De defcenfionibuscontra fuperbiam debellandum. Cap.6$.
Incipit quart a pars de defcenfionibusJpiritüalibus, quafunt in du-'
plici differentia, videlicet ad feipfum&adprgximutn.Cap.6^.
De primo defcenfü quo homo defcendit quantum ad fetpfum de
gradu fuperiori ad inferiorem. Cap.6y
De fecundo defcenfu quointerdumneceffe eft hominem defender e
ad mor urn exterior um & ge fluim difciphnam. . s Cap.66.
Temadefcenfio quantum ad feipfum qua bomoftagilis_,non diuvel
. femper Jpiritualibus valens infifiere , necejfe habetfe in opere
manuum exercere. > Cap.67.
t>e defcenfionibus ad proximum, vel propterproximum. Et primus
defcenfusfitad fuperiorisiufiionem. Cap.6%.
De fecundojefenfu ad proximum, quoproximo condefcendimus
auxilioyelconfilio admpnitionevel correptione. v Cap. 69.
De tertio defcenfü,quo necejfe habetfuperior defendere propter cu-
ram&folicitudmemfubditorum. { Cap. 70.
" " "'F' I N I S.
G E R H A R D I
Z V T P H A N I E N S I S V IR I PIISS
IM Ï , OP V S C V L A m NE DVM R H L IG iO -
Vit AM C o r -
rigere inftituentibus, àeçbmmoda. Primum eft dè
Alterum;dè fpirit ualib us afcen-
fioriibus, ƒ
• C a p v t I.
De lapfu hominis àftaturettttudinis,& de ordinations
O m o quidam defcendit de Ièrufidëtn inlerij
fuifti, in Ierico cormifti. Àmififti pacem, tranquillitajen
& gaudium, lætitiam 8c quietem. Inuenifti inquietudi-
I nem, triftitiam .labor,es ik dolores, 8c continuant muta-
! bilitatem. Fuifti ihtelleduali lumine plene illuftratus, ab
! omnifececoncupifcentiarumdepuratus.Nuncautemos
ignorantiænubilo excæcacus, omniaque ollà tuaconcu-
pifcentiarum tecibus meduüitus finitinfnfa. In hisduo-
j bus quicunquë deuotus e s , quicunque redam & dire-
; dam viam iri exercitijs fpiritualibus obtinere defideras^
1 iugitef yërfare,inhis ftude-teuigiterexercitare. Primo, vt
femper ante mentis oculos habeas,ynde cecidifti, & quid
fuifu1, vt inde intelligas quid eflè debeas. Secundovtfre-
quçnter difçutias* fiepe r e uoluas, quid modo.fis, feu qua-
lis fis, vtiride perpendas quantum ab eo ftatu diftes vnde
cecidifti, &fcias quanta tibireftatYiaYC ad ilhim ftatum
proficiendoredeas. ;
C a P T T I I I .
De primo exercitie, & quod homo deuotus in omnibus exercitiis
fuis babebitpraocuHs finem fuum quieftpuritas
cordis & caritas*
PRimo igitur femper ante mentis oculos habe, quid
fuifti, & vâde corru'ifti, vtftias quid ëflè debeas,
& ad quid per exercitia gia tendas. Finis eriim exërci-
tiorum tuorum ad quem tendere debes eft,vt pollis redire,
8c iliiftatui vnde, vt didum eft, cormifti prepinqua-
re. Sicutautëm viator qui finem viæ fiiæ nefcit, 8c locum
quo pergët non coiifiderat vel attendit, frequenter
erratv multum laborat & parum profitât. Sic fi iri exercitijs
tuis fpiritualibus finem exerricationum non attendis
^elconfideras, frequenter mulrumlab orabjs ,& 3 fine
tuoæque diftabis. Sæpe per ardua inieiunijs & vrgi-
lijS &limilibus multum fatigaberis, 8c parum in veraipicoHisyverbis
my ftice hutftani generis lapfus xitualitatëproficies. H icautemfinistuus, vt didum eft.
deferibitur, aç fub fignificarione Ierufidem&
Ierico , a quo ftatu reditudinis, fd quam deie-
dionem corruit, defignatur.Srquidem homo ifte, Adam
protoplaftus rede intelligitur, in quo totum genus hu
manum quod per feminalem rationem ineo fuit& exèo
debet eflè vt ftatüi vnde Cqrrùiftij poffis propin quare; Vt
aurem de hoqfine tuö enuelèariuS fuKalijs vocabülisin-
telligas, fare debes>quodfluafunt tibi fines in omnibus
exercitijs tuis pfîefi|endi. Vnus principalis fèu yltimatus,
&hifc eft caritas. Aliusfècundarius, &difppfitiüus, feu
prodijt, non incongrue filbauditüç< Ifte igitur horno de- difpöfido àd finem principalem, & hic éft piirrtas
fcënditde lerufàlemin Iericho,idèft,dc ftatureditudinis i cord«*-Ad haec igitur duo, caritatem fcilicet, & cqrdis
&innocentiæ, ad ftatum velpbtiüs càfiîm mutabilitâtis Puriratef li, debes inpmnibusexçrcitijs tiâs oculumin-
/&miftriæ.Séddiçamapertius,âquaIerui&lemadquarn-i tend ? nis dmgere Coque femper fixa præ.ocuiis habere.
Ierichó ifte homo4 efcehderic.ierafàlemi vifîô pacis did- ^ Pene* bdc cognofcas quantum in tuis exercitijs, protur.
Iericho Vero luna,quoniam mutâbijitatem'irfnuftiin-
terpretatur. T uncaütëhômoiftè rèdë inlerufalem fiiifle
dicitur, cum per vires appréhcnfiuas, intellcdüm vidcli-
cêc& rationem cætérasq; virés, clare acperfpicàciterdif-
.'cernerët, acètiam ipfum Beiim mimdis& întelieduali-
• bus oculis ac men talib us extafibusetfi non pereflèntiam
intueretur. PerviresétiâappetitiuàSjfcilicet voluhtaïèm
irâfçibilitatem& concujpifcibilitatem,cçterasq} vires po-
tentias & affediones fibi inditas. om nimodam pacem 8c
tranquiüitatempoflîderetjCum breuiteromne quoddë-
buit,clare intellcxit, atq; fineappetitu contrario feu qüa-
( uis cqntradidione,immb cum deledatione voluiC& ap-'
I petijc, ficut-fe debereapperere rarionis iudicibinteliexir.
Sed homo iftèdüm Deo fubefle noluit, cuifoli fubeflè
debuit,etiam fuum inferius,vires videlicet ihfenofestfibï
rebellefadunieftvatquefibiipfigratüs,quiafubeflecontempfît,
atqi ita homofadus eftfibiipfigrauis, & propria
eius vita E d a eft ei tentatio & cótinuo teCundum varios
-motus concupifcedarum ÔCfuggeftùs'defiderionim mutanir.
vt luna, & nunquam in‘eodëmftàtu permaheéjcionec
ad ilium ftatum redeat vnde ad hanc mütâbilitatis
mifèriam.eftprolapfùs. Merito igitur homo de Ierufalem^
diciturin Iericho defeendiflè. -
C A P V t II.
De duobus exercitiis, in quibus deuotus f poterit exercere circa
lapfum fuum à ftatu reftitUdinis.
ECcehomo,vbifuifti,&vbicorruifti. Qmdamififti,
8c quidinuenifti. ouid fis.&ônid Fuifti'. în-r^r-ft^
ficias vel dëficias,quia tantum proficis, quantum fiis prö1-
pinquas,& tantumdeficisquantum ab lilisrecedis.Sicut
verbigratia: Sagittarijfignum aliquod conftituunt, pe-
mes quod aduertunt, anartificipfe bene vél male fagittet,
quod alias fi nidlum fignum conltituerenc,fedin vacuum
aeremfagittarent, penitusiguorarent. De Ins duobus fi-
liibus confi-itucndis, didt Auguftinus in tertio libro de
dodrina Cbriftiana : Omnia in facra fcriptura valen^ad
caritatent nutriendam 8c edrroborandam &cupiditacem
vinccndaro. Etfècundum Apoftölum: Finis pra:cepti eft
caritas,de cordepuro, &c.Etitem defiis duobus finibus
Abbas Móyfèsin prima collatione patrum, multum pul-!
chrediflèrit j&difFüfiusdeclaratdicènsinter castéra: In-
caffum molitur hteqexercitia j^videlicet yigilias, ieiunia, -
/ aliaque.finfilia, quifquishis velut fummo bbno conten-
tuSjintentibnem cbrdis hucufque defixeriti & non ad ca-?
piendum fine videlicet cordis puritatem ,bmne ftudium
virtutis extendefit. S.ed ne cogitcs quod hiduo fines ab
co differantquem fupra diximüs finem eflè debereexer-
citiorum tubrumrj vt.vid.clicet illiinteriori ftatui noftro
ynde fiimus prolapfi, redeuntes propinqueiiius , quia
idemeflcor purgare, adpuritatem cordis velad carita-.
rem tendere, 8c illi ftatuipyopinquare. Qimd vfmclius
intelligas, feire debes qupd;fèc,ündum Auguft(pum: Caritas
eftniotus animiadfiuenduniDeoproprëilcïE con-
trario autëm: Gupiditascftmbtusanimi ad-fruêndum fè
vd quedibet corpore non propter Deum, id eft-,bieuiter
quiuis appetitusvelmotusinbrdin^tusaddeleCt'aridum
-W. m m Qiuntum autem fccundum Auguftinum,
.&qmJmnen.< h ,qm d%^9a ü f a 1ft1n la ^ ^ | « g n»m;cupiditatis.deflmitut ,u n taA re gM ^ a t% r i t.
augetqr.
augetur. Cor autem purgare nihil aliud eit, quameupi-
ditates extinguere. Cupiditates & inordinatas concu-
pifeentias extinguere, eft vires animae reformare. Vires
animte reformare, eft ftatui vnde corruimuspropin-
quare. Ergo quantum cor purgamus a cupidi tatib us, tan-
tum animae vires reformamus 3 cu pi d i tatib us, täntum-
que regnum caritatis in nobis aedifi camus, 8c ftatui vnde
lapfi fumus propinquamus. Igitur breuiterfinis tuus ad
quem omnem mcnti(Phtentionem, omiiem conatum &
laboremdebesdirigere&ordinäre, eft, vtcumDeiad-
iutorio quantum poteris vires anima: tuaedeordinatas &
indifpofitas exlapfutuo in protoplafto, ad id 8c fecun-
dumid adquod &ficut tibifuerunc aDomino Deovti-
liter inditae, ftudeas reformare. Jntelieötum fcilicet , yt
Deum esteraque, &maxinie fpiritualia 8c diuina cogno-
feenda inteljigas. Voluntatem 8c appetitum, vt Deum
aliaque diligenda& appetenda diligasatque ames. Me-
moriam , vt fpiritualibUs 8c caeleftibus yaleas iugiter in-
haerere.Sic affediones cqteras.amotem,timorem,odium,
fpem, gaudium, & triftitiam, vt tahtum amemus, timea-
mus, odiamus, fpqremusgaudeamus, &triftemur vere
amanda, timenda, odienda, fperanda, & de quibus iufte
gaudendum & triftandum eft. Itaque hoc modo ftatui
illi tranquillitatis internte, quem in lapfu primi hominis
C a p v t V.
Qualiter homo per difeußionem fuivenit ad proptiam cognitio-
nem, &quomodo homodebet fe de totoftatu
fiuo difeutere.
» T igitur teipfum per diligentem difeuflionem tui-
ipfius difeas agnofeere, efto tuiipfiu« iuftus iudex 8c
rigidusimperator tui microcofmi, ftequenter vel faltem
faepeäfeende tribunal, &aecerfitiscoramte quibus regimen
regni tui,id eft, tuiipfius commififti.Et primo ä prin-
cipalioribus, id eft, intelledu, affedu & memoria rigidif-
fime difeute quomodo vnaquasque officium fuum ex-
pleat, & quantum diftenc a fua originaliinftitutionepro
qua inditte funt tibi. Vide vtriim ne ratio tua fit erronea.
Vide vtrunr fe implicet circa curiofä relinqüens falübria.
Vide vtrum ne decepta proprio iudicio magis de fefen-
tiat quam debeat,magis fcilicet ftire, magis fändtum efle,-
& ita contra te in regniim tuum introducat fuperbiäm,
volentem te aliquid efle velte ferentem fuperalios. Item
an introducatpertinaciam, fibi melius quam quibufeun-
que alijs credentem, 8c ita te fuadeceptione faciat indo-
cibilem, infonnabilera, bonorum confiliorum incapä-
I cem. Erdemultisalijs fibi commiflis, cogepropriamraamifimus
propinquamus. Tagtoque magis tranquilli& j tionem tibi ratipnem reddere. Deinde exanima affe&um
quieti erimus, quanto in ifto profecerimus. Vnde qui- j de fibi commiflis. Vide quid amet,quid odiat,& pr^cipue
damhocconfiderantes, vocaqtin cordispuritateprofi- j videvndelatetur, vndetriftetur&perturbetur. Videv-
cere, efle, ad impaffibilitatem tendere. Hoc modo cor 1 trum ne concupifcibilicas fiepe contra tuum imperium
purgare 8c vires anima:reformare, eft virtutes riienti in- j introditmappetitum gula*,luxuria:, auaritne. Vtrum nc
lerere. N ihflenim aliud eft virtus fecundumbeatumBa- j)irafcibilitasiracundiam,defperationem,&ficdealijs.Defilium,
quam bene vti motibus dDeo naturaliter nobis
infitis. Iftud, eft vere &fpiritualiter conuerti, yiresfcili-
cetanims'& affedkionesaDeo &re6ko ftatufiioauerfas,
deordinatas & indifpofitas , ad debitum ftatum fuum
conuertere , reducere 8c reformare. In ifto eftvexaper-
feölio. Tanto enim vnumquodque eft perfe£fcius, quanto
plus appropinquauerit fiio fini. H *c eft pietasDei-qua
Deus colitur, habenspromilfionem v it« , qü * nunc eft
& futuriß.
C a p v t IV.
De fecundo exercitiotvidelicet de hominis reformations,& quibus
exercitiis homo poterit ad fui cognitio-
nem peruenire.
T T Id ifti homo, qualis 8c y bifuifti, quid amififti, quo(| f e r \ Ebes etiam quotidie aliam de te fkeere exäminatio-
V rurfiimproficiendo de.beas redire,& ad quem finem^ *--'nemlicetbreuiorem,videlicetdeaüoridiahisexcef-
omnia exercitia tua dirigere , ad hoc videlicet, vt cum
Dei adiutorio vires anima: tuæ reformes , cortuufn à eu-
piditatibus &affe£tionibus inordinatis & noxijs concu-
pifeentijs purges. Nunc igitur fècunflo vt diximus, debes
diligè ntimme difeutete qualis modo fis, oc quantum
à prædiéko ftatu 8c fine tuo diftes,id éft, quam fint vires &
affediones anima: tuæ defbrmaræ,indifpofitæ & deordi-
natç.quamque multis & varijs cjïpiditatibus cor tuum fît
pollutum. Si enim non fèntis, quomodo & in quibus vires
potentiæ & affediones animæ tuae defoimatæ fùnt,
quomodo rëformabis ? Si ignorai quibus cupiditati-
bus cor tuum eft fordidum: quomodo quæfo purgabis,
cum nihil in te videas purgandiim ? Igkur anté omnia
in hac parte teipfixm difee àgnofcerç'j, 8c qùid purgan-
durti fiierit fc.ire, vt ità iii té verum efle probes , quod
cognitio propria initium. fit fàlutis. Tria autem funt
præcipue quibus tuamdeformitatem poteris agnofeere,
&quibits cupiditatibuspollutusfiierisédoceri. Primum
eft, Vt te ipfum diligenter difçutias. Secuudum.eft, vt
tuos defedusab alijs firequenter &libenteraudias. Ter-
tium, vt viriliter yitijs refiftendo, eorum inteforàtudi-
nem per eorundem contra te refîftentiam experiaris. Per
primum teipfum vides, vt qualis fueris difeas. Perfèçun-
dum audis, vt quQd vidifti credas, &fiat fides ex auditU.
Per fertium quodammodo manibus palpas vt o-
mnino contradicere quin ita fit nequeas,
ne in aliquo vafeas diffi-
, niulare. ,
inde vo ca inferiores officiales circa minora occupâtes.
Vide fi ne.oculus fiepe impudice refpiciat, fi ne auris
lafciua & nociua libenter audiat. Et breuiter totum ftatum
tuum fccundum inferiorem &exteriorem hominem
diligenter examina, fi fcilicet omnia tibi à Deo vel homi-
nibus commiffa,ficut debes,fideliter & diligenter ftudeas.
adimplere. ^em vere præcipue an cum omnibus cantate
m teneas.An nonnunquam lædas confcientias aliorüm
fcandalo,inquietudme, fingularitate velnouitatum præ-
fumptione.
C a p Y t VI.
De quotidiana examinations in communibus
excefiibus.
Biblioth. Vet. Patr. Tom. 14.
nem li cet breuiorem,videlicèt de qüoridiariis excef-fibus tuis,vt fcilicet omni die videas vtrum ne fiïifti negli-
gensinorationibustuis& meditationibus, & piger in o-
perationibus. Vtrum ne fiïifti negligeiis adrelîftendüm
tentationibus,adexpellendüm màlas affediones, in quibus
forfitan immoratuses, 8c fie de alijs multis. Si autem
homoprædiéto modo diftride te examinaueris, tuncin-
uenies quantum vires animæ tüæ fint deformatæ, quantum
affe&ionesimmundæ, quantumqué à Ierufàlem de-
fcënderis, 8c verein Ierico mutabilitaris, & in regionem
diflimilitudinisptolapfiisfis. Iqueniesque quodinimici
hominis domeffici eius, vt exclamàre opus habeas. Amici
mei& proximi meiadücrfum me appropinquauerant
& fteterunt. Et qui iuxca me étant,id éft,vires ariimæ inte-
riores , quæ maxime iuxta eamfunt, delongé fteteriiht,
motibus fùis impugnando.Inuenies qubd folum tibi vel- 1
le adiaceàt, & in nullo aliö in teperficere inueniàs. Igitur
velle tüo & voluntati tüæ diftride præcipias, vt omne
quod per iftam difeuflionem inuenifti in te & in regno
tuo negle&um, dirutum vël male adkum, ipfà voluntas
dÜponatjreædificet&emendet. Hocautem tune fàcies,
fi de omnibus feruida voluritate proponas te emendare.
C a p v t V I I .
jQualiter homofecundo poteft venire ad cognitionem fui, fi
libenter audit fuos defeäüs ab alïis. ~
ET vere homo multum in tui cogùitione per prædi-
dam difeuflionem, fiueingerieralidetoto ftatu tuo
t ÔCordi