Itaq; id quidem,quod dicitur iftud ex ifto cfle,Vt caufa
accipitur,porro quod ifta proptét eiufinodiproceluiim ç-
quiuocum,confubftantiaua (unt.Vt eaufale eftmeq; éftfrtv
eau(àm,vt caufele ponere oportet, quod quidam irratio-
nabiliter faciunt; dicentes propterconfobfomrialitatem
did filium proprium patris, & fpiritum proprium fi lij ; 8c
fi li um quidem imagfoem, viuamq; virtutem, & fubftan-
tialiter infitam operarionèm patris; (piritum vero, imagi-
nem filij; & virtutem, & naturalem lAnCtUt e n - , n O O K l a T g i v n i c m , n u n . j . j. | —........— -------------»------- •— — Or p--e-r--at-i-o nen:, 8c f/u* bi -
lius, fed participât tonefit ut & nos. Hic exponent, quodait, ftantialiter infitâ ipfius ; Hæç. n. omnia çaufam ëç eaùiala
alienum , ex Deo inquit , & pâtre procedentem ; non pro- , (ignare, àfanôtis Patribusoftenfom eft; proprfom quippe
pterea alienum dicens, qtiiaex Deo ,& patre fit; fed quia dicupt, quoniam ex ipfoeft, & alia, quæfuprapofuimUs,
nonfitex filio. Si igitur, quemadmodum propriumeft ! Acteftatur his magnus Bafiliusïn fermone contra Sa-
hominis, quod ex ipfo fecundum naturam natum fuerit: bèllium,& Anomæum dicèns;P4fraw confitemur,&filium-,
ica & proprium Deieft, quod ex eius eflèntiaeft : diçitur natqra autem identitatem,‘quoniam ex pâtrefilm eft.,Et rurfus
autem fpiritus proprius filij,quomodo non ideo propritis in eodem l vf imago quidem, varietatem non habet ; Vtgenitus
dicitur, quoniam ex ipfo èft ? Si enim ex ipfo non eft , ab autem,confubjiantialitatem feruat.S.autemjCyrillùs,fuper il-
ipfo alienus eric, etfi non fit à-pâtre alienus. ^ j lud:c«w veneritparacletuintaquecum diceret,induit,non fpïrir
Etilludautemfimuloftenditur, quod, nifi èflèt ex fi-r mnhutusfeculiaccepimus, fedfpiritum,quiexDeoeft, oftendit,
lio, miniftrioftido fiîius fongeretur apudpatrem. Hæc e- non mundani generis, fed diuina effentia effe fpiritum fan ftum.
nim aperte fupra iam dfeta font. Beatus autem Cyrillus I dem fuper ill ud: <7«û defeendi de ceelo, non vtfaciam voluHta- .
manifeftius & alijs in loris hæc ponit. Nam in expofitio- tem meam.m; quod enim expatrenatus effefilius dicitur,prorfus
neloelisprophetæ:Proprius eius,inquit,id eft, filÿ,&tnipfo, etiam muitoscogetilli confubfiantialemeumfateri. Etrurfiisin
& exipfojpiritus efi.quemadmodum fciltcetetiam ipfi Deo,&pa- 3. ad Hermiajji : quomamex ipfa Dei, & patris effentia ortus eft
triinteüigttur. Acrurfus in laudibus Theodolij Principis: film, non aliter quant tüeeffemMigatur, quantum ad identita^
BaptizJTttem yinqnit, lefum in igné, non alienum immittentem tem naturalem. - - '
(piritum, feruifcilicet, vel mini fin officios fed, vt Deum cumfum- ,$ î vbro Maximus, cum exponent, quid fibi velit apud
mapotefiate, eum, qui ex fe erat, acproprq fuu % , | prophetam Zzchanam,aureum candelabrum, & fuper eum
Arianos î Nifi enim,inc\uit, effet vérbumgermenpropriumfub-
Jiant'u patrie, quaft(plendor Ittcis : dïfiaretvero naturafiliusdpa-
treffufficeret patrem folum <terc.HÏc proprium patris verb uni
ait,ceu fplendqrem lucis. At fplendor ex cau&lucis eft.Ee'
ptoprium igitur, ex caufaeflè oftendit»
j& S.Cyrillus fuperiîlud; Cumautemveneritparaclemifter-
gojncpihyofficiuto minifirifilium implere arbitramini^ alienum
hoc eft, ex Deo & pâtre procedentem (piritum, qui per naturam
fanftus efi,nobUlargtentem,non fecundum naturamfanftusefifi-
RÙrftis fuper loannis Euangelio : THaturaUum enim, in- • lam pas, ait ; Spiri tus fandus, quemadmodum naturaliter fe-
quif, Dei aC patris bonorum foetus, & confortfilmeffentialiter | cundum effentiam Dei,& patris eft,ita&filijfecundum effentiam
cumfitffpiritàm babet:Ac poftpauca:Si«/f & quifque nofirum S ei?, quafi ex pâtre eflentialiter per tilifim genitum ineffa-1
proprium infe 'tpfo fpiritumcontinet, atque exintimisvifeeribw j biliterprodiens. *
ad exterior a profundit. Idcino enim ettam corporaliter infuffiauit j Conftat igitur ex his filium patri confiibftantialem efeumtefus.
Idem in qtiodam cap.ii.T^efeurificaitjOften-
ditureüidenter, non alienum effe à filio fpiritum,fed in ipfcatque
ex ipfo effe. m
A c per omnia fi qüis S. Cyrillum obferuet cfiligentius,
ità eum Temper inueniet fpiritum fendum propriumefTe
filij dicere,vcqui ex ipfo fit: & quia idem eft,(piritum (an-
dum fpiritumelTe filij dicere, & proprium ipfiuselfei (piritum
autem filij relatiue d id , fiipra monftratum eft : fed
& magnus Bafilius fiifficere ait & hoc, àd eius (ùbftâtiam
infmuandam,ficut& quod ex Deo e(Te dicitur; fpiritusq;
ad filiumproprietatem ; ex eo quod fpiritus filij dicatur,
intelligit : ficut ad patrem quoqur, quoniam procedit ex
patre* Proprietatem enim in diuinis perfonis veluti caufae
& caulàlis communionem accipivult : qui & ad Amphi-
lochium feribens de S.fpiritu dixitrnon jiinc folum natu-
rx commtinioném demonftrari: fed quoniam etiam ex
Deose(lè didtur,manifeftum eftsquia & quod dicitur (pi-
ritus proprius filij, haee omnia vult. quia enim in diuinis
perfonis, quod dicitur hoc huius, propriumque hoehu-
ius efle, remota materia, omnibusque illam eveftigio fe-
quentibus, n^que vt membrum, neque vtpolfelfio, neq;
fecundum vllam excellentiam, atq; huiuimbdiproptje-
tatem dicitur: folum'verofecundumeaufam, & caufale;
quo (bio alterum, àb aliero diftingui, aedifeerni depre-
hendimus : corîftat ,• quia“, & quoddidtur proprium filij
piritum efle* fecundum handolam caufae rationem âcei-
pipoteft, maxime cum apertiffime San<ftiafleuerent, filium
quidemproprium patris, quoniam ex ipfo eft : (piri-
tum vero proprium filij > vt qui in ipfo, & per ip(um nàeu-
ralitet prodeat, atque ex ipfo fiti quod fignificat & filifad
patrem, & (piritus ad filium eonfobftantialitatem .' Neq;
enim, quoniam eonfiibftantialiseft, ideoxetiàm exipfo
eft,conlubftantialisquipperàrione,vuumfunt,pullusq}
ordo,feühabitus,feü proceftùsinfp.icitur: quiaTnaeflèn-
tiaeft„vnumqüe illud fecundum feindiuiduum eft: fed
quoniam ex ipfo eft,ideireo etiam copfiibftahtialis eftife-
quitur enim huiufinodi eaufae, caüfalisque proprietatem
confubftantialitasj ficüt ôe filij nomen, fecundum fe quidem
proceflum alicuius ex aliquo principaliterindicat in.
èadem(pecie,Confequenter vero confubftantialitatem
eflfe. Nam, qüoditaprocedit, néceftàrioetiameonfiib-
ftantialeeft. ..
fe,quoniam ex ipfo eft;rurfiimque fecundum eandem ra-
tionem (piritum filio conlubftantialé e(fe,quia;peripfum
procedit, & in ipfo atqup ex ipfo eft. Ifta quippe à San&is
Ecclefiæ magiftns, fta traduntur. Si quis autem idea.p
prium filij (piritüm dieit; quia per ipfumhis, quraigm
(une, darur: is non fatis animaduemt dari quod dieuur,
temporale eflè ; Proprium autemciïè filij (pir^pn seter-
num. Nunquamertim profedto quod temporale eft, eius
caufa elfe polfet, quod fiipra tempüs eft. Nam, fi homini
S rium ipfius, in quantum viuit, femper cum eo eft,
0 id magis in Dei verbo erit ; atq; vnà minifter elîèt,
quod non per ipfiim, & ex ipfo naturaliter procederet
dans. Qùanquam$fi fecundum aliquam confiibftantiali-
tatisrationem, qualisde duobus aliquibus confijbftan-
tialibus eft, in quibus al teru m per al terumnon eft, diet
(piritus proprius filij, acq; ex fubftantia filij : effet vtiq; 8c
nlius (andli (piritusproprius,& ex (ubftantia (piritus,propter
conneriftonem huiufinodi cortfubftditialis; A tiftüd, j
neque didurt eft ab aliquo San&orum^neq; v nquam di-
cetur ab his, qui pie, & catholice de Deo (uo fenriunt.
Quanquam huiufinodi confubftantialitas non proprie
confubftantialitas eft; fed ea, quæ connedit alterum
alterijVtpote peripfum ex ipfo naturaliter,atque effèntjia-
liter exiftens. A tteftaturquehüicanèttioni Bafilius, cum
dieit,non quægermanainuicem fiiit,confubftantialia di-
ci. Ait enim inEpiftola ad Canonical: Quoniam igitur lux
àprincipio pater eîl.lux autemgeriita ,filius. Lux vero, & lux v*
traque eft, merito banc confubfiantialemdixerint, vt natutà a-
qttum honorent commendarenùXon enim quagermanafunt,con-
fubfiantialia dicuntur, vt quidam arbitrait Junts fedcum <!? eau-
fa ,& quod ex caufa fubfiantiam habet, eiufdem naturàfunt,con~
fubfiantialiâ dicuntur.
Idem in fermone contra Sabellium, & Ànotfiæos de
pâtre, & filio differens, air ; Cum autem vnam effentiànrdice,
noli duo ex vno diuifa inteüigere, fedexpâtrepritteipiofilium fub-
fifierei Non patrem, & filium éx altquafuperiori effentia. None-
nim germ ana dicimus ; fed patrem confit emur, & filium ; effentia
vero identitatem, quoniam ex pâtrefilius eft.
Hoc igitur in loco hærèticis quibufdam contta con-
fubftantiale patris, 8c filij nitentibus, & calumniam indc
ftruentibus; vt, fi quidem confiibftanrialis fit pater filio#
eiufdemq; effentiç.ambo,pro pâtre,& filio,duo inducan- |
- tùr fiàt
tur firàttes ex vnâ cflèntia:atque ad has ablurditates deuo-
luçis,magnus Bafilius conceait quidem intérim, quæger-
mana lînt, inuicem confiibftantialia did : fed tum profe-
d o ,c um & c a u fa , & quodexcau(à fubftantiam habet,
eiufdem natutas fiierint. Et addit : Non enim germana dict-
mus,fedpatremconfitemur>&filium.quoniamingenitUmquidem
lumen pater eft,genitum vero lumen filius :quafi & in his, quæ
fifopliciter confiibftantialia cumfint, &exvnofub(bn-
tiarn habeant, fit quidem proprietas : ficuti & multitudo
hominumfibi inuicem confubftantiales font, cum ex v-
nq pâtre Adam generationem habeant, non ramen tanta
eft eis proprietas ficuti cumeorum, quæ eiufdem naturæ
.font,aliud eft caufa,aliud caufale^,tune enim proprie con-
Xubftantialia dicuntur. :
F u it N e - .
ftorian.fed
portes a d
C a th o llcamrediit.
ici ifto N * .
ftorio.
Sicut igitur filius ex pâtre eflè habens confobftantialis
illi eft: atque ifta inuicem confiibftantialia funt: eflè enim
ex fpiritufilium, procefliis ille , fecundum quem ex pâtre
per filium procedit fpiritus, minime permictit : ita eniqi
cauebimus & duoS filios in S. Trinitate conficeri, & confubftantialitatem
t M o pfu e- ■
ft en us.
maxime reddimus.'Et illud fimul often-
ditur, quodnifi fit ex filio fpiritus, germanà fibi inuicem
erunt filius, 8ç fpiritus.Dicens enim,noli duoex-vno diuifa
intelligere, nô enim germana dicimus,docuit: qüo niam
fi qua eflent, ex eodem folummodo, fecUndum quodex
codem eflènt,germani merfto, ftâtresq; dicereutur. Iraq;
cogentur,qui & filium, 8C fpiritum,ex folo, & immediate
ex pâtre ambos dicuntjduos in Trinitate fratres confiteri,
duo que ex vno diüifa intelligere: vtnçq; fiutima confub-
ftantialitatis ratio reddàtur, atq; vnaordo ille perfonalis
âd inuicem omnino auferatur:fimulqueTrinitas non erit
Deus. Sed ifta font abfurdilfima. Et illuditaq; abfurdum,
quod ifta neceflàrio fequitür» - ' .
Neq; vero abfurda tantum font, fed etiam impoflibi-
lià, ftantibusinitijsfidei, doétommq; fefttentijsprorfus
obfiftctibus, Addens autem fànéfeus Vir eflèntiæ identita-
temtquoniam ex pâtre filius fit,ofteqdit, confubftantialitatem
patti, 8 i filioadefle; propteteaquodefletfiliusèx
pâttê.Vnde conftat in diuinis perfonis confubftaïitiale in j
caufa, 8c caufaliconfpiciïnô autemè contra, etiamfi con-
iuttoanrur inuicê,ficurianre caufale caufit CogitâtunNoft
èrgo filiüSjSc foirituS fibi inuicem eflènt Confiibftantialia,
nifi alreritm eflet exaltero;maxime3quiaeâam fecundum
coiifubftantiale Vnumcum fine, nulladiferetiomfpiciâ-
tur,nifi præCedâtrelatio,quæ fecundum Càüîàm eft.
Ex his autem quæ feripta fimt, conftat, 8c eos, qui de
(cripris Theodoriri contra beatif. Cyrillum opinionem
fiiam adftruere nituntur,SS.Patrum inrentionem,intèlli-
gentiamque nô aflequi.Ille enim de S.Cyrillo dixit. £Mpd
fidicat(piritum effeproprium filii, quaft exfilio,velperfiliumjub*
fiant iam habentem, qUafi blajphemum, &impiumabiiciemuté
Dixit autem Cyrillus, vtèx fuperioribus palfet, proprium
filij fpiritum,& in ipfo, & ex ipfo eflè, qile Aâdfflodum 8C
in ipfo D eo, & in pâtre eflè intelligitur; 8c ficüt proprium
ipfius, per eum procedete naturaliter dixit, ideq, &quæ
eiüs funt,accipere dicitur, neq; feruilitêt alienum immit-
tere fpiritum, fed eum, qui ex eo, prdpriufqüê eius efti
Et àliô iu loco, profluèntem ex Deppatreper filium
naturaliter fpiritum fanéium veluti itt figura rçlpirationis
orisnoftri, propriam nobisindicatefiibftantiâmdûcuir.1
Hæc autem aperte contraria fontmeq; èrubefeunt Théo-
dbritum t hæreticum homiftem, atque in dogmatibusS.
Cyrillo aduerrariüm in câüfæfoæpatroeirtiuni côttà fan-
ôlum virum tefteraprofisrre.Quodenim hçreticus homo
ille fuerit,atque Ecclefiæfeptis repuHus, publicageftate-
ftantur.San<fta enim V.vniuetfalis fonodus in 13. capitulo
ita definiuit;5i^«» impii Theodoritifcriptitfauerit,quA contra
fidem reft am, & Cyrillum, duodecimo illius capitula, quibus ipfe
eadem,quafp Tbeodorus, ac Neftoriuspradiftifenfiffe, deprehendi-
tur,eos, illorumque impietatemfouens ; nequepradtfta ïmpiaferipta
anatbemaùxauerit,atque vna eos,quttali,afenferunt,&fen-
tiunt,&omnes,quiferipferunt contra reftamfidem,Cyrillumque
beatifiimum,contraque eius duodecim capitula,dr in tali impieta-
te mortui funt, anathema fit.
San&avero & vniuerfalis yï.fynodus in 9. capitulo ge-
ftorum foorurn ita dèfimuit: Si quit no anathematixat Tileddoriti
contra re ft amfidem, & S.Cyrillum feripta, & Epiftola qua
dicitur lba,&TheodorumMopfueftenum tpifeopum, & feripta
eius’.&fiquisnofufcip'tt opufcula ipfius S*Cyrilli,&maxime contra
Theodorum,& Theodoritu,& Andream, & Neftoriu, eofque,
qui illis,vel vni eorutnfimilta fenferunt,autfentiut,anathemafiti
Eadem fere 8c quarta, &feptima vniuerfalis fynoduS
continent. Et mirum lane,quod huiufinodi patrocirtiufti
iftiexéis potiflïmüduodecim Theodoriti capitulis con-
feifeunt, quae aperte; & nominate a Saruftis lynodis ana-
themati fiibieiftafont. Qu«enim D. CyriUus contra Ne-
ftorium duodecim capitulis confcripfir, eis Theodori-
tus totidem capitulis contradicere praefumpfit. Atque in
nono proprium filij (piritum Cyrillo aflèrente, ille in no-
no (uo diótifiii illud euomit.Imo, Vt apertius viri fanóti in-
notefcat intentio, ip (a eius verba apponamus.
E X X I I . Ç A P I T V L I S C O N T R A
H Æ R E T I C V M N E S T O R I V M A S .
C y r i l l o S c r i p t i s C a p î t v «
lum nonum.
SI quis, inquit, vnum DominumiefuM Chriftum d S, fpiritil
clarifie at uni me virtute fua ipfius,quafi aliéna vtentem, atque
ab ipfo accepiffe, vt contra immundos jpiritutüojfet operati, diui-
n a que in bominibus figna perficere-, ac non mkgis proprium ipfius
Jpiritum dieit-, per quern diuina mortalibusfigna monfirauerit,
anathedna fit. \
T> E C L A R A T I O E I V £ -
D E M C A P lT r L I IN E PH E SO H A B IT A ,
ab eodem B. Cyrillo, cum eum facra fynodut oraf-
Je t , v t tts afertius exponent, quidfibi
iß a vellént.
O m o inquit, faftus Dei vntgenitus filius ,fic
etiampermanfit Deus,omnia exiftens qua &pa-
ter, prater folum, patrem effe,propriumque habens
ex fe ipfo prùdeuntem,atque effentialiterfibi
ingenitum fpiritum fan ftum, diuina patrabat
figna. Itaque & homo faftusjtcquoque permanfit Deus. Propria
igitur virtute per fpiritum faciebat mirabilia. Qui autem di-
cunt, eum quafi vnum ex Hob is hominem fan ft um efficient ta fpiritus,
non vt propriamagit,fed vt aliéna,nec diuina v tentent,& veluti
in parte gratia a fpiritu accipienteni, afeenfum ad coelos, ana-
thematis merito fententiafubdentur. Sed enim ipfius quoque
Theodoriti di&um illud argüens ait : Quoniam vero Nefto-
fills aliéna vittutevfum effe Chriftum,ficut etiam Sanftorumfin-
guli,dicebat,idcino proprium filii dixi. Brat enim, & eft ipfius fpiritus,
quemadmodum fcilicet & patris. Atque hoc nobis infinuat
PaulusApoftolus dicens ; qui autem in carne funt, Deo platere non,
poffunt. Vosatttem,non eftis in carné,fed in fpiritu:fiquidem fpiritus
Dei habitat in vobis.Si quis autem fpiritum Chrifti non habet,
hie non eft eius. Procedit enim ex Deo, & patre(piritus fan ft us,
iuXta Saluatorisvocem. Eft autem neque alienus d filio 1 Omnia
enim 'Me cum patre habet.
Ex his igitur (anefi viri mens diligeter i n tüèftda eft; y tq;
ille intellexit proprium eflè filij (piritum fiunftum: quis e-
nim commodior, & aptior Verboftltîi foôtüintâfptes eflè
poflït,quam ille ipfe, qui feripfit? Proprium enim,vtpropriam
filij virtutem, dixit (piritum (anâum, eumque per
ipfam operàtüm latq} ideoeflèntiâliter ipfi innaturri fuif-
fe,atq; êX eo eflè.omniaq; habere filium,quæ habet pater,
prætet folum, pattern eflè. Sed & rationem redden s diôti
lui,cum dicerét,^jiritum fanâum filij eflè,fient & Patris,
neque enim^flè ab t& alienum;quia feilicétpatris omnia
cum pâtre haberet : quippe naturalium Dei, ôc patris b o-
notumhæres filius cum lit , habet & fpiritum, quemadmodum
8t in ipfo Deo,&patre intelligitur, præter folum
pattern eflè, vt alio in loco air, oftéttdit fe magis âflèuérâ-
re, quæ in nouo capitulo dixerat,quam ab n égaré ; neque
Theodoriti opinionem omnino fufeipere, vt maxime
*perniciofam. -
Eft ergo indignum fene, éc Inlquiflïmum, Theodoriti
ptoferre capitula, quæ obliuioni perpetuæ &oblationi
tradenda tota (ynodus (anxit,hisq; de B.Cyrilli mente in