\ 4s 6
defti*,quod etiam ftudiofus obferuätor non inueniret, ih
.quo eos reprehenderet. Tertium eft, inquietude cordis,
quaftdofüntabfenrescogitando de inuicem ,vbiianv,fic
illediledus?quidagat?quandoveniat?qUandradèfueEit?
fidefecogitat? fi ex abfentia amor eius circa feinaÜquo
tepuerit?quam longo tempore nil eidemandauerit? 8c qd
in caufa cffe poteric vel poilit ? quomödo valeat in corpore
fiftit implerio praecepti illius. Diliges proximutr., ficptte-
ip(tini,(cilicet,qiiododeristibiab aliofieri,tuneaherifa-
cias.Sicut dicicurTobiae,^Lite*. Quaeeunquevultisvt
faciarit vobis homines, &vosfaciceillis. Hoc eft Lex &
Prophet*. Hocenim docetleinatur* pariter & icriptu-
r* , fecundum expofitionem Orrhodoxorum. Profedu^
dile^|onis eft,ficalterius profedui cogaudere,& booum
alteriusdiligere,quafi proprium,& fie aduerfitau compati,
ficut p rop r i*,v taliénalucra vel damna fuadepuretex
affedu pietatis.Rom.GaudetecuwgaudentibuSj&flete
cum flentibus,idipfum fentieces, id eft, lie aliéna bona vel
mala (entire, ficut propria. Corinth. Quisinfirmatuf,&
ego non infirmer» vbi autem talis eft affedus,ibi necefla-
rio non deerit fubuentionis effedus,quantum patirur op-
portunitas. Sicutenim fana membra corporiscongaudcc
fibi, & compariuntur mutuo, ira apparet ilium affedum
(anum elle à ftuporeinfènfibilitatis viriof*» quiiam nouit
intelligere quæproximi funt bénéficia ei exhibcat, exquibus timet,ne forte amor alte- „ . . ex fei.p fo.Sumusv e. nim mem*
riuspræualeat, 8c circa fetepefcac,indedolet&triftatur. ! brainuicem.Ephef. Vnde Dominus Iefus, à quo omnis
Spiritualisautem vultomnesfecumdiligi,&inhocgau- j dodrinaperfedionishobisinfluir,ficutmèmbrisàcapite
det.quia charitaseft communicatiua,& quantomagis di- ; fenfus & motusinflùit, députât fibi fieri qUicquidmem-
latatur,tanto ampliusaugctur,ficutignis,quiplura fome- ;‘brisetiaminfimisinfertur. Sicht ipfe diejt: Quodvniex
ta accipit,eo magis creicit. Qttintum eft ira 8c coturbatio, nfinimis meis feciftis, mihi feciftis. Perfedio diledionis
quia tantum,vt vulgo dicitur, (e diligunt,quod pr* nimia
diledione, non poflimt fibi mutuo parcere à moleftia 1* -
fionis. Sicutenimaiiquarido metasexcedit eorumnimia
diledbio, &inordinatain blandiendo,itaquandoq; econ-
traexcedit coturbatio,maxime cumvnusaltèrum forte in
aliquooffendit, minus fatisfaciendofibiinhisqu*defiderat,
, &itafufpenfocordenecorareliberepoflunt, necde
Deo quiece medicari,vefaliud agere di ftrado & occupato
animo circa diledutn, nid quado audit aliqüid de eo pro-
iperum vel loquitur,hoc ei refrigerium praeftat qualecun-
que.Spiritualis amor h*c non curat,(ed quiefcitin Deo8c
amicumfuumDeofideliter’inorationecommendar,cum
fueritopportunü, fineiuucilidiftradione, compatitürei,
vel congaudet ei, ficut ratio didauerit faciendum. Quar-
tumeftimpatientia, velinuidiaeondiledifui, velfiali-
quem fecum diligat, fibenignius talem falutet, fi aliqua
velàlramper(onam,vteividetùr,plusamando,quia
proximijdiligere inimicos ex affedu, & ea dulcedine eega
odientes, & periequentesfeäffici, ficutergafingulariter
diledbos, & non (blunt res temporales, fed etiam corpus
pro fratribus pentere paratum eftejhö tantum pi'-o fp’epr*-
mij martyrij, (ed magis pro afFedbu fraternæ falutis. Hanc
Chriftus docuit, qui pro peccatonbasinimicisfuis mori
dignatus eft, vt ilia peccata, quibüs ipfum offendcramus
quotenerior diledbio, eomoleftioroffenfio. Indeinfur- &contempfimus,expiaret.Ioah.Maioremcharitatemiie-
gunt querel* 8c improperiaimpenforum beneficiortlm, | mo habet, quam vt animam fuam pönat quis pro amicis
& magn* fidei, qu* iam perdita videturapudingtatum. j fuis.fratribus obtulerüt.quife in feruosvendiderut.Hanc
Sequuntur etiam deteftationès&iuratoriæpromiffiones, ' didicerunt ab ipfo (an«ai3qui fe titorti proderunt pro alio-
quod nunquam velit eum deinceps diligere.qui fibire'tri- rum rçdemprione, vt Paulinus. Qui vt aliorumfami com-
buit mala pro bonis, & odium pro diledione. Aliquando fulerent, ipfi fame cruçiabantur, qui pro interfedboribus
adiunguntur clamorés, vituperia, maledida.imfairiatio- \ fuis deuo'.e oirabant, & (ua benignitatekiirnicorum f*ui-
nes.proditionesfccretorum.&multainconuenientiahu- : tiamlenire,6cmalum inhon;o vincereftuduerunr. Hanc
iufmodijficutfepeexperimut.Spiritualisaurem amorpa- : IófephPatriarcha, Moyfcs, Samuel,Dauid,&alijfandbi
cificuseftjtradbabilisjignofcens errori, &infirmitati pro- | multiplicitcr oftenderunt.Et reuera tales funt vereiapien;
ximi.&in fpiritu lenitatis inftruens aliquo pr*occupatum tes,qui fié diligüt inimicos,quia centies bb na maiora prç-
delidö. Sextumeftmunufeula ôcdülcés liter*amatorij ftanteispcr(equendo,quamfubtrahDnt.Sicutquirapcret
didbamiuis, ÔC motfclli aboredilëdbirapti', &qu*libet mihiralenrum plumbi, & reponeret ittlocum eundem
alia qu* diledbus cötrc^baui^,vel quibus vfus eft,qu* epia- : tälentum püri auri.Quid poteft liominifandbo nocereini?
fi pro reliquiis venerantur, & pro ntemorialiconferuan- micusîHonoresmundi,vel diuitias,viel delitias,exquibus
!------ r- ----- '—-—g j 13 ——— I I I TJ;" - nutritur caunis concupifccntia, potefteiaduerfarius fubträhere,
fpoliando, derrahendo, perfequendb. Sed fimdbi
ifta non amanr,ideö non contriftantur ciim iftafubträhü-
tureis.Nam fi ifta,qu*mundifunt,diligerent,&deamiffis
valdedolerent, non eilet charitas Dei patris in eis. Cum
ergoaiffert eis mundanainimicus,qu* cis funt onerofa&
ódiola cumulantur eis dopa fpiritualia,& mcritacoeleftia
defiderabiliajtviper aurum Sdapidem preciofummultum,
&dulciorafuper mei & faüum. Et qui obeafionedatho-
minitantilucri,meritoefteidiligendus. Matth. Diligite
inimiços veftros, bencfacite his, qui oderuntvos,&orate
pro petfequentibusXuc*: Et erit nterces veftra malta,&
eritis filij altiflirai, quia ipfe benignus c ft fuper ingrat os Sc
malos.
C a p. X VI I.
Quod verabeat'ttudo in tribus confiflit, & quodtriplhem humili-
tatem habere debemus innobis, tnplicem adproxi- . .
mum,&triplicemadDeum. , / ...
T 7 Era beatitudo confiftit in cogoitione fumm* veri-
V tatis,indiledbione,vcl deledbationefumm*Trinita^
tis velbonitatis,infruitóne*tern*iucunditatis. Omnes
aütem virtutes ordinant nos ad ifta tria, &ideo quanto
quilqué magis fherit ordihâtus in virtutibüs, canto magis
erit capaxfupernæbeatitùdi'nis. S(cut ergo chaînas ordi-
nat nós ad beatitudinem, ita humilitashabet nos ordin'a-
readveritatem. Humilitaseft ex intuitu proptiæcondi-
tionis,vdfragilitatisjvoluntariamemisinclinatio: Ber-
nardus Humilitas eft virrus, qua homo verifGma cögnitur,&
proincentiuo continuiamoris.E contra dicitHie-
ronym.Crebra munufctfla,& fa(ciolas;&zonas,& prçgu-
ftatoscibos, & dulcesacfuauesamorislitéras, fandbus
amor non habet. S an d * orationes,*dificatori*,in fpiritu
inftrudbiones,&pi*innece(fitate(uyuentiones,funtfpi-
ritualisamorisfulcimenta.Septimùmeftinordinatadiffi-
mulatiovitiqruraadinuicem,fcilicet, quod ita diligùnt
fe mutuo,quod etiam vicia fuadiligunt5é fbuent,& excu-
fant. Etaftant fibi mutuo contra-atgàentes & corrigeâtes
ea, confoederati ad malum, ficut fur fureni, adulter adul-
terpm diligitin malo.Spifitualis vero diledbio,cum omnia
vitia deteftetur, fingulariter tamen odit ea in fpiritualiter
d iledbis, ficut pater magis dolet deformitàtis maculam in
filio,quam in alieno. SicDominus omnium peccata odit,
& tamen quodammodo gtauius punit ea^n præfenti in
amicisfuisfingularibus,quaminaliis.Sicut in Dauidap-
patet, qui grauiflime pro peccatis fuis puaitus eft. Etenim
non finere peccatoribus diu ex fentëntiaagere, fed ftatim
vlûonemadhibere,magnibenéficijeftindieium.ApocâT
lypfis.Ego quos'amo arguo & caftigo.
O ftenfitfad cautelâ carhalis amoris vitiis, qu* fe quan-
doque palliant fub fpecie fpicitualis diledbionis,ad profe-
dbusconfiderationemredeamus, & quibusjgradibusab
imis ad (umma procedatut diledtionis proximi. Primus
gradus elle videtur s nullum odfre, nulli malum ciipere
cum voluntatis conîenfu, nulliùs bonum vélle impedire,!
in neceffitate proximo auxilium fubuentionis non fub-
trahere. Et breuiter vt nulli màliim f aciat, vel cupiat cum
voluntatis confenfu, 8c bohum proximo optet 8c faciat,
ficut fibi velle defideraretjfi iridigeret.In his duobus con- jj
tidoe.(ui,fi^imetipfi vilefcit. Duo funt qu*admonet nos,
vthui>'ilesfimus,videl,quodfumus,&quodnon lumus.
Quod fumus no habempsa nobis, necex meritis noftris,
& ideo non oportet nos inde extol 1 i,quia alien*potefta^
tis & bonitatis eft quicquid boni fumus $c habemus.Et ii-
lelolusindeextollenduseft, cuius gratia fumus id,quod
lumus. Haec eft humilitas fandborum magnorum, qui
quanto maioresfevident,tanto magis humifiantfe in o-
nmibiis qu* habent, quia futti reus eft,qui fibi aliquid re-
tinetdehisqu* fibi funtcommendata, inuitoDomino.
Cum ipfedicat., Gloriam meaalterinon dabo,profedbum
nobis libenter communicat in bonis fuis, gloriam fibi re-
feruat. Quod autemnonlunjus, fimiliter monet nps hu-
roiliari, quiavana & inanis gloria eft extolli, de eo quod
non eft, velutfi lutum glorietur fe efle aurum, 8c nanus ja-
DeumacDominum, & iudicem noftrum agnofeamus ,8c
ei in omnibus obediamus,ficut ferai Domino fuo,& opus
fadtori fuo,& fi peccauerimsei,cito.& dignepeniteamus,
8c fatisfaciamus,& emendemtis. Secundo vt flagella eius
hu militer tolerem us, &c non remurmuremus correp t i, led
iuftum eius indicium cpmmendemus,& nos correptione
dignps agnofeamus, dicentes : ludicium Domini porta-
bo,qupniamipftpeccaui.Tertip vt de beneficiis eius non
extollamur, fed agnofeamus quod noprQ memo noftro,
fed pure pro fua bonitate dilexit nos & elegit nos,& voca-
uit ,& iuftificauit, & magnificauit. Vnde debemus ei gsa-?
tiaspure&humiliter rererre,&nihil nobis de bonis eius
adferibere arrogado.Pfal. Non nobis Dne.non nobis,fed
nominituodagloriam.Licetaütexpr*di«ais poifinthu-
(Unlitatisgtad9aifcerni,tnvtmagisinpromptufintadin-
dbetfeeflë Gigantem,ôc mendicusëredat feefle regem>& , tuendum,notatrcsgradushumiliuds, Primuseft,vtho-
Aethipps feniuecandidiore Apoc. Dicis quia diues fum, ■ mofequodcft,vilem, infirmum,inopem.boni,vitiofum
&nulliusegeo,& nefçis, quia tues mifer&miferabilisjfic peccatorem, 8c fiquos alios defedbus habet, agnofeat,
pauper,&,c*cus,& nudus.H*c eft humilitas pauperum 8c 8c feiat, & non mentiatur fibiefle maiorem quacunq; di-
iinperfedborum , qui confiderata (ua inopia8cimperfe- gnitate,qüt,&noneleuetie fuper fe,quafiin ventum,vel
dbionein comparationefublimitatisalioru refiliuntinfe, fuperaliosinfoler»ter,necvanashominumlaudesquçrat,
& exiudicio veritatjs fibimetipfis vildcunt. Sic Dominus velhonorcs. Etfi aliqndeledbateum aliquidiftorum,fe-
nos c*cosnatos per npftriignorantiamv& Dei,illuminât : metipfumarguat &caftiget,quafi dçceptum,& in quo ve-
nos perlutumyndefadUfikinus.liniendofuper oculos no-1 ritasnon,fit.Pfal.Fil(jhominum,vtqddiligitisvanitatem
ftos,vtprimumincipiamuirnpsipfosagnofcere,deindei- ! 8c qu*ritistnendacium.Cum.n.Deusomniapoflit,vtqd
pfum illuminatorem noftrum credendo proni adorare.. nosnonfecit«quales angelisingloria,nifivtipfadepcel-
Ex luto vifum recipit, qui, ex conditione prppri*fragili- fio nos humilier, ne eleuemur ficut fedudbi, & fedudbores
tatiSjfeipfumhumiliatuSjagnofçit.Triplicèmverohuroi- [ angeli, &corruamus,&percamus. Vndeeftquodcum
litatem habere debemus, humilesenim efle debemus,in Deusinbaptifmopenic9 collât reatum peccati originalis.
nobis,humiles adproximum.humiles ad Deum.In nobis pepnamtneorruprionis non tollitinhacvita, vt fempei
debempseflë humiles,nofmetipfosex cofideratione pro- remaneat nobis memorialehuroiliationis,quo cautifim9;
pri* vtilitatisdefpiciendo, vt omnia, qu*in nobis defpi- ne (uperbiamus,ficut primi parentesnôftri,exquorum fu-
çabiliaagno(j:imus, taminnacuralibus defedbibus quam perbatranfgfeflione omnes corruimus in culpam &poe-
fortuitis,.ôc maxime culpabilib us &vitiofis, diligenter at- ; nam mfleri*, qua portamus,&adhuc détériora, nifiDeüs
tendamùs,& ex eorum intuitu àpud nos humiliemur.Se- cuftûdiat,expedbamus.Secundus gradus poteft dici, cum
cundoin nobisfimus humiles, mores, & geftus humiles non folum leipfum agno(cithomoi& fpernit pro vtilitate
liabendo,&vetba humilia & relpo'nfa. Ç-fiil. Quafi lugens . fua,fed et ab aliis fpernife patienter accipit, Imo,quiave-
&.contriftacusfichumiliôr.;Tertio vtin humiîibusoperi- , ritatem amat, ôcfepriuato amore nondiligitcontraveri-
bus & ofHciis nofmetipfos exerceatqus, in qui b9 appareât ! tatem, etiam defiderac ab aliis reputari talis, quale m fere-
vilitas,5é quæalij horrent &defpiciuht,ytfordespurgâre, ‘ putat,vilem,fç.vcvitiofiim,ignobilem,&qualemIèinve-
rufticalia opéra facer.e,& veftibus vilibus contentum efle , ritate cognolcit, in quantum credit agnofcehti non obef*
& cibis,ôcaliisfimihbus. Reg, Ludam 8cviliorfiam plus 1 fe.Gregor. Sicutfuperbihonoribus,itaplerunq-, humiles
qùam fadbus (um, & ero humilis in oculis meis. A dj>roxi- | defpeâionegaudct, quia iudjcium, q> de fe intus habenr,
mum debemus eflë humiles. Primo aliqs meliores&di- etiam ab aliis ffitiuntapprobari. Eccumdolcthomo,&
gnioresnobifipfisreputare.non epsdefpicere, vel réméré j faftidit honores fibiexhibitos,&vilipendit. Iflegradus
altus eft,&fatisrarifunt, qui eumalcendunt,écinterreli-
giofos 8c bonps. Vnde npn eft mirum,fiinope$ fumus virtu
turn, cum matrem ÔC euftodem virtutum,humilitatem,
tam aliéna à nobisfentianius. Quid enim cau(* eft? quod
ille,qui diues eft in milericordia pater cpeleftis, qui etiam
pro diledbione, qua dilexit nos, propriofllio fuo non pe-
percit,fed pro nobis omnibus tradiditillü,quid inquam
caufæeftquôd nostaminopes gratiarum&virtutum,re-
linquitîquafi no fit ei cura de nobis? Nimirum aut defidia
noftrain caufa eft,quod noninftanterquærimus,vtdebemus,
aut fuperbia, quod etfiquærimusinftantei^videt nos
De9,pronos efle,vt inde extolletemur, & fieret nobis ip(à
donorum eius fublimatio ,altiôris ocçafio ruin*. Altiora
sdificia profundiori fundamehtoindigent, 8c atborex-
celfa fi radicata profunde nonfueric, facilius ventorum
impulfueuettetur. Qui ergo cito defiderac virtutisculmé
attingere , ftucleat in humilitacis profundo fefolidare,
quiaDeus ficutfupeibisrefiftit,eos deprimendo,itahu-
milibus dat gratiam, magis .virtutibus attollendo.Tertius
humilicatis gradus eft, qn etiam in magnis virt^tibf 8c do-
nisnilhomp-excollitur,nilfibiexhocblanditur,totumil-
li refundenSj&i ntegre reftitués,à quo fluit omne bonum,
TalisfuithumilitasB.Mari*Virginis, quæ cum eledbam
(çfciretvr mater Dëifieret,ancillam eius humilitec fere-
cognouitjdicens.-Refpexithumilitacem ancillæiüæ.Talis
eft humilitas Chrifti,qui cumin forma Ueieflèc,«non rapi-
nam arbitrât us eft elfe, le *qualem Dëo, fed femetipfum
exinaniuit, forma ferai accipiens humiliauit femetipfum,
&c.Macth. Dflcite à me, quia mitis fum, 8C humilis corde,
&c.Talis’eft humilii;a$Aug;eloram&ian£borum in gloria
iudicare.Philipp.Inhumilitatefuperiores'fibiinuicemar-
birtantes.Secûndo honore exterioriinuicem prænenien-
tes,reuerendo, ccdetitlo ei$,non detrahendo eis,(ed obe-
diendo 8c obfequendo, ôé promouendoeosexaltare, 8c
fada eorum extollere , f i bonafunt, 8c malaabfcondere
non fidçfed pure. Tertio modo patienter eon^n infirma
tolérare,& lælîpnes fuftinere,fi quas nobisinferüc,& malum
pro malo reddere, nec odium contraeosexèrcere,&
çoireptioneseorum patienter recipere, & eorutn miferiis
plus quam noftrisincommodis condolere.PIalm.Ego autem
cum mihi molefti e fient induebar cilicio, & humilia-
bam animam meam.Item proximorum ali j funt æquales
nobis, àlij fiiperiorès,alij fubditi. Deæqualibus plana eft.
régula pr*dida. De fuperioribus addit A poftolus duo,fc.
obedite præpofitis veftris, & (ubiaceteeis, pbedire perti-
nefad impletionem iuflionis eorum, fubiacere humiliter
eis fubeire, q.uafi yicariis Dei omni fubiedione fecundum
Deùm.DeRëdoribus trçs régulas nota.Prima Ecclefiaft'.
Redorem tepofuerüt, efto illis quad vnus ex illis. Seçun-
daàd Thelpa. Fadifumus paruuli in medio vefttum,tan>
quamfinütrixfoueatfilios fiios.TertiaipfeDominus.Lu-
cæ.Ego autem in medio veftrum,ficut qui miniftrat.Secu-
dum has très régulas redor inter fubditos fit jquafi vnus ex
illis, communis in y id u , in veftitu ,inlabore, &.aliisex-
terioribus. Sic paruulus eorum, vt ex hoc quod pr*eft cis,
non putet fe fandiorem aliis, yel fapienciorc, vel dignio-
rem, fed viliorem & objigatioreminreddendaratione
; pro fe,& pro illis.Sit quafi mi nillcr in medio eorum, infirma
eorum pbrtando, 8c cuiandd,i5ëexemplo præcundo.
AdDeUm debe mus eflehumiles, primo j vt ipfüm.e'flc’
Bibliotb. Vet. Pat. T0W.13. Q q qui cum