Gtntf %,
D
I bid:
Galat. 4.
Gmef i.
NicoUtCabaßU '
noftraferuilia funt.Libertas porrö & regnum,ad quod fe-
ftinandum eft,quomodo feruorum pramia emnt? neque
enim regno digni apparebunr,fi nihil nifi feruorum virtu-
te m praftiterint.Sicuc enim corruptio incorruptionem nonpof-
ßdibit, oportet autem corruptible hoc induere incorruptionem, dr
mmale hoc induere immortalitatem: ita nec feruorum opera
' Etvcnitad monumentum Lazari,™:
quæfiuit,quos fermonum fuorum faceret,
pliifimaque bona in lingua oortans. beneficiiVpapnr;.,.v
‘ . I 'H y - F° r] ffefi lUm,Doferuum- i cem<I’ cominusemilit.Quanquam&procqijti voluiflfer
mMermm:filill“ uu‘m '■ & verbo I & numfolo & & c , &hiS maioraomnia opera-
« m omB.qujmobremmnmqncniqiiewramqui tusefl'et.quicoelumquoquehocmodocorididit. Vemm
hoc eius potenri® argumentum euidcns foilTet: illud be-
condmone feriu.ffiiumfeoftendere oportet. Quodeft nignicarisfBitindicium.quamdemonfttammsvenerar
formam, & freiem vnigemn indutos, cum hoc decore 8c ^ ^Artpre etiam a p u d in f L a v in f l o r S
elegantiagenitonnosfiftcre. Erhoc eft i|boD.eiomm ret,(parreseasnonAngebs,autArchanseliscommiL'fed
leruimteliberari, vereque hberoseile:quoffcudaeisChri- ■ ipfemetin carceremdpfren^ir
ltum dicere voJudle mtellige, cum dicit,fißm vos hberaue-
ru,vmlibmmfB.Liberatenita &quiferuietant,fibos Dei
efficiuquoniam ipfe cum ftt filius, & Omni peccato vacec,
Sc corpusipfis ,8c fanguinem, & ipiritum,& fuaomnia
communia tacir.Hac enim ratione nos & refinxi*& liberauit,&
deificauit,germanum,&liberum,&veniDeum
feipfumnobisadmifcens.EtficChriftum, qui Vera eftiuftitia.
noftrum bonum, fupra quam ipfa naturalia, facra
ccena ncmis fecit. Iraque & gloriamurbonis eius, 8c quafi
noftraeflentreaefeaai celebramnr.indeq; nominamur
difeedamus ha^c Phifeibpfean^omni
cjUAuuujtjuui 1C1.UIUUU111 uiuunu participes raceret, am-
pliflîmaque linguaportans,beneficiis egentium
domos intrauit.Qutn & çgrorances ficipfe adiens,manu-
què contre6taris,bonæ valetudiriireftiruit.Er oculos fecit
cæco natOjIurum illinens, quodipfe cum in terram fpuiffer,&
digito fubegiflec,fuftulit,& alleuit.Ef rfw/^ihquic;
& tetigit loculùm. Etvenitad monumentum Lazari,vo cetna: cnminnspmifir Omnnnnm £ ..„1.
0 »\r v*" Aiuuugcus commmr.'iec
ipfemetin carceremdefeendit. Cumq; captiuosnongra
tis,fed pretio recipere libertatem æquitas poftularet, fin-
guineperfoluto eos eripuit.Hoc modoinde'vfq; ad extremum
diem à pecCatis libérât j pcenam dimittit, & fordes
animarum noftrarum eluit. Etenim ipfe eft qui purgat.
Quod Paulus indica.ns,perfeipfum, inquit, purgationempec-
cator urn fattens,fedet addextram nraieflatis in exceljis. Propter
haïe &.niihiftrum eum appellat, 8c ipfe femet miniftran-^
tem, & à Deo patre miffum in mundum, vt miniftraret.
QiL°dq; præcipuum eft omnium, noninhaevitadunta-
xat, quando cum hunxysa infirmitate vifus eft, & yenit,
1 non vtiudicaret mundum, turn quæferuiiuntpræftitit,&
j quç Domini ftmt,abfeonditomnia:fediam eri.im in
* ***“ “ ■ • « «-uuiunportauenmuSjCumiis hinc
diicedamus , & ante coronas hanc Philofophiam omni
modo, & has nouas diuitias exhibeamus, nullo fuperad-
dito falfo numifmate.quoniam hancfolam ad protuerendum
regnum coelorum apportare po.iliimus.
Qdja enim premium ? quod pugna defunâiaccipere
debent, Deusipfeèft, neceiTarium videtur iàne, præmio
relpondere, & diuinos elfe etiam agones, Deumq; athle-
tts non foium alipten elfe, certaminumqueaulpicem, fed
f ?PIum 1,1 *Plls vimitismunerefbngi. Etita fine qui quæ-
rmir,cum præparàtione,&prçparationemciim fine con-
gruere. Sicurenim in has'terras nos mittensânihilnobis
recir,necexegit, quod vitra natüram eftet : fic ex his terris
nosdunittens.atq; ad Deumaddiïcens, nihilhoshuma
hn haoere permifit: led ad omnia quibus nobis opus fiiii
leaccommodauit.& ona»n^ fi«-«, ;ll,aÜ Ü Wm. - . -
r— i - - “ '»'-5 ‘.oi».^xi«tiu}w.piim.ipesimperant.Hocquip-
pe modo gerniano, veroque/egno fibiregnauit, ipfe fibi
ad regnum fufficiens,&ficrexit,quorum principatum ob-
tinuitjhilarior quidemin arnicos, feueriorin principes,&
maiore amore quam pater,& vt fe magis cognatiim quam_
membrum mem bris, & corde ipfe> magisneceflarium de-
clararet. Non timori cedens,non mercede capi fe patiens:
fedipfemetfibipotentiaregni fùi, & folus ipfe'fibifubdi-
tosobftringens. Timoré enim,aut mercede accepta re-
gnare,profeélo non eft ipfiimregnare:fed Ipës & rninç de
exa<fta obedientia accufandæ hint. Quemadmodum igi-
tur non legitimeregnat,cui regnare eft aliunde; fic neque
vere Deo feruimus,fi aliquo diftorum modorum fubie<fti
fiimus.
Qui^ vero necefle eratipfiimfincerilfimoimperioret
« Ä - S r a Ä Ä Offi^croneceflieraripfemfincenflimoimperiorafent,
a r é . f n c c <*ni m #»r»r fic - i i.. • - . a -. j <• r
nihilinfeotiofumreliquit Siueenim niorbumnuit ««aMniaatfijaUo}mneiiitqnoiMaoidpcifihoc
tmium noftrum,8cnegotium meAcmn^ca^n^ib- rra?* hicmoduseratadmiratiönedignimmus.) Conium
ipiè aftiegrotanrem venir,eumq-afoeäiifirQ &ra&n ram quippe vutm tenuK- Et vt verus Dominus eflét.
- r “ 0 . ^ ‘llvcmi’CUI,iq>aipeptuiuQ,öttaCtij
dignarus eft,&quibus ad curationem egebar,per fe illi minrftrauit,
dignatùseftScqmEusadcurationemeg^at.perfeillimij
icci;&ipfamcdicinaj8cdia:ta,8cquoacunquealiud
adlanitatem recüperandam prodeflet.ipfc feftus cft.
Smcrcfictiocft, exreipfa, 8c corpore proprio, quod de-
erat relarfit.quodquepro perdito reftituit, ipfe eft, Non e-
nim ynde finzit,ab eadem materiärefinxit. Sed illudqui-
denr iecit, pulnerem e tetia accipiens: pro altero aürem
luum ipims Corpus tradidit: vitamquereparahs, non am-'
mam m natura confiftentempuichrioremfäcit, fed fan-
• gumem fuum in cordainitiätotum effundens,fuamiplins
vitamipfe ormfecit. Tunceniminfpirauitfpiiirumvira
vt legtmus: nuncautemfpiritumruumnobiscomnuinif"^
noßru,clamantemabbapater.Si^üidem Sc cumluceopus
eilet, runcdixit,fiatlux, &faHatm«x. Sediftaranquaffl
ieruis.Nunc Dominus ipfe iUuxitin cordibm noftrii^uitmc
detenibrxdmtlumenßilendeßre^mli voxeft. Etvtiiroul
dicaro, pnoribus temporibus per creatnras hafee afpeaa^
blies genennoftro benefeciebat,mandatiique&legationibus
,8c legibus hominem regebat, partim angelorum
partimhominumreuerendorumvfusopera. Nunc citrä
admintftrum.ad omniaiemetipib vtitur. f
Conlideremusremaltius.Aaialuandumgenushumanumnpnangelummifit,
fed ipfe venit.Di&re oportebat
homnies qua de caufa veniffet, non itaque in regione cer-
,ra iubfiftens.auditurosaccerfiuitfed ipft oras peragrans
. «- iciuis mmiurauit, vlqjadmor-
, tem crucis.Et lie animas feruoru cepit,8c voluntatem nullo
admmicuto in poteftatem redegit. Huius rei gratia 8c
I ^ums,fcien#hocminifteriumeftecauflamregni,uflMiia-
intuit,faSusobediens vf^admorteTfi,mpr-
t‘m‘ »t‘mcrum:rropmquod&BmtxaltMnillum.Etlhks,
Propter quodipfe bxreditabitmultos, &forttitm diuidttIiolUfro
l<l^dtraiidttmmonm'dmmamfMm,&eumqu»rcputxt«s
ey/.Ptopterpnmam enim febricationem, Chriftus nature
noitr^Doininuseft.Propternouamautemcreaturamvolunrarem
fubegit, quod vere eftinterhominesrecnarev
qiiando arbitnum raridnis,&voluntatis libertatem, quje
hommemfeciunt.hicvinzit,8cfubaeftaduxir. Hinc,data
‘J l^ ‘ °’’‘mpotiJlMjnqtnt',inc<eIo&intena:velutnoimm
quiddamiibi accidifletanceftculamundi Domino,quoniam
cum cmleftibus etiainhumana natura commimem
Dommum agnouit. Quin&illud Dmidis,ngt,abitDm
JuperSintes,hot: regnum innuit,fecundum quod genres
concorporalesfunt, 8c comparticipes, vt Paulus ait.Nam
quod corpOnbus Sc animabus- fflmil 8c femel ita vnitus
eft, hoc non corporum rtodo, fedanimarum quoque j|U
voluntatum Dommum fecit, obtin'erque verefufheiens,
&mtegrum regnum,ipfeilludperfe,ficutanima corpus:
Sc caput membra gubemans.Reguntur enim.quihociugum
compleftendum exiftimarunt,quafi non cum fua ratione
viuerentmecvolhrate libera vter8tur.8itenim,w«ametumfaaut
fum gpud te.Et hoc eft alique odiffe. Sc perdere
J)e Vita in Chriflo Liber I Pi
animam fiiam,& qiiia perdit feruare, quandoita domina*
tafueritnoua creatUra,& noiius Adam omnimodis vete-
tem'oppreflerit, nihilque generationis , nihil vital ? ijihil
mortis,nihil veteris fermenti relidum fderit*
Etenim veteri quidem Adamo e terra corpus poag- ;
mentatum eft:nouus autem ex Deo, inquit, natus eft. Et
vtriufque vitie vtraque menfa teftimonium eft. lllam qui-
dem tellus fubmittitmouum autem hominem coeleftis de
fuacarne a lb Quare&cum diftbluuntur,illeiritejram
redit, ex qua prodiit: hie ad Chriftum vadit,vnde aftiim-
pttis eft, &Vterq; dighicati effe&oris fni finem congruum
facit. Qualis enim,mqm^terrenus,tales & terrenh&qualis cce-
kjlif, tales&cceleftes: nec propter animanji tantum, fed et1*
iam propter cprpus ipfum,nam & iplutn ccelefte,quomo-
do vtrumque ibifimul terrenum.Ec anima quippe in raa^
nibus habitat coeleftis : 6c cotpus.eft menibrum illius. Et
animam quidem non habet, at lpiritu viuentis plenum
eft,& poft finem prioris vit§,fcelicius vittit quam dici pol-
| fitrfiquidem neC vere mortuumeftomriino. Ait enimSa-
■ lomon,vi$/«/tf moriintc id fapientibuSa fed, injipientium o-
culis. Siclttenim Chnfusrefurgensexmortuis, tam non mori-
j tur3}norsilli vltra nondotninabitur: fic Chriftlmembra mor-
! tem non videbunt in aeternum. Quomodoenimgufta-
rent mortem,qu<e dcorde femper viuente pendent?
Quod fi nihil eft prater puluelttn quod videtur, nihil
minim. Diuitiseenim ftint intus. Vita enim vejlra abfcondi-
ta eH, inquit. Et thefaurus eft in vafe fidili. Habemus enim j
inquit, thefdurum hunt in vajisfictilibus. Vnde quibys qua
forisfunt apparenttantum , illilutumtantummodo cer-
nunt. Chriftus autem eum appamCrit, etiam ipfe pulr
uisfuk pulchritudine conlpicuus erit i'‘quando vt mem-
brum illius fulguris confpicietur, & fimilis erit foli, pari-
que ciaritate eordfcabit. Fulgebunt iufti, inquit,ftcut fol in
regnopatriseorum: regnum Patris Vocaris radios illos, qui-
bus ipfe fplendens, vifus eft Apoftolis,ipfum regnum Dei
qiiod vertit in virtute, ficut ipie ait his, qui eum viderunn .
Fulgebuftt aUtfem&iufti in die illovna ciaritate, & glo-
riarhis quidem fufceptipne,ipfo autem communicatione |
micantibus. Panis enim hie, corpus hoc, quod hinc ab j
hac rheftfa eo portantes venient, hoc eft, quod fuper nu- ;
bes tunc omnium oculisconlpicietur,prientique & oc-> i
cidenti inftar fulguris, punfto temporis pulchritudinem ;
fuamdemoriftrabit. Gumhocradio viuunt fattdti, & a
mortuis lux non recedit: lumen enimiuftis femper adeft,
& ad vitam iliam hoc illuftrati perueniunt,quo cum femper
fuerunt, ad illud tunc currentes. Quod enim cuiqQe
tunc refurgentium eueniet, vt ofla, & partes, & membra
cum capite ad integritatem corp.oriilluftrandamconue-
niant,hoc item Ghrifto Saluatori,communi omnium ca-
piti continget. Etenim fuper nubes tantum corufcans,
propria vndecunque membra recipiet, Deng in medio
deorum,fpeciofus fpecidtbrum agminis cory^huxs. :
Et quemadmodumoneraelata,vinculis pohibentibuS
diruptis in terram tendurit, mediumque locdm, feu Centrum
ftatim petunt :fic &:corpora fandorum terra affixa
funt ilia quidem,& corruptioni alligata, tyrannidi fubie-
£ta manent:& idcirco ingemifeimus, iriquir,inh6c habi-
taculo. Cum autem libeitaS affuerit>. impetu incredibili
adChriftum ferentur.vtpropritim locum recipiant.Qua-
re Paulus oftehdens curiumillumcohiberinonpofle,vq-
cat rapeum. Rapiemur, inquit, in nubibus obfiiam in Chriflo in
aera.Et Saluator ait fe illos fufeepturum. Tunc, inquiens,
duo erunt in agro,vnus apmetur,& alter relinquetut. Illud fi-
i gnificans,nihil efle humanitm, nec in ipfis fitum,vcmora
locus fit aliquisrfed ipfe trahet,ipfe rapiet, qui non poteft
fenfire tempori. Sicut enim ab initio non exfpedauit, vt
qusreretur:fed ipfe aberrantes quaefiuit,demonftratoque
itincrc, deinde ambulate nbn-valentes, ipfe filblatoS in
humeros portauit,& labentes ueparat ^&inef tes cortigit,
& abfeedentes aduoeat, & omnino de falute illis inftare
non definit : fic ei;iam tuneextremumeurfum adipfum
, currentes,ipfe excitabif, 5c volantibus ipfe alasfaciet. Ideo
8C aquilas nos nominafad corpus «^ongregatas. Vbicuth
que enim erit corpus, inquit jillic congregabutttur dr aquila. Etenim
a menfi a'd menfam venient, ab abfeondita adhuc
i BibliOth.Vet.Patr.Tom.l4. . ■ ,
ad.manifeftam ri-pane ad corpus. Nuncenim panis illis
eft Chriftus, adhucvicam humanam viuentibus, 8c pha-
fe:tranfeunt enim hinc in coeleftem ciuitatem. Quando
autem mutabuntfortitudinem, &aj[ument pennas ,fiue aquila,
iuxta Ifeiam,cunc ipfi corporià velamentisnudoinfide-
bunt. Quod fignificans 8cB. Ioannes ait, videbimus euiiific-
uti rii.Nec enim panis Chriftus eftillis,quando vita in carne
iam finem haberirieephafe iam manentibus. Corporis
autem pafli figna multafert. Etenim cum ftigmatis cer-
nuntur manus:8c veftigia clauorum pedes habenr : 8c no-
tainfixa in latus lanceæ adhuc extat.Hæc coena ad corpus
illudfertsfinequaimpolfibile eft illud adipifei, perinde
atque erïïtis oculis lumen intueri.Sienimnonhabent vitamin
feme tipiis , qui hanc coenamnott coenant, quifim-
mbrtalis eft,mqrtuorum membrotutn quomodo poteft
eflè caput ? Vila eft enim menfevirtus : vnus qüicoUui-
itiüm in vtroque mundo apparat. Er hoc partim quidem
eft thalamus : partim ad thalamum præparatio ; partim
fponfus ipfemet. Vndé qui non ciitti his donis ad vitâm
hinc abierint,nihil confeqUentür.Quibüs aütem gratiâm
accipere,8c feriiâre contigit,8ciîî gaUdiumDomini fuiin-
trarunt, 8c cum fpOnfo in cubiculumnuptiàle Conueile-
runt, & aliisperfcuirifuntincoena deliciis , hop tuilCea
adipifcentunfed quod apportantes Vetierunt, Chrifto
Confpedo liquidius fentient. Ëchæc eft ratio, fecuhdum
, quam regnüm coelorum intrâ nos eft.
loan. 6.
ltan.61
D E V I T A I N C H R I STO,
L IBER Q VIN T VS.
Adfacrorum, diuinor unique myjlertorumabfolutionemaitare
etiam necejfarium ejfe.
Àcrorum myfteriôrum vis 8c ratio hçc eft,
&ad veram vitam. huile in modum nos ex-
coluntpræparantqv Cæterum quia altare
omnis iniriati6nis,ôc confecratioftis priri-
cipium eft, feu fecrà coena vfurpanda, fell
vndio accipienda, feu {àcrificium faciendum, feu quæ in
baptifmo pracipua participanda fint, fi infiiper deipfo,8c
ri tu quo confecratur, compara turque j pro virili noftra e-
gerimus, nihil nos vel curiofiim, vel fuperuaçaneum fe-
ccuros equidem exiftimamus. Perfeâius auteir. condi-
tionemeius explânabimus, fi canquam de myfteriorura
bafi,autradice ^aut quo alio nomine appellari debet, dif-
feramus. Quare 8c quæ cônfecratoris manibüs fiunt, 6c
quibus àltare conftet,indicemus:omnibufquenrdine ex-
pofitis , fingula deinde quid occuitæfignificatiônis ha-
béant,inquiramus.
Primumhierarcha, feu EpifcopUSbrachia, ÔC corpus
reliqitum linteatus-,8c çinftus , Deoiuper hümo ( qüàn-
quam non nuda ) fè proftemit, precatüique vti ftüdiofuo
propofitumaedefideratum finem cônfequatutj, ad ope-
ram refurgit,pofitamquemenfam prehendénS, ëartl apte
lo cat,ac ftabilit: non id tantum aliis ihbens : fed ipfe quo-
que marius admouens. Ita fixe loeatam vbi calidaabluit,
cuniprecibus, vteanohfoluni fotdesapparentes, fed etiam
conragionem à dremonibus illi aîperfam purgandi
Vim habeat, hjox eandem vino nrira optimje, 8c oleo ro-
faceo,ytarbitrer, perfundit. Secundum baec facrum vn-
guentum adhibet, vngendoqüe crucis figuràm tèrriüm
exprimie, ac Deo cantictim illud propheticum, & cele-
berrimumaccinit. Poftmodum candido illamlinteo ob-
uelat, 8C ftragùla vefte pretio Ù. exornat, aliaque lintea fit-
per iis expàndit, qtiæ quidem facro vnguento, quemadmodum
mënfa, delibuta, 8c a,d extremum menfe fuper-
ihieda,facris tabulis proxittie fubeflè oportet. Hac caeri-
monia fiindus lihteo fe exuit | indittuique ftolam hierar-
chiCam in vicinam àliquain facrarum ædiüni egreditur :
vbi acceptis faniftorum martyrunioflibus, ad hocipfum
parais, 8cffiper altera altaris tabellarum repentis, in quo
Venerabile donum colle cat, 8C operiens , quibus illud
X i opërit.
Màtth.l$.
LUCê lÿl :
$