante principifim & propterea dicitur fme pnncipio,
Aon inchoatus parer^pontnchbatus'filius,non inchöatus
fpiritus Enâmsrfet e'cee fimul co«eterni &nullus primus,
nullus vltimusiiifan&aTrinitate. M.Et fpiritüsfanbtus'
quornodaprocèdicdpatre? G.Interrogare dehoemini-
mecedecetmoneft interpretabile,attamen addifce qua;-
fade- hacre quemadmodum fpiratio hominis prö.cedit
abaniraa,itaódpiritusfan£tus procedit àpatre.M.Vtrum
lococapiatiir D eusfannom G.anim aduerte & i ntellig.es
diligenter, quod Deus lumen eft inuifibile, & lbco ilón
rëceptabile, heqüe igitur, afpïcitur Deus, neque relpici?
turintotovbi habitauirus & receptaturus,itaque clarum
manifeftatumque eft,quod non recipitur,in vnolocofed
in toto1 & vbique, adeft Deus. Efiam audiuifti de fân&a j
taecoruigère eos, Stproptereataliafecum dixitDeus.Dc-
fcendam & induarn me carne& fiam in forma hominis,
& docebo creafuram rneam, vt conuertatur a confilio
diaboli, & ent omnis homo taflquam Deus, non ftcun-
diirh naturam,ftd fecundum participationem,& hoe voluit
Deus pater boha vóluncate & cooperatione fpiritus
fandüj deicendit fijiusaut verbum Dei & ingreflhs eftpü-
ram & immaCulatarn virginem,& fufeepit carnem,& homo
É6lus eft,& poftea ex vtcro virginis egreffus, conuer-
Etus eft in mundb cum hominibus vt homo^& nomina-
tus eft Chriftus,qui docuit horf?ines viam vefitatis,ifte eft
Chriftus filius& verbum Dei fumens camera,cüi conue-;
nit gloria & laus in fecula fieculotüm,. Amen.
C a p V I ' jCj, ' ' ; ; j
Üiifdm Patriarch<e Conjlant 'mopolitani libeüus fecundus de.
articulis fidei nofira ad eundm.
CRedimus quod Deuseft creator omnium quaecun-
que funtinon efïe. Infuper Deus non eft corpus neque
habet corpus, fed viuit intelligibility, &eftintelle-
étusimmortalis,&eftih mundo &fuper mundum.Non
eftinaliqublbcoj&eftinomniloco: hcefuntproprieta«
tes Dei per quas diftinguitur a creaturis eius Sc afias'fi-
milesi
, C A p v T I f.
ESt Epiéns1 & bonus & verus & ipE Veritas & qnaf-
cünque h'abent creaturje eius vifcütës, quafi per partes
diftinétiue,habet ipie folus, altiori quodammodo: Sc
has perfeéliones habeht creaturai eius., quiadpE. has tribuit
eis, quia 8dpE bonus eft &.creatur^ eius bón*,quia
fapiens Epientes, qfiia verus verse& fimiiitèrde alijs. Ve-
rumtamen Deus prpprie habet e ascreaturz autem fecundum
participatibhem.
_ è>/- .C v t I I I . - . v I
KRedimus etiam quod funt in Deo alias tresproprie-
tates qux funt caquam principium &fpns omnium
aliarumi propriétatum éiüs,&per has tres proprietates viuit
Deus^empitertfe, etiam ante creatipnemmuridi, Sc
per has .creauit mundum, .& perhas regit eum, has tres
proprietates nominamus tres hypóftafes', & quia hx tres
proprietates no diftinguunt almam Sc ampliffimam fiib*
ftantianipei, proptètea Deus eft5, & cum proprietatibiis
fuis vnus Deus Sc non tres dij.
G a p v j ' I V . 1
GRedimus etiam a natura Dei oriri verbum & fpxri-
tumEW&um, quemadmodumabignelómen Sc ca-
Trinitate, quod vna perfonaeft pater, altera V^-ro fpiritus I .lorem, & quemadmodum ignisfinon eftaliquid quod
E«^:us,& alia filius & verbum.Ecce igitur fcias,quod hie ilium inatue&ealefiat ab eo ,■ tarnen hie ignis fèrfiper ha-
filiuSindutuseft cainehuif5ana& ambülauit in terra, & bet lumen1br calbrem, fta Öcante ereationem mundi fue-
p^fteaquam iriduit camem & ambulauit in terra cum runt verbum & fpiritus fan éius a/iqytixt, hoc eft pQten-
carne nominatusëftlefus Sc appéllatiis Chriftus. Igitur L tianafuralesDei. Infupereft Deus inreUebfcusytante di-
Chriftus'filius&verbum Dei eft incarnatus habens for- j btum eft, Sc \ixC rriajintelle(51:us, verbum , & fpiritus En-
mamhominis. M. Qua ne'ceflitate duóhis, fijius & ver- ;j öius vnus Deuseft, quemadmodum in vna anima fiomi*-
bum Dei incarnatus eft, .ft amb.ularftvt homoinmunr j niseftinteile<ftus,ratiointelligibilis&voluntas intelligi-
do? GvEoftquam inÉerrogaftfqua cauflaDeus ihearna- j bilis? tarnen Sc hcec triafnvria fublEntiaanimx., Rurfus
tuseft audi caiifEm, Deus nulla reindigente incarnatus verbpmDeinoininamus Epiëntiam Dei &pötentiam,&
' N -: - filfum
fiiium eius, quia eftnatum natiirsAius, qUemad modcim
natura hominis appellamns fiiium hominis, & quemad-
modum‘intelle(ftus hominis eft natum anima eius. Ihfu-
per nominamus volunratem Dei,fpiritum Dei & charita-
tem, ipfitm aücem intelledtum appeflamus patrem, qüia
ipfèeftingenitus ScfinecauE & caüE filij Sc fpiritus fan-
bli, quoniam igitür Deus non fólum inteliigit creaturas
fiias, fed etiam inteliigit 6c cognofcit feipfum & propter-
ea habet rationem & Epiëntiam per quam inteliigit fei-
pfumfempiterne,fimilicerneque valt neque diligit Deus
creaturas duntaiar fiiasiEd yuit & diligft feipfum,multo
magis propter ea fempiteme procedit ex Deo verbiim &
fpiritus eius, &Empiterhe funt in e o ,& h a c d u o funt
'CuifiDeo.' -V '* ,
C A P v T V.
_____ 379
pit in fe humanam natura ad nos ne quid dcfefïèt. Omne
eft in Deo Sc ex Dëo,nàcürâliter Deus,quia non eft inDeo
accidéns,&propterea hoe verbu inrelligibile Dei j Dèum
appêllamus Sc credirçus, quia hoc verbum erat in Ghri-
fto,propte^aChriftumDeum Schominem patremque,
hominémquidempropteranimanv&corpusjDeum autem
prop terverbum Dei quod erat in eo.
' Ç 'a p v t IX .
CRedimus, quoclverbum Dei,erarin Ckrifto & in
mundo Sc inccelp ScinDeq patre, quia verbum Dei
eft infinitum ,vtiMnicus eft Deus quigenerauitillud, SC
habgr Intiicê potentiam^: V^rùm in û eo âlio modo fe habebat,&
in Chriftp alio modo,& in nuindo alio modp.
' Ç A P VT ; X. \
INliiper credirt>us,qupdDeus per Vërbum & Epiëntiam
Scpotenriam eius creauit mundum 8$ pe,r fpiritum bo-
n * voluntatis & charitatis eius prouidec®itAcmouet
omnera naturam in mundo ad borium, fecundum Prdi-
ne‘myniufcuiufquehatur«.Er propterëa credimus,quod
quando voluit Deus.pgr folam mifericpi'diam, eius 'ppn-
ucrtef ë hominesab errorë dcemqnum 6c idplolatria,quia
pr^tetpauciflimumlocumludxprum', iriquoadoraba-
tur & aedebatur ynusex^gëMpyfi, vniuëffus autem br-
bis adjorabat creaturas Dei,6c plures;D éos pro vrio, 6c ve-
ro colebat, 8c cbnucrEbatur ynufquifque propria yolun-
tate 6c non fecunditm legem Dei.
'C A p v T V ï . '
SVnc fecit Deustalem hominum pixparationem per
verbum eius 8c fpiritü Enétum,6c propterëa verbum
Dei indutum eft carnem humanam, vt homo loqueretur
cum hominibus, 8c vérbum 8c Dei Epientia dqeeret homines
credere in vnum&verumDeum 8c conuerfarife-s
cundumleg^m,quam ipfe dederat,6c rurfus vthomo da-
. rerpplitiam exemplo dobtrinsefux. Prinius enim ipfe ob-
feruauit legem qdedit hominibus, 6c rurfus vtverbü Dei
8c potentia pollet induere vniuèrfale bonü in toto orbe,
q> vbluit6c q» eratdmpoflibile potétiae vni&s hominis có-
uerterevniuerftirri orbem adDenm, Schoppacftóverbü
qiridé ëiusErriinaüityèritate biftnipotes, cum inuifibilis
; Deus in Hiérbfplyma,per fpiritum aüt eius illuminauit 6c
>fbrtificanit Appftolos eiiis vCfeminarent 6c ipfi verita-
. tem' in vriiuertum prbem, 8c v t defpicerent mprtem pro-
>.pter.amorem vëritatis qua: dpcebat, 6c ptopter amorem
Dei qui ebs miferat, 8crprop ter am or^p.1 faiutis mun,di fe>
curidum exemplum Iefu qvii voluntarie mortuus éft, fecundum
humanitafèm pro Elure mundi. Ita crédimus
nos vnum Deum in Trinitace pötrem, filiuni 8cfpiritum
Enékum, quemadmodum inftruxit nos Dqminusnofter
i lefiis Chriftus, Scquia eft vërus, credimts etiam quod eft
hoe etiam verüm, 6c difcipuli eius ita late inflruxerunr
nos,ficintelligimus a Epientia&pojentiaDei.
C a p v t V i l ® •
Redimusinfriper, quando communicat bbnitatem
VJ'eiris&gratiairialicuicrearuræ, nequaquam minui-
tur, fed maniféfeatUr magis, quia ex virtute creaturatunl
manifëftatur celfirudo Dei, Sc quanto magis.melioratur
crçatura, maiörieommümcationebonitatiseius, tantp-
magis bonitas Dei Sc potentia oftenditur. Propterea bo- '
nitas Dei Sc charitas’-in homines magismagmncamr.pro-
pteraduentum verbi Dei 8c Deum,cum omnipotentia e-
iusiri Iefu, quam quando mittebat Deus ad Prophetas v-
nam gratiam, Vel duas, 6c in vnum minorëm, in alium
maiorem.
C a p v t X I.
SRedimus etiam,quodGhriftus cru cifixus eft ôemor-..
tuus propria völuncate,prpprer magna Sc plurimam
vtilitaïem, quae longo fermoneindigec j & hæcomnia fecundum
humanicacem.Verbum enimDeineque crucifi-
gitur, neque moritur, neqùe refurgit, fed potens viiiificat
mortüPs,qüemadmodü viuificaujc carnem qua fe iriduit.
Credimusinfuper qubd Chriftus refurgeris ccelos afeen-
dic öc iterum véturuy eft cum gloria, vtiudicet.mundum.
C a p v t X I I .
CRedimus etiam, quod animæhominü funt immor-
tales,8c corpora Endtorum refurgetincorrupta,cla-
ra,leuia,nonindigenria cibo,nec pocu,nec vefte,nec vlla
alia voluptate corporea: Animas item, ôç corpora eoruiri
qüife benegeflèrintjiu Paradifumabiturà:rinpoenitentiü
vero malorum ,-6c infidelium, ad inferprum crnciatus.
Quod item Paradiffis Endtorum, &; bean tas in ccelo fît;
; fceleratorûvéio punirio in terra. Præterea beaticudinem
fandtprnm,nihil aliuyd efle, riifi, quod perficicntur anirni
tales ratione cognitionis. Tunc videbunt arcana Deix
quæ nunc non riofeurit,nifi fide irilefum Chriftum.
C a p v t X I I I.
Vare autem neceffe fuerit,came veftiri Logum Dei,
Dcum: id necefEriatum 6c multarum racionum eft.
Ac quando neceffe fuerit, parâti fumus ,eas dare. Pirascer
aucemillas rationes, certitudinem & vericatem Dei, ho-
ftræ præterea confirmant hæc feptem.
C a p v t XIV^
HRedimus infiiper,qup.d verbum Dei & homo quém
ïnduïtverburiiDéiÖc Chriftus? cujus vitacümëllét
in cärUe, efat vita hominis Endiflimi, pocënciaaütein E - ;
pientiie 8c operationum eius potentia Dei.
C a p v t V I I I .
GRedimus infuper, quod quemadmodum anima &
corpus hominis eft vrius Komo,ita éc verbum pefex
vna paree , 6c ex altera pärte animfe 8c Corpus filij E n d *
■ virginis Mariae erat vna perfona Chriftus. Sed quemad-
rriodum anima 8c corpus fiintomnirip^du* riatur* in ho-
mirie,fiic 6c mulco maigis verbum Dei & homo in Chrifto
fuemrit dn* totaliter diftihd* , neque verbum Dei mif-.
tatürn eftin carnem vel in ariimamCHrifti,riec'catö Chri-
'fti velariima mutafaeft in verbum Dei , fed fempef ëfaf
8cëft iri Chtiftó jVërbüm quidem Dei, Verbum Del,-hu-
mariitas atitprn hünEriitas $ 8chbn qUod acceptraf hti-
manitas Chrifti deitatem 4 fed deitas vërbum Dei fiilce-
PRimum,qliodpr*dixerunt Prophet* ïud*orü (quorum
vàricinidSç nos apprpbamus) de Iefu, Sc de rebus
eiusgeftis, 6c qu* fub ipfo fada funt : quæitem pofterius
difeipuli eiuSipooentia ôcmùnere gefferunt.Similiter prç-
cinuerunt éc Græeorum oracuIa,promifIu Dei. Sed & A-
ftronomi PérErüm,ac Graecorum. Et haéc omnia,cum il-*
luftrilaude prædiçationeqiie lefu.Omnes etiam has Pro»
phetiasScprædidiones fuiffe veras, acrninimeädulteri»
. naSidemohftrarepoflumus.
, * C a i v i X V . '
« Einde, qobd ömnesreligipriis noftr^Iibrißc ftriptî-
r* , péxo'mnia inter fe consonant., j^ée miriimj Q^i
enim ëosferipfeEunt,ynum SC^ndemdodSrerifhabuc-*"
rurit, ipEmgratiamDei. Quod ni fuiffet, certein
quibiifdam vt diflbnarërit, Fii.turiiin
fuiP^ti ;
• ?
I i 4 C a p . XV Ï?