'Aftor.ii.
JV.IJ.
4 dial. c. 14
Eed.l.c. 53.
t>antur,loquente Domino in Euâgelio, Amen dico vobis;
quiaAngeli eorum femper vident faciem Vatris met,qui in ceelis eft.
Vn & Petrus in Adibus Apoft.cum pulfaret ianuam dixe-
runt incus ApoftolhNo» eft,Petrusfed Angelas eius eft.
C A p. XV.
Contra illos qui fine virtutum mentis prafumunt in Ecclefiis fepeliri
j vel dicunt animas, ad fidelium fepulchra nunquam ac-
cedere 3 attt a vtuent, bus non expetere bénéficia,
G Regorius. Quid in hac vrbe contigerit, tindorum.
qui hie habitant plurimiteftantur. Quod quidapi
artis eorum primus cum defundus fuiflet in Ecclefia bea-
ti Ianuarij Martyris iuxta portam S. Laurentij Martyris a
coniuge fuafepultus eft. Sequenti autem node ex fepul-
tura eadem audiente cuftode,eius fpiritus coepit clamare.
Ardeo,ardeo.cum veto has duas voce? diu emitteret, cu-
ftos hoc eius nunciauit vxori, vxor vero illius eos, qui di -
ligenter infpicerent, artis eiuldem viros tranfmifit ad Ec-
ciefiam volens cognofcere qualiter eius corpuseflet in fe-
pulchro, de quo talia clamaret.Quiaperientes fepulchrü,
veftiment'aquidemintadarcpererunt ( qusnunevfque
in É cclefiapr o eiufde m caufsteftimonioferuanturjcorpus
vero illius omnino non inuenerunt ac fi in lèpulchrô
eodem pofitum non fuiflet. Ex qua re colligendum eft,
qua vltione anima eius damnata fit,cuius &caro eftabEc-
clefia proieda. Quid igitur facra loca lepultis profunt
quando hi,qui indignifunt, ab eifdem facris locis diuini-
tus proijciuntur?
Item idem. Adeft quoq; in prsfentivenerabilis frater,
VenantiusLunenfisEpifcopus,&magnificusLiberius,vir
nobiliflSmus,atq-,veraciffimus,qui fe 1 cire fuofq;homines
interfuifle teftantur ei rei,quam narrant nuper in Genué-
fi vrbe contigifle,ibi namq;(vt dicunt) V alentius nomine
Mediolanenfis Ecçlefisdefenfor defunduseft,vir valde
lubricus,&cundisleuitatib.occupatus. Cuiuscorpus.in
Ecclefia B.Marty risSyri fepultum eft. Node aüt media in
eadem Ecclefiafads fuiit voces, ac fi quis violenter ex ea
repeileretur,atque traheretur foras. Ad quas nimirum voces
concurrerunt cuftodes,& viderunt duos quofdam te-
terrimos fpiritus, qui eiufde Valentini pedes quadam ligatura
ftrinxerant,&cum ab Ecclefia claroantcm,&nimi-
um vociferantem foras trahebant.Qui videlicet cuftodes
exterriti ad fua ftrata reuerfi funt. Mane aut fado aperié-
teslepulchrum.in quoidé Valentinusfuerathumatus,e-
ius corpus no inuenerunt. Cumq; extra Ecclefia qusrerét
vbi proiedum effet inuenerunt hocin fepulchroalio po-
fitum, ligatis adhuc pedibus, ficut de Ecclefia fuerat ab-
ftradum.Ex qua rePetre,collige,quia quos peccatagrauia
deprimunt,fi in facro loco fepeliri fe facianr.reftat vt et de
fuapræfumpdoneiudicentur , quatenus eos fâcra loca
non libèrent, fedetiam culpatemeritatis acculer.
* Ex his duobus exemplis colligitur animas defundorü
ad eorum fepulturas aliqn accedere, ad quod confirman-
dumtertium etiam inducatur.Gregorius. Ante hoctrien-
nium,cum quidam frater mortuus fuiflet,atque in eiufde
monafterii cemeterio à nobis fepultus cundis nobis ab
eodem cemeterio exeuntibus, Ioannes magns indolis a-
dolefcens(qui aerate m (uam intelledu & hum ilitate,dul-
cedine &grauitatc tranfigebatj ficiit poftmodum pallens
& tremens indicauit,illinc nobis difcedentibus,inuentus
ab eodem ffatre qui mortuus fuerat,de üèpulchro vocatus
eft.Quod mox etiam fubfequens finis edocuit. Nam poft
dies decern inuafus febribus, carpe folutus eft.
Videtur etiam facere ad hanc noftram intentioné fun-
dandamilludquodfuperius pofuimus defecundo libro
Dialogorum, fide duabus monialibus propter lingua; pèr-
uerfitatemivenerabili patre Benedido cominatorie ex-
cômunicatis,incorredis,& poft morte inEcclefia fepultis.
Quae cu in miflarum folënijs Diaconus clamaret ex more:
Siquisnoncommunicat, exeat : ex fepul'chris & de Ecclefia
progtedi videbantur, donee abeatiflimo patre Benedido
abfolutionisgratiampercepiflent. Hoc&fanda Ecclefia
credit ur approbate,dum cum aqua benedida, cru-
,incenfo,& oratione egrediuntur fideles, fuper tumulus
mortuorum,vt cisremifiionem & folatium à domino
valeant impetrare alpergunt.
C a p .v t XVI.
Quod etiam poenafubfequatur eos, quifepeliunt indi-
gttosinEcclefiis.
GRegorius.Ioannes vir magnificusin hac vrbe locum
PræfarorumferUas cuius veritatis,atq;grauitatisfit,
j nouimus.qui mihi teftatus eft, ValerianumPatriciumin
ciuitatequae Brixa dicitur fui fie defun dum. Cui eiufde ci-
uitatis Epifcopus,accepto pretio, locum in Ecçlefia præ-
buit,in quo fepeliri pbtuiliet.Qui videlicet Valerianusvf-
queada«atem decrepitamleuisaclubricus Cxtitit, mo-
dumq; fuis prauitatibus ponere contempfir. Eadem vero
■ node,qua fepultus eft,B.Fauftinus martyr,in cuius Ecclefia
corpus illius fuerat humatu,cuftodi luo apparuit dices.
Vade,& die Epo: Proiiciat hinc fætentes earnes, quashic
pofuit: quodfi non fecerit, die tricefimo Eps morietur
Quamvifionemcuftos Epifcopo timiiitcohfiteri,&rur-
fus admonitus declinauit.Die aüt tricefimo eiufdem ciui-
tatisEpifcopuscü vefpercina ho ra fanus atq; incolurnisad
ledum rediilfet, fubita & inopinata morte defundus eft.
Si igjtur oranipotensDeus tanta feueritatetemeritatem
tanti lacerdotis puniuit, quanta putas animaduerfione
maiorafcelcravel confimiliain Chrifti Ecclefiisperpe-
trantiumaudaciam velcupiditatcm minorum puniet lacer
dotum?
' C a p. XVII.
Animafideliumfacrificiaprofeofferripetunt.
QVod animas fidelium auxiliü facrificijlàlutarisàvi
uentib expetant,teftatur B.Greg.dicés.Siculpçpoft
mortem inlolubilesnon(unt,multû foletanimas ccpoft
mortem facraoblatio hoftias falutaris adiuuare : ita vt hoc
nonnunquam ipfædefundorum animæ videantur expetere.
Nam praedidusFelix ÈpifcopuSjà quodam venerabi-
lis vîtae presby tero,qui vfq; ante biennium vixit,& in dioe
cefi Centumcelienfis vrbishabitauit,atq; Ecclefiae R.Ioa-
nis,quæ in loco,quæ T auriana dicitur,fita eft praserat, co-
gnouifle fe afferit in eodem loco in quo aquae calidç vapo-
res nimios facifit,quoties necelfitas corporis exigebat, la-
uari confueuerat.Vbi dum die quadam fuilfctingrelTuSjin
uenitquendaincognitum virum adfuu obfequium ppa-
ratum,quifibidepedibuscalciamenta abftraheret,vefti-
mentalufciperet,exeuntiàcâloribuslàbanâprçberetatq-,
omne minifteriü cum magno famulatuperageret.Cumqj
hoc faepius agerec, idé presbyter die quadam ad balneum
iturusintra lemetipsü cogitans dixit:Viro illi qui mihi folet
tam deuotilfime ad lauandü obfequi,ingratus appare-
re no debeo, fed aliquid me necefle eft ei pro munere por
tare.Tüc duas fecü oblationum coronas detulit. Qui mox j
vt peruenit ad locum,hominem inuenit,atq; ex more eius
obfequio in omnib. vfus eft. Lauititaque : & cum iam ve-
ftitus voluilTet egredi,hoc çp fecumdetulerat, obfequenti
fibi viro pro benedidione obtulit, petes vt benigne fufei-
peret,quodei caritatis gratiaofferrer. Cui file mærés affli-
dulqjrefpondit.-Mihi ifta quare das paterPifte panis sâdus
eft,ego hune mâducare no poftum. Egoetenim quern vides
aliqn loci huiusdomin us fui ; fed pro culpis meishic
poft mortem deputatus lum.Si aût mihi præftare visi om-
nipotenti Deo pro me offer hunepanem, vtpropeccatis
meisinteruenias.Et tunc exauditü elle cognofce,cumhuc
ad lauandum veneris & meminimeinueneris. Inquibus
verbis difparuit.Et is qui videbatureflçhô, euanefeendo
innotuit.quia fpiritus fuit. Idem vero presbyter hebdo-
made continua feproeoin lachrymisafflixit :/alutarem
hoftiamquotidie obtulit, &reuerfus poft ad balneum eü
iam minime inuenit.Qua ex re quantum profit animabus
defundorum immolatio facræ oblationis oftenditur:
quando hanc & ipfi mortuorum fpiritus à viuentibus pe-
tunt,figna indicant,quibus per earn abloluti videantur.
Itemidera. Cum adhuc efiem iuuenculus, atq, in laico
________~ h a b i -
Lib.^.c. t
4 dial. c. 55.
4 .dial. c. 40
habitu gonftitutus narrari a maioribus, atque fcientibus
audiui,quod Pafchafius huius Apoftolicg fedisDiaconus,
cuius apud nosrediffimi & luculeqti defandoSpirituli-
bri extant,mir* fanditatis virfucrit:eleemofynarum ma-
xime operibus vacans,cultor pauperum,& cotemptor fuu
Sedhic in ea contentione,qu?inardefcente zelo fidelium
interSymmachumatqiLaurentiumfadaeft, adponcificatus
Eodem Ub.
Cip.AU' :
ordinem Laurentium elegit:& omnium poft vnani-
mitate fuperatus,in fua tn fententia vfque ad diem fui exi-
tus perftitit, ilium amado &pr*ferendo> quern Epifcopo-
rutpiudicioprtecfle fibi Ecclefia refutauit. Hicitaq;cura
temporibus Sym machi Apoftolicae ledis praefulis ellet defundus,
eius dalmaticam teretro fuperpofitam dasmonia-
cus tetigft, ftatimq; fanatus eft: Poft multum vero tempo-
ris Gcrmano Capuano Epifcopo,cuius fuperi9 membram
feci,medici pro corporis ialute didauerant,vtin Angula-
nis thermis lauari debuiflet. Qui ingreflus eafde thermas,
praedidumPafchafium Diaconem ftantem & obfequen-
temin caloribus inuenit.Quo vifo vehementerextirauitj
& quid illic tantus vir faceret,inquifiuir. Cui ille refpon-
dit; Pro nulla alia caufain hocpcenali loco deputat9 fum,
nifi quia in parte Laurentij contra Pymmachum lenfi ,fed
quaefo te ,'pro meDominum deprecare. Atque in hoc co-
gnofees, quod exauditus fis.fi hue rediens me no inuener
ris. Qiy derevirDni Germanusfeinprecibusftrinxit,&
poft paucos dies redijt, fed iam praedidum Pafchafium in
loco code minime inuenit. Quia.n. non malitia,fed igno-
rantiaserrore peccauerat, purgari poft mortem potuita
peccato. Quod tamen creaepdum eft, quia ex ilia elee-
mofynarum fuatum largitate obdnuir., vttunc potuiflet
promereri veniam,cum iam nihil pollet operari.
i Petrus. DetantoviroPafchafiohocauimumadquae-
ftione mouet, quod poft mortem ad pcenalem locum du-
dus, cuius feretri veftis tangi potuit & malignus fpiritus
ab obfeflo hominefugari.
Gregorius. Hacinremagna debet omnipotentis Dei
difpenfatio, & quam fit multiplex, agnolci, cuius iudicio
adum eft,vt idem vir Pafchafius1, & ipfe intus ad aliquan-
tum temporis reciperet,quod peccanet,&tamen ante hu-
manos oculos miraper corpus fuuin poft mortem face-
ret,qui ante mortem eis quoque cognolcentibus pia opera
feciflet,vtneque hi qui bonaeius viderantdeeleemo-
fynarum illius teftimatione fallerentur: neque ipfi find vltione
laxaretur culpa, quam nec efle culpam credidit: 6c
idcirco hanefletibusnon extinxit.
Petrus. Perpendoqus dicis. Verantamen hacratione
conftridus non lolum qus intelligo, fed ipfaetiam, quae
in me nonintelligo, cogor iam peccataformidare. Illud
etiam cuiufdam monachi exemplum declarat, qui contra
tenoremregulae comunis propriosfolidos habens defud9
& beatilllmi Patris Gregorij pro tanto fcelere expiandoin
fterquilinio fepeliri iuUuseft prouidetia & eiufdem patris
praecepto:nam cum pro eo triginta diebus continuisfacri-
ficiu corporis &fanguinis Domini noftrilefu Chrifti ob-
tulifiet, is qui mortuus fuerat fratrifuocarnali apparuit.
Quern ille cum vidiftet, requifiuitdicens. Quid eft frater'.
quomodo esl Cui ille refpondit. Nunc vfq; male fui, led iam
modobenefum^quiahediecomunionem recepi. Quod
ijldem frater eius nomine Copiofus pergens protinusin-
dicauitin monafteriofratribus.Fratres vero folicite copu-
tauerunt dies; ipfa dies extiterat, qua pro ea tricefima oblatio
fuerat impl eta. Cumq; & Copiofus nefciretqd pro
eofratrcsagerenr, &fratres ignoraftent quid deillo Copiofus
vidifiet, vno eodemq; tempore dum cognofcit ille
ifti quid egerarit, atq; ifti cognofcunt,ille quid viderat,co
cordati fimul vifione & facrificio res apertc clarui t,qa frater,
qui defundus fuerat , perfalutarem hoftiam fuppliciu
eualic. Noneftiamquod poflic obfiftere manifeftifiima:
veritati: Ipfi nanq; fideles defundi perlonaliterareligio-
fisviris, vel amicisfubueniri fibi operibus milericordise,
cum gemitu poenam oftendentes, quam patiuntur,humi-
liter pe tun t,ficut ex his, quae beatillimi patris Gregorij di-
dts praeiibauimus, nec non& multorum polfumus pro-
bare fandorum Patrum veridicisteftimoniis, dchxcipfa
noftra temporaeuidentius manifeftant. Quicunque ergo
pulchro nomine vis gaudere amici, poft carnisfJilTolutio-
nem illis beatillimi lob verbis, amicum in necelfitate,etfi
non aure corporis, aure tn mentis, audio clamantem continue
atq; aicentem: Miferemini met, miferemini met ,falti'vos
amici met, quia mantis Domini tetigit me. Melerere amici tui,
vt veruis amicus d Deo&hominibuscomproberis. Sub-
ueniperculTo morte corporis, & pofitoinaduerfitatetri-
bulationis, ne fiditius amicus in cofpedu diftridi iudicis
conuincaris. Audi B. lob dicente. Qui tollit ab amico (uo
mifericordiam,timorem Dniderelinquit.Et cum fit initiu
fapienti* timor Dni,profedo le fatuum ,&in fipientem o-
ftendit.qui fapientis ini tium ,fc.Dei timorem abiicit.Qui
nonhabetprincipium,nullatenus medium velfinemfa-
pientiae poterit obtinere: nec ad Dei vel diledionem pro-
ximiperuenire;quaquinon fruit ur mane tin morte. Vuu
vero diligat opere probatur; ficut per B.Grcg dicitur.Pro-
batiodiledionisexhibitio eft opens: Debemusergo bonis
probare operibus in falutem animaru fidelium,veram
fui fie diledionem,q circa eofdem habuimus du viuerent:
Scproximoru animas lacrificii$,orationibus,eleemofy nis,
&ieiunijsDno commendare, vtin hac eorum necelfitate
permaximaillis ignepurgatorio laborantibus fubuenire
pofiimus. Quia nobis pro illis bona agentibus non folum
eorum aniicos, verum et nos Dei efle probam* operarios,
ad imperiudiuinae paginaeportantesoneraproximorum,
vt adimpleamus legem Chrifti, & eundem beatae immor-
talitatis denarium vna cum illis percipere mercamur.jQfi
enim pro alijs or at, pro femetipfo labor at: & charitate quaex-
tenditurvt oretproalio , femetipfum Deo commendat.
Ofandiflima opera charitatis, quae ad illos integreper-
ueniunt pro quibus fiunt: & integra atque illibata fine di-
minutione aliqua permanent operand. VndedicitPro*
pheta\Oratio meainfinumeo conuertetur. Et quia non ceflat
orare, qui non ceflat bene agere, atq; omne opus bonum
o ratio efle dicitur, vt eft illua. Abfconditeeleemofjnam infinu
pauperis & ipfa orabit pro vobis Dominum. Quicumque
boni opens exercitium pro aliogeflerit, ad ilium pro^
culdubio fecundum vocem dominicam reuertetur pax
eius. -
' Commendandi (unt itaque a nobis Deo omnibus o-
mnino bonis operib9 fpiritus proximorum, vt mereamur
&ipfi ae verisamicitiis in confpeduSandorura omnium
a Domino commendari, & fiditij amici opera declinare,
Vtenim ait Ecdefis Chrifti lucerna, Gregorius,cum quis
in prolperitate diligitur,incertu valde eft,vtrum profperi-
tas,an perfona diligatur. Amiflio aut felicitatis interrogat
vim diledionis.Nimiru qui ex aduerfitate proximu adfpi-
cit,aperteconuincitur,quod huncin profperis non ama-
uit.V nde di cit Hilpaniaru Dodor Ifidorus.Tunc fit quil-
que magis pietati iuftitiaeq; diuins con trarius quando de-
Ipicit ami cum aliqua aduerfitate percufliim. Quain re&
fibi occafionem Sc gratiam mercedis tollit,qn in percuf-
fione proximi crudelis exiftit, velud adum eft inter Laz,a-
rum vlcerofum dittitemq-, fuperbum. Mifereamur igitur ami-,
corum noftrorum defundorum neccfle eft,& viuentibus
in eorum anguftijs leruemus fidemdiledionis jacquili“
bet noftium caueat ne fit ille fimulator amicus, de quo dicitur
E ft amicus focius tnenfa,&nonperntanebit in dieneceftitatis.
Amicus vel fociusmenfae, idem bonorum temporalium
eft fimulator amicus: qui etiam in hora mortis proximi fi-
dxamicitiaefunditlacrymaSjVtad morictis bona tempo
ralia valeat peruenire.Qui que non permanetin dienecef-
fitatis, quia cum poft mortem alterius defun do dies mor-
talitatis cceperit apparere, atque de his quae in came corti-
mifit, vel omifit ab eo diftride ratio requiretur; &inuen-
tus fueritinaliquo minus habens vndemerito debeat va-
pulare ille,qui fraudulenter eum in prolperitate vit^acre.
rum dilexerat,cum ad, eius fubftantiaperuenerit, vt opta-
uit,& res ampleditur, quas cupittit ,.tunc paret viuentem
minime dilexifle de abfolutione cuius animae nulla pis re-
cordationis Audio curam gerit. Imo vero, quod deterius
eft,autdemaleuolentia,feudeinfipientiaeidetrahcrein-
cipit, eo q illi parum dimilent: aut de auaritia, quia mul-
tam illi reliquit fubftatiam,cum potuit vtiq; dum viueret,
b onis fuis perfrui, vel certe Ecclefiis &pauperibus ea tefta
E
Iob.ip. 11.
Tob.6.lA-
Prou.9.10»
Horn. 30. in
Euang.
F
Ad Gal. 6 %
P/W.J4.I).
ECCl.l9.ly.
G
Matth. 10.
v .i3.
lib.7. in lob
cap. 11.
Defitm. bo-
n0l.yc.x9x
Luc.16.
Eccli.é.ïo.
H
Dan. j.17.