C a p . y. ;
Defurgendo à fomno.
S Cue fee fi opportune potes, parum ante tnatutinas
euigilare, vt Ipiritus tunedirigatue in Deumin ora#
tione,vt poftea magis fobrius fis&.deuotusin feruitioDei
& laudibus i pints. Et cumeuigilas ftatim omnes cogita-1
tioncs abijee dc corde, 8c (omnia quàîfomniaftiin noéle,
quibus te vellçt diabolos occupare , &primidascogita-
doriumtuarum&aâionum offer domino, in Pratione
vel aliqua bona meditatione, cum corporis ere&ione, vel
genu fleéfcione, donecaliquem affeéfcum deuotionis con-
cipias, & cogitationes vàgas, quætunementemmaxime
infeftant,abijcias. Ét ex hoceris totadie ad omne bonum
opus deuotior & expedition
C a p . VIv
Qualïter fefrater habeatin choro.
T N diuino officio non fis piger Scfeftidiens , fed coge
A corpus fpiritui lêruire.Stareuerenter, &pfallealacriter
coram Angelis qui ibi prælentes coram te affiftunt, inclina
deuote, non circumfpicias hinc & indc, nifi quod neceffe
fuerit. Rifus & verba inutilia penitus deteftare, quia
coram domino maieftatis cum metu 8c reuerentiaaftare1
debes. Verba Pfelmodiæ diftinde & intégré pronuncia:
Nonleuiter.difcurraspercborum> necantefinemhora-:
rum exeasnifi oporteat. Priufquâm incipiatur officium, fi
potes proeuenire, ftudeasytcortuumadaiiquamdeüo-
tionem fit exercitat.üro.:ideo enim fumüs defides 8c tepidi
in diuino officio, quia ante non fumus aliqjladéüotione
exercirati, vpde&eXimus.lîcut 8c intrauimus , frigidi&
diffoluti corde. Studein ipfoinitio cogitationes vagas
abiieere, 8c intendere his q.uaspfalluntur,alioquin poftéa
tumukusearum vix poteris euadere. Poftofficium etiam
ftudeferuareindcuotionequamconcepifti , nec ftatim
effundas te ad inania. Siautemnonhabesinterius deuo-
tionem,(altem conferua difciplinam 8c morumgrauita-
tem humiliter exterius, propter reuerentiam D ei, 8c aliis
in exemplnm. Auguftinus in régula : Orationibus inftate
boris&temporibus cohftitutis, in oratorio nemo âljiud
agatnifiid adquodfadumeft, viide & nometi accépit.
Benedidusin régula; Vbique tredimus diuinam eiïe prç-
fentiam, &oculos Dei inomnilocofpeculari bonosôc
malos, maxime tamen hoc fine ali qua dubitationé credi-
mus cum ad opus.diuinum aififtimüs,ideo fémpér memo-
resfimus quod air Propheta: Semite domino in timoré.
Etiterum : Pfalliteiapienter. Etiterum; Inconfpeduan-
gelorum pfallam tibi. Ergo confideremus qualiter oporteat
inconfpedu diuinitatis 8c angelorum eius affiftcre,&
fie ftemus ad pfallendum, vt mens noftra concorder voci
noftræ.
C a p . V i l .
. Ouomodo fefrater habere debeat iti dor mit or io.
I N dormitoiio efto quietus , ne aliaüis per té inquiété-
tur, fiue orans fiüe dormire Volés. Quotiefcunqj euigi-
laueris ftatim occürrat tibi mèmoria Dei cum gratiarum
adione, quia ipfe vigilat filper nos quando dormimus,vt
cuftodiat nos.Quando dormire vis , prias intendcDeum,
orando vel meditando de D e o , vtitain hac occupatione
obdormias,& tune fomnuserit tibi dulciof * 8c euigilabis
deuotior, & Purges alactior, &faeilius redibisin eandem
deuotionem in qua ante {pmnum fuifti.Et licet dotmien-
ti non effet imputandum quod nefeius fecit vel patitur,tamen
indecens eflet religiofo homini, ita totum obrutum
effe fomno ficurpecus, ôciaceredifiundismembris , 8c
manibusinfinumretradis, cum propter hoc totum maxime
veftitidormiamus,fimuscindi,vtnon habeamus
facultatem circumducendi manus hac 8c illac in nudo
corpore,& vt màgis parati fimus ad orationem. D e quantitate
autem folemni hoc teneas, fcilicet vt 8c membra &
fenfusex quiete fomni reficiantur, & e x nimio temporè
fomni corpus nô reddaturpigrius , 8c animus tepidior, 8c
fenfus obtufior. Vnde Cato ; Nam diuturna quies vitijs à-
limenta miniftrat. Vnde Chriftusdormientibus difeipu-
lis dixit: Suffiçit, fui gite 8c orate, V bi fufficiemiam, non
nimietatem Apoftolis conceffit.
C a p . V I I I . ,
Qualiter fe habere debeat incapitulo.
IN capitulé non multum loquaris, nifi valde vt défit, &
hoc humiliter 8c man fuete. Culpam humiliter die , 8c
correptus valde manfuetèrefponde, nec exeufe te quando
corriperis.Si de confilio intcrrogâris, libéré 8c humiliter
die q> tibi videturexpedire, fi non concipit confilium
tuum, non fitcüræ, neevelis pèrtinaciterdefenderefen-
tentiam tuam,fufficit tibi fatisfeciffe confcientiætuæ. In
accufetionibus non fis anxius^rlic tamén quid fois effe fa-
élum contra regulam &ordinisinftituta, fine odioalicu-
ius, 8c verbis manfueds, 8c vultu placido, 8c quod nèfcis
nonteneris. Noli opinando accufare, quia opinio fiepe
fellir,ille qui tibi dixir quæ ipfe nefcis,dicet per le fi verum
eft,&fi præfens non eft,tunc nec tu potes probare,cùm te-
ftimonium nonhabeas.Nongraueris pro accufetionibus
tuis, fed tantum humiliter die culpam tuam fi verafunt,
vel parua,quiamaior confufio tibi furget fi procaciterte
exeufes, quam fi humiliter confitearis, fi vero gràuia ef-
ferrt,&non vera,maxime quæ poffent alios Icandalizare,
tune humiliter petita audientia,indica eis paucis verbis 8c
modeftis quod nén fis tibi confcius de quibus accufaris.
SeruusDeinondebetconfufionem ab hominibus curare,
vbicônfcientianonaccufat coram Deo,led fuftinere
patienter quidquid voluerit eum Deusfuftinere.
C a p . IX .
Quod libéré debea tfrater dicere culpam juam.
COnfuefcevbicunque à fuperiore corriperis, fiueiii
capitulo fiue extra, quod ftatim fiexis genibus dicaS
culpam tuam.Hæceft lex an tiquareligionis.à fanélo Fran
cifco&aliis fan élis trad ita. Et tu debesftudere vtficut tibi
ordoàfenioribus tuis tradituseft, ita etiam & tu tradas
eum- pofteris tuis quantum in te eft verbo 8c exemplo,
necaliquamnonbonam confueiadiném inducas vel di-
cas,necaliqûambonam& vtilem confuetudinem inné-
gligentiam & in curiam dilabi permittas, in te ipfo&in a-
liis in qttibus cum modeftia potueris perfuadere ; quicun-
queenimaliquod exemplum relinqüit âliis fiué malura
fine bonum^ particeps imitatorum fuorum etit infuppli-
eibfiueinptæmio. Efto femper fub tali redore 8c magi-
ftrojvel fi talem habefenonpotes, tuipfe tibi magiftere-
fto,fic ftrenuus,vt ad hui us lormulæregulam viuere tom-
pellaris,&in nullo tuæpropriæ voluntatis liber rati félin-
quaris, puer enim quidimitritur voluntari fuæ,puerili la-
feiuia confudit matrem fuam, id eft,religionem. Et fi quis
contrarium lalciuiæ doeere arguendo præfumpferit, fin-
gu làris fuperftitionis improperium fuftineat, 8c quafi qui
nduUmordmem&infolitum' morem inducerc velit> vt
delirus&Vanusirrideatur, 8c onerofiisfiat omnibus, 8c
Earn quam témetarius indexaliorum aâuum, perlecutio-
nes amariffimas patiatur, hic qui defiderat-religionentad
ftatütumdebitum reformate. Nimis enim remiffutn regimen
nutrit vitia in fubditis,&religionem co nfun dit, id e ft,
ipfefibiquitaliseft damnationemacquirit. Sed peruerfi
necvoluntcorrigi, nec patiuntur alios ^pùdfe fieri me-
liores, 8c fi quis contrarium eisfecerit corridendo, fingu-
larisfuperftitionis improperium fuftinebit.Wéc hoctime-
atur, cum nullus fandorurtifingularis gloriæfe.âus eft in
coelo, nifi qui inter hominés hic ftuduit,effe in fanâitate
vitæ fingularis. Vnde ficut mali non dimittunc confuctu-
dines fuasnoxias propter nos,fie non oportet nos bona 8c
vtilia
vtiliaftudiaabijeere propter illos, quia fi volunt ad vitaml
æternamperuenire, oportet eosnobifeumvitam Domini
non (uam ambulare. Nam qui leui flatu deiieitur, quo-
modoftabitàvento maximætempertatis?Semperaliquid
tecum fer in memoria quod deDeo rumineris cogitando,
dementis tuæ intuitum lèmperin eum defigereftude,
ficut docet Propheta ; Prouidebam Dominum in con-
fpeélu meo femper, quoniam àdextriseft mihi nccom-
mouear ; 8c ex iacrarum feripturarum deuota leétione,
fedulaoratione, & bonarum a<ftionum humili executio-
ne, Pfal. Qui hominibus placent confufi lunt, id eft, qui
placerevolunt nifi præueniant faciem Domini humili
confeffione , forti làtisfaélione , 8c feriofe emenda-
G A P. X I I .
De difeiplina Çeruandàin menfa.
IN menfa noli hinc inde refpicere, ita quod nefcias qüts
inlateretuo fedeat, vel quid faciat, vel quid corani fe
habcat, tibi foli intentus efto & D e o , velleólioni. Cum
dtfciplina comede non cum impetu , quafi non pofiis la-
turari, nec effundas te totumfiipercibum ficut canisfe-
melicus. Necvageris oculis.deinquieto.corde circumlpi- ■
cias quid fit in menfedulc-ius, nec tam quaeras fetiare ocu-
lum quam palatum,fed cum gratiarum aótione fufficiatti-1
bi quod haberepotes, defemper velis penüriam aliquam j
fuftïnere quam abundare. Nihilfpernas quod tibi appo-
nitur,necindignerisfialiquis defeélus.in condimento vel
fale vel coélura, fed cogita quod multi meliores te multo
vilioribus & paucioribuSlunt contenti, qui quod tu abij-
cis,prqmagnisdelitijsacceptarent. Paupertas Chriftife-
miliaris arnica placear tibi in omnfbus ,ipfem pro fummo
nrnDriiomnlpAprpin manC« .'« ..'n - r •
Quod libenterfcruiendtunfit admiffas.
A- D miflaslibenterminiftra,quia hoceu officium an- ________ ___________H H
Z ä geli cum , ipfi enim domino/uo vbique deuotiffi- 0rnam invtenme
mimftcant. Juhoc minifterio multiplex fiuftus eft, filibus,inlibris,in*dificiis & in omblbtMTitE ’ Atten-
primoboniopetisexetcitiumeft, fecuudo 9pus d u n . dequamhumilesgeftuspauperesinmoribusha'bent qua
tameft , quiaproxtmumpromouensmbonoi temoo- fupplexrefponfum.quampauidumauimumhabeut N6-
pus deuottonts eft squiaOeo appropinquans | oi:at.one: quam audiatur de te aliqua querimdnia pro aliquo defe-
quattoopusangelieumea, cumquibusibt Deo prüfen- autuo,velcibi,«ldeviiivéftitu,reputatteindienumet-
ttmmiftras ficut lilt. Ex.ftocettam familiariores erunt ti- iähisqushabes.quiadefeausexterioterefeitinauEmen- i
blfanaiangebiqmaeotumcooperatoresibt.Etbocuqn tumgratiipinterioris,&indiuitijsbon*eonfcientildcó-T
iolumiacetdoscuimimftiasipccialitettenetut orarepro uerfo.exteriorabundantia interiorem inopiam eenerat •
te.led&omnescircunftantesquprumvicesgeiispmoto- Demenfiiraverocomcdendi.difficileeftcertamdarere'
ta eccleiiavblque tertatum, qutatu,genS vicem omnium gulanli nifi Tt intet iftaduo medium teneas, ne ita patum!
! bdelium,quidominoiuodeccel.ovenientl,cumdeuotll- ; comedas vtin viribus deficias,dc ä com muni liborefrän- i
fim^gtatiarumaiäionedebeientmmiftcare.fi poilentad- garis,&itetumneitamultum comedas feu iumas vtisóft
elle.Etvix potefthetiquinahqualpecialisgtatlaremuucr cibuth non poiEsorare & legere, dèagilisefliadea uua;
W W W v ' ‘'Df. 'S'Wj.uoteüdipenttrnfonftmt expediunt. Interifta propriaexperienttameliorrttagiftra
adllludiacratum,quomhiilanéliusnecmehuspoteftefr eftcumdcuotavoluntate. °
|fe in caslo& in terra , 8c quod eft quodammodo praeci- ,
puumindieiumdiuinjedignationis&diledionisadho- C a p - X I I I
mineqï.Nihilenim minus videtur Deus’fecere in eoquod
quotidie.decoelodignaturdefeeudetefuperaltare^uam DidifimioneUirii,
cum de ccelo delcendcns humanam nauiram homofa- ,
flusaffumpfit. Etideoreiiquirnübisin.-bocmemoriale T TIrmtiviciniuseft.cum non poteft medium euftodiri
rocmsdileótiomsluxad nos & quaf. quodamcompen- : V ,n „,iniftra„do corpori neeeffaria,« puta'dè fomno
dioomniumbenenciornm fuorum memonam,fei. incar- ' & de aliis qutevult corpus, iiex bono volnntatisferüore
natioms,redemptionis,glor 1 heatioms, certificationis, at- neceffuaci corporis aliquid amplins interdum fübtrahi-
queeommfiguraniincluht, ficutparethis qui diligenter tur,quamfiexteporecordiscarnisvitiä,quafifnbdifcre-
confideranthmusfacrameMunftjrutionem, celebratto- : tioHispallio,inpinguatocorporentnriantnr, iuxtaillud:
nem, Hi. percepnoms ftudum. Vnde falubre efteisfe- Melioreftiniquitas-viri qu*am mulicr benefaciens- hoc
|pc commumcare.qut cumdeuotioneßcftudto viutututn, ef t , Melioreftqui per «riefte deftderiumaccenfus’ cär-
I dcculrodiafui, nonfolumamagmspeccatisfedetiama nem.etiamnecefläriafibifubtrahendo affligit qtiamqui
I leuicactbus verbot um, operum & cogitatronum &ad h o c ! per carnalemaffeaumrefolums, per omnia qutecdmmo.
! ttudentaptare. LtcetemmommtemporedebeamuseiTe |dafunceiratisficereintendit^rdicitAuguftinusdefpirif1
1 folbctudeomnibus quas bona fuut,tarnen maximeeon- 1 ru&änima,vbiaccipiturvirfpiritus,mulierverocaro Er
uenir cum ad fufcsptionemChnftinosprsparamus.vel | liccthoc bpnum fit&aptum ad profeSum (piritualem
fufeeptumnobifeumhabemus. • . t .
Quodfape debeat confiteripeccata fua.
SÆpe confirere, ad minus ter in feptimana,& fimplici-
ter,ficut angelo quilecrcta cordis tuinouit, non ob-
ducas velamina excufationis , velalleuiacionis , nec implicite
vquod cpnfeffor non intelligat quid notes, fpecifi-
caei quidfeceris : hiftoriasautem 8cfe<ffaaliorum nolire-
citare, vbi non eft valde necefle. Quidam folét longas hi-
fiorias recitare ad fingulos articulos. Quod recolis te fe-
cifleà tempore à quo maxime confeffus es, dicas bréuiter
8c pure, & noli longum tra&atum texere cuiufdam gene-
ralis 8c affirmatiuæconfeffionis, quia generatur tædium
confeffori j ifta enim in oratione cua poteris. Deo confite^
ri quotidie,&defe<5fcus tuoseiexponere,quos lentis in fin-
giilis virtutibus, & ab eo remedium irfilerationis poftula-
re.Parum etiam valet confeffio, nifi proponas tibi de cæ-
terocauere quæ confiteris,& frudeas te emendate;
tamen caure hoc faciendum eft, ne corpus deficiar in via,
antequamadmetamperuehiat , &vtpoffic fequi con-
uentum fine murmure, 8c communem ordinisrigorem !
cumcæteris. Quiaquipoft te venient adordinem, non
attendunt quid ante laboraueris, fed folum refpiciuc qualiter
eis exeftiplum præfers in præfenci,in laboribus, in ci-
bis,in vigiliis & inaliis obferuantijs ordinis,in quibus fibi
volunt luosfeniores præire ; aliquando fcandahzanturin J
ipfis,& imitari eos incipiunt parcendo corpori plulquam |
expediac, non enim accendunt quid incus boni promoue- l
tint,fed tâtum quid exterioris rigoris oftendant.Deuotio-j
nem Deo debes intrinlèeus> bpnum exemplum proximo
exterius; Vt ergo vtrumque congrue poflisexhibereidifîl
credo necelferia eft, per quam & corpus prudenter cafti- \
ges,neAduerfusfpiritumrcbellec, &rurfum diferetefo-1
ueas, nefubfercinacorfuat i 8cfpirituaiempro- I
feétumprænimia debilitate im- 1
■ pediati
C ap, X IV