Ffal.7i.iS.
dift, cum de nwfiis bona facëret 0mnipotentet,inocdinata
ordinaretlapienter, miferis cpnferret beatitudiriem mi-
fericordirer.
C k f, H I .
Quod homo ad imaginemfu\crratons conditus . etiambeatitudt-
nis capax fit. '
HO m in i emoinipla vniuerfitatiscreationededit
non lolum e lk , 'nec vt cæterisbônum tantum elk,
necfolum pulchrum aut ordmatum quid' çlfe , fed infu-
per beatum quid. Sed quemadmodum nulla creatura
need feipfa eft , nec a feipfapulchra aut bona eft ; fed
abipfo qui fumme eft.qui mmme bonus &pulchet eft, &
ideobonitas bouorum pmnium, pulchritudo pulchro-
rum omnium, caufa exiftentium omnium: ita nec àfei-
pfa beata eft, fed ab ipfo, qui fumme beatuseft, aeper
hoc beatitudo beatojum omnium. Hums beatitudinis
folarationaiis creatura capax eft. Ipfa quippe ad imaginem
fui Creatoris condita, idoneaeftilli adhærere » cuius
eft imago, quod folum rationalis creaturæ bonum eft.
vt ait fanftus D auid, Mihi autem adhmre Deo bonum eft.
Adhæfio planeiftanou carnis, fedmentiseft, inquatria
quædam naturarü audtor,inferuic, quibus diuinse æter-
nitatis compos efficërètur, particeps fapientiae , dulce-
dinis deguftator. Tria hæc memoriam d ico, feientiam,
amorem fiuevoiuntatem; Æternitatis quidem capax eft
memoria, fapientiæ feientia, dulcedinis amor. In his tribus
ad imaginem Trinitatis conditus homo , Deum,
quern memoriaretinebacfineobliuione, feientia agno-;
fçebatfmeerrore, amore ampieftebatur finealcèriasrëi
cupiditate.Hincbeatus.
G a > . IV .
Quod amort, in quoplemuûpfius erat beatitudinis gqftus 9 a
Dcoméjferit, &ftc^ereffeftus,Deïtnfeimagi- ,
netn corrupertt > nec tamen abo-
leutrit.
T TEtumlicetin-his tribus ».ipfa perficiatur beatitude*, V in hoc tamen tertio proprie eft ipfius beatitudinis
guftus. Quanquam enim-in peffimis dekftari miferfi-
mum fit ».vbitameri nulla deleftatio, nec vlla beatitudo.
Porro vbi amor nullus» nulla deleftatio. Denique ipfius
fummiboni quanto maior dileftio, tanto màior delcda-
tioi tantq maior& beatitüdo. Pariât licet multa memo*,
rià , capiat licet profunda feientiæ, nulla tameh deledatio,
fi non ad partavelnora, ipfius fiat voluntatis conuer-
fio. Atprimus parens nofter liberomuneratus arbitrio,:
poterat quidem, Dei tamen adiutusgratia, ipfum Deum •
perpetuo araando, in eius memoria notitiaque perpetuo
deledari, perpetuoqi beatus éxiftcrè j potuit & ipfum a-
morem fuum ad aliquid minus relied e re , ficqufe ab eius
amore recedendo frigefeere, fefeque miferiæ addicere.
Sicut.n. rationalis creaturæ nulla alia eft beatitudo,quam
Deo adhærere-, itahoceius.miferia, àDeo rècedere. Ve-
rum ille in honore pofitusnûn intellexit. Quid ? fortalfis
id,quod quidam ingrediens fanduarium D e i, & intelli-
gens non modoinpræfentia»(êd etiamin notli filma, Quo-
mumecce,(inc[uk)qaielongantfedteperibunt : perdidifti omnes
quifornicantur abste. Non intellexit, quia qui fornicantur
àDeo per fuperbiam.deiioluunturininfipientem j & qui
per ràpinani Deivfurpatfimitudinem, meritoiumento-
rum induit diffimilitudinem.
Libero ergo male Vfusarbitrio, amoremfuum ab illo
incommutabili bono defi'exit, & ad id quod minus eràt,
propria cupiditate cæcatus reflexit: ficque à veto bono re-
cedens, Scad id , qupdexfe bonum nonerat, deficiens,
vbiàucupabatur profedutn.inuenit defedum 5 peruerfè-
que diligendoleipfum, &feperdidit & Deum. Sicque
iuftiffime adum eft, v t, qui contra Deum Dei appetepat
fimilitudinem, quovoluit fieri curiofitate fimtlior,eocu-
pidltatefieretdiflimilror. Corrupta eftitaquein homine
Dei imago,non abblita penitus. P toinde habet memoria,
fed obnoxiam obliuioni;fcientiam quoque,(ed fubditam
errori; nihilominus&amorem, fed proniitii cupiditati.
Perfeucrat adhucin anima rationali, inhac trinitate etfi
mifera,ipfius beaçç T rinitatisjmpreffio,quç adipfam ani-
m«e relata fubftantiam,quæ & fui reminifeitur, fe nouit, fe
diligitjquæipfamfuimemoriam diligit,nouit, reminifai-
turjipfam fui feienriam reminifeitur,nouit,Sc diligit jitem
ipfam fui dilédionem d fligit, re'minilcitur,nouit;ôcin fub-
ftantia vnitatem^&in his tribùs,quæperftrinxerimus,yo-
cabulis præfett trinitatëm. V nde Pfalmifta, Verumtamen in
imagine pertranfit homo ,fed &fruftra conturbatur. Breuiter
quidem,fedexpreftefatis,his verbis fandusDauidvtrum-
qu'e infinuat animæ non deefie humang,Sc ex natUraima-
ginem, & ex peccato corruptionem. Napi & memoriam
corrumpit obliuib, feientiam error obnubilât, amorem
Cupiditas coanguftat.
C a p.- V .
QuodpoftSaluatorisaduenturn, Deiin hominereuoueturimago,
& qüod non hic, fedin futur0, Jperandafiti-
pftus rehouationis perfe-
ttio.
POrrb iam per mediatorem Dei & HominUm homi-
nem ChrilhJ.m I e s y ür, foliitp deb ito , cui obnoxia
tenebaturhumananaturajaeleto chirographo, cuius caii-
tioneobftrudosnostenebat anriqnihoftisdira fiiperbia;
expoliatisPrincipibus&poteftatibus, quibus nos addi-
xerat diuina iuftitiajpacato denique Deo patre,ilia fingu-
lari in Cru ce hoftia j reparatur tandem memoria per faerte
feripturæ documentum,intelledusper fidei faèramentü, ^
amor per charitatis quotidianum incrementtim. Perfe-
daimaginisreiormatio, fi memoriam obliuio noninter-
p olet, feientiamnullus error obnubilet'î nullaamorem
cupiditas interpellet. Sed vbi iilud ? & quomodo il-
ludï Hæcpax hæctranquillitas, hæc in patria fperatur
facilitas •, vbinulluslocus obliuioni, viùentibusinae-
ternitate^f nulla erroris fubtertio , fruentibus veritafe;
nuüaeupiditatisimpulfio, diuinaabforptischaritàte. O
jeterna& vera charitas ! 6 yera & chara& seterna veritas!
ô aeterna,& vera, flëchara tri n iras! Hic,hic requies,hic pax,
hic felix tranquillitas j hic trânqûüla félicitas, hic felix ÔC
tranquilla iuCunditas. Quid agis à animahumana , quid’
agis t quid per dîuerià tap taris ? Porro vnum eft neceiïa-
liuro. Vt quid multa ? Quicqüid appetisinmultis,in-vnd
eft. Si excellere, fi icire, fi déledari, fi abundare j totum
hic,& perfede hic,&nurtqüâm nifi hic.Nunquid ehim in
hoc lacu miferiæ, & lüto fæcis vera excelle'ntia? Nunquid
inhac regione v mbræmortis perfeda feientia ? Nùmquid
in hoc lôco horroris & vaftæ folitudinis vera deledatio?
inter tôt ærumnasveraabundantia?
.Porro quæ in mundo excellentia, quam timor no ni
deijcitî quafita hominisfeientia, qui riecjfeiplum capit?
Dènique fidelëdarisin carne ^hoc & equus.&mulus,qüibus
noneftintcllecius. Siin gloria, fi in diuitijs, Cum intermisnon
j,urnes onjnia, neque defeendet tecum gloria tua. ib i ergo vera
excellêntia', vbihihilluperius quod ambiaturj ibi vera
ftientia', vbinihirignoràtur;Ülavéra deledatio, qtfæfa-
ftio non minuitur j ilia vera abundantia , quæ hum-*
quam exhauritur. Vùnobtsquia receftimuskte Domine ! HeU
mihi quia incolatus meus prolongatus eft ? Quandoveniam&ap-
parebonntefaciemtuam } Quis dabit mihipennasficutcolümba,
& volabo j & requitfeam ? Plûmefcàt intérim Domine Ie-
fu, plumefcat qqæfo anima mea in nido difcipiinge tua$
paufetinforaminibuspetrîéjin çaaerria maçeriæ. Am-
pledaturre intérim crucifîxum, fumât tuidulciflimifan-
giiinishauftum. Occupct intérim memoriam meàm hæc
l'uauis meditatio, ne ex toto earn obliuio obfcuret. ïüdi-
cemme intérim nMlfcirenifiDominum meum,!&hùn<;crtnifi-
w«,uëfciétiâmeâàfplîditate fidei vnuserror àbducat; Ve-
'dicet fibi toîû ambrémeü hçc tua miradiledio,ne illü cu_
piditas mudalis ab forbear. Quid ergo:tnjhi fo.li id op taue_
FfabfS.7.
Colof 1 . 14. !K |
H
ïfal. 31.8.''
Ffal 48.81.
Ofea 7.13. ^
■ Ffal. 119.
0 $ 4X-J.
rim! ImpleatutquæfoDorains. implcaturillud ptophe- triaintccffc.&àtc noncffç;cogitaæternameflêntiam,æ-
ticum Mmmfientur&aMertmuiriiDomimm vmuerfi fi- ternara fapitmi jm , ætetn* fapientiæ & effcntiï ærernam
nés terri Rçminifcentorinquit. Abfconditamergo , non ( volnntarem.&nedieasineQtdctno, NoiwJîDfoe.fedpo-
. , „ 1 ___ ; . . i n tnpiir.r.rmnaVi. Dai intelleïit me- tius reminifcens conuertete ad Dominum cuum, cnmomnifineterrae.
nesrerra.s^nnunLy.^----- 1 — - ; ; „ ° /
fepulcamomnino in mente rational!, D ei intellexit
motiarn, vt nontam nouum aUquidinfertum, quamil
lud antiquum fentias reparatum. Nifi enim naturaliter
quodammodo in ipfamDei memoriam,vel modicum ratio
fcintillarethumana, puto non effetvnde velinfipienS
diccretincordefuo NoneftDeus*
Ephefs-S.
loan.i. 18.
c a p. vii.
Quod mentis affeftu homo À Deo recefferit.
MI r a b i n s fattaeft Domine feientia tud ex me, cob- Pfa^s.6.
foriata eft , & non potero ad earn. Ampledar interim
te Domine I e s v , paruusparuum 9 infirmus infir-
mum, homo horninem amplius dicam > pauper pau-
perem. Nam&tuDomine pauper,fedensfuperajinam,&
fuper puilum fitium dfiua. Sic ergo te ampledar Domine.
Nam tota magnitudo mea * n on nifi quod paruutn eft tuij.
rotafortitudo mea* quod infirmutnefttui ; totafapien-
t iim e a , quod ftultum eft tui. Gurram Domine in odo-
rem Vnguentorum iftorum. Miraris quod vngüênta ap- 1
pellem, quæ infirmumfanant, toborantdebilem,mce- |
fturolætificantîSequarergote, Domine I e sv ,horum
vnguentorum excicatus odore j refocillatus afpergine.
Sequar te Domine, & fi non in môntibus aromatum,
vbi te inuenit fponfa tua,velinhorto, Domine, vbifemi-
nata eft caro tua. Illic quidem fâlis j hic dormis. Hic
Domine , hic dormis, hic cubas, hic dulce quoddam
fabbatum fabbatizas. Confepeliatur tibi Domine caro ,
mea, vtquod iam viuoin carne, nonviuaminme, fed !
in te , qui tradidiftitemetipfum pro me. Coungatnr ti- i
bi Domine pudicitiæ myrrha , vt iam non regnet peÈca- .
tum in meo mortali corpore * nec fiam velue iumen-
tum in proprio cömputtefcehs ftercore. Sedyndeveni- j
fti in hortum ? Vnde >nifi de Crnce ? Vtinâm Domine |
& e go âccipiam Crucem tuam, & fequar te. Sed quo- t
modo fequar té ? Quomodo ( inquis ) receffifti à me? ?
Puto Domine quia non pedum paflu , fed mentis affe- 1
du. Nollens enim fubftàntiamanimæ meæferuareadté,
accepi earn ad me , & volens meipfum poffidere fine te,
perdidi & me. Et ecce fadus fum mihimet ipfi grauis j far
dusfum mihimet locus miferiæ&tenebrarum-,locushorrôrisôc
regio egeftatis. Surgam ergo, & ibi adpatremmeum, . wc*15
& dicam ei,Faterpeccauiin ccelum & coram te..
Dijputatio contra infiptentem, quidicitincordefuo, No»
\ eft Deus.
D i e , inquam, quicunqueesadeoinfipiens* vtdicaS
in corde tuo, NoneftDeus *, Aliquemne putas fapien-
tem ? forte teipfum. Ita fit. Itane tamen fapiens, vt fieri
nonpoffis&infipiens ? Aut fiinfipiens* eoufquè Vtnoil
poffisfieri6cfapiens? Siquidhorum abnuas, iamnqnte
defipere, led potius non viuere/dixerim. .Ergo fitilde-
fipueris,perireaïftimasfapientiam ? Sed fieri potes& fapiens.
Aliunde quaefo quam a fapientia ? Erit ergo& te
defipiente, fapientia. E rit, inquis * led in homine lapi-
ente. S ed quisefthomo qui non polfit defipere ? Si ergo
omnes homines defipiant, erit nihilominus fapientia 3 a-
liquinnonpolfent denuo fapere. Sed in Angelis inquis.
Sed & ipfos polie natura duneaxat defipere , indicac ilia
infipientium Angelorum tanta mulcitudo | quibus
quidem cum caetens par natura » led impar gratia.
Nulla ergo creatura ex fe fapiens. Vnde ergo nifi a fapientia
? Et ftlam vbi inuenjtinlipiens, vt denuo fapiat?
Si earn inuenit, eft vtique fapientia * qme ittueniatur ab
infipiente, vt fit fapiens :alioquin quomodo inueniatur,
quod non e ft , nifi prius experit eile ? ‘Non ( inquis)
earn ita inuenio •, fed. meditando, & exercetido facio
meipfum fapientem. Ergo facis lapientiam tuam ?
Quare non fecerim ? Ego te propofueram infipientem,
& ecce adeofa6tus es fapiens, vt & fufticias, tibiracere la-
pientiam. Anhoccft pacum fapere , lapientëm facere?
Sed & fiquis dicat, ftultum facere pófie fapientem, quis
audiensnonridebit ? Vnde ergo fapientia ftulto ? forte a
quolibet homine lapiente. Et ipfë vnde lapiens ? An
iple fe fecit lapientem ? Sed antequam fe faceret fapien-
tem , quid erat nifi inlipiens ? Priedidta igitur fequitur
abufio , vt inlipiens fecerit lapientem. Si & Angelum
dixeris polie facere fapientemj & ipfe vnde fapiens > Si &
ipfe fe fecit lapientem , pnedi&a nihilominus fequitur
abufio.
Reftat ergo vt non fit fatfca fapientia , quas cseteros
faciat fapientes. Ipianon poteft defipere, quia fapientia
nonpoteft efle inlipientia, licut nec mors vita, quam-
uis mors Ch rifti, noftra lit vita , licut lux tenebrae ?
quamuis fuerimus aliquando tenèbra , nunc autem lux in Domino.
Nam nec Ioannes erat lux, fedvt teftimoniumperhibe-
retdelumine. Erat enim lux vera, qu*illiiminat omnem
hpmincm venienterainhuhCmundum. Ipla eft fapientia
, quae in animas fandtas fe transfert,vt& ipfae fint lapié-
tes. Barumne hoc tibi, 6 inlipiens ? Quaero iterum, v -
trum feiasteefie; Quis, inquis, hoc ignoret? Plane nec
Academicus. - Semperne fuifti ? Vnde ergo accepifti vt elfes
? An teipfum fecifti ? Sed quomodo qui non eras aliquid
, facere potuifti tarn magnum .aliquid ? Vnde ergo
tibi eile ? An ab alio homine ?• E t ipfe vnde i.numquidab
AneeloPEt Angelus vnde? Reftat ergo vtnoh fit fa6taef-r .v............. - — r ---- SH . . r -
fcn L ,äq u a c « e ,aom n iah ab cnte£rc:ficattlec6aaeft yifcomiferabiliterirtemus quaemltnafcmpe.
fapientia,vnde csteraomniahabent (apete. Sileatergo v.tioinvmurnptopnopondeteferabatnt, char.tatede-
tibi, flc& iic fapere; flc8ifice{Tc:loquaturtibiin corde i- i fuper influence , acmnamni torporem tuo calorc dtliol-
pfum fapere, 8cipfum efle, & iam non dices in cordetno, nente.adaitiorafe inbngit: ficque exnens vetnftatemac
None« Dens inipfo plane perfpiciensnec poffe fairem te indnens nouitatem .fortltur pennas colamb* deargqn-
I S m B I niiiefTec&:! taraa. quibmadillndfnWime ^
Dens. Icerumquaero, V tmmvelisteeffe&fapere ? Pnto j de quo & genus duett, beato Paulo id ape tms Athe-
quianonabntdsilungeigitdrhaeetria,Elfe,Sapere,Veile, nienfrbusprofirente. Cum emmdeDeo fubullterdllle-
Rediergo pramaricawrld cor. Confidera in bis tribus rüiflet, Sen Pliilofophorum quoquellbns Denm vnum
auantavnicas, quantafuxqualitas, Sicuminuenerishare j inftantiffime comprobarec, mquo emmm ,mmnulr &
^ ----------:— ^ — ---------------- 1 — " ” H 3 funm
1
C a p . V I I I .
Quod ex charitatis affeftu homo in Dei imaginem refor-
metur.
PAtet,nifallor,quialicutnonpedumpalTu, fedmen-
tis affeôfcujà lummo bono recedens,&in leipfa inuete-
rafeen's humana fuperbia, Dei in le corrupit imagincmi
ita mentis affeftu ad Deum accedcns humana humili-
tas, renouatur in imaginem eius, quicreauit eum. Vnde
Apoftolus, Renouamini ( inquit) jpiritu mentisveftra,&in- Ephtf\.iy
dutte nouum hominem qui fecundnm Deum cream eft. Quomo-
do autem fiat ifta-renouatio nifi nouo charitatis præce- H ,
pto, dequoaitSalüatot, Mandatum nouum do vobis ? Pro- ^«».13.34-
inde hanc charitatemlimens perfefteinduerir, profefto
duo ilia, quæ æque corrupta diximus, memoriam fcilç-
cet&lcientiamipla reformabit. Ideo faluberrime nobis
indicitur iftius vnius præcepti compendium, in quo &
vêteris hominis efcpoliatib, & mentis renouatio, & di-
uinæimaginis confiftit reformatio. Amor quippe no-
fter veneno cupiditaris infeftus, tenacique voluptatis