\ 4 i4-
IaeobusWimpfelingius in ApolbgiaproRepriblica Chri-
ftiana.
Si (altem D.Aurelij meditationes,reliquaqueeiusopuftulaparua,fi
BemardiftfratrisDauidis, fiSerapbici, ftChnfttamßim
Doäoris lo. Gerfon deuottora quedafctiptapercurreret^&c.
IOAN. TfUTHEMIVS DBPSCRI-
ptoribus ecclefiafticis.
DAuid, or dim vtferunt minor m ,natione Teutonics,virin
diuinisfcripturis exercitatus, vita & conuerfatione mfignjs,
i« declamandisfermonibusad populum excelletis mgtnijfutt.Scrt-
pfit madam apertofermoneopufcula, quorum leäiodeuotts fratn-
bus non eßcontemnenda.De'quibus extantfubieäa. Ad nouitios.
Decompofitionehominisexteriorislib.u
l FrofettusreligiofcVlI•
Dc compofittone hominis interioris libs.
Codationesmeasquas
Sermones de tempore lib.i.
Sermones defanttis lib.t. ■■•-. .
Btquadamalia. ' _ '
damit non longepoft beatum Erancifcum. Sepultus ejt in Augujta.
EPIST.OLA FRATRIS DA-
y i D D E A V G V S T A , O R D I N I S F R A -
trumminorutti,ProfelToris fficraj Th eo lo g is»
quam mißt R a tifp on am nouitijs v
pro corum informa-
Iie&is in Chrifto Iefu fiatribus, Fratri Bertholdo,&
D _ , o
omnibus nouitiis & noiiis Ratifponae-morantibus,
Frater Dauid>bene proficete in via Dei,& femper crefcete
in virtutibus & gratia fpirituali. Licet abfens fimawobis
corpore, tamcigcorde l*pe vobifcum 6C didione, optans
vos itafundati in notoitate vitae faniSt*}quod fit tpihi certa
(pes de confuroraatione perfeda. Volo primo omnium
vt illins voluntatis fejruor in vobisperfeueret,qui de f*cu-
lo vos ad fcholam religionis attraxit. Quia ficut diu ad *•
ftortos aliorum mores * infirmitates & fordes, perlecutip-
nero , carcerem & mortem : Hæcenira infigniafuntpa-
tienti*, 6c qui ea fere recufat, Chrifti fe militem non elfe
demonftrat, &indieiudicij, vbi quique fandorumcum
fuistriumphis apparebuntlpedabiles, ipfe inglorius eru-
befcet. Quintus, cogitationës & affediones & intentio- ■
ries mentis ad normamratiohiscorapdriere , &omnes|
affedus in virtutes ordinäre, vt non amet nifiamanda, &
prout funt amanda, nec timeat nifi timend^odiat odien-
da,doleat dolettda,gaudeatdegaudendis>& ficinomni-
bus.rationisdudu quafi natural! n om tranquille ferattfe,
quodeft proprium perfedorum,vel proprium profieien-
tium. Sextus, eftzelusAuimarum, & ordinatusiuftiti*
feruor, quo cupit omriesfiomines faluari, & pro viribus
aftringitfcproximisfuccurre're , vt eosdenaufragio extrahat
, docendo, confulendo, hortando,confolando,
confelfiones audiendo, gubernando,arguendo;exemplo
bonoprouocandoj&quisbufcunque modistedificando,
pure pro amore Dei &proximifalute: Non laucfes qu«-
rere,non honores, non munufcula, nonlibertates exeun-
. di &agendi quçlibet,non compda carnis,non amicorum
Npromotiones&fimilia.Qui pro his vel horü aliquibus,cu-
pit officium cuiufcumque iublimationis, indignus eft officio
& nomine, & non mberetur nifi pcenam',& frudum
nonfacietinaliis , ôcnon eftpraedicator Chrifti , fed lui.
Non enim nofinetipfos pr*dicamus,led Iefum Chriftum
dominum, nos autemferuosipfius. Duo autemfilij Rachel
, funt profunda veritatis inquifitio,& deuot*ora-'
tionisinDeum pura intentio. Prior diuiditur in ftudium
facneledionis, ßririftantiam fandæmeditatioriis, quia
IofepKduplicem funiculum habet, id eft duarum tribuu
fortes. Oratio autem diredius tendit & dueitinDeum>
quamledio velmeditatiö, quae etfi circa Deumverfetur,
oratio tarnen ad ipfum tendit, & quafi fecundam perip--
nam alloquitur, 8c ideo familiarius adhæret, 6c efficacité
obtinet quod defiderat.Hinc eft quodinfolaforte tribus
Beniamin Dominus voluit fibi domum orationis, hoc
e/btemplum fieri,in quo fibiiacrificia placita offerrentur.
quia orationis deuotio cetera vittutum opera facit lapida,
fine qua forent arida,& min ore m fiduciam praeftantia
apud Deum. Item ideo dulciffimi his ftüdiis pperam date
fidelitër,quia ficut fruftrainfcholisliterarum tempus ÔC
fumptus confumit quiliterarum fcientiae non intendit,fic
qui in religione virtutibus non ftudet,dificaridumpræparaftefiimptus, 6ctemporeopportuno , JV; - « , . . . & • m• axime• oratiotorpere
o tio ^ ^m p u s pcraere Sc cxpenfîs,nlagnæ negli- |P1S dcuoaoni, quae Dei notmam & propltjatioms
habuifle bene viuendi,& modoin religione defidem effe.
commtuodacarnis quaerere, & propria voluntatis locu-
los,quos pro Chriftoréfignaueibs, recolligere, confufio
eft &irrecuperabilc detrimentutn. Studium veriereligiq-
riis circa duo maxime verfatuç,circa exercitium virtutis,&
affcâuminternaedeuotionis» Vnum fpe&at a^lvitam a-
<ftiuam,alterumad vitam contemplatiuam. Haîfiiùt duæ
vxoresIacob,L ia fcecundior&Rachel pulchripr: Quja
plura funt exercitiavirtutis;(edfuauiör eft experientiade-
uotionis. Sex enim filios Lia geriuit, qui defignant lex a-
ókionum gcadusjin quibusbonus homo religiöfus feiugi-,
ter debet exercére.Primus,opera poenitèntiae,quibus corpus
fpiritui feruire cogitur, yt abftinenrfae, vigiliae, difei-
plinae, & fimilia. Secundus, motus vitiorum mfurgentes
reprimere,&fuperbiam deijcere,iramluffocare,inuidiam
exfufflare,defideriafugare,auaritiamabijcere,gulam do-
mare, luxuriam deteftari,linguamrefiaenare; quae tunc
maxime fubiugantur cum motus eorum maxime fre-
munt, quanto enim fortiores vires hqftisinaduerlarium
collegerit,fitunceliditur, tanto magisdebilitatur,& quo
vehçmentior euiufque vitij tentatio, Ócgloriofiortrium-
phus. Tertius,operaexercitarevirtutum,&obfequiahu-
miiitatis,feruitia charitatis,alfiduitatem obediendi,manfuetë
loquendi,variis exercitijs bonum exemplum dandi:
ex vfuenim virtuolbrum operum ipfae virtutes in mentes
altiusradicantur. QuartuS, quaelibet aduerfa difetre pati,
vtcorre&ionesetiamioiuftas, penuriasyiâus, veftitus,
domorum, librorum, infirmitates,derifiones,defpeókio-
nes,contumelias, infamationes, labores, tentationes,dimoratur.
Vocalis autem oratio, eft quafi tefta exterior,in-
tiinfcca autem deuotio , quafi nucleus vel fubftantiainde
exprelïa.- Volueram vobis breuem falutatiqnem pro me.
moriali feripfifie, ne meiefletis imraemores, propter lon-
gam abfi^atiam, & ita feiatis quod veftri non lum imme-
mor in paruis orationibus meis,& materia exceflit chart«
quantitatem.Orate pro me, quia confido de vobis.
INC IP IVNT C A P IT V L A IN FOR-
mulamNoui riorum fratriis Dauid dc Augu-,
fta. Et primo de exterioris hominis refor- j
marione.
i. Confideraquarevenerisadreligiomnu
i Deobedientia.
Debumilitatevbiqueferuahda.
a.. Quod libenterhabeas patent cum Trklatis.
'c.1 Defurgendoafomno.
6i- Qüpmodote habeas in choro.
P I Quomodo te habeas in dormitorio.
.8. Quomodotehabeasincapitulo.
9. Quomodo libenttrdicas culpam. ,
1 o. Quod libenterferulas ad Miff as.
ir. Quodfape confitearis peccatatua.
12. Quomodo te habeas in menfa.
13. Dedifcntipne labor is.
14. Deobfequqs comm unibus. ...
15 . Quod libenterfis inceUa.
16. De leftionefacufcriptuu.
17. bepudicatione.
i8# Dedifciplinavbique.
m§ Quomodotehabeasinterfratres,
20. Deverecundia.
Dc inceffu&ambuUtione.
2 i f Defeden do,
23. Derifu.
24. Deloquelacommuni.
25. Dedetra£lione.
id Devitando rumores.
27. JiJeprodas detrattorem.
28. Deia£tantia.
29. De verbis otiofis.
30. DeloquendodeDeo.
31. Quaiiterfitloquendum.
32. Dmieditando de Cbrifto lefu.
33. neoftentationevitanda.
3 4 • Qualiter extra domum te habeas in via.
33. Decuftodia vifus.extra monafterium•
36. Quomodo te habeas ad focium.
37. Deoratione.
38. Dej«minisfugiendis.
40. Delibertatecordis. .
41. EpilogUs.
INCIPIT FORxMVLA
N O V I T I O RV M
FRATRIS DA VID DE AVGV- I
fta. Et primo dc exterioris hominis
. reformatione.
lie Ao inChrifto fratri Bertholdo frater Da- 1
uid, Quod Deo operante bene incepit,ipfo
cooperante melius conliimmare. Defidera-
fti a me frater charilfime , vt aliquid leribere
tibi adaedificationem, ex quo ablensfum a
te,ficut aliquando praefens tibi ore dicere folebam, quan-
do ad ternpus nouitiatus tui magifter eram tibi deputatus.
Et quia promifi tibi hoc facere, yolo foluere pro mifliim,
ficut Dominusinterim dederit. Etenim magna & lubli-
mia nefcio, volo tarnen ea tibi feribete qu * nouitio cotv- -
ueniunt, incipienti feruire dotnino in religione. Altiora
autem, cum ad ilia profeceris, Dominus te docebit,& per
quotidianam experientiam femper.meliora intelliges,
quia quanto plus quis altius profecerit in a&ione yirtutü,
tanto clarius videt quid adhuc fibi defit, & qualiter ad ea
qreftant debeat peruenite,plalmifta, A mädatis tuis intel-
lexi. Qui autem non ftudet in virtutibus femperprofice-
re,etiam hoc aliquando perdet, quod need urn viam qua
ad virtutes tendat inteliigat.
C a p. L
Quod conftderaredebet nouitius quareveneritadreligionem.
P Rimoergo femper cofiderare^ebes ad quid veneris,
&propter quid.Propter enim quid venifti,nififolum-
modo propter Deum , vt ipfefieret mcrces lab oris tui in
vitaaiterna. Sicutpropternuliumaliumvenifti , ita propter
nullum debes omittere, necalicuius excmplotepe-
fee re, quin ftudeas ad id, ad quod venifti,venifti enim ad
feruiendum Deo, cui feruire debet omnis creaturaipfius,
& ideo debet eidare totum quod eft,& quod feit,&quod
poteft. Etfi omniaferuiunt creatoriluo pro onrni poffe
fuo,multomagishomo , quernnonfolum creauitficut
cetera, fed infuper in relledu decorauit,lib eroarbitrio no
bilitauit, mundi dominum conftituit, fibifimilem fecit,
natttrameiusalTumpfit, verbo&exemplo proprio eum
in ftruxit, proprio fangui ne fuo de morte xterria redemir,
fpiritumfamftumei infudit , carnem fuam el in cibum
tradidit,curam eius habet ficut mater paruuli filij fui,& x-
ternam hrereditatem ei dare difpofuit. Ecce quantum rios
tenemur feruire Deo præ cæteris creaturis,& dilïgete eum
fuper omnia, qui nos prae omnibus creatiiris amauit.
v C ap. I I.
Deobedientia.
ET quia non confidis tibiipfi, vt præfumas te feire quid
à te veilt Deus,ideo commififti te fiiperiori tuo Vt ipfe
te regat, & dedifti ei manum tuam in profelfipne vt ipfe te
ducatinviaDei : vndenon licet tibi dein ceps viuereprd
veile tuo,fed quo d uâo r thus te ire iubet folum ire debes,
& quod ipfe prohibet, hoc debes çauere. Quia qui artem
aliquam difeere cupit,debet régulas fui doâoris tenere,&
proprias adinuentiönes relinquerc : & infirmus qui vitiorum
adhuc acceffiones patitur.debetferuarediatamqua
ei medicus indicit, fi cito plene defiderat fanari ; Ita & tu
nihil facias quod magiftrurii tuum nolle pr«fumas, te e-
nim dedifti ei propter regnum coelorum, iam non es tuus,
fed eius cui te vendifti, & ideo nihil lieer tibi de te agere fine
eius voluntatè,ipfe enim eft Dominus tu* voluntatis.
Con tredtatio rei alien* domino inuito furtum eft , fur*
turn ccelo rión appropinqüat, ipfi reftpresnoftri lijnt vi-
carij domino fuper nos, & nos debemus eis obed ire ficut
domino, & norihominibus, quianon propter ipfos., led.
propter dominum nos fubiecimus eisJdcirco talem exfii* ;
be tc,vt libere iubeat te facere vel omittere, quid quid Vi-
detur ei expedire ; fi autem timeat te,ïam feruus maior eft
domino,ideft,difcipülusfupermagiftrum. Ideolanófcus
Bernardusin régula fuadicit ; Aulculta Ô fili pr*cepta
magiftri,& inclinaaurem cordis tui, & admonitionem pij
patris libenter excipe,&efficaciter comple, ytad eum per
obedienti* laborem redeas, à quo pér inobedienti* defidiam
recelIèras,mox vt aliquid impetratum amafôre fue
rit,acfidiuinitusimperetur moram pati nefeiasin facië-
do : De quibus dicit Dominus, Ob audicum auris obedi-
uit mihi:&itéru, Qui vos audit* me audit. Augu ft.adfrattesineremo/
erm.y.dicit.-biledlilfimfpbedientiamDeo
in ornnibus,fi faluarrin eremo çupitis,feruate, & fi diffici- ,
Ie vobis videtur,debetis cOnfiderare obedientiam'Deifi- i
ltj,vtveftram deppnere contumàcîim non diftératis, ipfe
énim filiusDei obediens fuit vfqj admortem crucïs,&nos
temnimus obedire præceptïs eius ï Chriftus enim vfqi'ad
mortéobedieris fuit,nó pro fua fed noftra. vtilitate, eftote
ergo nop profuafed pró veftrà vtilirare fibi obçüientes.
, Ecce enim fratres, Angelus obedit Deo in omnibus, & tu
qui feriius es, contradicis Deo? Infenfibilia Pbediüt Deoi
ficturationalis contradicis? Sold fuâfëmita nohdëüiat,
! neclunanec fte ll* , omnia enim coelëftia iuisirifemfunt
officiis,tu verb Dei voluntati quafi in pmriib. refiftis ï. Ad
nutum Dei floribus càmpi decóratuur, terraimbribusir-
rigatur,ly'lu*ftondibuscrilpantursïn ne.more cycharifcat
i auiculæ,omniàDeb pbëdiunt, 6c fólus homo Dei volun-
tati refiftit. O moriachelegë quod dicitur. MelioroBédi-
enriaquam viftima.Qu*caula eft, nifi quiain vidimisa-
lienacaroimmolatutjfedin obedieritia voluntas propria
& caro madatur. Eftote ergo fratres mei obedierites, v f
Deum placarepoffitisd.epeccâtiséômilfis, tanto. n .citiui
placat DeuhOmp, quantorepreffiorarbitrij -fui luperbia
gladio prçcepti feimmolat.Caueteab inobediëtiafratres,
fubipfaenim póteftlaterefel dràconisfuB fpecie mellisf
lupusfubpelleouina,inpaftuenimdulci f*pe vérienuiff
latitat,& in olla l*pe mors poriitur.. Irttendat,ergo quip-
cipit qui obedire intèndit,q> obedientia fit honefta,&o-
mni difcretione decorata: na vbi difcreta non fuetit, crii-
dclitas exiftimadaeft, fi honeftanon fuerit; nullatenus o*
bediredebemus.Teneteergofratresmeij&incordib. ve-
ftris alligate çj» obediétia fine difcrerione calïa eft, & venit
nó ex parte obedientis fed prçcipietis.Et obediéciahbne-
ftatè priüa'ta fuperbia eft,&venit ex parte vtriufqj cölenti-
entis & pr«cip"ieritis,& in die nouiffimo paripoenapunié-
tur.Cuftodite cp prfe'cipitis,caüete & ponderate qdlmpo-
niris: Verü quptiés obedientia hoUeftafit iüftâ hbo fuerit,
tptiesad irregulàrkàté fe deüenilfe agnbuérint'paftores.
Obedientia igitur firatres tune vera, tunc fàndàV tunc
meri