tum valet varietas a&ionis : vt nunc homo orct, tiun c lésât
doriëcâffeôtum aliqhem cPncipiat, 86 cogat fe in his
operibus quibus maxime attædiatur. VërUm fi-homo
ftrenuus& lèuerus Sc benignus fiieiit in (uis deuotis ex-
ercitiis& lànâixoperibus, &diutn$ le perlèueranterin
tali bus exercitaueiit, iam tandem incipit lperare,& affectum
charitatisincipitdilatare, &quodammodo æftua-
re adDeumvt quart fine ipfoviuerenort poflit coartatus
defiderio loluendi & eflè cum Chrifto. Et hicefttertius
gradus charitatis de qua acédia fiiperatur. Triftitia au-
tem mala eft duplex Didtur enim quandoque triftitia
generaliter, prout eft circa omnem päffionem, & tunc
valde difficultor comprehenditur eiusorigo. Alio modo
eft quidam torpor Scgrauitastædiolà in fpiritualibus, Sc
tune poteft comprehendi lub acedia, & contra éâm af-
cenditurper gradué; charitatis Dei. Nam aâus charira-
ris eft gauaium. Rémedium contra trifti tiam fi eft ex de-
Iperatione memoria benigmtatis Sc milèricordiæ Dei&
intuitus beneficiorum eius. Item quod homo fitliben-
ter inbonafociétatë, vbi denuo de Deo loquuntur vel
materia Ipirituali. Item illud lacobi: Triftaturaliquisin
vobis, oret aequo animo &plàllat. De bona triftitia £àcis
patet ex didüs dç cômpùnâàone.
Ç a P v t L X IT .
Afcenfioms contra vanarn gloriam ixtinguendam.
COntra vanarn gloriam nulla virtus eft Contraria, id-
eoque per nullam virtutem poflumus contra eam a-
feendere vel gradus àd deuincendum ordinäre. Iplà e-
riim magis ex virtutibus gènératur, ex bonis operibus
operatur. Iplà enim primo pullàtin carnalibus , inve-
ftibus, üi paren tibus, in dignitaribus, Sec. Et qüem
hoc modo luperare non potuerit, per humilitatem fup-
plantat. Quocunqué proiëcèns hune tribidum lèmpçr
liât aculeo re& o, quicquid fèceris quicquidegeris, rpfe
le immilcet SC cor tutim ad vanë^ gloriandum inftigat.
Filiæ vànæglbriæ funtlèptem, fcilicet inöbedientia, oOn-
tritio, iaéfcaritiai hypocrifis, pertinacia, difcôrdia, nouo-
rum prælumptio leu inuenrio. Itaqüé& fi non habê-
mus aliquam Ipécialem virtutem qua vanarn gloriam de*
bellare polfirhüs, afeenfionès tarnen maxime contrâéâffl
,funt neceflariæ. Sit igitàr primtfsgradus & afeenfus con-
tra cam vt homo diligenter & ïumirfô conamine ftudeat
ne aliquid gloriæ vànæ intentiorie incipiat, vt euftodiât
o s , neloquatur vndelaudëm âcquirar, præcïpuetali in-:
.tentione & præcogïtarione. Similiter caueat talia opera
agerevnde fingulariter poflit laudari Vel âpparére, Sec.
Iftum autem gradum faciliter alcendit, fi ftudiolè in cor-*
deruminauerit, quod quicqnid tàli iutentibne incepe-
rit & peregerir, quod non lolum nullum præmiumrad-
piet, led & poenam mâgnam habebir. Vnde diligenter'
recogjitat'illud r Amen dico vobis rèceperünt merfcedém
fuam. Sed &: illud PÉlmi : Q^oniam Deiisdillipauitôl-
fe eofum qui hórnimbus placent , confufî fiin t , quoniâm
Deüs Iprëûif eos. Item fi adhuc hominibus plaCèrem,
Chrifti lèruusriorielïèm. Secühdusalèenfiiseft quod
fia it ‘hômo cauét ne bonâ luaagatvtvideatùr'vel appa-
réât hominibus , irafûmrho ftüdio caueat ne le vanà gloria
inrnedio adiungat 86 fecrificiummaculer,Sc quod homo
'iemper ftüdeac ilia amplédli in quibus deprimi vel
vihpenm poflit, & almcïat‘ómnia ilia in qüibuspofllt I
riri gloria & honor. S ed& ip là varia gloriàyt ab hóe äl-
cenlu deceptorie trahat, frequenter non violenter, led
rräüdülenterhominemdèüciî^ id eft, aliquândô fiigge-
riraliqiiod magnum arripiendum, n ô iî ïiltèntiqhé glo-
riæ, lcdzeloDei. Verbï gratia :Sufcipere officium pnedi-
cationis,‘ prcsbyteratiis Vel diäconatus órdinem vt póf-
fit domino animas luçrari & aliis formam praebere vitæ
exemplaris , led eftapperitus vanus 6c repéllendus. Nam I
co ipfo homo ad taliaîndignus efficitur j fi ex appetitü ad jj
taliaafficiatur. Vndê Beatus Gregorius : Sicutis qui iriui-
tacus renuit, quæfitus refiigit, eftlacrisaltaribus admo- {
üeridus , fie qui vin o ambit vel importune Cc ingerit, eft
procnldubioremouendus. Vide notabilecxemplumde
quodamhoc mórbo deeppto, invndecimolibrodeln-
ftitutis coenobioram Gafllani. Tertiusafcenl'uscftaltus
&riönhaulriadeum alcendunt. Eft aütem quando homo
vanitate iam fiiftlâta& d eieâa, adco diligit abieólio-
nem & delpeólum mundi i vt nonnupquam coram mul-
titudine aliqua faciat vel agat quæ font adignominiam
milerabiliter confummatam ex amore abicctionis 6c ap-
petitu igiiominiæ.
C a p v t L X I I I .
De defcenjtonibus contra fuperbiam debettandam.
NVnc vltimo ad thronurir, vbi fuperbia fibi lèddn
collocauit, needle eft afcenfionès dilponcre & inde
ipfam fuperbiam vitiorum reginam ad mddum Ieza-
belreginæ deorfum praecipirare. Oportet autem contra
eamalcendere per gradus humilitacis. Quorum primus
eft, quod homo in veritate cognolcatlèiplumelîèinfir-
mum inopem boni, vitidlum, & fi quos alios habet defè-.
<ftus,& non eleuétlê luper fe.'Qupcl fi interdum tentatio-
nè viélus fecerit/eipfum redarguat & caftiget.
[ Sed ab ifto gradu retrahere nititur alcenforem duplex
fiiperbia, videlicet caiflalis & Ipiricualis. N am car-
nalis hominem dedpit & fiiggerit ei quod fit melior
quameftin veritate propter feienuam, propter diuitias:
propter parentum dignitatem vel quodcunq; huiufinodi,
Sc non permittit hominem lèiplum Sc propriam vilita-
tem in veritate cognolcere. Signa autëm per qua; iftam
carnalem fuperbiam in te vel in alio poteris agnofeere,
fecundum Calfianum funt ifta. [ Inert: primitus in lo-
quela clamor, in taciturnitate amaritudo, excelfiis & ef-
fufus in læticia rifusirrationabilisinfeueritare trifti tia, in
reprehenfione rancor1, facilis in lermone, verba paflim
fine vlla cordis grauitate erumpentia expers omnis pati-
entiæ, charitatis aliéna, audax ad contumeliasirrogan-
das, adtolerandaspufillanimis,adobediendumdimci-
lis, ad r ecipiendam exhortationem implicabilis, ad relè-
candas luas voluntates infirma fèmperque fuas diffini-
tiones ftaruere con ten dens, incapax confilij effeóta, id
eft, in omnibus fitöpotius credit quam feniorum confi-
lio. Vt autem hanc carnalem fuperbiam deprimens ad
pritnum pratdiiftumafcendas humilitatisgradum, necefi-
le e ft, vtprius humilitatem veram firatrrbus tuisintimo
cordis êxnibeas affeólu in nulle* acquiefcens eos lædere
vel contriftare. Item vt continuo te exerceasinhumili-
bus operibus Sc defpedis offieijs, vt puta in coquinæ lèr-
uitijs vel nécertarijs, domum fcopando vel Icutellas la-
uando, humili& abiedlo habitu tanquam pauper in cédas,^
Sec. Ifcm humiles mores & verba habere, nouifli-
mum locurn eligere, vocabula iaëlantiæ deuitare, ficut
vocari rabbi Vel Domine, &c. Sc nihil omnino iaólan-
tiæ proponére.Itemhoràm mortis noftraz lèmper ante o-
culos habere. Htec& his firnUia cumin conluetudihem
venerint, mentem ad humilitatem inclinant Strimorem
eius deprimunt. Eft autem alia luperbia Ipiritualis quæ
mentem intumelcere facit, Sc lupra lè eleuat quart de
multis luis virtutibus8c magnis meritis quæ fibi attribuit,
vél lè Ipiritualiter habere gloriatur, vel fibi a Deo vel pro-
ptërfuamérita data arbitratur. Et hæC eft multo periculq-
;üor quam vitia carnalia. Nullum eftaliudvitiiim quod
itaomnes virtutes exhaurit, cundlaqueiuftitiaaclanëli-
tate hominemIpoliat atque denudat, quemadmodum'
•hoc luperbiæ rhalum & in virtutum iam Faftigio collóca-
tos,graui(ïïma ruirïa%iicete ac trucidare lolët. >Sed vt et-
iam hunc tumorem interdum déprimas & ad præfatum
humilitatis gradum afcendas , debes in omnibus virtutibus
in omniprofe6tu,in omnibus bonis operibus ex toto
cordé, SC ex lententia dicere & fentire : Non ego * lèd gratia
Dei mecum;&gratia Dei lurnid quod lum,&Deus eft
qui' operatur veile Sc përficere pro bona voluntate. Item
diïigënter corifiderare propriam vilitatem,diligenter per-
pcndere,quod bona mentis tuç non funt tua,led Dei don
a ,^ de ipfis rationem redditurus fis. Mala veto tua, iplà
funt
funt tua,,& pure mala Sc ex pluribus circumltanrijs'gra-
uia, & grauiinmislupplicijsdigtta. Bona noftranon liint
pure fiona, led multipliciter impcrfedla^ Negligentia, te-
piditas, hypocrifis, Vana gloria, &c. adeo fiepe bonano-
ftta coinquinant,vt&nobiSparum lint meritqria,S£ Deo.
minus accepta.’ Item debes frequeriterfuperiores Sc me-
liorcs te attendere, tarn homines quam ipfum dominum
Ie Him G hriftum qui ait:Difcite a me quia miris fum & hu*
milis corde,vtficaliorum comparatione vilelcas tibimet-
- pfi. Hsec autem Cum homo diutius a6Utauerit, & in his
diutius fe exercuerit, incipit feipfum qualis eft,in Veritate
agnofeere. Verum fi affe&uole le in his exercuerit, &per-
feueranter in eispermanlerit, ex tunc ii^ipitaffedumin-
duere,vt qualemiplelecognouitvilem,inopem,&c.in
primo afeenfu ytalem etiarn, imo potiusviliorem quam
meliorem, nifi inde fcaridalum proximo ofiaritr, defide-
ratfeab alijs reputari »quantum in’ipfq eft. Ethic eft fe-
c'undus afcenfus &.fecundus,gradus humilitatis. Tertiüs
verb gradus Sc afcenfuseft,cum homoper humilia exer-
qitia Sc veritatis cognitionem talem induerit humilitatis
aftedtum, quodetiaminmagnis virtutibus&fublimibus
donis non extollitur & nihil fibi ex ipfis blanditur, totum
eid quo omniabonafuarecipic, refiindens &inij^egtum
reftituens. Talis fuit humrlitas Chrifti talis etiäm’efthu-
militas Angelorum & Sanctoi€m in gloria.
C a p v t L X 1V.
Incipit quartapars dedefeenfiombmJpiritualibuSyqua funt in
duplici differentia.videlicetad feipfum &
Vdiftinunc b homo defcenfiis quibus delcendifti,id
* e f t , audiftf qualiter afeenfiones in corde debeas dil-
ponere, 8c quibus exercitij s& gradibusafeendere, quo-
modo per dcubtam otationem'debeas-diuinum auxilium
irhplbrare,quale qiioque fis præmfum recèpturus.-Ethæc
lunt iîla quinque quæ tibi in principio proponebantur.
Sed quia diuma feriptura dç nis alcënfioniDUS alibi lo-
. quitur, dicens : Vidit lacób fcalameredlam, & Angelos
Dëi afcendentesScdefcendentes in ca., miraris forfitan
quomódo in his alcenfionibus Angeli viriVtique 6n«fti
dëfcendunt. Nam quod alcendunt non eft miràndum.
Quamuis auterifhoc non abfiirdc poflit intelligi, quod
etiamdpfi fanifti viri qiiamdiu peregrinantur , qüamdiu
prægrauantur in córpore quod corrumpitur, nori-ita pol-
funt continue &indefinenter afceridere, quin aliquândô
cörruptibilitatis pondéré grauati deficiaritin afcenlu , &
dclcendant ad tempus reiaxando exercitium Ipirituale.
Aliæ tarnen fuiit defcenfiones vtilës & ad propofituin
magis cönuenientes, quibus etiam verialcenfiires & viti
{pjrituales interdum pro tempore afcenfionesliias inter-
rumpunc Sc aflumunt fibi vtiles defcenfiones. Vtautem
breuiterhas defcenfioneycbmprehendas , duæ funt hu-
iufmodi defcënfiènes. ' Vna qua homo delcenditad lèi-
pfum. Securida qua delcendit adproximumj & hæcvtra-
que défcenlio eft tribusgradibusfub diftinda.
- C a p v t d X V . >
De primo defcenfu quo bomodefcendit, quantum ad feipfum de
* ; gradufuperioriad inferiorem.
PRimo igitur homo delcenditad lèiplum, cum verbi
gratia, aliquis in altiórialcetifii çonftitutus, Sc ad fub-
limioremgradnm pröuedlus,interdum tarnendefcendit;
vt lè perfedlius ininferiori gradu exerceat ^ ne lèmp?r lu-
pra afcendens negligens- amittat ,/qüod infèrius iam aC-
quifiuit. I^eque enimitaquisin his afcenfionibus udin-
terioralèdebet extendere , «jiiiafi non elïètpenïtusbpus
adpofteriora refpicere , fed ita debet adanteriorafeex-
tendere , & de virtute in virtutem profieëfe ,, vt nequa-
quam negligat gradus ad quos deuenit vël per quos afçé-
dit : vt quod iam öbtinuit , liimmopereftudeat euftpdi-
re , verbi gratia. Per timofem prius fuifti compundtus Sc
per meditatibnes mortis tuæ cXtremi ïüdicij Sc poeha-
rum infemifmulta bona egifti,acdcinde-Venifti ad Ipem^
Sc memoria coeleftis gloriæ Sc beneficiorum Dei , dul-
cius te ad compunélionem amoris incitafti. Nunquid
iam timorem debes relinquere i nunquid iam ex toto
meditationes mortis Sc iudicij debesomninopoftpone-
re? Non ita, lèd interdum per Ipem ad liiperiora debes
afeendertf, Sc ad coeleftem gloriam fpectilari, vt eius pul-
chritudine alliciaris ad vlterius alccndendum. Interdum
verp per timorem'debes defcendere, 'Sc vanitatem mun-*
d i& breuitatem vitæ tuæ , & acerbitatem poenarüm in-
fernalium ftudipfius Contemplari , vt terrearis inferius
delcendere j vt fic ante trahafis perlpem apofteriorive-
ro per timorem,, qiiafi quodam aculeo procedere 8c a-
fcendere compellaris', vt itä lèmper in tuis exercitijs inter
timorem & lpem 8c ëli<vritatem afcendas 8c defcen-
das, donee iplàcharitas fiierit perfedlifljma , foras mittens
timorem, ne videlicet in torporem vel lècuritatem
incidas, aut præfiimptionem. Sic vtique Angeli fid eft,
viri fim&i alcendunt in ccelum per afte&um Sc defide-
rium, Sc defeendunt in abyfliim vel viuentes in infernum
per diligentêm çonfidèrationem. In quo tarnen gradu
amplius quiuis lè debeat exercère , difcrçrione opus eft,
vt dsfeernatur lècundum profedlus , ftatus & conditio-
nes perforiarum. Sicitaque afcendendo Sc defeendendo
vtrumquépedem Chrifti cum Maria ample&eris peçça-
trice. Sicmilèricordiam Sc iudicium eum ProphetaDo-
mino decantabis, Ad hos duos alcenfus & delcenfiis, o-
mniaquæiiilcripturislunt, reféruntur lècundum Augu-
ftinum, Vt videlicet milèricordiam âmes , timeas poté-
ftätem. Vnde Propheta fim&Us in diuina lpcutipne, hæc
duofèharratfoluiri modo àudiuifiè.Semel, inquitj locu-
tus eft Deus. duo hæc audiui, quia tibi Dpmine eft milcri-
cordia, & tu reddis vnicuique iuxta opeta lua, propter
hæc diio Prophetæ , propter hæc duo omnes lupt lcri-
ptuiæ. Audi beatum Gregbrium hunc tibialcenfum &
delcenfum re^ommendantem. Quamuis,inquit,fècu-
ritat-i timor lèmper longé vldeatur abefle,' nobis tamën
nihil eftlècurius, quam liib fpe lèmper timere, ne ihcàuta
mens aut delperandp lè ib vitijs deijeiat, aut extollendo
de donis ruat. Ante diftriâri enim & pij iudicis oculos
quanto de le mens fub Ipe trépidât, tantoinillorobu-
ftius ftat. S i ergo non vis vt veniattiBi pes fupérbiæ, quo
cadunt omnes qui operantut iniquitatem , noliâ timoré
pedem totaliter remouere.
C a p v t L JX V I .
- De fecundo defcenfu quo interdum neceffe eft hominem defcendere
ad morum exteriorum &geftnum
difeiplinam.
S E c V n d o etiam ô homo nonnunquam.ad te ipfijm
debes delcendere., & exteriorem hominem debite
in moribusdilponere& ordinäre, vt'interior tua deuo
tio Scinternafan&itas in geftibus exterius & moribus eu
liicefcant. Itaqile rege moies"tuoS exteriorcs, vt fis tibi
Cuftoditus , fis alijs exemplaris , fis amabilis vhiuerfisi
Hoc autem optime complebis , fi tria in exterioribus
moribus ftudueris obleruare. Primo vt mores tui fint
maturi. Secundo, vtfinthumiles. Tertio, vtfintbenighi.
Maturitasreddit teexemplarem alijs/Humilitascufto-
ditum tibi. Benignitas fecit amabilem vniuerfis. Matu-
ritas autem in hoc confiftit, vt homo n on fit leuls ad cur-
rendum, nee promts ad rifiim , net chriofus Vel verbo-*
fus feu ioCularor. Hæc maturitas caput regit, intus mentem
componit , & totum corpus extêrius ab infolenrià
cuftodit. Çaput regit,ne leuitèr hihc inde circumfera-
tur,ôculos ne vagentiir,aurès ne çuriole aulcultent,6£
fie de .fingulis. Morum humilitas aeprimit cetuicem,
humile format refponfum, Sc géftiis complanat, vefti-
tumfimplicem amat, lëlè inter nouilfimos locat,often-
tationis nôtatn déclinât, fingularitatem fiigit,, ad alip-
ram pblèqiiiaagilem fecit Sc proroptum. Benignitas fe-
i cicaffebilem Sc compafthiumafflidis tra£labi)em Sc ex-
orabilem