
demnationem, fubiungit. Sed vt inueniamus gratiam
cum omnibus Sandis, qui tibi à fæculo plàçuctunç, ma-
ioribus noftris, auis,Patribus,Pâtriarchis,& quæ feqitun-
tur : deinde præcipue fkndiflima. Sed hæc qùidem verba
habent fupplicationem: ofteqdunt aurem etiam gratia^-
rum adionem,&Deum generis bene&dorem predicant,
vbi meminic eorum homin ü qui ab ipfb fkndincati funt,
& confummati, propemodumdicens. Vt des nobis gratiam
, quam fandis prius dedifti : vt nos fkndifices, ficut
& alios prius fkndificafti, qui funt eiufdem generis nobif-
cum. Et de iis quidem hæc fufficiunt.
C a p v t X X X IV .
De ek qüa Sacerdos profe or at pro facris donis, &Mikqua
iubetfideles or are.
fo , fed pane mutato in agnum occifum, darum eft quod
fit quidem mutatio,fed non tune fit occifio,& fie id quod
mutatur quidem, multa, 8c mutatio fiepe: id autem in
quod mutatur, nihil prohiber vnum 8c idem eflè, ficut v-
num corpus,ita etiam oCcifionem corporisynam. Et hæc
quidem de his.
C a p v t X X X I I I .
De oratiombus poft facrificium,&quanam eft oratio,propter
quam bic meminitfanttorum,&pracipue
fanätftma.
SAcerdos autem, perado fkcrificio,&pignus Deibeni-
gnitatis videns,agnum 'dus propöfitum,tanquam iam
interceflbre accepto, 8c fecumhabens aduocatum, notas
facit luas ad DeurÖ petitiones: effundit preces cum bona,
iam& firma fpe: & quorum panesproponens meminit,
& pro quibus preces in cclebrandi myfterij præparatione
SAcerdos autem poftquam o mnibus ea quæ par eft ora- _^__ ^ ________ p| I uerit, etiam pro fe orat vt a donis fkndificetur, Quafeac,&
donac^btulit,&Vteafufciperentur^upplicauit,ea nam fandificatione ? Vt accipiat remiflionem peccato-
his iam fiifceptis; vt in opus exeant orat. Quænam autem rum. Hoc enim eft doriorum principale officium. E t vn-
fiint hæc? Communia, 8c viuis, 8c iis qui exceflèrunt. Vt denam poteft hoc fciriî Ex iis quæ Dominus dixit, Apo-
pro donis gratia demittaturàDeoqui illafufcepit: fepa- ftolispanemoftendens: Hoc eft corpus meumquod pro
ratun autem defundis quidem animarum requiem, 8c re- vobis frangitur in remiflionem peccatorüm. Et in calice
oni hæreditatèm cum fandis confummatis : Viuis au- fimiliter, Memento,inquit, Domine etiam meæindigni-
tem, vt lint fandæ menfæparticipes, 8c fandtificentur, & taris,Sçcondonamihi o*s®e delidum voluntariuitf & in-
nemo fiteius iniudiciumvel condemnationem partiçeps: uoluntarium.Et ne propter mea peccata prohibuBris gra-
remiflionem peccatomm,pacem, fèrtilitatem,rerum ne- j tiamfandiSpiritus à donis propofitis.Remiflionem pec-
ceflkriarum fuppeditationem&poftremovt regno digni ! catorum dat fandus Spiritus iis qui funt donorum parti-
apudDeumappareant.Quia autem oblatiofkcrificij,non ; cipes. Hæc,inquit, gratia in me ne prohibeatur ex donis
folum verfktur in fupplicacione , fed etiam gratiarum a-
dione , quemadmodum in procemio celebrationis my-
fterij, quando facerdos tanquam dona Deo dedicat quæ
ofFeruntur, 8c grariarum adionem oftendit, & fupplicapropter
mea peccata. Dupliciter enim dfcitur gratia ope-
rari inpreciohs donis. Vno.quidem modo, per qtiam ïpfa
fandi fi cantur. Alio per quern gratia nos per ipfk fkndifi-
cat. Primo ergo modo, in donis gratiam operari nullüm
tibnem: ita etiam nuncfkcrificaris & perfedisdonis, & potefthumanummalunivetare.Sed quemadmodum eo-
perea Deo gratias agit 8c offert fupplicationem, & ponit j rumfandificatio, non eft humanæyirtutis opus: itanec
quidem gratiarum agendarum caulks, adiicit autem etiam
fupplicationis materiam. Et quænarrflùntcaufæ a-
gendi gratias ? S an d i, ficut prius^iidum eft. In iisenim
ecclefia inuemt quod petebat, & quod orabat affecuta
eft,nemperegnura ccelorum.Quçeft autem materia fiip-
plicationisîQui nondum Funt confummati,qui opus habent
oratione. Et de fandis quidem, Præterea offerimus
tifii,inquit, rationabilem hunc cultum, pro iis qui in fide
prius requieuerunt,auis,Patribus,'Patriarchis,Apoftolis,
l?rophetis,Euarigehftis,Martyribus, Confefloribus con-
cinentibus &quolibetlpirituinpaccconfiimmato,præ-
cipue autem fan«5tiflimaintemerata Domina noftrâ Dei-
p ira ôc Temper virgine Maria, &deincepseriunierat om:
nem fkndorum coetum.HifunteccIefiç agendarum Deo,
»ratiarum caulç.Pro iis ofFert rationabilem hunc cultum,
ranquam Deo gratiarum adionem, & præ cæteris omnibus
pro beata Dei matre, vt quæ omnem fanditatem excédât.
Propterea nih.il pro eis orat facerdos/ed potius eos
orat,vt ab eis in oratiombus adiuuetur. Quia non ad lup-
olicarionem, fed ad gratiarum adionem, vt dictum eft,
fa ;it pro ipfisdonorum oblationem.-Poft hçcafFert etiam
fupplicationem & enumerat ea pro quibus fupplicat &
precatur omnibus falutem, & fi quod bonum eft vhicui-
que congrue ns & conueniens.
In quibus hæc etiam dicit, Præterea ofFerimus tibi rationabilem
hunc cultum, pro orbe terrarum, pro fanda
Catholica & Apoftolica Ecclefia, pro iis qui in verieran-
da Reipublicæ adminiftrationc verfantur,pro fideliffimis
&Chnfti amantiffimis Imperatoribus nofbrisJEt hçc orat.
fieri poteft vt earn hominum vitium prohibeat.Secundus
autem noftro etiam Audio &diligentia indiget.Neis eninj
gratia per dona fandificat, fi nos ad fandificationc aptos
Scaccommodatos ceperit.Sin Jutem in nos imparatos in-
ciderit, nec vliam vtilitatem attulent,& plurimum etiam
detrimentum damnumque dederithanc gratiam, fiue eft
folum remiflio pc ccatorum ,fiue cum ilia etiam aliud donum
datur,iis qui cum pura c o n feientia facram hanc cce-
nam fumunt,orat facerdos ne a donis prohibeatur,vt qu£
poflitprohiberiper humanum vitium. Hanc facit oratio-
nem etiam paulo poft cum vniuerfacommuniter multi-
tudine, poftquam enim omnibus concordiam precatus
eft, vt vno ore & corde Deum glorificent, fic quoque dif-
ponit annuncians mifericordiam magniDei & Seruatoris
noftri lefu Chrifti. Deinde iubet eos rogare Deum, & ad
eum facerqfillaro orationem quam dixit,omnium fando-
ruin imploiSto auxilio: hoc enim , fcilicetmemoriam fa-
cere omnium fandbrum,eftinubcare,orare. Etquiddi-’
cit ? Oremus Dominum pro donis fandificatis: non vt èa
fandificationemfufcipiant (proptereaenim dixi eafan-
dificata,ne tu hoc putares) fed vt ipfum nobis imperriant,
hoc enim eft, benignum & clementem Deum, qui ea fill-/
cepit, gratiam nobis viciflim remittere. Oremus, inquit,
pro donis, vt in nos operentur,ne ad hanc gratiam non fit
potens: ficut quando cumhominibusverfabaturhoco-
mnipotens corpus, in nonnullis ciuitatibus non poterat
fighafacere, propter eorum iuCredulitatem. Cum autem
hxcad populumficclamauit, deinde ipfe quoque per ft
fubmifle orat de iifdem Deum precans, vt fiht venerabi-
Et ita quidem beatus Ioannes duplicem faerihuius cultus - lium myfteriorum participes cum bona cöfcientia,fruan-
habitumeflèfignificans,gratiarum adionis& fuppHca-, turautemfacramenfa, peccatorumremiflione, Spiritus
tionis feorfum quidem ponit eos pro quibus agit gratias, . fandi participatione,regnihæreditate,&non in iudicium
feorlum autem pro quibus fiipplicat.Diuinus autem Bafi- i vel in condemnationem. Deinde poftquam precatus eft
lius admifeet fupplicationi gratiarum adionem. Et ita fa- omnibus Dei auxilium, & cuftodiam, iubet etiam èos o-
citvbiquein facri myfterij celebratione, &omncsfere e- rare,vt totum diem,perfedum,fandum,pacificumx& Clins
orationesinueneris, quæ vtramque vim habent. Me- ne vllo pecoato tranfigant, haben tes cufto dem Angelum
minit autem etiam fkndorum, quorum & diuus Ioannes pacis,fid(elem,propter Angelum mendacij,cui non eft tu-
etiam in eodem loco facrificij, fed non eodem modo, tum fua credete. Oramus autem pro bono Angelo, non I
Poftquam enim oràuitvt omnes digni habeantur com- vttunc nobis detur, dams eft enim abiriitiö vnicuique fi-
munione facramentorum, non in iudicium, vel in con- . delium Angelus: fed vt operetur, & fuo officio fungatur
&cufto-
& cuftodiat, & nos ad viam diuinam deducat, & non ab- '
feedat f u ccenfus propter noftra peccata, ad hæc remiflionem
peccatorum , & omnia quæ funt bona &vtilia noftris
animabus, 3c mundo pacem, 8c præterea in futurum
fecuritatem , in pace 8c pcenitentiatranfadoreliquo vitx
tempore, vt fit Chriftianis finis qui eis conuenit, dein de
vç feipfos &inter ft inuicem Deo commciident,& per to-
tam eorum yitamvnitatem fidei& fandi Spirirus com-
municationem petentes. Quid autem fibi vult fidei vni-
tas, 8c fandi Spirit us communicatio, 8c quam ob caufkm
iis indigemus,prolixe ante didum eft. ‘
, C a p v i ,X X X V .
De oratione a Deo tradita, & inclinât tone capitum &gra*
ttarumpojlea aft tone adDeum, &glo*
rificatione.
SEd cum fie ipft ædificauit, & ad bonum omni ex parte
inftituit,& comparàuit,tanquam iam perfedos,& di-
uinaadoptionedignos. Deum, vtdignihabeanturorationem
illam cum ipfo libere facere , inquaaudemusi-
pfum patrem vocarel Poftquam autem omnes illam cum
eo dixerint, ipfe quum vltimam eius partem ad Deiglori-
ficationem exclamauit, oratiimem eoncludit. Poft ho.c
pacemprecaturomnibus. Quum autem eorum nobilita-
tem fic in mentemreuocauit, & patrem Deum vocauit,
deinde etiam tanquam Dominum iubet agnofccre , 8c
quæ funt ftruorum in ipfum oftendere, & e i capita incli-
nare, §ceo.habitu feruitutem confiteri : & inclinant non
folum tanquam naturaDomino,& opifici 8c Deo, fed etiam
ferui empti, ei qui emit pretiofb fknguine vnigeniti,
pro quo etiam duplices feruos nos acquifiuit, 8c filios
fuos fecit : etenim 8c feruitutem auxit & maiorem reddidit,
8c adoptionem eftecit ynus & ide m languis. O mni-
bus autem capita inclinantibus , facerdos apud fe Deo
gratias agens pro eorum quæ funt crearione , precatur ea
quæ funt vtilia omnibus, mentionemfaciens apud eum,
& nominis vnigeniti, &gratiæeijis&benignitatis, tanquam
ficpetitaaccepturus, vt ipfe Seruator profefliis eft.
Omnia enim,inquit, quæcunque petieritis patrem in nomine
meo,dabit vobis.Deinde adieda glorificatione,au-
diente circumftante multitudine , laudat fandiflimam
Trinitatem,_& cum eosglorificationisparticipes accepit,
deinde-turfus ad feipfum conuertitur, &fubmiflk voce
per ft precatur.Orans autem vocat ipfum Chriftum vidi-
mam, fkcerdotem, panem vt ipfe per fe eum ferujs copi-
municet.
C a p v t X X X V I .
De its qua Sacerdos claotatadpopulumfanfta eleuaqp, & de iis
qtfa tlli vïc'jüai aid eum clamant. *
£ T ad menfkm&ipfk acceflurus, & alios vocaturus,
quoniam non abfolute omnibus facramentorum
communio eft licita, ipfe quoque non omnes vocat, fed
viuifico pane accepto,&: oftenfo,eos qui digne funtipfius
participes fiituri,vocat.Sanda, inquit, fkndis,propemp-
aum dicens:Ecce panis vitæ quern videtis.Accurrite ergo
participes futuri, fed non omnes, fed fi quis fkndus. San-
d a enim fkndis folis permittuntur. Sandos autem hie
non dicit virtute perfedos, fedquicunque ad illam quidem
tenduntperfedioncm, fed nondum funt affecuti,
etenim eos nihil prohibet fkndorum effedos myfteriorum
participes, fkndificari, & hanc partem efïè fandam,
ficut 8c vniuerfa Ecclefia fknda eflè dicitur, 8c beatus A-
poftolus feribens ad vniuerfum populum, Fratres fandi,
inquit, vocationisfiipercceleftisparticipes. Sandienim
vocantur, propter fandum cuius funt participes, 8c quo
çorpori&fanguini communicant.. Membra enim illius
corporis exiftentes, carnes ex carmbus eius,& ofla ex ofli-
bus eius,donee ei coriiundi fumiïs aptamque compagcm
8c connexionem feruamus viuimus, vitam& fkndinca-
tionem per fkcramenta ab flip capite 8c corde trahentes.
Poftquam autem abfcifli fucrimus,& a fkndiflimi corporis
integritate exciderimus, fruftra fkcra myfteria gufta-
mus : nec enim tranfmittetur vita ad membra mortua 8c
abfciflk. Quid autem quod membraabfeindit abillo fan-
d o corpore i Peccata veftra, inquit, diuidunt interme 8c
vos. Quid igitur} Omnepeccatum facit hominem mor-
tuum? Nequaquam, fedid folum quodeft ad mortem:&
idep ad mortem dicitur. Eft enim peccatum nop ad mortem,
vt vult beatus Ioannes, & ideo eos qui funt myfteriis
initiati, finon eiufmodipeccata peccant, quæ àChrifto
feparant, & mortem afferunt, nihil prohibet myfteriis
communicantes, fiandificationiseflèpartidpes, & propter
rem nomen,vt quæ fint adhueviua membra,& capiti
coniundi fint. Et ideo cum clamauit facerdos,fknda fendis,
fideles contra exclamant; Vnus fandus,vpus DominusIefusChriftusingloriaDeiPatris.
Nemo enimexfe
habet fandificationem,necefthumanæ virtu tis opus,fed
exillo omnes, & p é r i l i u m , quemadmodum fi multa
fpeculafub folepofueris, omnia quidem refplendent, &
radios emittunt,&videberis multos foies viderejvere autem
eft vnus fo l , quifulget in omnibus: ita etiam vnus
fandus, nihilo fecius, in gloria Patris.Deum nemoglori-
ficauitea quæ ipfi conuenit gloria. Vnde ludæis exprobrans
dicebat:Si Deus ego fum, vbi eft gloria meafSed Co-
liisvnigenitusdéditeigloriam quæ debetur. Quamob-
rem etiam cum effet in pafliorie,dixitpatri: Ego te glorifi-
caui in terra. Quomoao enim glorificauit ? Non alia ra-
tione,quam illius fkndifiçatione hominibus oftenfa,fan-
dus appaçens, ficutipfe eft fandus pater. Siue enim tanquam
hums fandi Patrem , Deumintellexerimus , filij
fplendor eft gloria Patris : fiue tanquam Deum propter
humanitatem, eft omnino gloria opificis, opificij digni-
tasvel virtus.
■v C a p v t X X X VÎI.
Quidfignificat aqua calida in mylleria iniefta.
I Ta autem «gjmïoçatis ad fkcram coenam fidelibus ipfe
primum eft eiusparticeps, & quötquot funt eiufdem
ordinis, Scquicunque funt miniftrialcaris,^qua calida
prius in caliceminieda, ad fignificandufti fkndi Spiritus
adEcclefiamdefcenfum. Defcendit enim tunc, vniuerfa
incarnatio Dominicæ perada oeconomia ; nunc autem
oblatQ fkcrificio, & confummatis donis, verfkturcum iis
qui digne fuerunt eorum participes. Vniuerfa enim hu-
manæà Chrifto fufceptæ naturæ oeconomia, in fkcro Eu-
chariftiæmyfterio, inpane, tanquam in tabula inferipto j
(nam &infentem ipfum, tanquam in figura contempla- '
mur: & ad mortem dudum, &crucifixum, & in latere
pundum: deinde etiam ipfum panem, inilludfandiffi-
mum corpus, quodhæc vere fuftinuit, &refurrexit,& a fe
fiimptum eft,& fedet ad dextram Patris, mutatum) opor-
tebat etiam hórum omnium finetp poft hæc fignifi cari, vt
eflèt integra myfterij celebtàfio, vniuerfb negotio, 8c in-
carnationis difpenfationi fine affeduque adiedo. Quod
eft enim opüs, & quis effèdus Chrifti paflionum & ope-
rum & didorum î fi quis èa,quod ad nos attinet,confiae-
rat, nihil ali.ua funt quam fendi Spiritus in Ecclefiam ad“-
uentus. Oportebatergo eum poftilia fignificarb Atque is
quidem fignificatur aqua calida in myfteria infiifk. Hæc
enim aqu^, cum & aqua fit,& ignis fit particeps,fignificat
fkndumSpiritum, qui etiam aqua dicitur, & tab quam i-
gnisapparuit in Chrifti difeipulosdelapfiis , hoeautem
tempus illud tempus fignificat, tunc, enim defcendit,
poftquam omnia quæ ad Chriftum fpedabant perada e-
rant.Nuncautc perfèdis &confummàtis donishçcaqua
immittitur. Per myfteria autem fignificatur Ecclefia, quæ
eft corpus Chrifti , 8c membra ex parte, quæ & tunc accepit
Spiritum fkndum & poftquam Chriftus in caflos afe
fumptuseft, etiam nunc accepit donum fi>iritus,fufceptis
donis in altari fupercoelefti, id nobis contra remittent©
Deo, qui ilia accepit, v t ah tea didum eft, quod i-
, demeftinterceflbr&tunc,|£nunc,
8c idem fpiritus.
y _____
ix Gr*»
•tfi iiovfut-
pec Rom.
Ecclefia, to
lerat nihil-
ominus,
nec damnat
in Glacis.