Pfalm. ij.
cubiculum iuum, vc ipii adhæreat, iolofruatur. Vnde
ingiterreuelata facie quoad poteft coelcftis fponfi gloria
am fpeculando, in candçro imaginera transformaturde
claritate in claritatem, ranquam à Domini fpiritu, Ex hoc
plane audire meretur. Totapulchra e$ arnica mea : audebit
Scipfaloqui: Dtleftus meusmihh&ego illi, acqueinhuiuf-
modi fceliciflimaac iucundilfima cUnfabulationc, dele-
£Utur glorio fa cum fponlo.
Dixit infipiens in cordefao non eft Deus. Deus licet ynus fit
& vnum fit, tarnen non fui varietaçe fed animi no-
ftri mutatione, guftantibus nobis diuerfps videtur habere
fapores. Sapit enim timenti iuftitiam Sc potentiam, fapit
amanti bonitatem & miicricovdiam ; vnde & alibi aitifte
propheta : Semellocutus eft Deus,duo kacaudui, quiapoteftas
Deleft, & tibi Dominemifericordia. Idem quippeaudire eft
hoc qiiod guftare : quiavtrunque fitvna & fimpliciffima
mente. Itaque femel loeutus eft Deus,quia vnum genuit
verbum* Csterum nos per vnum, duo hæcaudiuimus
flue (apimus: quiàpoteftasDeieft,-&tibi Domine mife-
ricordia. Atis quidempenitus infipienseft, cuinecpcr
timorem Deus fapit, neeperamoremi Dilcat quantum
vult : ego fapientem non dixerim, dum nec timet, nec diT
ligit. Quomodo enim dixerim infapientiaconfumma7
turn, quern video nec initiatum ? Nam initiumfapientia ti- \
morDomini, confummatioamor : médias fibi vendicat
fpes. Cui ergo nec iuftitiam fapit Deus per timorem nec
mifcricordiamper amorem , is plane dicitin corde luo
non eft Deus. Deumcnim non putat, quem neciuftum
neepiumreputat.
PRaueniftieuminbenedifttonihusdulcedinis. Triplexnobis
necelfanaeftbencdidtio.praeueniens, adiuuans, &
pkx nobis ! confummans. Prima , mifericordiæ. Secunda, gratis ;
neceflaria. Tertia, gloriæ. Præuen tmifericordiaconuerfionem,ad-
iuuat gratia conuerfationem, perficitgloria confumma-
tionem. Nifitrinarahancbenedi&ionemdederitDeus,
non poteritterranoftrafruâumdarefalutis. Neqjenim
Pfid. io.
BïnedipjiLje.
LVCÆ TVDENSIS
E P IS C O P I ,
T)6 ^ A L T E R A V I T A, F I -
D E I E C O T ^ T R OV
E R S U S
Aduerfus Albigenfium errores
L m u I I I .
J^Quncprtmuminlucemfrolati, No-
T IS QVE illußrati.
P. IOANNE MARIANA,
S O C I E T A T I S I E S V
Theologo.
R- P. IACOBO G R E T
S E R O S O C IE T A T IS IE S V
THEOLOGO.
e ~ y tU J> R E A S S C H O T T r S
X e v n t tandemtel'tquando, f er gunt^
ex Hiberiain G.rmaniam, mi titter,
fridemabs te exoftati alfa tffhgitati tres
L u cæ T u d en fis E p ifco p iiib ri, ndutr
aurinchoarcbonutri/ionecàimfericordiaprsetieniatiîur. fù. Albigenfiumeitu&uicrrercs, quos nunc etiam tem-
autaeerebonumdonecadiuuemuraeratiaiaut,comum- < a . 9 . -AàfA) ■ » 7,
manmbono poffumasdonecglorùfeplcamor. Verum * S H S f l K
in his tribus non immerito dulcius fapit, ca quas non im- tf ertf tc*e0, doleop. C h ro n ico n etifdem Tudenßs,
meritos modo, fed male meritos praueriit j vt dum ad- J hoc eft, ingens Ifidortani Caromet auttaritim cum reli-
huc fumus filij iræ & operamur opera mortis, ipfe cogitec quu Chronologic Lucem nuper aßteere cccpit : vtrumtfe
fuper nos cogitation \ s pacis, & ne petentibus quidem, optes, me hor tante maxime, Uttariana noflro accept um
imo&impctentibusnon inuocantibus fed prouocanti- j eß referendum', aternum alioqui UtuiJJet, aut, i t alia
bus, noninterpellantibusfed&repellentibus, fpiritum , plurtma tnßgnium Theologorum monument a homi-
bonum, fpiritum v i t * , fpicitum adoptionis largiatnr. j „umincuriafunditm mtercid tTet. Cbremcequidem
Quidillianimsdulcefapiat, cuimilencordiatanta non j p r ,- __^ M „
Merito proiiidcbcnedidtiodulced inisnominatur f f l i f f i T l -vt P refer AjutMu e, V,Slot
qua: præupnit; quia quæ adiuuat fortitudinis,quae con-
fum mat,plenitudi nis cft.
PAratum cormeum Deus,paratumcormeum. Via r^giafra-
tres, necdeclinatad dexteram, necad finiftram. Por-
roinuenireeft homincm quidem femelparatum t non
quidem fecundo. SidixcriteiDeus, Eïtceancillam&ftli-
umeiusj dicoautem opéra carnis, non cunâatur. Sidixe-
rit, immola mihi filium tuum Ifaac quem diligis, hoc plane
patienter audire non poteft, vt fraternæytilitarisgra-
tiaIpecialisfuftinere videaturftudij detrimenta. Quidni
abiieiat facile feruus Chrifti, quicquid ad corpoream per-
tinet voluptatem ? Atveto fpeciali iocunditate aequani-
miter frauaari, quando aut obedientia cogit,aut fraternæ
turn ofterreeft holoca!uftum. MementotamennonIiaac
in hocfactificio,fedarietem contumariz iugulari.Noftr^
infeientistarditatemetudit Dominus tribus modis. In
dulcibenefici) largitate,qusnoftrs duritia mentis emol-
lit ,& excirat ad amorem, frequenti vetborum feueritate,
quae praeftans inccllettum auditui, incutit nobis timorem
contemptus,publica vtilitate, quando implcns facies no-
ftrasignominia, parit nobis vcrccundiam Heruborem. j
F I N I S .
Tufriuncnfis, ac Ioannes Gerundenfs, dein ceps perte-
xunt, temporurn vtferies longues queatper duct.
De hu autem Con trouerûis Fidei, quas a me re-
cenfttas mttto,Jic habeto : Primumde xt.ite: Floruif.
fenimirum Gregorio IX. dr CaleJlmoIV. Pont. U tf ,x.
hoc eft,ante annospoene CCCC. lllius in manibus Cruets
Chrtjlilignum vidiQefeltb. 2. ajjftrmat', meminittf
non raro B.Franc i f ci ac Domtnicifodalium,quorumfa-
milia recens turn or ta : dr hacipfa, quod recens nat am
in Gallia Albigenfium, feu Pauperum deLugduno
harefim concionando aftdue refederet,PcædiczLo rum
nomen nterito induit. De arguments autem, varia
pertraftari video : vt de futureptculo : quo de Pro
charitatis ratio poftulat, hoc plane magnum & Deogra- «mófticon Iulianus quoquefiripferat, Epifcopm dr
Mamercus Viennenfium Galliarum Epifeoptu : noßra
vero memoria Lucas Pinellus , Soctetat ’u noßra do -
ttwtuxta acpiua, De altera'vita différait. E t vero
de Nouiflïmis ad populum concionart vtiltßtmum
tidern illi Pdtriarcha B Dominion, ac B. Francifcua
retteiudicarunt, dr hacquidem lib. i. Lucas noßer,
auttoribuspotifftmum vfus B. Gregorio in Dialogic,
C^b.Ifidoro Hi/palenßum Prafule in SementiiY,fcu
De
210
De fummo bobo. Altero autem volumine de Sacra-
mentis agit : turn vero de Gruce, ac de tripUci Crucis
oenere.tum afePeregrinatione/Sfra : in quam dr Mi-
nijirtftringtre calamum coeperunt,fed qui facile retun-
di at que heb et art queat. Detcrute très tu quidem To-
mos eruditos fane ac laboriofos, nihil v t addipojfe v ideatur
euulgaJlùTuàcnhs tamen hac argumenta lege-
re non grauaberis. Tertio et enim lib. de Herética cancre
prauitatu agit, quod in Sacros etiam librosgrajfa-
ricorrumpendosfoleant vttxniiv Cyns relinquere vide-
antur, quod non Harpyiaijla tnquinent vnguibtu, id-
que linguarum, quibuspotifftmumfeiattant ,prafidiù
nixi,dr fuper typhoturgidi. Leges igitur hac,libente£fc
accipies, vtprofettaà Sociis tui Studiojts tuorumque
laboruminpropugnanda Ecclefia Dei CathoUca, feri-
ptifqueperpetuo duraturuRob. Card.Bell. defendentis
acalumntu oblatrantyim Harettcorum. Vale in Domino.
csîntuerp. Kal. Mart. i 6op.
IO AN. MARIANÆ
P R Æ F A T I O IN
L V C A M T V D E N S E M .
D E O P E R 1 S A V C T O R E ,
S C R I P T I g V E CONS I L IO : E T DE
ALBIGENSIVM. HÆRESI. *
rintj neque cric inutile omnium hæreticorum fraudés,
& infidias ab Albigenfibus exploitas haberc-.ijdem eniro*
funt folo diferépantes nomino eiufdem certe iniftin&u &
inflatu percelluntur èaeodaemonis in noftràruina,àtquc
Ècclefiæ dilfidio èxultatesicui nihil magis eîi cordijquam
noftraclamitas. Ve'rûm quæ au<5torioccafio feribendi ex-
ftiteric,& quo padto hic liber in noftras manus veneritjad- ,
hæc de origine èrroris pauca dicénda funt.
D.IfidotiHifpalenfiscôrpuSi Benabeto RegeMauro
concedente, Hifpali Legioncm ante quingentos amplius
annos translatum eft, cura ac diligentia FçrdinahdiÇLegis
eo nomine Primi jpro Iuftæ virginis & martÿris lacris exu-
uiis j quas expetieràt muratum, a tque in ÛiUi loan nis Ba-
priftæeavrbefupraaram maximam iii aurea theca j Vincente
materiâm arte , coljocatum, regiae pietads moni-
mentum in vtroque præclarumi exemplumquequod
pofteri Hifpanorum reges lemper funt Colendisfacrisci-
neribusimitati. Alfonlus Imperator Biatia de Mauris capta,
potilumUm Ifidori præfidio ac moiiitu,ad augen dam
templi religionemilludCanônicis regularibus attribuitj
quorum état Celebris eo tempore opinio fan&itatis; Sic
Vetqs «dis làcræappellatio noua mucata j ac D.Ifidôri no-
minedi6£aeft,accefiicmucitudinis ftudium votaquefre-
quentibus miraculis excitata,quæad Ifidori lèpülchru.m»
eiulqué virtüteinnumeraeaactatecontigere; Eavtlitcris
commendataabobliuionc vindicatetur, multi cupiebât;
Lucas Legionenfispatria(ficarbitror;)virardentiingenioi
qui Romam, Conftantinopolim, Cyprum,ipfumque ca-
puclan6titatisHierofolÿmampiæfens luftrarat Gregorio
noUoPontifice Maximo ingenij, atque eruditionis lpeci-
men dederat. D.Ifidôri Chronico locupletato produclo-
que ad fuam ætatem, ftylo magis Raaiffima Haerefes mala in Eeclefiam in- . graui q.uam nitido, fed
uexMuntimagnifqueincommodisrempu-l Kudioius ventamfermonisclcgantiam accipiataTheo-
blicamimplkaiut.Necmirum.peftisenim'l log°!nonrcquiiat.IdopasapletifqueIfidorinominepct
inmodumgraflantur«ferpuntq, velut can-j motem cnatut cum fit eius minima expatte.multaque
_ . „, c(.r:acnifinalcentimalotempeftiueoccnr-|fiticaddita&commutata,vixvtantiquadignofcipoffint,
........ mulco profedtodifficillimacuratioiic. VetcrcShi-1 nificum germano Ifidoci Chronico confetantur: quod
{loti*teftantuc,plurimacxemplacxtat.noftra& auorum I Braulio «_*fac Augnftanusdclfidoti Chromcoait. Ergo
mate calamitatum, quasReip. Chiiftianxhauefes initio Euus mulni bortamibm noua itligmu tumD. lfidori mum,
.nedeftat nequecbnuul&radicitusimpottatunt. Capite.ltummiraculailtjlovolummtfmbmaggrtjfmtft.pnfimmau-
a m M jnquit fponia, nobiivulpesparmla, tpuitmolimm vintas, ItoreBmngaru ngma Eerimanit RigUJanai mam fandipp-
hoceft htereticotnm ptauitate,ptinfquamadolefcat,ex- j ma:mvtobtemperant mprrni uiamopmUborarat. Quoin
tinguitc futorem 6c amentiam naie'entem inipiisincuna-1 Diacanum fciple vocat in prafatione his verbB.
bulis fuffocate. Quo. n. alio impietatis conatns (pedant, i U « |M ai M a t Chromcorum a DoaoreBifpamarum ifiioro,
>[•>■)■14- quam vt vineamDominiSabbaoth depafeantur; adilq; I ednosmammminimus,ftmdoquofdamalios Hifpanorum Re-
occulte cuniculis pietatis arcctn Catholicam Ecclpfiam gum,&almum quoruniamferitmprofiquindopmipti.glpm-
cuertant1 Nocent illi quidem plunmum, multofq; infici- # « » * Hifpamarttm Regina Domma Beringaria omm defideno
Ad Rom. une p^ftilentiori aftlacu,& per dulces lermones & benedi-
(ftiones feducû t corda innocentum, eofq; verborum fua-
uitate deceptos in laqueum mortis inducunr,errantesipfi
& in errorem mi tten tes àliosv multo tn plures in fraudem
aguncurijs libris,quiin omnçs Chriftianiorbis partes has*
deftderantes fideliterfatisfacere.Ip(a enim,cuiuspraceptis non licet,
nec libet refifterc,mibi Luca indignoDiacono,vt hoc perficerem,m-
perauit. Hæc auäor.
Poftea vero Epifcopum T udenfem creatum in confef-
fo eft,arque in ea vrbelepulchrum eius monftratur, Beati
reticorumdiligentia, & incredibiliaudaciadifiipantur, j PetriGonlalui exordineDominicano,quemviuentem
fpeciofis titulis more malorumMedicorum promittentas j cólueracfepulchroolimconiundum,vtiiplemorienste-,
fanitatem,re veravenfenalethaliacuriofis,Ôcincautisroc-1 ftamento ficrimandauit. FuitRodencoSemenoToleta-'
Biogents
Cynicus a-,
pudLucia-
num.
tibus in Aillantes j quo maiot cautiqexcitandaeft. Nam 1 no Archiepifcopoferme æqualis, Heliæ familiarisât ex
hisartibus quantum malorum inue&um lie commemo-
rai;enonattinet,cumresipfaloquatur, & propemodum
necefleeftfenfibusplaceant, quse cum turpitudine con-
iunóta funt,&Chriftianam libertatemffic ipfi loquuntur^)
vitiorum liccntia,&impüritate definiunt.
Verum h^reticorum audaciamfrenare Pontificum eft,
Principum partes mature occurrere malo: & praetcritaac-
cUfare facile eft;opem aliquam, & remedium iadhibere fa-
lutare.Qnod alij quidem feliciori conatu,& maiorierudi-
tione praBftabunt,nos dum maiora non polfumus efficere,
vt animus erät, aliorum diligentiam voris prolequemurj
&>ne nihil fa.cere videamur infeditione populari motuq;
dolium noftrum ( vt quidam Philofophus facicbat) per-
uolutabimus, recentibus hjereticorum libris veterem dif-
putationemopponemus, qua pleraque haerelum capita
contra Albigenfes iugulantur, quaenoftratenipeftateSe-
(ftarij tanta animorum contentione tuentur. Iuuabit ex
libelló cognofcere, quid in fimili caufa Hifpania, ac vero
vniuerfapiorum natio antequadringencos annos iudica-
~ ■ iMhlWttJM.TMM.
hoclibro coniicimus,eiquiaD.Francilcoinftitutumor-
dinem eoabdicanre, concedenteque, gubernandum fu-
lcepitnam qua; ab eo audierac, ipie commem orat, non
ablque honorisprxfatione. De Luca h sc didalhnto.
De libris id conftatneutrum hadlenus formis expref-
fum in manibus hominumLucemquevenifte; &c prions
quidem manu feripta multaexemplaexftant, pofterioris
vnum tantum Sc alterum.Seruabacur Legione in D.Ifido-
riopusautographum, ab auiftore inco monaftcrioreli-
<5tum.Joannes Caftellx Rex,eo nomine Sccundus,pro eo
ftudio,quo lit teras prolequebat ur,inde com modat um sc-
cepit: filioque Henrico Quarto cum reliquo regiac cultu,
thcfaurilque reliquir: quideindeElifabethac forori cum
regno cefterun t. Id na«ftus,regina morcua aut concedeute,
Francifcus Ximenius Cardinalis Hilpaniae in publica Bi-
bliochecaComplutenfis Academic collocauit,quam ipie
ad Pariiienfis exemplar, expreflam fapienti^arcem con-
ftruxerac; vnde innumeri homines prodiecuntvtriufque
Phflplophi^cognitioneexcellenre^diuinaeatqjhumanq.
S E E | c ~V Diui