tiamque longe acerbilfimam-dilïùit ; & odium ample-
dicurj Sc è tenebris ad diem procurritj atquc ad Oriente
ni relpiciens, folem quæriq expeditulque è rÿranni ma-
nibus, regem ado rat, &côntempto fpimo, lcgicimum
dominum agnofcit, iili fubiici & cota1 anima lcruire o-
ptatï & ante hæc in eiim ,vtiri Deum credere; Et ad eüfti
perrinencia coghofeit. Nam & hoc beatæ vitæ initium
eft j vera de Deo cognitio; Scire enim iufiitidm tuant, & vir-
tuiém tuant, ait Salomon, radix intmortalitatis. Sieutigno-
rare Deum, mbrtem inuexit à principio. Poftquam enim
Adamusdiüinam bënignitatëm ignorans -, eum qui b'o-
hüs eft, iüüidum exiftimauiq & oblitus fapientiæ, le latezäntj
Deumadfecrum föfttem ihuocäntes , non eum
nöminë Dei appellant, quöd eft Trinitäti commune, nee
eo fatis Theologice, hoc eft j höft perlpicüë, Sc diferëtë
diüinitaSindicatür: fedplenius-, &confummatiuseuni
nominantes,proprietates vniufeuiufqué fubfiftentia* celebrant;
Subeft&aha cauffa. Êtfi èhim vriä benighitäte gê-
rléri nöftro Trinitas lalutem dedit, tarnen quaéÜbet (a cra-
rum \jzrtsK<rew, proprium quiddam coiiiüliffeprxdica-
tur. Pater enim reconciliatus eft,Filius recóndïiaüit, Spiritus
fän&us inter amicos iam adicrip tis donum datus eft.
Et ille quidem liberauit » hic pretium faótus eft, quo libere
lapientemeftarbitratus, dominumdefpicatuiducens, rati fumus:Spiritus iplalibertaseft: vbienimJpiritus Domini,
fngitiuoadhæfit. Atqueobidparadifo ëxpulfus, &vità iuxta Pauli vocem, ibi libertas. Et Pater quidem formauit,
fpöliatus, & doloribus cumulatus, mortem denique per-
pefluseft. Itaqueadvitarn, &adDeumproperanti, co-
gnitionem de Deo præire prorfus eft necellàrium.
Etdumdenudamur, intimamqüe tiinicam exuimus,
Filius zeformzmv.Spirituseft qui viuificat.Nzm & prima fa-
brieatione Trinitas adumbratur. Pater nempe hngebat,
^Filius manus erat fingenti,|Paracletus fpiritus erat vitam
inlpiranti. Etquidegoiftisimmoror? Inhocdiuinorum
nosmodoviaminparadifumducehtem, &qiia:illicde- : bperum lolo Deus diferetus eft.Nam cum multafint me-
gitur vitam ingreftos oftendimus. Adam enim cum abea- ! rita quibus omni aitate Deus creaturam eft profecutus,
tisillisfeprisinnuditatemincidiftct ■, abea ad hsec mile- i niilluniinuenias, quodadPatremfolum, autadFilium
randa geftamina deuenit. Nos contra a pelhceis tunicis fohim,aut ad Spiritum lan¨olureferatur: fed omnia
adnuditatemvenientes Sc per idem medium inccden- Trinitaticommunialunt,quialcilicetvnapoteftate,pro-
tes, nos eodem reuerti itinere , & ad regiam veftem recu- uidentia, & fabricadone emcit omnia. In ceconomiaau-
perandamfeftinaredemonftramus: & vnde, &perqua£! tem, qua genus hftmanuminftaurauit, etiam iftanouitas
file in huncniundtim defeendit, nos hinc reiierti. Sitaii-
óélalutèm meam voluit quidem Trinitas com-
tem.& illud lignum nudiratis, quod nunc pure ad verilm
luiiienaccedimus, nihil afferentes, vndevmbramortis,
&quæ beatum radium animarum humanarum interci-
peiequeantj ficutveftimenta, vt murulus quidam inter
lumen hoc,& corporaintèrcedunt.
Verümenimuero Dei vnétiö &aliüsrei indicium elfe,
& aliorfum lpe<5tare poteft. Recordör enim lapidis lacontigit,
muniter,& vt reftituereturprouiditjnon tarnen etia com-
muniter eam operata eft. Per fe enim nec Pater,nec Spiritus
, fed folum Verbum, & (blus Vnigenitus operatus eft,
qui carnem fanguinemque afliimere dignatus eft, vérbe-
ra,cruciatus,mortefn excepit,& refurrexit,per qu* natura
reuixit,& quibus baptifma,noua generatio,& reformatio
conftituta eft.Itaque perfonis diftinótum Deum in dicob,
quemoîeodelibutiimobtulitDeo: ®es, &fe- . uinolauacroappellareoportebat (in nominefcilicetPrf-
cerdotes hocipfo , oleo ^inquam, populo & Deo confe- I tris,&Iilij,&Spiritus fanäi) eos,qui facram formationem,
cratos : quifibi quideni neutiquäm} fed Deo & Reipubl. | quæfola Deum diferetum oftendit,reportarent.
viuunt, propter quam inftituti funt. EtnSs quoque a vita
Quidergoînuni etiam oeconomiam,& maxime in ba-
propria, & a nobis ipfis Deodefcifeimus. Hocautemeft
ptifmate laudamus? Nos vero laudamus, non perea quæ
priftina forma recepta, illi fimiles fieri, & lymbolum pro-
dicimus, fed quæfàcimus. Trinamenimimmerfionem,
prium, Chriftianorumque cognomini inprimisconue-
& emerfionem, qüis no videt triduanam Saluatoris mortem
niens. -Vngimur enim, & cuius fimilitudinem concupi-
, & refurre&ionem, quæ totius cèconomiæ finis eft,
(cimus, Chriftuseft, quidiuinitate humanam naturam
exhibere,oculifque fubiicere? Nec temere,opinor, quod
vnxit:fiquidem&in vnbtionecumipfo communicamus:
Theologicum eft voce edimus j ceconomiam autem rebus
quandoquidem illius vndtionis h^c vn<ftio fignum & no-
cum filentio exprimimus. Illud enim erat ab initib,&
ta eft, idque initiator his, qiue fiiper initiato, & vndto re-
citareconfiieuit, fignificat. Suntquippeeademilla, per
qu^ Dauid vnbtionem Chrifti, regnumque indicat. Sa-
cerdos enim, vngttur hic, inquit (initiatusputa) oleoexulta-
t'tonif. Dauid autem,wmf fe (alloquiturSaluatorem) Detfs
Deus tuus oleo exultationis pra participibus tuts: participes vo-
cans n os,quos propter benignitatem regni focios facit.
Hucufque igitur nondumvidimus. Signa enim funt
haicinitiando, & p rin cipia quasdam, & prxparationes vi-
tae.Poftquam autem aquis cqopertus ter,emerferit,Trini-
tatefupereonominata, tunc totumquoddefiderabatur
accipit, &generatur, &formaturgeneratione&form'a-
tionedieijlicutinquit Dauid, fiifcipitquepraxlarumfi-
gnaculum, &omni quam quxrebat foelicitate potitur,
fitque lux, qui nUper erat tenebrx, &fubfiftit, qui nihil
erac, atqueaDeoin familiarem * & filium CooptatuT,
a carcere , & extrema feruitute ad regiumthronum pro-
ueclus. H*c enim aqua aliam quidem vitam toilit,aliam
efficit j & ycterem hominem oCcidens, notittmexfurge-
re facit. Hoc maximeintelligunr, quireiplaeXperti funt.
Deinde & quxin iplo myftetio cernuntur, fiocdantper
omnia coniicere. Nam- quod aquam fiibiensferrtet oe-
| cultat, videturfugere vitam, quae hoc coeli IpiritU alitur.
'Fugere autem vitam, hoc eft emori. Rurfum, qUode3 1
mergit, & inaereac luce confpicitur, vitam confedtari,
& adipifei videtur. Propter hoc & Deum hie fabricato-
per vocem tantummodo in hominum notitiam intelli-
gentiamque penetrauit : hqc fadum, &humanisoeuhs;
confpe&um, & manibus contreâatum eft. Vnde & bea- j
tus 1 oannes ambo hæc, hoc & illud de Saluatoregemino
cognofcés,dixit quidem, quod erat ab initio,quod audimmus:
fubiunxit tamen : quod vidimus oculis no fir is, & manus nofir a
contreciatfgunt de ver bo vita. Præterea Theologicum illud-
credere tantum oportet,&pf obatio fidei in voce confiftit
(quæ enim,inquit Paulus,corde ad iuftitiam credimus,ea
ore ad felutem confitemur ) ceconomia autem &imitan-
da omnino, &operibus demonftrandaeft. Eiusenim ve-
ftigia fequi oportet, qui pro nobis mortuus eft,& refutre-
xit.IdcircoTriniças quidem in voce eftjpaffionem autem,
& mortem per aquam repræfenramus, nos ipfos ad bea-
tam illam ipeciem atque rormam informantes.
Ex diitis itaque patet,nos vndique ex his quæ circa ba-
ptifiiium confiderantur,& ex ordine ipfo,&ex vocabulis,
quibus afficitur,& ex cæremoriiis, Sc verbis quæ in eo ad-
miniftrando adhiben tur, illud difeere, vitam in Chrifto i
lauacroeiïèntiæfuæprincipium capere. Quid autem fiti-
pfum hoc,effe vitam,deinceps exfequamur.
Qupniamenim aliamerdimus, aliafimus,&aliaproii-
cimus,alia feniamus, u Conftabir quid vtrumque horum
fit, conftabit etiam, quid fit ipfiim hoc,fecundum chrftum
fubfifiefe. Eft igitur illud quidem peccatum, hoc iuftitia;&
illudvetushomo,hocnouus. Sedaccuratiushæcdifpijrem
vocamus, qüodifth^cvirsprimordiäfiint, &fabri-* ciamuS.
jCariofecunda , prioreptseftantior: iiiiägo eiiim exadius I Gum peccaturrt duplex fit , & in vtrumque cadat, hoc
quam antea eflSngitur; & ftätüa in typum fimilitudinem- eft. Sc aliud in adtione, aliud in habitu vertatur & h«reat,
j que diuinam exprelTius formatur. ideirco St pürius ar-1 aiftio ipfaaliquando non adeft, neque manet: fed fimul
I chetypum proponi nuncoportebat; Etenim quibapti- patrataeft, efleddinit} ficuttelummoxvtvibratumeft,
y.._____ ____________________ _______________________ prseteriit
A
C
TM$7*
D
ptæteriit. Reliquie autem vulnus peccàtum a&ionis, his
qüi illùd operati funt,de yeftigiumimpröbitatis,cöfufio-
nemj&reatum poenæ. Habitusautem à përüërfis adiöni-
bus, velùti morbus quidàirn,corrupta voluntate animabus
inditusjftabilis eft, Sc viîiculis infolubilibus anlmâ aftrin-
git,fenfufqj Sc cogitata iti feruitutem reoigitjdc taptos tra-
<ftat vt qiii' peflime , in aétiortés fcelèrâtiflimas ëoS indu-
cens, per qüasipfe conflatus eft ^ Sc qUasfemper pärit, gê-
néràtus Sc gerterans fecundum idem, & inorbé qUodam-
modo : vndê nüllus pçCcandi finis, düm habitus aëliones
produciti âCcéflîone autemaëlionum habitus âugefcit:&
ita vtrifq; malis inUicem perpetuo progrêdientibus, peccatum
viüit i ego vero mortuus film : liquidem non heri,
neC nùper peccatum Coepit iiiitium : fed ex qUo nati lu-
mus.Mox enim vt Adamus màligno fua concredidit, bo-
numque Dominum contèmpfit,& volüntatè diftortus aC
periierfils eft , & anima fanitatem illam acboUumhabi-
tum përdidit, etiam côrpùs eadem via iriCeffit, feqjilli àc-
èommôdans,ficut inftrumentum in manu ârtificis, fimul
peruerfumëft; Anima namquecùm corpöre propter ar-
dilfimam coniundionem éonlpirat. Signum huiüsrei,
rubëfcit enim corpus cum illam pudet : Sc cum ilia ahgo-
riblis ôbfideturicontabefcit. Procêdente àuterrt nàtutà,&
généré noftro d primo illo Corpore latius fediffündeUte
aepropagante per corpora pofterorum, etiam prauitas,
velut alium quippiam naturale,didita eft;
Quia vero corpus non folum ex animæ motibus fimul
afficitur: fed & fuos cum ea communicat(gaüdet enim fimul
anima, & fimul dolet: & tempêtantes quidam lîznt
arque ingendi, quia corpus fie eft aueëhim, Sc natumjid-
eo fequebatur, etiam vniufcuiufque animam,prirni Àda-
mivitiofitatemprohæreditàte adire , ab anima quidem
illius ad corpus, a corpore autem illiùs ad pofterorum
corpora,Scab ipfîs corpotibus ad animas dimanaUtem.Ët
fie eft vêtus homo,qüem cum vt vitiofîtâtis feminaritim à
primis patentibus acceperimus,ôc cum eo in lucem fimus
èditi, nullum diempeecato purüm vidimus, nec a praui-
taté libeti vnqüam lpiraüimus:fed vt Prophetâait, aliénaitfimus
a viilua,errauinm ab vtero, nec infoelici illopatrimo-
nio,peccato videlicet ^ab audoribüs generis noftriàd nos
propagato , nec hæreditate malorum cohtenti fiiimus:
fedadeo vitiis nos inluper inferuimus, Sc infàndas diui-
| tiasexaggerauimus, vtpôfterioribuspriorâôbrilerimus,
imitatorélque ipfis exemplaribùs multo détériorés eua-
ferimus. Et quod maximum eft omnium,nüllædantur
mali huius induciæ:fed morbus âlfiduè ferpir. Et fortafie
propter hanctationem genus humanum ipfiim fe curare
nullo modo poterat,quodnunquam propenlodum li-
bèrtàtëm guftauilïèt,nequê, cum expertum non effet,vel
ad defideriumlàltem illius pertingere, & voluntatem H-
bertatis alfequi , contraque tyrannidem exfijlgere pof-
fet. Ab hifce vinculisteterrimis, ab hoclupplicio,ab hoc
morbo, ab hac morte fous ifte libérât: Sc ita quidem facile,
atque expedite,vt née tempore indigeat : tamque
plene ac perfede , vt ne veftigium quidem relinquatur.
Nec lolum d vitiofitate liberat:fed habitum quoque con-
trarium ingenerat.IpfeenimDominüsper'môrtemluam
peccati occidendi poteftatem nobis dédit : Sc per refurre-
dionem vitæ nouæ hæredes inftituit. Mors liquidem ilia
quatenus hoc ipfum eft, mors videlicet, vitam peccati?
obnoxiam , & peccandi habitum interimit. Quatenus
lupplicium eft, poenas peccatorum tollit, quibus propter
adionum peruerfitatem debebamur. Atque ad hunemo-
dum ab omni habitus, Sc adionis peccato lauacrum hoc
puros præftàtiquatenus nos huius viuificæmortis participes
rendit.
Et quoniam per lauationem hanc etiam refurredionis
conlortium obtinemus , vita nos alia Chriftüs donat, Sc
membra fingit ^& facultatesindit, quibusàdfuturam vitam
profedis opus erit.ldcirco enim Sc criminibus ftatim
. abfolüor, SC fanitatem mox adipifeor, maxime, quia Dei foliusopuseft, qui tempori Sc mprænonpôteftalligari.
Deinde neque nunegeneri noftro benefacit ita,vt tempore
egeàt: fed benerecit. Non enim nunc poenas Dominus
luit e or um quæ peccàuimus: neque nunc rhëdicinam
Biblioth.Vet.Tat.Tom.i4.
pàrat, & membra format,& virés addit-fediam formauît,
Si addidit,& pàtàuitEx quo enim in Crucëm âfcenditjpi-
ritümque efflauit,& rediuiüus prödiit,hominüm libertas
conftituta, fpeciëfqué Si pulchritüdo cohciliata,&hoùa
membra adörOata funt Tantum âceederë, Sc fefegrkfciæ
öfferre opüS eft. EtiftuC in nobis baptifmusefficit: vt ni-
mirummortuos cum vitâ,& vindosCUm libertate,informes
Si cOrniptos cum bèatâforma coniungah
Perfolptum eft pretium : nunc tatttum è vinculis exi-
mus. Vnguentùm effufiim eft, Si odoris fragrantia com^
pleuitloca omnia.'folùm vt idfpiremils rèlinquitur. Im-
mo ne iftuc quidem mâm Sc Ipirare polie, d Saluatorë no-
bis comparatum eiblicUt pofle exfoiui-.ficui: polfe illùmi-
nari. Etenim lux non folum orta, Si in munduhi ingrella
eft : Sed & oculum lui vidèndi creauit. NecvngueUtüm
tarttummodo efFudit:fed ëiuldem qüoq; fenfum donaüit.
Nunc landùm iftuc lauàctüm àblütos huiulmodifenfi-
bus, Sc facultâtibüs deuincit. Nâm vt materià Ipecie câ-
rens,& informisinaquärnhanCdemergimur, Sc in Ipla
förmam quandam elegantem teperimus.' Ôb hæc fubito
nobis enafcuntUr bona omniâ:luntenim priusprçparatà.
Prandium meumparàtum eÜ,tauri mei,& ait ilia occifa fiunt,in-
omnia pardta:venite ad nupfias. Hoc lolum reliât, vt
vocati, ad hoc feftùtn Occurrant. Ôccurrentibüs àütem
qüid tândêm âd foeiicitâtem adhuc deefle potënt? nihü
vtiqiie; înventuro qüippë læëuio parati àd Ghnftüm ac-^
cedimltSïàt nunc quidem cum âccelîerimüs,prçpatamur.
Tüncprorlusnecefiàriument, omnibus rébus inftrüdos
accedere : in præfentinecelïéeft, vt pöftquam accelferi-
müs,omnia quibus nos inftrui Oportetjaccipiamus.TunC
fatuis virginibus adfponfum adituS no patebit: hic autem
àd conuimum, & propinâtiones, vocat. T une enim non
dabitur rnortüum reüiiiifcereduminibüs Orbàtum alpicé-
re,déformatiim àc perdinim denuo format! ac refingi. Aft
inhoc æui curriculo tantumvoluntaS, Si animi alacritas
requiritut,& hæc omnia confeqüuntut. Ait enim, ego veni
in mundum,vt fitarn habednt: Et ftux venit in mundum.ktqüe
hæc immenfa Dei beriighitas eft, omnia Ipfum præftitilfe,
per quæ è caiatnitâtibus noftris ërepti lùmüs:reliquilfe tamen
qüippiam , qüod ad libertatem ipfi conferrernus :
nempe falutem noftrambaptifino committere, velleque
âccedère,vt hinc nobis totum impütetur, meritorumque
lùôrum in nos Coïlâtorum gratiam nobis debeat. Proin-
de cum loti confeftim forte de Vira exierimus, nihil nobi-
feum præter figillum afÄrentes, perinde ac fi pro iftöc regno
certauilfemus,ad coronas vocat.Quibus igitur malis,
qüernadmodumque animas baptilmus abfoluat,ex didis
clarumeft.
Quandoquidem vero & vitam quandam tribuit, per
eum qui refurrexit,age,"quænam fitilla vita inueftigemus.
Eft igitur rationi Confentaf^um , non elfe eam , quam
prius viuebamus : fed eameliorem,naturæque propriam.
Nam fi priorem adhuc degeremus,quid ampliusetiam
môri opus elfet î Sin aliam, idem valentem, hoc non erat
refiirgere. Siangelicam, quid nobis commune cum illis?
Homo enim laplus eft : laplùm autem elfe hominem, Si
reliirgentem fieri angelum , hoc non effet hominem re-
formari. Quemadmodum ftatuæ contritæ, non effigies
humana,fed alia quædam faciès imponitur : & hoc eftin
aliud quodeunque formare , non ftamam reformare.
Quam ob cauflàtn fequitur,vt vita hæc Sc humana,&noua
, Sc antegrefla honeftiör, meliorque fit, quæ omnia in
fola Salùatoris vitàreperiuntur. Eft enim noua, quoniam
yeteri affine nihil habet. Melior » quantum comprehend!
animo non potèlheft enim vita Dei.Naturçpropria,quoniam
erat vita hominis , & qui cam viuebat, ficut erat
Deus, ita verus item homo, Sc propter humanam natu-
ràm omni peccato vaëans. Quamobrem nobis renatis
Chrifti vitam exoriri plane necellàrium eft. Ob id quoque
peccati expertes ab aqua ifta difeedimus. Quod Sc
j
hinclàtisperlpicicur.Generatioenimin baptifmojuturæ
vitæprincipiumeft, nouorumquemembrorum, Sc fen-
luumacquifitio,& vitæilliùs coeleftispræparario.Præpa-
ramur vero ad vitam illam futuram non aliter, quam fi
Chrifti vitam hic inclioèmus, qui pater eft futuri, ficut
K - Adam
F
Math zi»
W .O .
W | .
G
H