C a p v T X X X V I I .
Quod locum fuperiorem &occupationem exteriorem voluntM or-
dtnatadefuo refugitfed ex imperio fufeipit.
DEfccunda autem reförrtiatiöne, quainclinärio voluntatis
ac proniras appctituum per dcuota & fen-
<5Ea exerçitia Tub rreno Tätionis moderatiir. Sciendum eft
quod débite ordinata voluntas, in,multif aliter vult &
velledebetcxluo, âhter ex aliorum imperio vel forfitan
bonorum confilio. Atque aliter refor maturvoluntasrè-
fpeftu fui, aliter re fpeäu fiiperioris. Siquidem de ratiö-
ne voluntatis bone ordinatæ Se reformats exiftit, vt temper
fibi velit vacaré, yitare tumultus, noiinunquamta-
menfuperioris imperio cogitur inuita exterioribus offi-
cijs deleruire. Breuiter autem ficut ad præfens occurrit,
fpccialiter funt duo inquibus ordinata voluntas temper
ex (iio vult aliudSc aliud ex aliorum imperio vel forfitan
confilio. Sunt autem hæç duo, exterior occupatio in tu-
multu, Segubematio aliorum fiue locus fuperior. Haec
enim duo, voluntas ordinata ex fuo temper debetrefu-
gere, acetiamcum cogitur debet ea non ex defideri j libidine
fixlcipere : fed potius propter onus charitaris tolerate.
N am humilis obedientia in omnibus iniuhââs fidcli-
ter & humiliter eft implenda, & femper obedientia exer-
citijsproprijs eft anteponenda. Super his fimt innume-
radi«ftalan6torum. Dcexteriori enim occupationedicit
Bern ardus : Abiit, ab fit, vt qui Deo vacat| ad tumultuo-
fiim aipiret fratrum ofScialium vitam. Martha femper in-
fufficiens fibi & minus idonea videatur, alij que magis id
operis quod adminiftratoptet imponi. Item de his duo-
bus loquftur Augultinus decimonono deCiuitate Dei:
Itaque ait à Audio cognoicendæ veritatis nemo prohibc-
tur, quod adlaudabilepertinet ocium. Locus vero fiipe-«
rior fine quo regipopulus non poteft, e tfi teneatur atque
àdminiftretur vt deceàt | indecenter tarnen appetitur.
Quam obrem, ocium fanftitm quærit chaf’tas veritatis,
negotium iuftum fufeipit ncceftitas charitaris, quam (ar-
cinam fi nullus imponir,percipien dæ atque intuendæ va-
candumeft veritati. SÎ autem imponi tu r filicipienda eft
propter- charitaris neceilitatem. Hæc Auguftinus. Idem
afterit Gregorius fiepiifimein librisMoralium. Idem dich
Thomas de Aquino in a. z. quæft.iSj. Nemo ergo fiia
voluntate fibi debet aflumere honorem, nifî qui voca-
turaDeovt Aaron,nemo adexteriores tumultus nifi coa-
dus afpirare. Sed funt nonnulli qui in {piritualibus tædio
vidti, exteriora miniftrare tota voluntatecupiunt, Sc à fu-
perioribus luis importunitatibus licentiam acquiruot:
Alij vero fiiperbia fimerati, nec contend in humili fta-
tu, fimili ter cogunt (uperiores fuos m oleftijs,vt confondant
» quod ad alriora confcendan t & grauius inde niant,
qui tamenin eo fe credunt immunes àpeccato, eo quod
habhant licentiam fiiperioris,fed decipiunt miferi feipfos.
Nain Deifs npn irridetur. N am vt ait ille deuotus Anfel-
mus in libro fiio, de fimilitudinibus : Licentia qiiidem o-
pus feu faclumexculat, non autem voluntarem. Non igi-
tur excufet tùam voluntatem , qua tantum adalta anhe-
las, adfiiperiora alphas afeendere, quodhabes fiiperioris
licentiam, imo eriam fifine moleftia vel importuriicate
tua tepromouerit, tu autem lætus& voluntarius liben-
ter afliimis locum fuperiorèm, nonexcuferis. Nam obe-
dienria fecundum Auguftinum, quantum in prolperis
habet de fiio, i n tan tum hominem nohexçuiat, fedipia
Bbido voluntatis obedienriam annihilât, 'tfau benedi-
«ftionem perdidit dum foras tanquam ad tumultym er
greflltseflet, quamuislicentiafuipatris.Itaquequantum
adhæcduo, tunc voluntas eft ordinata, cum hoc de proprio
qijaritum in fe eft, totis viribus refugit. Sed fi cogat
necelîitàs, obedientiatraftusfufeipit. Itaergoindmni-'-
bus efto prompta voluntate fiibieétüs, vt tarnen quantum
in te eft, non fepareris a Rachelisarnplexibus, nec
péricûlofe inuoluaris munditumultibus, vbi fiant varij
venti tentationum. De alijs autem reformationibus voluntatis,
feiheet ad Deum, ad æqualem, See. fetispatebit
ex poftea dicendis. V
C a p V t X X X V I I I .
Quod aliter pUgnandumeft contra vitia carnalia, aliter
contra Jpirituaita.
? Ecunda voluntatis reformatio, de qua diximus , per
! ^expurgationem vitiorum acquiritur. Nam extin^fis
■ noriuis defiderijs quibus trahitur, voliintas crit ordinata
1 & reformata. Idco de extirpatione ÿitiorum & expurga-
; .tioneconcupifeentiarum fequcnribuseritdicendum.
I Etprimo in generali , poftea in fingulari, de fingulis vitijs
! capitalibus. Primo ergo feieridum quod aliter expugnan-
i da funt yitia carnalia,aliter (pmtuaha.Carnaliaenim me-
liusvincuntur perfugam& remotionera omnis occafio-
nis qua pofiitmemoria circa obie«fta horum vitiorum gc-
nerari.Spiritualia autem façîlius vincuntur>fihominiin-x
ter alios plures conuerfanti talia fiant continuacxercitia,
I quibusipfe Ipiritualia vitiairritatahominem inquiètent,
; vtita tandem homcrimpatiens fiiac inquietudinis > yiril*”
• ter refiftend o vm càt. In carnalibus igitur apprehende fu-
gam. In{piritualibus quaere & defidera vthis tib ifiant
cótraria exerciria,vtpaffio tuà irritetur,& irritata tandem
velut farigationc fiiain fcfopicarefiliat& requiefcat*
. G Apy f X X X IX . .
De modo operandi manihtu.
JÏ Î vitijs autem carnalibûs fi vis venire ad vidoriam,
dèuita ante omnia ocium, quod eft fentina omnium
vitiôrüm, praecipue autem camalium. In defiderio eft e-
nim omnis ociofiis. Et circa gulam aliaque fimilia femper
gulofi memoria verfatur & âgitatur dæmonibus & deft-
derijs infinitis. Sed videndum eft hic,vcur operemurma-
nibus, & quare non iugiter {piritualibus adhæreamqs.
Secundo qualia opera manualia præ cæteris debeamus
operari. Tertio quomodo fe homoiin opéré manuum
exercebit in {piritu ad pieutem. Ad primum , multipli-
cemjn diótis ïanótorum poteris refoonfionem inuenire.
Çumenirntu fisfragilis, nondum torus {piritualis effe-
<âus, idefreo oponet te interdum corporalibus occupa-
r i j ne tædio vidusrelinquaspropofitumïpirituale, ficut
angelus Domini Yifibiiirer oftendit beato Antonio. Inde
eft qUodCaftianusdieir : Qui iugiterrioneft conteri-
tùsaliquîd manibüs operari, nonpoteft diutiüs in celia
remanere. Item, cum tu fiis plepus malis concupifeen-
rijs, oportétte primo cor tuum expurgate duris labori-
b us antequam i n Ipiri t uali b iis iugiter quiefeas. Inde di-
cuntdodores , quodquamuishuiufmodi occUpatioln-
quanrum 'occupatio rerfabac hominem à vacatiorie Ipi-
ricuali : inçuantum tarfien impedimenta vâcatïôhjs rè-:
mouetjfcilicer concupifeen tias,mültum iuuat&prdnio-
uet advacandum. Item tertiö cor noftrum vagumeft^ &
fluduat inter pogitationcs varias, ficut nauis in rtiari, o-
portet igitur vtligeturancora, opéré videlicet manuali,
vtdicit Caflianns. Item quarto, minores occafiones ten-
candi habet diabolus in nôbis occupatis, quamociójfis.
Hieronymus: Semper te diabolus inueniat occupatum,
&c. Occupatus enim ab vno dæriiotie i m p ugn a tuf,öció-
fus vero innùmeris dæmonibus deuaftatur. ftem quin- :
to, opusmanuumadmonecnosdepeccaroAclapluno-
ftro. Namin ftatuinilbcenriæ non laboraflèniüÿcumfa-
tigarione. Dico autem, cumfatigatione, liefet enim A dæ
iuftum fueratvt operaretur paradifiim, non hocfèciflèc
cum dolore & fatigatione, fedcumquiere &dnlci con-
remplaridne Dei in vifibilibus, fecu ndum Auguftinum
fiiper Génefim. Poft lapfum vero dhftunieft homini : In
fiidore vùltus tui, See. Item de Izjbpre manuum habes v t;
fis liber 8c non indigeas-applaudere alijs. Potes eriam'
nonnunqüam tuis laboribtis pauperibüs fiibuènire : &
ampliuslaborare, ficutlegitur de fendis Patribus in Æ-
i^pto. Item ex läboremahuum duriöri , Cxpe exprimi-
tur dulciVcomijundiö fecundum Bernardum. rterh la-
bordurus admonecnos, vt inrendairius illuc vbi labor
nullus,quies {umma,quia ^.diebus opefabimur,7.autcm
^ ______ . •- ~ .■ ■_ . -/ . 1 die,poft
£
diej poft quern alius diesrion erft, dieet IpftMs vtqüié-
fçamùs à laboribus. Et multæ funt aliaprationes, propter
hoc fandi Patres iri i^gypto fummà'ftiidio & iridi-
ciBili defiderio ad opera manuum fe dedérunt credences
fe canto in interiori'puritàtë proficere i.quah to ëflènt
tur ad intërnecidnem. Tu autem non fie, fed otdihatâ
acie procédas adbèllum. Debes ënîm vnum vitiumar-
ripere qüpdeft tibi tnagis mpleftüm htque illiidperfequi
dbnèc dèficiat * contra illud omhein interttiortem niert-;
tis'&honàtam' dirigeTë, quoties’ féfiliiitétum méiperéj
proilliùsexrinôrionefæpe ordre» fiëpe ignitaemitterefu-
fpiria, fiirtdëre lacrymas,, ' uec tatnetl ita tptum te contra
tfftud ynum dabis,ytab(alijs obruaris » fed habebis quen-
dam horrorem generalem contra omnia vitià,& ab ómnf
latere vnumöéuhiin,vvtfcilieetquahdoaliudviriumin-
fùrgàt, illi viriliterfefiftas. Sed pfincipaJisintentip & cö-
natus erit contra iftud vnum aut duo. Dilfgentérètiam
Êonfidera ,.quod quilibet qUodamrtiö'do {pedaleni ha-
bet in fe inchnatioriem vitiófam,, à qua fi hömo diligeh-*
' fërperlpèxerit, firigulayitia ÔC exceflus » vel laltem blu-
fa.trahunt ortiim & originem. Contra hanc generalem
inclinationem debes maxime generalia tua exefcitia pr-
• d iharc,& fenjpér habere pxæ oculis.ynus eft&fcupulo-
fus,alter perplexus, tertirts impleXus, ifte âhdaX, ill© tirai-
'dus, hic lætus,;iile triftis, iile natüràliter niirtium quietus»
ifte vero gloriæ & laudis çupiduS. Et ex qüâlibét tali in-
clinatione exceflîua., alia depiendeht vitia Si origination.
Hanc inclinationem videtür notafte qüidam in vita^ pa-
1 trum,cum dixit:Non debet homp contrâômniayltiâ pu-
gnare,-fed quilibet homo habet vnum vel duo vitia Vnde
cætera oriuntur,& contra illud vel illâ debet præliari.Sed
huiltf quærunt, quamdiu debeant contra illud vnitrri vi-'
tium contra quod bellum arripuerunt, pugnare, quàrtr
do ceflàbunt » quando contra aliud certamep inibunt.
Poteft rèfponderi : Si quæris quoüïqué contra illud y-
num ; pugnabis , principaliter omnem intentiôheiti &
conatum contra illud dirigens m odo prædi(fto »K& de-
^ tamdiu pugnare, doneeipfiim vitium adeo defidat
«lëbilîtatuhi ut i vt ftarim cum futrexerit, i^fum .rari o-
ne poftis comprimere & refrenare, & tamdiu qüamdiu
ipfum vitium eft tibi çæteris paflîonibus magis infeftum.
Vnde Hug#in libro de amore: Nec impórtunius labo-;
randum eft-, vt non quælibet paflio fenriàtur, fed cum
lurrexeric , fecundum rationis iudicium coimpefcatur.
Aut certe quæris, quoufqüe contra illud vnumpiighari
b is , femper ad minus contra ipfiim gërteralem nabens
horrorein, refiftendb cüm timoré & anxietate. È t cünc;
tamdiu pugnabis contra ipfiirti, donee anima exeat ae*
corpore & lïbererisàb hóccórppre éorruptibili àftfe-
(ftiohibus viriofisi fecürtdum Bernàrdüm. Créditémihi,
inquit, idem Bernardus fiiper Canri Si putata repullu-
lan t,& e{fugatarcdeunt, & reaccendunfur extind’a,
fopita denuo èxcitantur. Param eft ergo femel pùtaflë,
fæpe putandum eft , imo f i fieri poteft femper. Quia
quod femperputari oporteat, fîno/idiflimulès, inuenis
qjiantumfiber in hooeorpore manens, pröfèceris. Erras:
fi putës vitia emortua & non magis cpmprefla. Vclis
nólis inter fines tuos habitat Hiebulæus, mbiugari poteft,
in opéré manuali fideliorès. Ideoque ipfipropter opus
manuiim dfendo Bernafdó, Chryfoftomö , Augnftino
& Hierónymo canta excellentia cómméndahtur. Inde
pene öinriia vel longe plura' rfionafteria ad öperaridum
maniBus funt inftjtuca'. De IfêcuadÖ dicit Bertiardüs,
quöd pro {piritualibus èiêrcitijs hort omnia córpqfalia
æque cortueniunc, fed ilia quæ cum {piritualibus maio-
remhabentconuenientiam & fimilitudinem, de qujbus
inter cætera eft fecram feripturam fcribere,ficut ibi dicit
Bernardus. Vride plures fandorfim Patrum feriptores.
erarit. Omrtës difeiptfli & fratfes in monafterio fendi
Martini feriptores erartt. Sandus Hierohyhius inter cae-
terâ manualia, Rufticum admonet de opéré feripturæ.
Ambrofius proprioslibros quos didabaCipröpriamanit
feribebar. Hieronymiri femperàut feribebar aliquidaut
docébat. De tertio, videlicet quomodo te habebisinfra
opus. PrirrijO ante ömniaficut te exercès exterius in ppe-
re, ita interius in virium animæ rèformationé, méditart-
d o , interdum orando exércebis. Neq; enim proprerhöc j
quod exterius occupatis, ide^ necefte eft Vt cbr tuum va- )
- cec interius, fed ficut dicit Auguftinus irt libro de opéré j
monachorum,potes infra opus meditari, cantica diui- ,
na cantare fecundum eum. Secundo debes fidcliter & j
cum defiderio operari,diferete tamen & modérate,fèièns
quia non fölum corruptibile aurum yel aigentuna reei-
pieSjfedetiamimmarcéffibilëmcoronaminccèlis.Male-
didus .igiturqui facit opus Domini negligentef. Tertio
debes operatiiri filentio. Silentium eninifeciindumPro-
phetam eft fortitudo noftra. Semper vbi non exigit ne-
ceftitas vel vtilitas exërcendi fe ad pietatem valdeeft ex-,
Etediens. Paulus : Obfecramus in ponftno lefii vt cum fi-
entio panem {uum manducent.
' G a p v t X L .
, Deorigine aggredïendiin extirpation? & expurga*
tione vitiorum.
SCcedentes autem vicinius ad extiroationem vitio-
rum & concupifcentiarum, qua ipu voluntas reformatur.
Primo dicendurn quo ordiheaggre.didebet, qui
in hoc hello cupic legitime deçertare. Super hoc ergo au-
di Hugpnem de fànâo Viólore, qui de hoc irt libro.de a-
more , hune tibi ordinem demoniftrat. Pui-gationis igitur
tuæfolicitus. Prirhoneceflèeft, vt paffiones quibus im-/
q>ugftarisattehda$. Deiridë quæ,fint quibus, maxime fed-}
garis, inlpicias. Poftremû per quæinftrume^içaj quibus
pafiionibus magis ôbuics, fagaciter perquÿas. QuibuS;
infpedlis -, congruiim inftrumentum cüilibet paflioiH ob-
ftjcias,;& qùæ magis impugnat,feruentiori fnftarttia v f ipfiz
ôbruatur infîftasi Nec fie tarnen extinótioni vniuspamo-
nistota vebementia infiftertdum eft,vt ad cætéra compri-
menda inftrümentumcorporale deficiât.Hæc Hugo. Eft
igitur redtus o.rdo aggredièndi, vt difeasprirnp quibus vi-;
tijsoppügnarî&y ôc quibus infeftârisàrtiplius.'Et hoede-
bes difeere èx hisquæ fuperius dixiinus de tui ipfius co-,
gniribne per exercitia acquirenda. Secundo 'défiés difee-
re qu^ remedia fint contra Yitia qiiibus impngnaris e'ffi-
caciora, 8c hoc poteris difeere exhi's quæ fequuntur infra..
Tertio debes.aliqua eligere magis te infeftantia, &hæc;
maiori.fpllicitudine debfllare.
C a p.y t ' X L I .
Qupdpugnandumefi contra vnum v'ttium.
SVritautem mtllti quiVolentes vitiaextiriguèresin con-
fufôeontra omnia bellumarripiunt, pügnantes con-
tra-omniajfed huljadeuincunt,fea quan inineertameur-
runt-, & vacuum aerém vérbérànt. S li-nt alij qui hodie y-,
nûmvitium infequuntur, &cràs contrahliud pugnattt,
quiquoniam débité don pèrfeqùuntnr, n itll iirri'-ieqii un -
exterminari nori pötëft, See. Vrium igitur vtait , in
tanto difcriminè conhlium eft obferuàrè diligenter &
mox vtrenafcenritim capita apparebunt,promptafeüeri-
tatefiiccidere. <
C a p v t XLII.
De duobui verb beüatorïbtu necetfariU*
EY a mine milites Chrifti {piritaale belliim
fiiri, induite'vos armaturam D e i, arripke gladiiint
& feutum, gladium vitilitatis & ftrenuitati^, feiitu’m patiëntie
vt fitis viriles in aggrediéndó contra vitia, vt ntis
patientes infiiftinerido eoriiftl impetus Si dólöres. iQuj
enim viriliseft in aggrediendó & femida v,oltintace &
fiducia incipit bellare contra Vitiai feiens tamen fe gra-
uia paftiirum, figrtum eft viôioriæ. Hoc enim, pro, fi-
gno yiiftoriæ habùerunt hoftes Iudæ Machabæi, fi tor-
rëhténi inter eos tnedium prior përtranfiret, vi<ftor exi-
fteret^ nec ei refiftete poflenc. Sic enïm milites Cfirilli
fiitürös fe vi&ores præfignant, fi âd obftactila ihtrepidi
tentationes j refiftentias, perfecutiones, Si aduerfe ferre
parati fent. Etdiæc confiantes pertranfeiint dicehtes