V B
!* Baûlius.
Cætërum contextus ipfe vciborum,ipfaque allocutio,
fibi ipfi, St auditoriçongruit mirifîce. Ex ipfisquoqviftis
fàn&iinlentiofatisquæ lit apparet. Aie enim eumdfilio
fècundum» hoc eft, àpatre tertium ordinis ratione eflè:
quod ipli etiam ex prædiëlis aflèritur. Hoc igitur in loco
caufàm appofijit,cur fpiritusà filio fecutydus ut, quod fei-
lieet ab illo,e (le habeat. Hoc enim enun'ciationis fpecies
exigit : fiend, cum, verbi gratia ,dicimus,:hicrationalem
Habens naturam,difcit,idem enim efi,açfi diceretunquia
rationalemnaturamhabet, idcircodifeit. Difcerequip-
pe caufale eft : rationalem autem natüram, quoddicitùr,
quafi pro caufa fumitur. Nufquam enim eft, vbihuiuf-
modi enunciationis (pedes non caufàm, atque caufale
fignificet, cætef um vel quafî præteriens ponitur, vel quia
praeter hoc, eft5c-hoc. Verum inS. Trinitate, cum nulla
differentia alia , nifi fola fecnndumcaufàm relario infpi-
ciatur, propter fummam lîmplicitatem : præterienfque
quod dicitur, St re, St verbe, inde omnino auferetur hu-
iufmodi enunciationis fpëçies. 'p
Tdinc caufàm, inde caufale fecundo nobisloco à caufa
* commendat. Secundo enim loco eflè propter procef-
fum diuinarum perfonarum in S. Trinitate àrTheologis
aflèritur. Spiritusiàndiautem ejo)atre per filium procef*
fum Theblogia tradit: perquetmcilicet&(è,cundusàfi-*-
lioj&apatre tercius dicitur,Horumque caufàéft, ex pâtre
per filium proceflus. Vbiq; autem caufàle caufa faltèm
cogitatiohepræcedit. At<$ vbi caufale eft, eaufam quoq;
eflè neceflàrio (èquitur : Caufîrq; fùblata, caufale quoque
»rotinus tollitur. Sanëtus ergo vir, qiii tertium a pâtre
confiteturfpiritttm,atq; dfilio.fècundum, iuxtaperfona-
lcm ordinem^quiq; ôrdinis huiüs infolentem nouitatem,
fidei abneganonem aibmatur : 5c quaéque alia prædixit,
qüa ratione câufàlb po,tiens, vtpium, deinde', d filib eflè
Habere fiibiungens,eam, quæ confèquitur, caufàm-quafi
alien am denegÿbitî
Nam,fi fècundpm eflè, caufale eft,huius autem, quod
eflè habeat à filio * 8c quod abfo.lute per filiuf& procedat,
caufa fubiieitur : caufale vero nunquam fine caufà eft:
! quomodo non nëcëflàrio aim caufàlicaufà quoq; confè-
quiturî Nam,fi neqj fècundus d filio eft,neque àpatre ter-
tiusrne d filio quidemeflè Habebit.Qùpniam verb Schic,
Seplurimisälijs in locis, ipfüm8c fecundum eflè, & tertiü
fan^tus virpontnaÇnè ipii quidem cpntradicentes, quod
diefrür fècundj.iseflè,cü.m ceteris nondèlent, necefle eft}
vt-caufàm quôq;»cur fècundus fît, quæprofèbto eft,quod
illeeflè habeç ex filio,magiftrum pofuiflè fateantur.
Atque,fîcut ipfe’in erfaern ait : Sicuti Filius or dine quidem
' fècundus àpatre en ,quoniam abipf) eft,St dignitate; quoniam
initium,& caufa fibi ,vt eflèt,pâtereft : Et orditie quidem,
àcdi^nitatè’î fècundum ëfle àpatre filium, vtcauiale po
fuit:caufàm vero', quaddpatreeflèt,'ipfùmque initium
habere'CjSc caufàm : neque fécimdus vllo modo eflèt »mifi
eflè haberet d pâtre: parilem modum 8c in S. fpiritü ppnit.
Neque enim eflèt fècundus à filio, hoc eftid pâtre rertîus,
nifî ab illo haberet effç. Itaque vêï fèctindum illurn eflè
ordinë, ac tertium yna denegent: aut hoC neceflàrio con-
fèntientes, Sc quod eflè habeat,ex filio vna fateri couîpel-
lu ntur..Nempeehim fi ex pâtre fblo Spiritmn fanbfcum
eflè eredidiflèt, quid prohibebatdicere: quia ficutfilius
ordiné,àc dignitate fècundus d pâtre eft, quoniam ab iljo
eflè habet : ita Sc S. fpirftus ordinë, ac dignitate fècundus
iddèm d patre eft? Hoc enim fibi Sc mültum quidem ad
ptopofitum confèrre pôterat, cum ilium eiufciem cum
pâtre eflèntiæ, Deuraque verum eflecommèndare*infti-
tueret. \ v ' : ■ _ •' •
Nam de pâtre quidem nullus vnquaiï#hæreticôrüm
fuitrquinæternum, Deumqj verum fenferit. Gbntra aute
de filiopluiimi fæpènuméro fenfèrunt. Verum hoc-ille nô
dixitjCüm diuinartim peffbnamm'afl-inüicem ordinem,
proceflùumq;'djflèrentiam probe nbflèt, into interdixit
ctiàm, vtexfiis, quæiam di<ftafuht,euidenter oftenditur.
Certe autém , f î tertium àpatre eflèSpiritum fàq^tura
àtqï d filiofèCundum,ScdDo(ftônbus-c£p'reris,Scd magno
Bafîl. accepimus :id airtem nunquam ita eflèt , nifi tertius
eflèt ex primo per medium, hoc eft, ex pâtre per filiûm
procederet : quomodo id , quod praemifîmus, non omni
veritatefulcitur ? videlicet propter fubftantiälis pro çefliis
perfonarum ad inuicemappàrere ordînem? Quomodo 1-
temnon idem eft, Sc per nlium.procedere, quod.dicitur,
Se i filib eflè habereùuxta S. Baulium:quod etiaiii caufàm
eflè ppfiiir,vtdfilio fècundus fît ? -
Quomodo autem St eflè,8c procedere ri on idem intel-
ligatur ,fi quidem, quod caufàm eflèconftat, vt d filio fpi-
ritus fècundus fit, quod per filium frilicetprbcedic: pro
hoc ille eumd filio eflè habere dicerè maluit î Quomodo
item per filium, ôc à filio æquabiliter poriensnon aperce
fignincat, ex, Scper,tantundem in diuinisvalere î Neq; e-
nim quifpiam ad tantum furoris ^Sc amentiæprorumpe-'
ret: vt boc in loco, ASt, Ex, particulas ab inuicem fignifi-
cationis ratione dirimere tentaret^
Ex hisigicur, quod dicitur à filio eflè haberé, confiât
fànéli yirirextupi eflè. Quin imo 8c ex his, quæ calumnia-
torés improbi, inhac claufula contramagiftrifidem: St
veritatem addunt: manifefte quidem fànëli fenfus ehi-
cet:ipfî vero p,er omnia malignitatis arguuntur, vteorun-
dem fit pro volqntate, 8c delete,8c adiiCere.
Nam præterid, quod invetuftiflimis exemplaribus
inferendamprotinus malignitatem 8c pofitione8c forma
Üterarum poftmodum adieôtam eflè, manifefte apparèjtj
ait in fubfèquentibus fànëlfis: Vt enimfilius ordinëqutdem fi-
cundusà pâtre eft, quoniam ab ipfieft:& dignitate, quoniam ini-
tium illi,&caufa vtfit,pater eÛ,&quia per ipfum accejfus,& ad-
du£lio ad Deum &patrem nobis efijiaturayero non i amficundup.
diuinitas enim in vtroque vna: ita videlicet & Spiritus fan ftus,et-
fifilio concedit ordinë & dignitate non tarn Urnen quafialiéna na-
turaexifiens. Vbiergoait.* etfi concedit filio ordinë aut dignitate:
addaiérunt : omnino, & concedemus. Vbi vèro ait ^Tradit
pietaiis ratio ? ipfï cuniadieôtiane legunt, St dicunt : Tradit
fortajfepietatis ratio : vtper hæc tertius eflè quod dicitur or-
dîne,8c dignitate,omnino auferant,fècundumq; eflè àfi-
lio nullatenus concédant. Qubmodo ergo ratio pietatis
cum fit fècundum eflè d filio fpiritum, id quod'dicitur co-
pedere filio j fècundum vero d fi^o,tertium à pa'tre eflè eft,
quem ordînem Dominus in fàlutaris rraditiQife baptif-
matis tradidit, vt 8c hic 8c alibi vir ifte eximiüs dixit, hanc
eflè rationem pietatis aflèueratfs,deinde yéluti cunëtabü-
dus,8c kxfitam,fortaßü, adiecit? Qubmodo,inquam,qui
ordinis iftaminfolentem nouitatem, aonegationemfidei
eflè definiuit, nihil differre aflerefis * fiue hune vtcunque
quifpiam immutet, fiue ad Creaturam Spiritum fàn&um
deduçàt, eofq; fugiendos ftatuens, quieamçonfèquen-
tiam,quam tradidit nobis Dominus, immutant, vt qui a-
perte Oppbgnentpietatem, ordinis dominicain traditio-;
nein,pietatem, appeHäns: is repente mutata fèntentia, ifta,
quafî imprpbe.diôta confutet Si omnino ifla & concedemus,
ïnquiçUs? ^ -id magni Bafilij fàpientiæ, atque prüdentiæ
minime omnium conuenit. ^ •
Sed enim noua ilium hic, 8c infueta voce, vfum non ef-
fè, fed occdjfionem éxfàçris literis cepiflè, inde confiât,-
quod de fè ipfb^pominus ait:j^<e ego loquor,Et,qua auditif
patrfe meo, annuntiaui vobisïAt de S. fpiritu: Ille, inqifit, me
glirificabit,quiaexmeo accipiet,&annuntiabitvobùi
Porro Ecclefiæ Magiftri, ifta vt acceperant, ita pofùe-
runt.'Deniq; S. Athanafîus inepiftol. adSerapionem ita
ait: Etfilius quidem, qua, inquit, audiuiàpatre meo, hacloquor in
mundo. Spiritus autem ex Filio accipit.Exnïeo enim inquit, acci->
piet, & annum tab it v obis.
1 dem in tertio contra Arianos : Non fpiritus verbum con-
iungitpatrifidhocfpintus afilio potius acapit. Aç rurfum
que habet fpintus,ea à-verba accepta habet.
Beatus item Cyrillus, cum illud Euangelicurtf exponeren*
Ille meglorrficabit. illud ergo, in qmtfirrejragabile otpnino e-
rit,omnique maledicio, & acciifatione v acabit, quod ab vnigenifo
fpiritus eiusaccipèrealiquid ajfiritur, Flam, aim per ipfum ndtu-
raliter prodeat, quafi fuuniproprium cum dmmhtts, qua perfecte
habet,qua eiusfunt, accipere dicitur. /
Idem fuperillud: Omnia qua habet pater,meafunt. Sedfpi-
ritusifieproprius, inquit,eft etiam vnigeniti: confubftantialis e-
nim patri eft. Quoniam igitur, inquit, ineffi Deo & patri cernttur:
his qui digni funt, infpititfi fuo reuelari, officere<fc etiam per ipfum,
quavoqUa
voluerit, ob hanccaufam dixit , quia de meo acciput, fran- acapit,fèruatasépèr differentia gignentls,St geiiiti.Quonunciabit
vobis.
S. item Anaftafius Antiochenus Patriarcha inlibr.de
redis Ecclefia: dogmatibus.- Spirifus a.it:fatlcius,fpiritus vert-
tatis eft. Hie autem dpatre quidemprocedit ;afilio autem acctpit.
Magnus item Bafilius in Regulis ad monaChos,fèrtrto-
ne, quiincipit, Dei clementifitmigratia: Credimus., inquit, v-
nurti fo him Spititum farttttimparacletum, Spiritum fancium, in
quofignatt fumus: in nofttam rèdemptionem, 'Jpiritutn vetitatis,
fpiritum adoption&, in quo clamamusabba Pater, quj diuidit,&
operatur Chrifti munerdfingulis ad vtiiitatem,pïoUt Vult,docens,
atfj admonens,& fuggerens qUacun% audiertt a filio. Con flat i-
gitur, quia quod dicitur {cx meo acciput, in filio, Dodores
landi fufeeperunt. ^ f ^ s ‘ t *.
f Ciererum in creatüHs quidem, quse d Deo accipere di-
cuncunquoniani perparricipationem,atq; temporaliter,
vt.melioreseuadant ».quodlibet acceperint, dicuntur accircaetiad
filio^abere efle dicitur, ac per filiuprocedere.N
. Si igitur iuxtlS aluatbris fentehtiam ab ipfo,fpiritus audit,
St accipit j'porro,ab lpfo audire,8c accipere quod dicitur,
ab eo eflebabere,figmficat,fecudum commuhes fan-
diones fidef, fandlorumq; Patrum expofitipnes t qua ratione,
niagnus Bafililis,eum, qui efle ab illo habet, St ab i-
pfb accipit, St annuntiatnpbi^.ac penitus exilla Caufa pe-
det» quafi alienutn denegabit ? Illud enim ex facris literis
accepir; hbc autem, quafi confequens, St squiualens po-*
fiiit, veljuti conclnfionem initia neceflario fequentem.
Quis autem dicatjhoua ilium, St afpetiore, atqj infuet* v;
fum vbce,cum ipfa,facra eloquia, 8c ditius ipfe Pater cum
Dodoribus reliquis , fidefque, atqueomnia penitus re*-
clament ?
Ex quibus fane manifeflum eft, didum illud, ficut fu-
praexpofiturti eft,magni parris efle Bafilij,ex quo fibi ipfi,
cipere:hocineis minusfuiffe fignificat,quod aCeeperlmt. I St Dôdoribùs cetefis confonet. In quibus autem exem
Quanquam St imperfedipribtis moftaîium,. quando ëx
imperfedo,ad perfedum proficient,nihil prohiber,poft-
quani nati ejfe acceperint:imó & neCeflàiium eft,vc dican-
tur 8caudire,8c accipere peritiam, fiue artem, Sc quæque
accepta perficere poflim/. . ' ‘ ' •
Pprro inS.Trinitate,cum 8c materia,8c bmnis affedio
impërfèda , ab ea penitus reqp.otæ fint per lummam eiüs
fimplicitatçm, âtq-, perfedionem i.ineptunfqmninb eft,
putare, vel. filium natum prias ignorauè patris volunta-.
tem,eammpoftea,patre tfadente,didiciflè:quafi poftmodum
eflèntiæ fuæ feientia adied^i ycfSpiritum fandüm;
plaribtïs non ita inuenitur , aftumeflèapertæmaligtnta-
tis,eorumfcilicet, qili tuendæopihiortisfuæcaufà, quæ
ni.axi me contra fè erant abflulcrunt, 8c magiftros n o flros
iniùrijs, contumelîifq; affecerunt j partim addendo, par-
tim detrahendp illorum didis,acq^fèntentijs.
At,fi dicat quifpiam,BafiliurtWahdum in eodem con-
traEunottfium opéré, aperteTrinitatis ordînem, tertium^
que d pâtre Spiritum fandum denegare : cum ipfijmJEu-
nomium arguens dixin^wi nam veroJan£ti ,&in quibus libns
eiusdoftrinaauftoresfuiriht, dicere nonpoteft:ip{eEunomï\is
fcilieet j ipfe enim de fàndo fpiritudicCbat : quod, cumd
patris, ac filij feientia poftea indiguiflè, quafi fertfim, ac j San d is tertium ipfum eflè, 8c ordine, 5c dignttate, acce-
pauiatimadpei fedionem euaferit. • I piffef, tertiumetiamnAtura eflè crederet. Si quis igitur
Si autern Dei qu dem verbum patris fapientia eft, imo hocinferat -.conllat quidem a fh is , quiedidafiiric, ma-
vnus cum patre Deus eildandufqj fpiritus fapientiaefpiri- | gnurti Bafilium ordinem. in fanda Trihitate confiteri
tuscutfffit: nihil vnquanVabalibaiidirè opus habet rhisc ! teEtiumqueapatre efle' Spiritum fandum. HieveroEu-
enim ab ilia fubftanda prorfus aliena filnt: difcretioq-, in • nomium infimulat, velquiaordolftenecdufflita fuerat
perfonis diiiinis fola Cau & , caufalifqi ratibhe locum ha- dSandisdèclaratiis,8c%ipliciter, morefuo, itientien-
bèt: liquCr,pätrem, cum fine cäüfa fit,iddrco ab alio neqj tem per h a l , arguit, non habentem, vnde id poflèr aflè-
accipere,neqi audire: Filium verq cümhonafe ip|ofitfed# rere matiifèftius. Imo, needum id ita aperte pofitum fiiC-
ihitium.habeat,pdtfern,nbff afe ip ^ fed d patre, Scloqüi,1 rat,neqi de hacratione órdinis, quifpiam pri^-iimitadif-
8c audirè did .-qüippe atm inde, 8cefifentiam vna, & fapi- feruerat. Arite enimea tempora,quibus Athana'fius^Baft
entiam traxerit. Sandiim vero fpiritum cum a filio 8c aii** liufque flbruerünt,8c quiquè;per eamastatem fiierunt Ec-
dire,8ëacciperedicatur: conftatprofedo, dquöaccipit» clefiae magiflri, nullbs fuiflè publice Dadbreslegimus:
inde etiam èflèntiam traxiflè procedendo. i SiuequÖ«magispropriutn,acverurheft, quafi derOgari-
Siuëigitur non accipit 1 filio fpiiltUs: Sc fcriptüratii y* tèm fandis, atque ipfi vpritati calumnias ftme.ntem^ciirn
na, atq» Dodorum'voCes erademus: neq'j iam exipfb na-* eos traididiflè allèrat,Spiritum fandum tertiiim eflè 8c ot-
curalitcr, atqj eflentialiterprocedere dicetur: fiue,$x ipfb dine, S£ dig‘nitate»qubfdam feilicer fubfiafitix gradus di-
accipit, vtipfe^fiiiusdixit: itaehimiddidüm SS. Patres-, ftiriguendö: atque ideofeGredidifle,iiluipriatüraquoq:
‘accepprufft: qua; autern accipit, Sc habet: qüippC iuxta A- : eflè tertium: Bauliu&$niin,quod ey praedidis patef, ordi-
thanafij Tëiitêhti!Lm,quö^habet,dfilio accepta habetiqua; au-1 ne quidem,ap dignitaté,tertium fateri,vt piüm,ampledf-
tem habet, huius eflenriae ft , atq, tótus ipfè eflèntianl Ve- tur:tertium véro 8c dignitate, Sc ordine fècundum natufè
proçedens habet,ficiir& filius hanChabet nafeehs, tie-*-
ceflàrioi filib accipiens,eriäm ab ipfofiabetjfilè.
Ac ficutiÖ; Chryfoftomüs, illud Euangçlicuméxpo-
nehs, Qmneiudiçiumdédit filio: Quoiiidni,iaqtiit,quoddit,déram,
nufquam fufeipere perfoicitun
Dupliceni enim ordinis fpéciem infiipèricrribiis tradidit',
alteraiTl ex his probans: alteram, vt mpra declaratum
eft, improhàns. Namaduerfus idqnidem, qôoajertius
âitVitdm:& quod,dixit: ludiciurhdédit:idemeflatfidiedt. ludi- J orditie , St dignitate dicitur; iuxtaqueitr otdinémeflèrtcefn
iliumgemàt: eqdem modo,feiliCëf, 8c;^uod dicitur ail-
dire, & accipere,fecundum differed|és perfonarum pro»
ceflùs, idconlmëadateum habereelfe an eo , dquo accipit.
Namfi quod dfeitur,^àir,iuxtajChtyfôfi eurfi,ex eau-*,
fa ëflè, figriificat, etiam açcipèrë quod diCitUt,ideni figni-
ficabit. Qupdeniiii dat catnà, id St caufàle aecipit. Viide
8c D. Athanaf.adSërapipnemMfCÿiWprbeoiqtibdëft'i/«-
feipiet, expo fuit diceiis : Atqui fifiliiJfiiniUseil,ér d filio omitid
fufciptt ffiiritusyt ipfe fiïïitèt Dominus ait Vbi1yerofioë i\ tp o-
minils? illicpförefto vbi aixiti "EX méo actipiet.liâqj fi quod
d patré acciperë dicitur filius,àbéb nafeieft,8c.qübd àfiliô
fufcfperë fpirmis dicitür, hoc eft d pâtre pêr filiurii prbêe^
dere,8c,quoniam eius,quod ariiiiiiitiare,St uiggerere dlci-
tüfjâcèiperc ëaufeèft: âebipere aiîtë’rfi,8c dudiré a filib ha-
.-blfj tieeefîàrio audiré, & aëciperè idc in diiiihisfepiis-èfl:
| ac mägnb aflèrëfitë Athàridfib,qüæcünqj habet fpirittiS,i
filio àçCëptà Habet : per id çrgb, tjüôq audit ^filib ocdccf-
pit,totùs ëy tbtb éife dëmonftràtuf. Ét^fifd iiotia|iüd eft
pàtçr,aliud tdtufiliusfedvnum efitatUm pàtef,'8cfiliùs:
J r ià enitn eft ëffentia 8c^atris,& filij,qüàfi àb viib fpiritus
tiaruiti differentiæ, 8c prius ac poflerius, Sthonörabiliiis
inferri yidebatUr,toca vigilat intétioile? Adidvëro,qtf,ôd
tertius orditie & dignitàre.dicitUri fëeundrtm qttèm ordî-^
tiem Caufa, Sé çaufàlé : initium, & (jiipd exitiitipéft, 8c fl-;
mülj 8Ccoætërnitas eonfpiëitintiir, fieüt igrii, ad luçetli,
quæ ex ipfô tùartat,riatürâHter cotiuenitjVt ipfe dîcic. Vel,
ficut lui,8^f:daiüs, 8c fol ad feiiiUicem habenf.-ad hilnci-
gitUr prditiém, nëqüaquam reluëfcatifr : hifi quisëum fiii
oblituni putetidc fe ipfùm deftrueré;
Simül 8c HoceX fuperidribus apparet : Cos, quitta efc*
ponùrit,qud Adiiftum eft: Ex meo nccipiet, proêcHqùôd eft,
' expdtreiheo,non reifte arbitrari-SummienimPàtrimi,lirc,
vt fùpra oftenfitm eft,iii fihd âccépëruiifi qùàfi diceretr ï , ■
ixmàyéxmtxfe, Hoceft, totütil exrotdmeapleriitudine
aecipiëf. - J :
Præterëâ fi effet Hæcvëraihtelligehtia, neqiiaqUâtn fl-
iièàdditarnéto diberétur. Nunquam enim pdflèfniia pró-
hdmftta hiäfcuiirii,vel fehiinini gèneris,finë ärriculi adie>
iftidrie græcæ lirtguæprôprietate^rofèruritiir. bicimuS ë-
mm o èju.5ç à tfin óikioc,v7nÂtç,idëH,hicmeuspater 8c
% 4