kcfutatio
redabic.-quin potius, ficut habet gladium xtern® morris,
quo vtitur in feruos maleuolos pro magnis offenfisjfic ha*
betvirgam cortc&ionis&purgatioriis tranfitorisinfuos
filios pro leuibus offenfis. Item, ficut noneft ad mortem
omnte infirmitas, vel vulnu$»cotporalis:fic nec omnis 1 *
fio vel infirmitas anim® eft mortalis. Item, ficut no omnis
cafus corporalis eft fraäio colli Sc capitis: Ita nec eft tem-
; per ad mortem cafuslpiritualis* Prouerb.24* Septicsindie
‘ cadititiftus,&refurgit.
| Item,ficut non proijciuntur vafa pretiofapro qualibet
inquinatione,fed purgantunficneeanim®, pro qualibet
imraunditiadamnantucjfedpurgantur. Ad idem patent
exemplainvcftc, ornatu & aliis, que non pro qualibet
Pfilm.62. macula,feu vicio de htavintmiledfiueperignem,fiue per aqua
eduxiftinosinrefrigerium.
| Item,fi nullum peccatum fit veniale,nullus erit abfque
mortali.Pfalm-ii5. Omnis homo mendax. Et. i.Ioan.2.Si<fixe-
rimus, quia peccatum non habenm, nos ipfos decipimus, & vtritas
in nobis non eft.hem,quod fit aliud peccatum venialenon mortale,
jwrer.i.Ioan. j.& 6.Et i.Corinth.4. Vniufcuiufque opus quale
fit,ignis prob ab it. Si cuius opus arferit ,detrimentumpatietur.Ipfe
autem faluus eritftc tarnen,quafi perignem\qnem creauit beni-
gnitas creatoris ad purgandas animas humanas,ficut cre-a-
uitignem,adpurgandametalla.
j Contra fecundum errorem,qui ponitur^guod quando
dimittitur culpa,dimittitur & poena,qu*r®Ad quid ergo
monet feriptura ad peenitentiam? Matth.3»quia,fi eft ali-
quisinmortali, noneftcipmnitentiameritoria. Sivero
idimifliimeftei peccatum quo ad culpam, nonefteipae-
nitentia neceflaria quoad ablolutionca pcena,cum (ecun-
Idumeos, nullius peer»® fit debitor? Item, quare his, qui
jmagis peccauerunt, maior iniungtturp®nitentia,fitota
^poenadimittitureiscumculpailtemconftat , quodanti-
, qui Patris multi poena puniti funt, Sc in exilio huius mun-
'dij&etiampoft mortem »licet culpa mortalis eflet eis di-;
mifla,fuerunt in limbo, donee Chriftuseduxit eos. Ofe®
i j .A&.i .' Apoc.i. ColoflTz.
Icem,fi hoc efiet, videretur diuina iuftitia euacuari, &
eflet dedecus culp® fine decore vindi<ftx.Item,pce na proportion
a l eft culp®; fed ^um peccator non imponit fi-
nemfu® culp®, debetureipoenainfinitaöcacrior, fecundum
quod culpa fuit maior. Ergo cum peccator imponit
finem culp® fu ® , debetur ei poena infinita Sc tranfitoria,
& maior vel minor » fecundum,quod culpa fuit maior, vel
I Pr®rerea cum D jfts Pater potius voluerit, quod pro-
f prius eius Alius poenam pro humano gtnere tranfitoriam
fqlueret, quam quod earn remitteret; non eft verifimile,
quod itadefacili poena peccatoribus remittatur. EtBer-
j nardus: Qui nonparcitfilio, nunquamparcetfigmento.nunquam
parcetferuonequam. Si forte dicacur; Quodpcenitentesde
peccaco puniendi funt in pr®fenti&in futuro ; ergo Pei
mifericordia erit magis propitia his, qui differunt conuer-
‘ fionem fuam vfquein finem v it s fu ® , quam qui in iuuen-
[ tute fua conuercunturjcum puniantur hi,& non illijEt fic
Deus erit benignior in contemptoresfu® benignitatis,
quam in alios. Quo contra Rom. 3. Andiuitiasbonitatis eius
~&patientia & longanimitatis contemhisi
j Contra tertium errorem,quodpoffintfiiffragiaEccle-
fi* pro mortuis non prodefle. Nora,quod fit deteftabilis,
' cum fieuiatin mortuos, auferens Ecclefix fuccurfum his,
jquiigne Purgatorij cruciantur. ContrailludEcclefiaft.7.
; A mortuononprohibeasgratiam.Vide ergo quam fitiniquum
prohibere, dare eleemofynam indigenti.Prouerb.3. Noli
prohibere eum benefacere,quipoteft,fi vales, & ipfe benefac.Quod
autem valeant huiufmodi fuffragiaj patet Ioann, i.vbi ad
preces Mari® &Marth® Dominus lefus Lazarum fufeita-
uit. Item ad preces Petri fuit Thabita fufeitata.
A&or. 9. ad idem 1. Corinth. 15. Si mor-
tui,&c®t.
Hattenus manuferiptum exemplar.
IN Ü E X E R R O R V M ,
Q V IB V S V VA LDENSES
INFECTI
S V N T .
i. T Tern fuffragiaB.Virginis Mari® 8c omnium fan&o- I rum negant allegantes, quodfint.completigaudijsceelefti-
bus,&nefciunt quid hie agatur nobifeum. Idcirco pec,ieiunant
Vigilias eorum,nec dies celebrant,ne oblationes faciunt,
necreliquiasolculantur, nifi in quantum oportet, neà
Chriftianis nbtentur.
2. Hacetiain de caufa Magiftri eorum non iniungunt
fnis confitentibus Aue Maria. Nec etiam tarn ipfi, quam
credenteseorum dicunt Aue Maria, nifi rariffime. Etfi
Magiftri eorum paruulis primo confitentibus iniungunt
Aua Maria i hoc faciunt, quia Neophytis eorum hocni-
mium difplicetjfi quoquo modo ab AueMaria prohibén-
tur,maxime cum nondùmidoneifintad capicndum, vel
occultandum fecreta.
f r Item dicunt, Chriftianos effe idololatras propter
imagines ian6fcorum, & fignumcrucifixi,
4. Item cantum Ecclefiafticum & horarum Canonicarum
dicunt eile latratus canum. .
5. Item quidquid benedicitur ab E^ifcopis &Presby-
terisjfiue fit ipia Ecclefia,fiue fons Baptifmi,fal, aqua, herbs,
coemeteria, paramenta, palm®, can del®, dicunt peni^
tus non valere:Et fi quandoque interfunt, hoc faciunt,ne
notentur.
6 . Itemindulgentiis&peregrinationibusj&Ecclefia-
rumdedicationibus nihil crèdunt.
7. Item de fepulturis in Ecclefiis&ccemeteriisnon
curant ; nifi vt non notentur: dicentes, vtilius eflè in locis
aliis fpeliri. Idcirco quando Magiftri eorum moriuntur in
domibus credentium fuorum : quia funt aliis hominibus
ignoti, fepeliunt eos m profundis foueis cçllariorum fuo-
Çuhft né, fi quando neceffè foret venderedomum ; &alij
Chriftiani quidpiamibifodiétes exinuentismdrtuorum
j oflibus malum aliquodfufpiCentur,&c .Sicut frequenter
in agris procurant fe & in pomeriis fepeliri.
I 8. Item dicunt, Papa m efle caput omnium hærefiar-
! charum ; & ex eo ipfo, Cardinales, Archiepifcopos,Epi-
feopos, Im peratorcs, Reges, Principes, Duces, & omnes
Iudicestamfpirituales, quam feculares vnacumomni-
1 bus presbyteris elfe damnandos differentes , fipoflibile
eflet, aliquem faluari, ex tune fides eorum eflet falla, Sc
mala,& nulla. At hoc reputantimpoflibile.
9. Item, omneiuramentum credunt elle mortale peccatum.
10. Item, Sacramentumconfirmationisnoncredunt}
licet plurimi eorum fe confirmari faciant.ne notentür.
u. Item dicunt,nihil orandum eflè pr®ter Pater nofter.
Ergo, plurimi eorum ignorant AueMaria. Non orant
Pfalmos ac orationes alias quantumeunque deuotas.
Item dicunt,bmnla verbà Mill®, & omnia præparamenta
ad Miflam fpeâantia, elle de errore, prster verba confe-
crationis.
12. Item quidam ipforum confueuerunt leipfos^ con-
fecrareadPafchaifto modo. Aliquis eorum lumitpanem
azymum ponés eum fuper paruum allerem vnu,& aquam
ad vnum cochlear,& benedicit ift'a fimul: & communicat
fe & alios ; quo faito, tarn allerem,quam cochlear in igné
proijeit comburenda. Plurimi tn Magiftrorum fuorum
abhorrent hoc,non habentes multam Indem in huiufmo-
di communione propria : fed ad communicandüm in Ecole
comma-
mean,fen
fia , * quando eft populi maior preflura, ne notentur.; » wniuv*
Multi tam e ex ipfis quandoq*, manent fine communione
ad quatuor, vel fex annos, ablcondentes le in villis vel ci-
uitabus Pafchali tempore, neà Chriftianis agnofeantur.
13. Item luadent credentibus fuis ire ad communio*
nem Eccleliælolum tempore Palchali, & fie colorant lè^
quali lint etiam Chjiftiani.
Contra Waldenßs. 3 4 * I
14. Item docent orare fubditos fuosmomm loco, m
quo manentj&vtprimum orent pro illis,qui funt in feda,
quateniMi omnipotens Deus eos ab omni malo cuftodiat;
Sc quatenus nobis Chriftianis, quos inter fe alitnos, id eft,
frié^rem&&en/ctçdunt Sc nominant , permittat aduenire
bella, famem, peftilentiam, vel alia incommoda,vt in eo
tempore ab corum inquifitione & impugnatione ccfle-
mus.
15. Iterriprocefliones indie Corporis Chrifti&alio-
rum temporum Chriftianorum,dicunt eflè vnam truftam,
&ridiculum fimpliciter , & dc candelis quas Chriftiani
folènt ibidem deferre.
16 Item de figno Crucis nihil credunt,alTerentes,quod
nccvenere.ntur illamCrucem,in quaGhriftuspependiri:
nec fpineam coronam, nec clauos, neç lanceam,nec tuni-,
cam inconfutilem > fi vidèrent j quorum omnium yenera-
tionera dicuntelfevanam &inutilem:&: quodfacerdo-
tes in ue ne run t propter lucra.
17* Item excommunicationes fiue Pap®,fiue aliorum
Prælatorum nihflomnino curat, nifi fuorum fuperiorum.
18.. Item Vniuerfitatesfcholarum, Parifienfem, Pra-
genfem, Wiennenfem, & aliarum, reputant inutiles, Sc
temporis perditionem.
' 19. Item quidquid fummi Pontifices, Sc ordinari] in
Ecclefijs feruandum ftatuunt, nihil aduertunt,&c.
20. ItemdeMartytibus, Confeflbribus,Eremitis&
Sanâis, Nicolao, Martino, Hieronymo, Ambrofio, Katharina,
Margaretha, & omnibus aliisfan&is, quidquid
pr*dicatur,nil credunt,fed dicunt,quod fortaflis in inferno
fepulti funt.
21. item di&a fan&orum nihil curant, nifi quantum
profe<ftaeorumcorifortandaretinent:fedtantumnouum
Tcftamentum adliteram obferuant.
22. Item,^vocant nos Chriftianos vulgariter fcie jfretnß*
ben/id eft, alienos]\ Sc le^bieÄunben/id eft, notas, quafi Deus
non nos, fed taiitum ipfos nofeat quoad coprobationem.
23. Itemomnehomicidium,quorumcunq;malefico-
rum credunt elfe mortale peccatum dicentes 3 ficut nos
non pofle viuificare, fic nec debereoccidere.
24. Item ædificia altarium, Ecclefiarum, turrium,
Campanarum, organorum, Sc estera Ecclefiarum orna-
menta reprobant.| -
25. ItemomniaparamentaEpifcoporum,infulas,chi-
rothecas,* curuaturâm, annulos j &.eadem vocantfuper-
ftitionem.
26. Item dicunt,quod coronas»& tonfuras clericorum
Deus odiat:eo quod pon fit idem inftitUtor.
27- Item confeflionem generalem nihiladuertunt.
28. Itemmiracula, qu® fiuntin Ecclefia DeiSando-
rum meritisjomnino abijeiunr.
29. Item docent fubditos fuos ne grauiorapeccata la-
cerdotib us confiteantur, Sc mittantur ad auftoritatem E-
(copprum,vtmos eft Chriftianorum; &ibiconfundan-
tur,&pecuniis excorienturjdicentes,quod facerdotesfint ;
pleniauaritia.
30. Item confecrationes Clericorum , Ecclefiarum,
Ccemeteriorum, & Ordines Ecclefiafticos dicunt eflè in-
faniam Sc errorem; Sc quod Papa Sc Epifcopi talia adinue-
nerint propter lucra,
31. Item improbant omnes religiones tam monacho-
rum, quam fan&imonialium dicentes, effefuperfluas Sc
inanes.
32. Item dicunt,quod Papa, Epifcopi, Cardinales,&c.
non hét maiotem au(ftoritatem,quà fimp lices facerdotes.
33. Icemdkuntj quodnemopoflitàdæmone obfide-
ri,Sc vexari, Sc quod talia fint vana vefania, qu® circa dæ-
raoniacos peraguntur.
34. Item aflerunt, quod oés, qui deftruunt fiue. confi-
liojfiuc auxilio, velfauore fedamillam, exteris profun-
dius condemnentur.
35. Item dicunt, quod ilia fe&a fit vera & vnica fides
Catholica, extra quam nullus poflit faluari.
$6 . Item, dérident Chriftianos,qui eliguntfibiApoftolos,
pröut mos eft fieri in Ecclefia Dei SçChrifti, & qui vi-
giliasfandorum ieiunant & feftacelebrantj Etfiipfi pro-
Biblioth. Vet. Pat.Tom.13.
pter colqremiimilia faciunt, dicunt fchocfolumadlau^
dem Dei,& non fandorum facerc.
1 37- Item alios complures articulos habent,quiiii prx-
didis includunnir, & faefliter ex ipfis eliciuntur.
IN EO D EM CODICE
SVBIVNGEBAN-
T V R S E Q V E N T IA .
NÖta. Qjydam fiinthiretici alterius feStx peffimi,
qui tenant quofdam diabolicosatticulos: quotnm
paucos fubfcribam.Primo,adorantluciferam j & credfit
cum eiTe Dei frattem, iniutiofe de coelo detrufum, & fe
cumipforegnaturos.pneroseorunjeiitnmolant. Ipfuni
pro diuitiis rogant; priüs aqnam baptifinalem ablnunt,
chrifina falis fticatione abluanttad iocafubterrarica.qitie
coramuniter bet »»(jttriet/qao nefcio inuentore , dicun-
tnr,cohueniunt;proraifcuas concupifeentias & abomi.
nabilesluxnriasexercent. Beatam Virgiriem poll Chtifti
partum dicuntnon manfilfecaftam, fed plures filiosha-
builfc.Corpus Chrifti, & omniaaliaSacrarnentanpn ere.
d u n t: Poflice oculos tempore eleuationis obfttuunti
Haec 8: fimilia innumeta, ditniflis ilfis, aflerunt Sc confit-
mant,&Ci _
Sapiens igitur homo ille,qui omnibus aliis explofis folosillosarticulosfirmiflimetchet,
quiperRomanamEci
elefiam publice prsdicati & determinati funt, fuerunt,&
eruntinChrifto Iefu Domino npftro.
MOD VS EXAMIN
A N D I H A R E T I, .
cos.
H Vando producitur fufpeftusaliquis de h * -
refi; quatratu r prim o : fejs ,'quare fis captiua-
tus i Item i fciucruUt quid alij dc tua cap ei LI i—
cate 2 Item, audiftine ab aliquo caufam tuae
captiuitatis 1 Sidicit.nefcioidicjdiciturdete.
quodexinforniacionequorundamfecretorumMagifttorum.
quibus in fimplicitate tua confifus es, a fide Chriftia-
na publica, Sc manifefta parumper abertaueris. Quidquid
poll hoedixetit, fiue fic, fiue aliter, ftatim proccdaturfe-
cumadiuramentum, nifi adeo iuuenis & puetilis cxiftat,
quod etiam iuramentum quid fit, & cuius vigoris non in-
telligat.
Forma autem iuramenti primoin communiptopona-
tut his vetbis:Ecce tuiurabis,quod veils puram vetitatem
dicere tibi notam,de te,& de omnibusaliis,dequibushic
requifitusfuetis. Snumrenokicnt, plus fiifpcclas erit. Et
vide ne tibifubtipiat,quafi volensiuramenti caufam Scia-
quifitionem, vtpote vel compellentem vel iubentem, re-‘
tofquete. Poftquamauteminduxeris cum, quodfponte|
velit iurare: Ipfefponte, & per fe digitos imponat, & fof-i
mam vetborum non mutet, lbifitcautus, ptopterverfu-
tias vulpium ftaudulentas.
Forma autem iuramenti vulgaris eft ifta 3 $ A “ ««
ft^uictc cm £x)t (Sott bon 2Klmäc&tigm/ meintm Spain ion
•XlenQ/mti beugejmnjcttigmJtictma# frluetflatt/bafli^mil
fagm ein« rautetcmatbcit/ oj|u ollts ©rfebt/alTerber^mge/ bio
mitttiflentlicbltBb / btricbbitgefrogfhntb/bonmit/tmballai-
mitnn&emeniale mit ©ott^elff/ sub fein jtilige Wlutiet an
meinen festen feiten. ■
Si fcis,quis fit,quis vocetur, a quibus paren tibus, &: vn-
de natus.vbi nutritus, & qualiter conuerfatus, rantome-
lius.SinefciSjficinrerroga. Quodefttibi nomenfvnde es
natione,veloriundus?quisfuitPatertuus?qu®mater?qui
fratres,qu® lorores ? Cuius arrificij es ? & cuius erat Päter
tuus 2 Es tune vnusexnotishominibus.35iffbttttic$t
«in ÄnnöeriEs tu de ledta Walden-
fiumf