4S0
populus plus öftere Sec. Quod vltraplenumefflaitinuti-
liter.Quia plus quam potuit Fecit propterea perierunt, qa 1
contriiu Moab quad vas inutile.Duplex enim eft plenitu-
do,vna neceflitacis, altera perfe6fcionis,Neceffitaseftilla,
j qua; minus habere non poteft ad falutem, vtobferuantia
peccatorum.Sivisadvitam ingrediferuamandata,Pleni-
} tudo perfe&ionis eftimpletio confiliorum .\Si vis.perFe-
j ctuscile , vade& yende omnia quashabes, cumreliquis
conliliis Euangclicis, Ad haeenontenetue » nifiquiea
l'ppnce voueric, vt religiofi, quae tarnen poft Votum fiunt
neceflaria ad falucem. Deut: Si Votum voueris domino,
noncacdabis reddere. quiarequiret dominus Deus raus.,
Sc (i moratus fueris reputabiturin peccatum. Quod
enim ance Votum liberum ruit,vouere vel non vouere,fa-
cerevel non Facere fine peccato,illud poft votum iam ne-
ceftärium eritimplere, 8ciam non eft tamin confilio, quä
in praecepto. Etficutde pracepti tcanFgreffionereuseft
damnations aeternaß, ita 8c de voti praeuaricatione|vei bi
| gratia,ficutfacularisdamnaturproFornicatione,velhomicidio
vel fimili., ita proFeflus-icgulam in religione,dä-
natur fi eft proprietarius vel inobediens, velfacic aliquid
quodinregolafua praeceptorie inhibetur. Iuftaverone-
ceffitas, vel euidens roaior veilitas dimittit difpenfatione,
Fed ab eo.qui poteft in talibus difpenfate.Dubia etiam in-
terpretatio prascepti periculofaeft,ficut pons Femiputri-
dusaquaepraecipitis& proFundae, deque dubiumeft,an
FubtranFeuntecorruat, anfubfiftat. Quare vult aliquis,
qui maiora pro Chrifto de creuit Fubire certamina, 8c oin-
nia reliquit in fieculo, Fe com mittete periculo pro modi-
co motu propriae voluntatis, 8cpro paruo com modo in
inaertaop inionelua vel alterius.vtfiDeusapprobetillam
opinionem,enadatfinelucromeriti, fi autemreprobet
eamdamnetur.roaxime cum tales opiniones quandoq-,
periculofioresfint,quamapertaeiranFgrefliones>quiavbi
feit Fe homo delinquere,inde Ficile corrigicur,vbi autem
nelcit Fe peccare,8c inFuper credit Heere, inde nec in mor-
te pure conteritur, propter FalFnn Fpem quod Forte lieuit
vel minus in eopeccauerit,baculo arundineo vel confra-
<5to innitens.Voiun tas bonaSc plena eft, 8c via regia 8cfe-
curaquam debetincedere,;6creli£l:is dubietatum diuer«
ticulis,quaFi FuFpedis latronum Femitis, apertos & tritos
iuftorum callesambulare,neveiutpcenitensboniincho
ati, quaerat diuerticula declinandi dcviaperFedioriis, in
quavoueratambulare. Quideftenim vndeomnesinda-
nationem incidimus , nifitalisdubiainterpretatioprsece-
pti Dei de ligno vetito, vbi callidus Ferpens perFuafit rau-
lieri,non ira ftride & fimpliciter intelligendum illud pr?-
ceptü,cuius ob Fernanda potius nociua Foret, ne fieret Fic-
ut Dij, Fcientes bonum 8c malum & cuius tranFgreflio ne-
quaq, ficut Deus comminatusfuerat mortem corporis &
anemereretur. CrediditigiturinfipiesmulierFalFointer-
preti,& tofenfit Fuadenti, cui nequaqconFenfiffet, fi con-
fiHumeiusfallax 8c inutile credidifl'et.Non tnputandum,
q,conditio religioForiim deteriorfada fit ex voluntario
altioris voti promiflo, eo quod de ftridioriponte Facilior
& periculofior fit lap(us,qde latiori,Fed quanto difficilior
via,tanto Fequitur maior gloria,Sc quanto laboriofior pu-
gnatato gloriofior triumphus. Talem aut timorem altioris
proFeffionisincutitreligioFo, aut pufillanimitatis for-
midoloFatencatio,autinueteratusteporquo,primiFeruo-
risoblitus, Sc primam charitatem relinquens , horretal-
tam viarn quam aggreffusFuerat , ftupens praicipitij pro-
fundum, 8c faftiditlaborempugnje,dun? non yidetprosmium,
nec ficut debet defiderat,quod cönFequatur.Vnde
pr iüs in probatione debuit deliberate,fi volens xdificare
turrim euangelicasperFedionis, habexet Fumptusconftä-
tis Feruoris ad perficiendum, vt vltima primis reFpondeät,
ne pofteacum poFueritFundametumalt® proFeffionis, Sc
non pofuerit perficere ficut ceperat, ex voluntatis tepore,
omnesincipiant ei illudere tarn homines quam Daemo-
nes, dicentes: Hie homo cepit aedificare, & non po-
tuitconFummare.Sicut ftruduraimperFeda
labefada oftendit ftrudoris
t defedum.
C a p . X.
Quod cttilibet religtofo obferuanda funtfeptem*
AD euitandum apoftaticæ præuaricationis opprobrium
, 8c perfedæ Fanitatis gratia m obti ne dam, 8c
r<$romiflæ beatitudinisgloriam religioFoconFequcdam,
quædam communiaFpiritualiaexercitiaponenda viden-
tur,inquibusquifideliterperFeuerauerit, citoFentietFe
in Fpiritualis vitas proFedu creftere, quouFque ad pérFeda
perueniat (anitatem virtutis. Primum eft,vt homo non fit
: piger,Fed agilis ad incipiendum & Faciendum bonü,quod
vel ex alteriusadmonitione,vel ex diuinaînFpiratione in-
telligitFaciendum. Multum enim ncgligimûsproFedum
tammeritorum , quam prasmiorum, eo quod taedet nos
bonisftudijsinfiftereex horrore difficultatis, aut fi volu-
tatem habemus , quod tune de tempore in tempus difFe-
rimus,&procraftinamus,& interim irrecuperabiliter per-
dimustempus&meritum,quodlucraripoteramus. Aut !
fi Facimus,ita defidiofeSc indeuote Facimus,quod nec domino
eft valde gratum,necconFcientiasnoftrae conFölato-
rium,vel meritorium,imo cortofiuü,conFcientiç,quod ét
inde punir! timemus,Scexinfipiditate rredet nos laboris,Sc
Feftinamus inde ab folui, Sc taedet nos aliud fimile inchoate,
exemplum de ftudio orationis, vel obFequi) alicuius in
coquina, in infirmitorio, vel alterius boni operis, in quo
nullum honorem , vel temporale commodum, vel propriae
volûtatis Folatium expedamus.Et hoc eft contra boni
operis nâturam, quodfidebito modo fit, Femperliæti-
ficat conicientiam, Sc accendit affedum ad aliud aliquod
bonumFaciendum.IuxtaidEcclefiaft.Quieduntme,ad-
huc eFurient. Sic Deus iuflxt terrain producere herbam vi-
rentem, 8c lignum |>omiFerum ,habcns vnumquodq;fè- j
men in FemetipFo generis Fui:id'eft,bona opera,ta minora,
quam maiora,quae fi fièrent debito vigore,pcrada habent
Femen Fui generis in Fe.i.defiderium altioris boni operis,
quod quafi germen pullulât, ebuliens ex priori. Si autem
ex defidialangueat, Sc Femen ipfius inFruduoFum mane-
b it, Scideo taedet nos bonum incipere, quia ex iam Fado,
velparuumvelnullumconcipimus deuotionisaffedum.
Omni ergo tempore FetuusDeiprouideat , quod ilia
hora magis fit expediens vt Faciat , Sc quod Faciendum
fit, qualiter illud congrue Sc Fecundum virtutis régula m
magis apte perficiat, quantum valet. Sic enim aftuefaci-
endum eft corpus Sc animus, vt ex vFu boni operis , nullo
labore territus, paratus fit,ficut (eruus fidelis Sc agilis, fta-
timimperäci domino ad omnia rationabilia Feruitiaobè-
dire. Sicutvidemusinferuisfæcularibus, qui nec praeFri-
gore, vel labore, velinopia, vel aliqua difficultate prgri-
tantur, dominis fuis pro paruamercede, per longa terra-
rum Fpacra, Sc in periculo corporis obedire , gratum haben
tes, fi progratiarumadionecum redierint, non magnas
alapas Sc vituperia à dominis Fuis receperint, nec de
commodisinfirmariæ, necdomushoFpitum cogitantes.1
Clauftrales vero Ferui delicati Funt, ôc elati, 8c parum vo-
luntlaborare , 8c bcneprocurari, 8c cumiph dominos
Fuos débiliter honorent , ipfi volunt dominis Fuis in
omnibus efïè çquales,voluntate propria pro legevtentes.
Quæ parabola eft temporisinftantis 8cc. Qui delicate puttie
leruum Fuum 8cc. vel quia piger erit ad bona vel ad
peccata procliuior, maxime carnis. Ex conFuetudine otij
8c commodi, homo mollis 8c piger efficitur, vt nolit pati
vel Facere nifi quod libet,Fed fidelis Dei Feruus , itadebet
habilitareFemetipFum,8caflueFacere,ficutioculatorcatu-1
lum Fuum, vt ftatim cum iubetur fubfik’at à led o ad ora-
tionesnodurnas , 8c quafi ad nutum rationis fit prom-
ptus ad quæqùe Fpiritualiaexercitia,quævelobedientia
iuflerit, vel chariras ftaterna requirit, vel deuotionis ftudio
aprafint,vel cuiuslibet alterius virtutis.
Secundum, vt ficut ad agenda bona agilis eft,ita etiam
fitpromptusadabftrahendum Fe a quibuslibet maliscü
Fentit Fe aliquo interius pulfari , vel ex/erius occupari,
fcilicet ab ociofis verbis , à iocis, ab adionibus infru-
duofis,8c maxime à cogi tat ionibus vanis 8c affedionibus
vitiofis,Sc carnalibus concupiFcen t j j s , quæ nec ad horam
debedebemus
in corde permittere morari , ne offendamus, perfratres,8cForores,pervxores8cfilios à potentioreri
DeumôcFandôsangelosnobiFcumpræFentes,ScconFcie- * . 5 “ . . -
tiam Fordidemus,8c poenam mereamur,8c bona,quæ pot-
Femusinterim cogitare, negligamus. Sic Abraham,quan-
doqueDeoiubenri Facrificia offerens, defeendentes Fuper
ea volucres ad laceradum, Follici te abigebat.Et ne nos
non aliqn in Dei conFpedu appareamus vacui,quando
Facrificia ei ofFerentes bonte voluntatis, bona; adionis,
bonse ledionis, facrae meditationis, 8c piae afFedionis,volucres
malar um cogitationum, 8c affedionum ftatim abi-
gere debemus , ne ea nobis dilfimulantibus aliquatenus
maculent, 8c Deo ingrata efficiant,8c inefticada ad meri-
tum,8c Fpiritualem profedum.Necfolumcarnales 8c tur-
pes cogicationes debemus ftatim abigere, Fed etiam va-
nas,Sc amaras, 8c pcriculoFas, 8c fimilium vitiorumfimu-
lachra in cordis noftriteplo imaginando non pingamus.
Thcatrum 8c tabernae Folent uecularibus 8cvanisFabulis
depingi.tcmpla aiit Fandishiftoris 8c myfticis piduris de-
corari. Ex qualitate pidurae con fid eratur qualitas domus
8c familiae in''.ea morantis. Aliqn Fuperbia pingitfibiprae-
laturas 8c dominia, Sc Famulorum obFequia, Sc quaeq; alta
* . . . . ’ W ---- rjîr ul,ua)‘* puicniiore
nient violent’amiahmferiorc turtütD.abarqualibusftiH
dem. Niilhadplenum confidit3Uarus,oésfufpeaosha= I
bet,necpotefttnei5carere,&ideonnllump0teftdiliocre, !
cum a nullo fe vere diligi lufpicetur. Timor. n.fufp ic io J
lusnnn elt.imnf» (us non eftjimperrf/fe*Afloa dileftione tim_etj d_e tei bus.t. im* e■ t .d e i
honote,timet de cotporeipp fubftantiam.Se tbt timorib’
plenns, non p6t vtiliter timete deanima, de qua tn maximum
pcticulumadhucreftat. Sicut.n.ptincipesdfculte-
nsfuiscxiguntqnotidianaletuitia&mnnetatatione officij
im,&tandem crnciit eosincarcere, &omnino difpo-
bant,nc.& mundus poll multas exaaiones vluratum raa
tioneiobftantia&honotum.quosofficialibusfuisdiuitibus
mutnauit, tandc omnino euacuatos mittet eosin car !
cerem infernalem.Vnde bella & lites in feculo.nifi a Hint
tuonos&certatimcupimusprjeriperealter alteri mvter- :
quenonpoteftintegtepoffidere. Infpiritualibusdiuitiis 1
nullusexalfetius abundantiapatiturdettimentum, enm
allquis non fit minus alteri vitruofus , eoquodeisaliter
abundet. Sedlecnseftdefeculatib*diuitiis & honoribns.
quattot necefleeftpatciciones habete.quodftintpattici-.
Sc pompoFa.Vana gloria pingit fibiornatus,8c qualiter,Sc ^p antes.&ldeo alt_e_r_ i_n_u_id_e_t_ h__ab_e_n ti^, quodipfe habere no
vndepolfichominamlaudes acquitete. Aliqn etiamfan-l poteft.Hatcfuitoccafio.quareL^^lceffitab Abrah'
aicates 6i tniracula,&prophetias,etiam magnas deuotio- ; & Efauàlacob.quiamultahabebant pecota &non note ■
nes,ôeædificatoriasprçdicationes,&multalimilia»exqui- , tàt eos capere terra, vtfimul.i.concorditerhabitatent tibusadmitatio
otiatuthomimbus,6cfilatenslaudatio,& 1 xantibus inter fepaftoribus gregum Quiamultiplicatis
renerentiaexhibeatut.Sicinuidiafraudes&detraaiones. ; pecoribus.defideriisfc.mundams.fittixaincervolunta I
Ita fixas & contentiones,& côuitia mouet,& pngnat cum | tcs.quae volunt pafeere fua defidetiain ptatishuins&cnli
abfentibus, &laflatucdnallofatigata. Sicauatmapecn-. &cnmomt)ibnsnonfufficiatproltbito diuidicurfratet j
nias & diuetlaædificat. & deftruit & acquittt. Curiofitas fratre perinuidiædiffidium’ quæpecota fi paucaforei
quæq;pulchra8cfurioFadepingit.Gulaménfasamplas,Sc modicoconcentaeflent.Zacha: ~Pafcepecoraoccifionis. /- * “
variosciborum Scpocuumapparatus. Luxuriaetiamquæ
q aa qui pofledetant occidebant. Qopd etiam poteft fin
fibi congru fit phancaftice pingit.Hæc funt idola, quæ Do-
mi nus Ezechieli intraparietem rempli,depida oftendit,
lmelligi.ideft.pecoraoccidebanteos.qttificpoifidebant.
Angnft. Rixenturimmites & dimicent pro tettenisj bead
quæ etiam appellauit abominationes. Hæc de templo
autem mites, quoniam ipfi poffidebut tetram viuentium,
cordis noftri Follici te detergamus ncfiamusDeoabomi-
dequapelli nonpolfnnt. Habentesautemalimenta 8c
nabiles, ficut Scilia Funt,vlquequomorabunturinreco-
qutbus tegamur, his contend fimus. Etquicquid penuria:
gitationes noxiæî Qui ergo bonum hoFpitem Chtiftum
non vulc efFugare de ho fpiuo cordis Fui, inimicos eius, id
pattmur, loco ilhusDenm in cordeponamus, quiomnia
tmplet.Et bead panpetes fpidtu.id eft, voluntate, amote
eft,vitia Fecum non hoFpitent.Quæ enim conuentioChrifti
s.ad Belial: & qnis confenfus rempli Dei cum eiufniodi ciurRpmermnrortiu.coêlorum. mOi.Quanto viienimpteonfelmau enim fe quuo:hie n- anguttiantin'terra _ia_m__iAp:f oturoeftreg°o nihtï
:.
idolis.Si cicius eijcis hollem devrbe tua,fecntns es.fi tardé i cupiendo.tanto in coelo dilatabuntntè conuerfo.
obfies e i, inualefcet contra te. 6c capiet vrbetn* & te occi- Quintnmeftvt fefemper&intus apudfé &exttacodet.
ficdecogicationibusmalis. . . - - ramhomimbus in omnibushnmiliet fcdeprimat infui
1 Tertium eft.vtferoper'pacificnm cor cumhominibus iftimationeintrinfecus.inyerbis.ingeftibus in veftibi
habereiindcas, quodconfiftitindtiobustvtnullimalam , - -- - 1 1
facere vel cuperc ftudeamus, 8c fi quis in aliquo offen-
âeric,patienciæFcutoaccipiamus,in medio prcelij verFa-
mur, Sc difficile eft, cum fæpe iacula Fuper nos mittantur,
cam verborum acucorum,quam factorum nobis molefto-
rum,& à Fuperioribus noftris increpacionu Sc imjreciorum
& in onini faflo nouiifimu locu eligat, ficutfuetit oppultunum.
Humiliansautemfeinoculisconfideteequalfifit,!
quam vilts,& q feeddafint omnia qtt^ corporis film vnde
venettt &quid erit, quid extra, qd intnsfit.qnam leuitet
ematcefcunt, edarnfi qua pulchra in homineappatenr
m ^ . — I n Qnantaeftdeceptioinhdnotibusfieailaribus.qt¬t
durorum, Scahorumquorumhbetaduerlariorum vnde- j honoraceciara diuites,qui hie videntur facere led Fual
cunq; gentium, &fidyp.eum parienda; non opponimus, era fequuntur, (lent canes & anes cadauer, quod cum ab"
facile lethalitcr potcrimus vulnetati,& petimpatietiam rofum fuetit , 8c nudatum, quod nil plus in eorodendum
8c nimiam petturbadonem vitam amittete fpiritualem. | inucniunt,relmquunt,&attidteqtiitunt.Itemmanima
Qfiem clypeu, vt impenetrabiliot fitinimiciiaculis, mu- j quanta fint ibi vida & peccata, quanta impuritas & fimu-
nitc debemus fan tftotum 8caliotumbonotnmexemplis, latioinbonisqujsfacimus,&defidia,& cepor quat
quafipellibus animaliumortuotu. Iacobi: Exemplum ac-1 mittimus &negligimus vdlia, quanta inopia vittutum"
cipiteftatres exitus mali.fit longanimitadslaboris 8c pati-1 quanta Ciecitasintelligenda.lubricitasmembri* otdina^
do affedionum. Quod malanoftta pure mala funt 8c no-
lira totaliterfunt.quod bona nofttanobis tantun! mutt.a
ta funt,cum vfura rcpecenda,& impata funt ex nobis.Htec
&multaaliadantnobis matedam humiliarionis.Verttm
enimeftnoseiTe viles &inopes,&quantum e xhacifti-
matione deuiamuSjtancum^erramus a veritacea
Sexrumeft,vcficmarurus Sc Feriofiis quadam morum
dulcedine, nec cum txdij amaritudine vel rancoris. Moifi
leuitaspoccftaliqninefTe bono ad horam,Fed deuoto nu*
quatn,dum eft deuotus,Sicutexemplumhabemusin viris
perfe«ftis, quos leues in moribus, Scad riFum, Sc ad iocos
pronosrariffime videmus. Vnde cum tarn vtile fitho-
mini elFeinhnftu , ideo beacos D.ominus dicit omnes
hiclugentes, &toc cauFaslmftuseisdedic, Sc efiendir
proleipfis, pro proximis,Sc pro Domino,proFeipfis quia
peccatoreslunt, Deum ofFenderunt , inoPes Funt vir-
^.P 4 tutum.
enciæ,8cc. Ecce beatificamuseos, qui fuftinuerunr. SufFe -
rentiam lob audiftis, Sc fine vidiftis. Semper ergo munici
incedamus, côtra iacula verborû 8c iâusfaâorum aduer-
Foium,v c pacem,q exterius in hac vita non poffiimus (pe
rare durabilem,Falcem incus per patie'ntiam conFcruemus.
Lucæ.Inpaticntiaveftrapoffidebiris animas veftras.
Quarto, vt quanto parcius poteft homo minus vtatur,
Sc habeac, 8c cupiac quæ Funt mundi, Fed aliéna fine nobis
omniamundana, quænoftrænacuræ non Func, necFalus
no (Ira in ipfis cofiftic.Ec ideo habemus éa, qùafi à mundo
mutual* proquotidiana, imo continua ScgrauivlUraFol-
licicudinum Sc laborum. Quancam pucas principes Sc potences,
8c diuites huius Fæculi vFuram omni tempore ex-
Foluere coguncur, pro mutato Fuo, anxietatis, occupatio-
nis,quotoodo ambiant aliéna, quomodoaugeanc vel eu-
ftodiant (ua,quç time nç perd ere per amicos, vel inimicos,