qui cam fîntpleni fitmrrtobono, 5c fummo honorefobli-
cnâciy'nuHum motum haberit de hoc fopétbiæ, fed font in
fe humUiores,quoaltiore$ in Dee.Vnde & ouibus in mô-
tibus in Euangelio fimilantur. Marth: Oues propter hu-
militatis maftfoetudinern, in montibus, propter altitudi
nem dignitatis.Hæc efthu militas pèrfèéfcorum.qui quanto
maiofes font, tan to màgis humiliant ie in omnibus,in
fcnfu,in affeélu ,irt vetbo jin a£tione,in habitu.Pfa.lm Domine
non eft exaltarü cor meum,neq;ëlati font oculi mei.
Si hnmiliacur&fedefpicit,quinonhabet vndeglorietur,
fed multa habet vndeconfundatur,licetbonantifta hu-
militas,tnnoneftmiranda. Et fi filiusruftici, non vult films
Regis putari, laudandaeft.inëofimplex puricàs,fed
non prædicanda ex hoc miranda humilitas.Item,fi paupér
fe pauperéreputat,& ab aliis vult pauper agnolci, .veritati
côfentitiniftis,fednôeftadmirationitalishumilitas.Sive-
ro diues pauparibus fe conformât, & altus nil altum fapi t.
& gloriofos nil fibi de gloria attribuit,-fed tocum refondit
ei à quo habet, vnde gloriofos videtur, hic eft humilis non
cogente neceffitâte ,Ied veritatis charitate.
G à p. X V I I I . *
Çftiodexcbdntate&humïlitatenafiitur patientia,quatriplex
efi,& in qiïmque probatur.
EX charitate & humilitate nafckur virtus patiëtiæ,hæc
ordinat nos ad fruitionem furamæ paris. Nihii inim
patimoleftiæ, eftpaeem habere, quodfitduèbqsnfôdis
lcilicet aut nullam moleftiamfenriendo,quod éric in tàn
turn in patrja,aa t moleftiàs,non molette ferendo, quæ eft
j roagnanimorum crin via, & hæc eftparientia. Magnani-
. rous.n.eft, qui ad vniuerfa foftinendapatienseft , nnllifq;
i paffionibus perçurbatur. Patientia, eftrefperiu æternæ
• gloriæyolunraria& infuperabilis perpefliolab'oium.Pa-
tfentiaeftalianecellitatis, alia fimulationis^ aliavirtutis
S im ulationis eft, quan do pro gloria humana aliquis pati-
entem fe in adueriis oftendic, aut cum intérim diffi mulat;
iniuriam,quam patitur,vt in aiiud tempus'opporru nû différer
vitionem.Gregor. Qui malapr oxivri to 1 eratyvt ta-
j menintrinfecusdoleat,&tempusdigriæretributionisex-
i qui rat, pacienciamnon habet^fed often dit. Patientiâne-
ceftitatis eft,cumaliquisideOylcifcife non ptæfumit,quia
non pore ft,vel non audèt, timens fibi mafos ex hocimmi-
| nerè difpendium vel commodum dèperire, vrferui â Do-
! minis verberati, veî pauperes àdiuitlbüs obiurgati,vél di-^ J fcipulidmagiftriscaftigati. Primaviciofaeft, Sc-rneretur
| fuppîicium, iècunda eau ta,y c euadat téporale difpédium,
j tertiavirtuofa, 5c merctùr gratiàmin præfênti,& glotiam
jinfoturo. Omni? paffio aut eft ëxeo quod ncgantùr aut
auferuncur nobis côcupita & amata, aut çb inferantur, vel
minantur nobis odia habita,vélnociua.Qviçpoflumus di-
I uidere in quinquCin quibus patientia difeitur velproba-
. tur.Primumeftcorporis lçfio,Seçundum temporalis fob-
| ftantiæpenuria, velabiatio.Tertumdetrimemurn hono-
! ris.Quartûm charorumoffenfio,yelfubtra£üo.Qmntum
; tranquillitatismentis quaecunqueoccurrat perturbatio,
iftud tamen omnia priora fob fe çontinet,licet étiam per fe.
fingulariteraliquoties valéat difcerni,& fine aliis repériri,
vt fublata aliqualætiria vel confolâtione minus vtilr Vel
nociua, verbigracia,vtcnmpropterpluüiam, velaliam
innoxiam càufam.non poffùmus fpatiarijvel alibscohcé-r,
ptus animi perficere pro libitu. Cum autem turbamur
pro défe&uiuftitiæ, vel pro nocumento falutisæternac,
hæcturbationoneftimpatientiae deputandaîfedzeloiu-
fticiiae,& virtuti, nifi fit immodera vel indiforeta. Gorinth.
7.Tnftitia quse fecundumDeum eft,poenitentiam.in falu-
temftabilem operatur. Sicutergoproprjèdiâisquinque
caufisnon turbàri virtuspatiéneiæ eft, itapro defebtuiu-
ftitiaî non tutbati, vitium eft teporis vel obftinatiohis,
pro/e enim quilibet contriftati debet pro praeteritis défe-
.âibusiuftiçiae , tune eft virtus pcenitentiæ, proprælênti-
|bus,& tune eft feruof proficiendi , pro foturis, & tune eft
-cautclatimoris. Item, pro proximis debet eontriftari ho;
mo.moderatiqs tamen pro temporalibus eofuro defedi
tinent adfalutem. Àd hoc autem maxime pfëlati tenén-
iur, qui fi patienter fubditoifonV vitià tolerant nortcorri-
gendo pro pofte , ex haè patientia non gioritemeritum
ipërare debent, fed iram Déi, cuius dârtfiva &iniürlà cum
cauere prohibere debuetunt, tdléfandofouerünt. Vn-
d e&H e li, qiiîfiliorum fob'rùm mala non acriter redar-
guic,iram Dei cum poena fed fit. Pari étià dire dieopponitur
viciqiræificut charitas Dei Opponitur accidite, & charitàs
proximiinuidiaé,&hümilitâsfoperbiae. Sïcut autefniras
vitium hominem ftulto & foriofo fimilem rëddit, inxta
id Iobi; Vir'um ftultiimintérficit iracundja, itapatienti'æ
virtu?fapientemoftenciit/Prouerb. Doâriha Vivi per pà
tientiam nofeitur. Ec quaniùis aliqua différencia eue vi-
deaturinter patientiam &fprtitudinem > 5c conftantiam
& magnanimîtatem, & longanimitatem & mititatem,&
manfuetudiném , ficut erram ex eorum difhnitionibu:
colligitur; tamen fæpe vnùm pro altero pofitum intiéni-
rur,& mutuO feinter fé difiiniunt, & defcribunf.Patienri:
eft,honeftatis eau fa ,rerum drift cilium yolüntafia perpet
fip,Fortitüdo eftimmObilisinter adnerfàanimi labocum
& penculbirum æqua füfféptio. Conftantiàqft inter cau-
fas& perfonas nulla mentis trepidationè cöcuti.Magna
nimitas eft difficiiium fpontanea ôcrati'ônabilrs aggi-effio,
.Longanimifâs' eft fpés ciïmionga expe61atiônév bono
rmh.Micitàs èft,q,uam mehtisafperitas feü amaritûdô ndn
afficic.\Mânfuétudo ëfttfanqüilHtas ariimi, altetiu$non
cedénsi'mptobiràti. Poffcnt ctiam fîngüla iftOtum firigti
listolerandis aîiquando appropriâri,verbi graria.Patrehs
dici poteft, qui d ol ores ïeqdO animo toleïat,vt lob 5c T o bias.
Fortisëft, quém certamina tentationum enefuànt.i't
Ibféph.Cohftans,quem terrores & labores non pùfillahi-
metn faciunr,vt Màchibei.Maghanimtls,qùi'ardua &dif-
ficiliaaggredi non expauefeit, vt Dauid STlbannes Bapti-
fta. Lönganimis, quem iönga expeÊfatio à fpe defidérij
nonfiangiCvr Abrâham, ad Heb.61 Mitis,qui odïënciurn
iacui shcquâquam irriratur, vrrsiàlum pro màlotribuat,.
fient Mqyfes. Manfoetùs,quipdientiuincorde.tranqdil-
luscft.&moribusforis tra^abilisyvtIoahnesEuang;Va-
let autem virtus patientiae ad multa. Primum,quia tolera-
biliorareddit vitæ pr rfëntis incommoda, quia aduerfiras
cumunpafiéria ,eft triplex inebmodum, dum extrinfecus
affligitur,intrinfeçusper impanènriamamaricatur,&in-
füper mala confciéritiâ rodit mëntem pro reatu culpæ.
Secundo parjéntia ëft mentis refeôio , qhià ficut corpus
pâfcitur conuiuiov ira mensvirtutum-dapibus.faginafur.
Prouërb.Sécurà mens qiiafiiuge COnuîuium. Tertioj ma-;
gnà ædificario proximorum, & rantomaior, quanto rari-
or.pliires videoSuspaftOs, abftinentes, pauperes feipfos
humiliantes, eleemolynas facientes, veîoratiônibusin-
ftantéSjbona dOcentes,fide confiantes,fed pàucoSadmô-,
dum in <C$mumëliis 5c detrablionibus, &c defpeélionibus
humilitpr patientes. Excufamusnos, & dcfendimus, ne
forte ali j fcandalizëntur de riobis, putàntes nos culpajsi-
les ëfTé fitaceamus, cum ex.hdc magis reprehetifibileslu-
dicemur.qUod'perimpatienciamnöSvindicamüS,&mötT
dentes nos, acriter rembrdémus. Sed fie dicit'Gregorius;
Imitationë Dei gloiiofiuséft iniuriam tacendoiultinere,
qua in re'fpondehdo firperarè. Quarto patientia purgac
peccataj)tàîtèritaJ&pra:cauet’afuturis.Quintoaugetgra-
cïarnîii præfeoti vimitum fpiritualium donorum, iuxta id
Sèéuhdum multitudinc dolorum meorum in corde meO,
confolationes tuælætificauerunc animam meam. Sexto,
meretur maximâgloriam in coelo. Lucæ.Gaudete & exul-
tate.ecceénimmerces veftra multa eft incoelis. Septimo
fingurariseft retribùtrix pafientiapaffionis Ghrifti, talia
enim ftüdetei repcndere,qüalia'àb ipfo recepit, qui dolo-
fesiioftrosipfepbr:àuir. Et hæceft fingulariiiaètitrà fan-
ârôrum in tribulationc patiéntium & gaudentium,quod
fipccafioném habent iSr opportünitatëm, aliquo modo
retribuèndi Dbmihd pro illa chavitate magna, qua pro
nobis aniniàm fuàm pófuit', falie aliquid foftinendo,quia
bonorum noftrofumnon indiget,vel âliquidei déftoftrö
darepofliitiius; Cum ergoin iudicio veniensoftendetin-
diciapafftonisfuæ omwibus.magnaeritconfofioillis, qui.
bus. ampliusautem pro fpiritualij>us,&-eorum qua; per- rtilpro iplo pari vplue.iût, 5c magna gloriaillis, quijpipfo
multa
multa & magna patienter fuftimierunt.Signum etiam fpi-
rituajis dileâionis videtur » çuiDominùs dat àduerfà per-
peti, & quafîimpertiriei dignatur partent ùnerisfoipor-
tandi,ficutille Simeon CyreneuS crucem Domifiicâ por-
rauit. Soient enim focijinviacumlaflàntur, rôgareeqs,
quibus plus confidunt, & quos fpecialiuS diligunt,vcpar-
tem oneris fuipro fe adhoram ferant,vthoc quafiindiciü
fitillis, quodmaiorem habeat de eorum diledionefidu-
dam, quibus onera foa porcanda imponut, qudm de illis
quibus foixnidant imponere , ne forte nollent æquoani-
mo portare.Sic & Dominus qui nobifeum eft omnib.die-
bus in via hacqua ambulamus laflàtus , vfq*,ad mortem,
Jabore paffionis,quæritquis noftrum velit ei compati, 5c
onus curbationum foam, quod adhuc incorpore fuo my*
ftico, quod eft Ecclefia,fuftinet,fêcùm portare,quia hanc
paffionem, quam caputinfe pro nobis îufünuit in carne M
diuifitperomniamembrafideliumfuoram,vtficutoportebatpati
Chriftum, & itainrrare in gloriam foam, ita &
membra eiùSjfi capiti fideliter cômpatiantur,& conglori-
ficenrar. ApoftoliK.’S i focij paffionum eftis, ita 5c refurre-
élionis eriris, qui enim plus comparus Chrifto foerit, 5c
propiùs confegnabit. 4
- Gradus vel profêélus patientiçprimus eft,vt difeat homo
motusiræ & impatientiæper pugnam cohibere,&re-
! primere, ne erumpant foras in verba,vel fàétaillidta.Sic-
ut ignis fufFocatus fomo fuo extinguitur, fi autem non co;
I hibetur crefdt, $c omnia quæ attingere poteft cremabilia
i incendit. Qtwtuorautem modis ignis foletextingui, perfomptionem
de tè in Cordibus àhoru. Siautem cor tuum
Vriturintus çx rànéôte,rçprime,intuitu fccururç vtilitatis,
ficut qui .vritur,vêl fè cà mr pro àhquo.apoftëmate cuiado,
tolérât breüem dpiotem,profperataElüteobtinéda. O-
pôrtet nos patïmotfùs pulicû &fitpiliumi beftiolarum, fie
etiam fuftinearûus pundionesviliü detraélorum. Inopes
honor um notl poflurit fine inuidiapati laudes fneliorùm,
quas cum ipfi habere non valent > dolent fe folos confun- I
di, 5t yéllent fécum habere IbdoS miferiæypro folatip, & !
ideo detrahunt alijsficütdeformis vellét fibi alios elfe fï- I
itnles.Corporis autem dolôrës,3crerum àmilfionem,& a^‘y'
micorü offenfas 5c confofiones patiénterrolerare, fopra- i
didàs remedijs difeitur,& maxime vfofæpe talia foftinen-
di.Vix enim aliquid i n hac vita tàm afperü eft,quod vfo,&
ftudio patientiæ no fiat leuius adportândum. Iuxta illud:
Quod malèfers,afiiiefce,&fères.Iriiftogradunecpertur-
batur homo aduerfis,nécgaudet,fèd foft inèt,& tacet. i
Tertiusgradus patientiæ e ft, gaüdere in tribulationi-
büs,&gloriari cum adfonr,&defiderare cum défunt. Sic
ramofos & nobilis tyro gloriatur, cum debet tyrocinium
contra aliiimnobilemexercere. lob. 6. Quisdetmihivt
veniatpetitio mea î Ëc inffa: Et hæc mihifit confblatio, vt
affligens me dolore no parcat.i.Cor.ri.Placeo mihiinin-
firmitatibus meisjiiicphtumelijsjid'ùeceffitaribus, in an-
guftijsrinperfecutionib. pro Chrifto.Deut.33 .Iniolabunt
viélimas iuftitiæ,qüæinundationé maris, quaii lac fogént.
Mare amarum e ft valde ,inundacionem maris quafi ladfii-
gunty quiexcrefccte amaritudine çuiuslibefaduerfitarisy
fufîone, obftrud:ione,dilîipatione, defèdu inateriæ. Si- j qüafi la<Slè confplarionis hilarefcunc. Et hi yidimasiuftixmfi
moddignis impatientiç deferuefeere confueüit,per-
fofiorie prude ntium confiliorum,vt maturè délibérée ho-
mo, quantum, ei nocere poflit impatientia, & quantüpa-
tientiaprodefïè, quæ quiafoperius deremedijs irælatius
d jd a funt, nunc prætereo immorari. Obruitionc vel ob-
ftruétioneoxisvellabioruin, ne linguaprofiliatin verba
flammigera, veine manus erumpant in fà&a foribunda.
PfalxmPone Domine euftodiam orimeo,&c. Diffipario-;i
ne,vc ad alios adlus vel craâatus homo fe conférât, quib.
abftradlus obliuifeatur materiç qua fiiccenfos eft adiram,
ficut çumhgna dilîipantur àfe inuicem,ignis diuifos defi-
cit.Defeélu materiæ, vt hpmo abftrahat feillis negoajs&
cupiditaribus,quæ folent m i niftrare o ccafiones iræ& im-
patientiæ.Prouerb : Cumdefeçerint ligna extingueruri-
gnisj&fofurrone fubtrado iurgia conquiefeunt. Sufiirrar
tio eft occulta foggeftio, quæ hominem inftigat ad mate-
rias litium.Secundus graduspatientiæeft, cum longo vfo
patiendi, & impàtienriam frénandi, homo didiceritiam
non terreri,vel tùrbari aduerfis, fedquafi in loco mumto
inçoneufïùsycif cumcürfitatës aduerfärios intuetur, quös
nil fibi poffe nocere confidit.Tadiu autem homo aduerfis
terretur,quandiu diligic aliquid temporale in vel extra
feipfum, quod timet perdere,vel dolèt,vt corpus,res,honores,
amicos ,'&propriamvoluncatem. Quiautemifta
inordinate non_diugit, ficut non valde deleâtarui in eis,i-
tanecgrauiter contriftaturproeis, ficut quivxoremnon
dile6lamhabét,nec de yita ëius iucundamr,hec de morte
eonturbatur. Quidigiturtibi pôteftnocercaduerfàrius.
vnde conturberiSjfiodittein corde foo, malumfoumin-
tia feipfom claufom eft,&nil tangit te poena illius,tantum
tueflo inpaceapud te.Ignis in finu alterius inclufos,illum
vrit,non te.Si verbum durum dixerit contra te,ventus fo-
nans tranfiui t per aerem,npn iaculum tibi infixit.Sicut ergo
rideres, fi iaculum contra te milium cafïovulnere aéré
feriret,& te non tangerer, itafacito ad verba malediélo-
mm. Canis latrat contra te, & ridendo pertranfis, fi detra-
het tibi abfens,non turberis, fe læfit, tibi non nocuit, ipfe
fjrodidit le eflê inuidum &detraélorem, & fe apud intel-
igentes magis ódibilern vel contemptibilem reddidit, &
fie vindicauit te de feipfb,tace igitur & alij pugnabunt pro
te ,& D ominus contra aduerferiû tu um .S i aüt incipis cum
eo rëmordendo contendere,qui priustibi compaffi font,
ftabunt &afpicientvos cÔpugnantes,ficut duos gallos, &
ambosvosdefpicient,& odienc,&impatientiæ & inuidiç
arguent.Si cimes detradloricontrate credi, foftine humi-
liter,&patientiatuatolietfofpicioné y vel mitigabiepræ-
Eiblioth.Vetr. P atr.Tom. 13
tiæ immolant, quia fecundum beatum Gregofiü: Maioris
eft mèririaduerfà patienter tolerare, quàm bonis operib.
infudare.Qui ergo ex defiderio placendiDeo, fibi ipfi ali-
quando aduerfà infertycaftigando corpus, & mente mëe-
rore in contritiôneafficiendojcur non etiam libentërfof-
fertjCum ab aho infertureioceafiopariendi,vndevel;cor-
pus affligitur,vel animus humiliatur, cum maiorisficme-
riti hæc pari æquanimiterab alio,quàm à femetipfo.Et-qùi
feipfom vilem&reprehenfibilemiudicàtjcurnonpàrien-
ter accipit,quâdo alius idem fentit, cum nullius iudiéium
tam timendum fit cuique,poft Deum,ficut foiipfius. GÔ-
fcientiaenim cuiuslibetgrauroreiin iüdicio, quàm dm-
niumaliorumerit,præterDeum. Huiçapparet,quodëft
virtusperfeâa, vera enim humiliras fiegaudetad aliohu-
miliari,ficut à fe,&Vërapatientia ita libenrer foftinet aduerfà
ab alijs iUacajficucdfe procurata,quantum ad fè foë-
élat.
C a p. X IX .
Quod obedientid ex cbaritate,&b umilitate,&patientia ndfcitur.
Rdtio obedientid eü trïplex, & qui fintgradus,profeftus &
perfect» obedientid.
E T quiaobédientia ex charitate, & humilitate , &pa*
rientianafeitur,de ea aliquid ad çdificarionem videa-
mus,quiainomnireligioriéfiimiriê vriliseft& neceflaria.
Ôbedientiaeftpropnæ voluntatis fiibieélio arbitrio fii-
perioris,ad licita & honefta. Obediendum eft autem foli
Deopropter fe,cuius ferui fomus proprie, vel creaturæ ra-
tionalijvice Dei,Angélo vel homini, in his quæ Deüs ré-
quiritànobis,&adDeum conduceht. Ratio obediènnæ
triplex e ft, vna , quodomniscreaturaitaordinatâeftà
Deo,quodlicetipfeomnib.&fingulisitapræfit,vtâbipfb
folo accipiat, quod font,&habent & poflunt,tamen pro-
pinquiorafibi,nô loco,fed fimilitudine, pleûius accipiut
abipfd,quodinferioribus& fibiprOpinquiorib. influât. ;
Etillaiterumluisinferioribusvfqueadinnmum, vtinfe-
riorafopcrioribusfubdica fine , &foperiora inferioribus !
præfint,&caregant,vtfumma medijs, i&hiediapræfinti- !
mis.Sic Angeli iupèridtes inferioribusprçfonr,&eoeleftia j
terrenis, 5c irrariônabifibus rationa bilia præfunh Gén:ii.
Faciamushominem, vt præfitpifeibus maxis,& votarilib. ■
céeli, & beftijs terræ,Rom.Omnis anima poteftàribus fo-
perioribus fubditafit. Subftanria enim diuina icaelénata
& fegregàta eft âb omni creâto,qüod inferioraimmediatè
motus eiusfi*ftinere , & fofeiperenon poffunt, nifî me-
y-v . ; 1 ^. ’Q ^ , i ■ ' ' ■ _ dianribuis