A
B
C
dantur. Non enim poftquam femel foil interceflor, & o-
mnia nobis tradidit pro quibus inrercefferat, receflit, fed
femper intercedit,non verbis quibufdam & precibus,fic-
uc folent legathfed re ipfe. Quænam autem eares eft?Sibi
coniangere Öd proprias per fe gratias impertiri, pro vniuf-
cuiufquedignitate öc modo purgationis.: 6c quemadmodum
lux quæ per fe vifum præbetvidentibus, quibus de-
fe ceric a iis.quoque vifiisdefuerit: ira eciam cum Chrifto
confuetudinem effeperpetuam animis neceffe eft ; fi fint
omninovi&uræôCquieturæ.Nequeenimfineluccpoteft
jyidereoculus: neque fieri poteft vtfine Chrifto. vera vita
& pax infir in animis,quoniam eft qui (blus Deo réconciliât,
qui earn pacem fecit,fine qua nullafpes eft,vt qui Dei
l.fiintinimici, finteiusbonorumparticipes. Siueergpab
[ initio quis Chrifto coniunötus non eft, fiue coniun&us
non manfit, eft inimicus 8c adiuinis bonis alienus. .Quid
eft enim quod humanæ naturæ Deum reconciliauit. O-
mnino quod hominem vidit filium fiium dile&um. Ita
etiam vnicuiquehomini reconciiiacur, fi quis gerät fbr-
mam vnigeniti,&illius ferat c o rp u s^ apparetvnus cum
eo fpiritus. Sine his autem, vnufquil'que ipfe per fe eft horn
overus , quiDeoeftinuifus , qui Cum eo nihil habet
commune.Si ergo credendum eft animis requiem procedure
ex oratione Sacerdotiim 8c oblatione fecrorum do-
norum , aritea credendum eft hoc quoquèeo m odo fieri,
quojfolo fieripoteftj Vf homo quiefcat. Quis fit autem
modus, dictum eft : eofcilicet quodDeo fimtreconcilia-
ti 8cnon funt inimici. Hoc autem quomodo? Quod fimt
contetnperati, 8c vnusfe&i funt fpiritus cum dilcófco, in
quo folo pater complacuit.Sed hoc eft fecræ menfæopus,
quod commune oftenfum eft per ea quæ dióla funtviuis
fimilicer & morcuis.
C a p v t X LV ,
Quod iis qui dormièruntperfettiorfitfanttïficatio.
NVdæautem corporibus animç plus hfbent commo-
di adfandificationem, quam eæquæ yiuunt in corporibus.
Purgantur enim & peceatorumrémiffioném ac-
cipiuntper'orationesSacerdotisj&donorumintercelfio-'
nem.nihilo minus quam eorumqui viuunt. „ ; f
Sed nonpeccant ampliüs ,'nec noua veteribus crimjna'
adiiciunt, vt feciunt vt plurimum viuentium animæ, fed
tantummodo velnulli funt rationi reddende obnoxiæ,*
yel fempervtique dé criminibus detrahunt : & ira ad Sér-
uatorisparticipationem proinptius & melius fe habent
pluribusincorpore Viuentibus, atqueadcoetiamfèipfis
fi effènr cum corpore.Quinetiam hocipfum folum quod
fcilicetfiinr nudæ corporc^efficitvt fint multo aptiorès
adparti.cipationcm myfteriorum , quam fieri poflèt fi e f fen
rteôtæ corpore. Cum enim fintillic multæ 8c diuerfe
manfiones, yt omnis virtutis modus honoretur, 8c nihil
-fîtnonremuneratum apud iuftum 8c clemente iudicem:
quemadmodum qui funt maximisdigni præmiis 8c per-
feéhi, perfeôlæque beatitudinis hæredes,Paulus,& fi quis
efteiufmodi, eapuriusfruuntur difioluti, quam cumin
Jhaç vitaaderanc: ita qui mediocres in hac quiete colloca-
ti,eos con fen taneum eft melius fe habere cum hincrecefi-
ferine, quam dumviuunt cum corpore. Ofténfum eft autem
quod omnis quies animarum 8c omnepræmium virtutis,
fiue päruum, fiue magnum, non eft amid quam hic
panis & hic calix, quæ ab vtrifque, viuis in quam 8c mor-
tuis, conuenienter participantur. PropterèaènimChri-
ftus quoque fenëtorum inruturo fruitionem,cccnam vo-
cauit, vtoftenderet nihil illiceflèpræter quammenfem,
ita etiam pró defiinótis, ficut 8c pro viuis,eft diuinum Eu-
chariftiæ fterificium, & cum dupliciter vt diëtum eft fen- i
(ftificentur, ipfi quoque duobüs médis fenâificantur : 8c |
' neutro modô funt ij qui migrarunt, deteriori con- |
ditione qui iis viuunt, fed aliquo modo
etiam meliori.
«85 S®»
C a p v t X L V I .
Quomodo e.idem femper dona à Deofufeipipojfunt.
I Llud autem deinceps confideremus. Quod enim ex fe-
cromyfterio omhesfecrificanturfideles , darum eft ex
iis quædida funt. An autem etiam femper,openepretiüm
eft quærere. Quoniam enim donorum eft oblatio fecrifi-
dum ,• dona autem nôn femper à Deo fufeipiuntur , fed
luntnonnulla, quæ propter eorumqui offeruntimpro-
bitatem, & odio habentur, & repudiantur : & multæ fimt
huius rei 8c apud veteres, 8c apud eos qui viuunt in gratia,
pirobationes : quæramus nunquid hæc quod donanon-
nunquam firuftrafendUficantur, non fecrificata, vt quæ
non lint accepta, vt fecrum profitetur myfterium, vt quæ
non femper à vilris bonis, fed nonnunquam etiam à mâlis.
ofFerantur. Quod enim D eus etiam hæc dona auerfetur,
quando fùerit leeleratus is qui offert, clarü eft ex éo quod
! fecit Ecclefia. Quando enim nouit qui mprtalia peccant;
nônfinit eos hæc dona offerte,& fi aufi fuerint,non fufei-
pit,fed ëum à donis repelli t. Sed quoniam omneîtalesre-
denon nouit Ecclefia, fedplures latent, ÖCeoramdona
fecrämenfefiifeipit: quicl de illis donis oportet ftatuere,
an Deo non elfe accepta, & omni elfe fendificatione de-
ftituta? & 1Î hoc datum fuerit, incertum quando fenda,
cum de moribuseorum qui offerunr , velvt plurimum
.dubiretur, vel ij omninoignorentur : &itahæfitantes, &
fine fide ad fecramenta accedentes, neceflè eft fideles nihil
ab eisiuuari. Quid ad hæc ergo dicendum eft. Quod
cum fit duplex donorum oblàtio, prima quidemeius qui
ea doho defert in manus fecerdotum : fecunda autem Ec-
clefiæ adDeum : prima quidem oblatio quando eft im-
probus qui offert, eft inanis & nihil confert offerenti,
quoniam ipfe eft malus. Non enimeaquærofferuntur,i-
pfe per fe funt Deo execranda. Omnis enim Deo creatu-
ra b ona eft. Secunda autem quæ fit à bénis vins, & pro
Dei gloria 8ç fandorum, & totius orbis felutc, & omni,
vtfemeldicam ,/iufta petitione, nihil yetat quo minus fit
accepta. Nulla enim donis inquinatio allata eftàmani-
bus eius qui ab initio obtulit, fed pura manentia, etiam ;
fendis oblata & fendificantur, ôcfenâificant eos qui ac-
cedunt. Innulloenimrationisexpertium ànimàntium,
vel animatqrum , poteftinfidérealiquapeccatimacula.
Peccatum enim eft morbus voluntatis, + 8ç lblum éftèo-
rum quæ fiint ratione prædita, peccato in quinari. Curer-
g o , fifemperpuralunt dona quæ à mails offèruntur, ea
lexEcclefiænon fufeipit ? Vt eos qui offerunt admoneat,
vt cognofeant maximam Dei iram quam ipfe oftendir,
qui etiaqp creaturas luas quibus non habet quod quic-
quam corporis obiieiat, proprer ipfos auerfetur 8c habet
odio , 8c cum hæc inrellexerint, timêant, & vitam corri-
gant: ipfe autem dona nullius vitij condemnat^ Proprer-f
ea nihil prohiber qüominus ea fint accepta 8c fendifi-
céntur, cum fecundam o blationem fecian t b oui viri. Sed ‘
dixerit quilpiam : Atqui non omnes qui offerunt fimt viri
b o n i, fed nonnulli etiam laborant extremo vitij mor-
bo. Vnde ad eandem dubitationem noftra rediit oratio.
Qmndo enim vtrofque oblatoresDeo eflèinuiloséon-
tigerit ( contingit enim ) vndenam donis accedet, Vt Deo
grata fint & accepta,& fenda & fendificafttia? nufiquam,
fedrunc quidemvereaccepta npn Ifint. Suntautem dubia
, eo quod de moribuseorum qui offerunt 8c fecrifi-
cantdubitatur.
Nemo enim,inquit,certo nouit quæ lunt hominis,nifi
lpiritus qui eftinipfo : & ita mplta eft circa fecrum myfterium
infideliräs & dubitatio, certitudo autem nülquàm,
8c fendoram participatio nihil proderit fidelibus, qui fine
fide participant. Hæc dixent & dubitauerit, fi quis pu-
tat iplumSaçerdotem elfe Dominum horum donorum
oblationis, fed non eft. Sed quod eorum quidem obla-
tionem proprie efficit, eftgràtiafendificans. Hoc enim
eftoblatum elfe, elfe fendificatum. Qui autem quotidie
fecrificat,eft films minifteK '
Nihil
Nihil enim domo affert * neq; aliquid audet lacéré vel
dicere ex ruoiudiciovelratione:fèdillarolumquæillinc
accepit, fiue res eft, fiue fermo,fiue fadum, eo quo iuffus
eft modo offerens, Deo reddit : & ita dona quæ prout ei
placet, Deo femper offerunt, necelfe.eft femper ei elfe ac-
cepta.Quidtum enim,fi is qui offert,in iis quæ ad fe pertinent
malus eft ? lllius enim improbitas donis nihil adiieit,
neq; reddit'oblationem deteriorem,ficut nec medicamé-
tümfelutareeffeprohibetur,quodfimplex & idiota, 8c
quiartemnihilcàilet,hoc compofiiit, fi inodoiubente
medico , 8c eam compofitionem tradente id compofiiit.
Fuerit ehim non propter eius qui inferuit imperitiam va-
num,fed propterartem eius qui tradidit,felutare. A mini-
ftri eniminfeitia ifthil accepit, ab arte autem medici om-
nem lufcepit comjpofitionem. Ita hic etiam gratiævniuer-
forum efficit.Sacèrdos autem lolûeft minifte'r, neciplum
quidemminifterium domo prolatum habens. Nam id etiam
habet à gratia. Hoc eft enim fecerdotium ,poteftas
quædam miniftratrix fecrorum.Sed quod fideles quidem
fendificant omnia dona 8c femper, vt quæ Deo femper
accepta fint,clarum eft ex iis quæ dida lunt.
C a p v t X L V U .
Quatenus funt accepta.
9
Ç Equitur vt etiam confideremus quatenusfiint accepta.
O Quid enim hoc fibi vult,Elfe donum acceptum,etiam
apud homines: Quidnam facientes, di c untur ea dona fufe
cipere ? An quodmanibusfiimimus&eainfinumponi-
musîNequaquam.Multaenim funt quæ nec qui aecipiüt
ferre,nec fufeipere pofliint, quemadmodû fi fit ager quod
datür>vel domus, vel quid tale. Sed quidnam fuerit acci-
pere,in omnibus donis.’ In propriis ftatuere,propria 8c do
meftica efficere,& ea ratione ea accepta elfe aicütur.D eus
autem hæc dona ira propria & familiaria efficit, v t ea fa-
cia telle corpus&fenguinem vnigeniti. Sic ergo huiefa-
miliaritati nihil poteft fimile excogitari : nec quatenus
fimtacceptapoteftmodusinueniri. Prætereaautem,etiam
ex remunerationc facile feiri poteft quam acceptum
fiierit ei qui accepit,id quod datum eft. Quæ eft ergo hi c
remuneratio? Iplumrurfus Chrifti corpus&fenguis. Ac-
cipiens enimà nobis panem & vinum Deus ipfiim reddit
fiJÛum.Et vndenam,inquit,fciemus quod hçc dona nobis
pro iis quæ offèruntur à Deo dantur? Ex his quæ is qui illis
tedus eft, diejt nobis dicens, A ccipitc. Ità enim oftendi-
tur donum.Hae vo ce 8c qui donat & qui accipit, & quod
donatur,fignificatur.Poteft etiam alias aliquid acçipi,tan-
quam depofitum, quo non faseft vti eos qui acceperunt.
Tu autem ne hoc exiftimes, fed feias elfe tuum, quo te etiam
vtiiuffit, dicens. Comedite. Ita fimt dona Deo accepta
& ram infigniter, propterea femper lànétÿcant omnes
Chriftianorum animas, 8c viuorum & î^ortuorum,
quæ luntadhucimperfectæ 8c egent làndkificatione. San-
<fti enim perfeëti ac corifummati, liantes cum Angelis, in
coefeftëmhierarchiamiamadoptati, non egent amplius
hierarchia terreftri.
C a p v t X L V I I I .
Qtunam ratiopropter quam fanftos his donis verieramur
) & colimus.
H Vie autem confequens eftillud quçrcrerSienim hçc
fà n â a , Deo quidem donantur, eos autem lànëlifi-
A:ant qui làmftificationeindigent : quamnam ob caufam
etiam iam lànélifiçatos & omni ex parte perfedlos , hac
donorum oblatiône coli credimus,&quando eos aliquid
orantes, in auxilium vocauerimus, horum donorum minifterium
poilicemur, tanquam vel ipfisea donaturi, vel
pro ipfis, vt fiant meliores? Quod quidem eft etiam alius
modus donorum oblationis quam prius dixi ,per quem
hæc dona fiunt etiam fànélorum, quando Deo tanquam
pro gratiarum aëtione offèruntur,quod eis perfe&ionem
8c çonfiummariohem dederit,lunt enim Dei dona,vt qüç
ci donantur. Sunt 8c fidelium, vtpore iis qui auxilio indi-
gent,vt auxilia:fiint etiam lànâorum, quod eorum gratia
Déodonamr.
: Quod enim mea gratia datum eft,ego acCipio, qui cun-
que is fit qui accipit. Non enim omnia qiias nobis vnde-
cunquedonantur ,noftrismanibus accipimus, fed etiam
amicorum 8c familiarium , 8c vt femel dicam, omnium
quibus donator donat, vt nobis rem gratamfaciat. Propterea
etiam Dominus, pauperibus accipientibus, quia
quieif fiippeditant,eius gratia hoc faciunt, ipfe fe chat
accipere. Ita etiam fanëli hare donaaccipiunt, quod eorum
gratia D eo donantur. Quemadmodum enim propter
Chrifti dileölionem illud f i t , ita ho'c etiam propter
dileötionem lanéfcorum. Quiaenim valde eos dil igimiis,
eadem bona noftra elfeducimus , & eis de felicitate gra-
tulamur tanquam ipfi bonorum participes.Ita etiam gau-
dentes donis ipfis a Domino datis, gratias agimus ei qui
dedit,& pro gratiarum aólione dona offerimus. Non propter
hoc autem lolum ii dona accipiunt, quod propter
eorum dileótionem fitdonorum oblatio , fed quod noc
etiam eft eis iucundilfimum &longe gratiffmum , dico
autem quod Deus per ipfos gratias accipit, 8c glorifica-
tur. Quemadmodum enim eft maximum peccatum ma-
loramhominum,quod blafphematur nomen Dei per i-
pfos,ita fandlis eft magnum beneficium,& magno ftudio
appetendum,quod per iplos.Deus glorificatur. Hoc &
cum corpore.viuentibus erat perpetuum certamen, poftquam
in ccelum migrarunt, continuum eft opus , 8c vo-
luptas, & illius beatitudinis Caput. Si enim quandobona
eis in Ipe folum erant, Deo gratias perpetuo agebant, &
omnia ad eius gloriamfacicbant,cuiulmodi oportet eos
in talib'us exiftimare , quando multo maior quidem eft ei
gratitude&beneficij recordatio, cum omni iamvirtute
perfe&i fint,bona autem non Iperant amplius, fed ipla ex-
perientiadifeunt Domini benignitatem : quando vident
quales ex qualibus fadli fiunt, pro terrenis foies, pro fern is
contemptishonoratifilij ,6c regni creleftis hasredes, pro
réis, potentes vel alios è reis eximere ,' per eam quam habent
apud Iudicem dicendi libertatem. Propter ea nulla
eftjinquam is Deum laudandi fatietas. Vnaenecexifti-
mant feipfos fblos fufficere ad agendas gratias. Vnde yo-
lunt etiam omnes Angelos 8c homines ad eius laudem ce-
lebrandam habere adiutoreS. Vt eorum debitum gratiarum
feilicet Deo aëlio,eo propius pro dignitate loluatur,
multiplicataperlaudato'rum additamentq.m. Ethoc te-
ftanturfanëli Azari«filij,qui cum ignemvicilfent, 8c eam
tunegratitm a Deo accépilfent, quando quidem oporte-
batiplbspropterhancadmirabilem 8C inopinatam lalu-
tem Deo gratias agere,qui eos feruauerat,8c eum laudare,
non fetis habQerunt, fi ipfi foli laudarent, nec fuum auxilium
fufficere exiftimarunt, fed etiam Angelos conuo-
carunt, & omnia hominum genera, 8c ccelum ipfiim, &
folem, & aftra, 8c terram, 8c montes,8c omnia rationis 8c
animseexpertia,8c gmnem, vtfemeldicam , creaturam.
Tantum eft Deum laudandi apud fandlos defiderium, ét-
iam adhuc cum corpore viuentes , 8c multo magis poftquam
a corpore difeeflerint.
Vnde fi quis eorum recordatus, eorumque honoris
beatitudinis 8c gloria:, Deum qui eos coronauit l&udaue-
r i t , tribiiit eis gratiam omnium gratiarum praftantifli- ,
mam , 8c maxime quando non folis vöcibus laudem ce- j
lebrat, fed etiam donorum pro gratiis agendis oblatione,'
8c donorum Deo adeo acceptorum & precioforum fit- !
premohonore.Tuncenim, qucmadmodumipfeSerua- ■
tor propitius ipfe fiifeipiëns, 8c fuper omnem cultumle-
galem ,,fuuni corpus 6c fenguinem retribuit; ita etiam ipfi
eis gaudentes, vt nullo Angelorum, quibus ipfos colere
videmur,tötos feipfos nobispraïbentadferendum auxilium
in omni re quae nobis conducit. Dominum enim
fuum omni & parte imitantur.
C a p v t X L I X .
Aduerfus eos qui dicunt fanttorufn qua fit infacro myfierio,me-
moriam ejfe facer dot is pro eis ad Deumfup~
plicationem.
SEd hie nonnulli decepti fimt, non gratiarum aótio-
nem, fedpro fenëtis ad Deum fiipplicationem, eo-
Biblioth. Vet. Pat. Tom. 14.