A
uwr.5.45.
A£*Mi.t8.
lCur.i3.4-
f S $
£
c
Compendij
cap.i.
D
■ p ^ M i ------------- - " , ...... ^ r
ius procellas toleremus,ac pifces fpiritales effc&i, Deo' opcrantc.
vitamnoftram inter vndastfcmpeftatefqueferueraus:
ac mentis noftrx defideria fimul &affe6fcus, quafi
volatiliaptfnhataadcceleftiaerigentes, Sc ea quasfutfum
flint fapientes, multipliccs bonorum operura ttu&us,
Deo benedicente, reddamus. Porro diem fextum nobis
Iuftitia di&et, per quam diuinam fimilitudinem rcinduti,
atrociffimisvitiorum beftijs, terrenifque deliderijs quafi
reptilibus, corporifque motibas quaft iumentis, generofa
au&oricate impercmus, agerites vt corpus m enti, mens
Deo fubdatnr, (icqae iuftitia di&antc, cuique quod fuum
eft tribuatur.
Hiciterum benedi&io,non beftijs,non iumentis, non
reptilibus,fedhdminibus.M6nemur plane de haehifto-
na,licet ad literam fa&a, fpiritalcs carpere fru&us, qui pi-
fcibus maris, Sc volatilibuscoeli Dei bcnedidUonem legi-
mus acceflifle, quam tamen beftijs ac iumentis, fiuc rcptilibus
terrx, diuinam largitatcm non cernimuscontulif F
fe , quanquam & ipfa creleant, Sc multipliccnturj quod
mtineris pifcibus & volatilibus cceli, przfatabenediftio-
nc Deus cernitur conceflifle. Sic enim fcriptum eft, Bene- Gen.
dixit illif Deus dicens, Creftite & mtltipltcamini & replete aquas
marts, aucfy multiplicenturfitper terram. Beftijs & iumentis
nihil horum. Nimirum virtutibus fandfcilqueaffedkibus,
quos pifcibus volatilibufquc credidlmus comparandos,
debetuc benedi 6ti o, dcbetur multiplicatio,debetut fpiri-
tali gcneratione fuccefllo. Vetum ucut homini, ad Dei i-
maginem & fimilitudinem creato,beftiz & iumenta.Deo
benedicente, fubduntur: ficin iplamimaginem Sc fimilitudinem
iuftitiz,meritis reparato,fpiritales beftis.de qui-
bus Pfalmifta, Ne tradat (intuit) beftijs animamconfitentem P/al-jy **
tibiy quibus fucceffio non debetur, Deiimperiolubfter-
nuntur. Rcftat feptimus dies, id eft fabbatum, in quo o-
mnia ifta opera confummantur, in quo requiesverafu-
fcip uo laborinoftro terminus ac finis indicitur.
IpU eft charitas,virtutum omnium confummatio, famftarum
animarum fuauisrefeftio, honeftamorumcompovn
.m n .tnm 8c in prolpetii, & «*, »4ae tfish.be« con-
ftantiam, inimicurn&amicumeoderooculomcuen.ad
eius fc fimilitudinem conform»«, quifucitfokmfuum »
fmtrbonos&mulos,&pluitfuputmfios& imufios! Hjtefimul
omnia in cha*it»ce, &nonnifi in cham.refimulomnia,
ac perindc in il l . veractanquillit«»ver. fo»uic»s, quiai-
p f. eft ingum Domini, quam ft Doramomuiuntetiileymu
«linmmicmus requiem animabusnoftcis, quia
Dmn» fiuutetfi&onusUue. Demque* ? ? £ * * £ * “
gnalft,mntmuUtur,ntn*zitptrptram,nonntfiutur,nonefiam-
^ P ro ftid c cserene virtu« . funt nobis, aut quafi feftb trehiculum.
aur quafi viatoriviaticum.autquafilttcernacaligantibus,
aut quafi atroapugnantibus: atchantM.qu*.
licet vc a lis virtue« vittutes fint .f it oportet in omnibus,
foecialius tamen ipla & «q u its fatigatoi «rv.aror.man-
{1q , SC plena 1 « perucnienn. 8r perfefta coronavldotl.
’ Quid enim eft fides nifivehiculumnoftrum, qno ad pa-
! tfiam vehimur i quid fpes nifi viaticum noftrum. quoin
hums v i a miferiisfuftenumut! quidquatuor.ll*v.rraitcs>
tcmpcrantia,prudcntia,formudp,iuflut», mfiarma
font noftra,quibus pugnamus! At vbi charitate,qua: non-
nifi in Dei vifione pcrficitur, tilts dunrairar quibus htcin
fideinchoatur,morsfuericplentusabforprai necfideserit.
quia qui cerniturgiamatur.noneftopits vtcredarur;
nec foes erit, quia brachijs charltatts Dcum ampleaen-
r i, nihil rcftat quod foererur. Verum temperanciapu-
! gnat contra libidines. prudenm eontraertores, fort.ru-
, do contra aduerfitatcs, iuftitiaconrramsequaltratcsi fed
incharit.te perfcSacaftijas, ideoqucnullal.b.do. con-
tta quam pugnet temperantiaitn char.rate perfefta fcien-
tia , ideoque nullus error, contra quern pugnet ptuden-
tia . in ebatitate vera bcatitudo > .dco nulla aduetfitas.
quamforticudodeuincatiincharitatepacatafont omnia.
ideo nulla inxqualitas, conrraquamiuft.navigilet.-Sed
nec fides virtus e ft , nifi per dileaionem operetur; nec
las, q u i u , ------------- • 1 • /■
illicit! quidprudentia, mfiamor, quern nullus error fe-
ducit ! quid fortitudo, nifi amor fortlter aduerlalufti-
nens ? quid iuftitia, nifi amor cequus, quodam moderami-
„c i„^ u a lic a r .sh u iu s v ia com p o n -en s ! l n f i d e ^ o
charitasinchoatur .in cmensvirtutibuserercetur. inletpfapeefiatut.
riuntur,in qua omnia bona opera perheiuntur. Ipfa feptimus
hi a««« r-ifi amor. auem nullus error lc- ’
C a p . X X X I I .
Quomodo operafix Herum uteris aptentur virtutibtis,fepti-
m'pvero diet requies ebaritati aßifftetur.
Si t ergo Fides nobis quafi primus dies, quofidelesab
infidelibus,quafi lux atenebris feparamur *, fit Spes je -
cundus, per quam in cceleftibushabitantes, &profidei
mentis fola fupercceleftia fperantes, ab his qui terram la-
pientes, & a Deofolaterrenaflagitantes, fubccelifitma-
mento, aquarum inftar, dilabuntur Sc fluitanc, Deo pro-
mouente difeernimur. Temperantia nobis quafi diester-
tius illucefcat, in quo membra notyra, qu * funt fuper terram
mortiftcantibus, ac earnalesconcupifcentias, quafi
aquas amarifiimas, neceflari js terminis coerccniibus, ap-
Ipareat terra cordis nofttiarida, & inaquola, fitiens Dominum
Deumfiiuro. Iam veroPrudentia quafi diei quar-
ti lumen erunipat, per quam inter facienda & non facienda
, quaninter diem Sc no&em diuidamus•, cuius ad-
miniculo liirocn fapientise, velut folis fplendor effulgcat;
luxfcienti*fpiritalis,qusein aliquibus nobis crefcit,ina-
li quibus deficit, quafi lunz decus appareat j per quam et-
iam praecedentium patrum exempfa,quafrftellarum glo-
bos mens deuota fufeipiat; per quam inter dies&anhos,
menfes Sc horas diuidat; quid diftet videlicet inter eos,
qui ante legem, &fublege-, quid inter hos, öcillosqui
(ubgratia, quid fingulis conueniat, quaepraecepta, quae
tempora,qui mores,quae facraraenta,aequa exarainatione
difeernat. Sit nobis Fortitudo quafi dies quint us, per
quam huius maris magni&fpaciofi, faeculividi
dies diuina nos gratia refccit-, ipfa feptimus menfis,in
quo, poft tentationum diluuium, area cordis fuauiter retar
fortitudo, iu ftitia famulatur.
C a p . X X X I I I .
Quod in bac vita cater a virtutes ebaritatifamulentut, poft
iftam vitamin ebaritatis plenitudinem
transfundentur.
B Vra enim fit Tcmperantiz vis vt illecebrofos car-
nis,animive rftotus cohibeatacretundat,ne fcilicet
noxiae voluptatis dulcedinem, german® dileftionisfua-
Uitati, mens ille£fca praeponat, prudentixque peruigil cu-
ra, inter amanda Sc non amandadifeernat; necor incau-
tum, charitatis colore, cupiditas palliata przueniat, r o - ,
burque fortitudinis non oo aliud fc mundi huius aduer-,
fisopponat, nifi vt rebus minus pro votocedenribus, vel
ctiam afperis quibufque eonglobatim irruentibus, ae-
quaquam leges charitatis animus oppreffiis excedat f pa-
tet profefto h*c tria, virtutum vocabuloficeflecenfen-
da, lieorum vfusadcharitatem obtinendam, velconferuandam
omnimodis dirigatur. Alioquin nec virtus ea
temperantia seftimatur,qu®,etfi carnispruritum contegat
vel refrenct,dum tamen mens nomine caftitatis,in auari-
tiam turpis quseftusabutitur, tamperniciofaminterioris
hominis lafeiuiam non coereer. Sed nec Virtuscaeftpru-
dentia iudicanda,qua quifque fallere do 6tus,non inter a-
roanda &non amanda,fed inter lucra temporalia,damna-
quedifeernit, ac charitatis fine reli&o, aliorum pernicie,
hbi commodiquippiamcompararecontendit. Abfitautemvtfortitudo
Catilin® inter virtutes numeretur, quia
licet omniaaduerfa incredibili modo ferro fufficeretj pro
hac tamen fordtudine, nonnifi potentiz mundialis, vel
ceric propri$ voluptatis pretium captans,femetiplumdebito
Compendij
tap• 7-
bito virtuti præmio i Proindç quantulumcunqùe
fibi temperans, popularis gloriæcupidusvidea-
turiquantumlibet ptudens, pcCuniofus qui! piam, & aftu-
tus vulgi iudicio. æftimetür} quanquam etiamimmani ftu-
porç durafeens philofophus q u is, nullis aduerfitatibus
moueatur 3 quicquid de radiçe charitatis non pullulaue-
rit,à vktutum fruâibus lequeftrandura noftri Philofophi
cenfuerunt; quicquid ftrudturz reétalinea, adeubitum
Ilïum vnum non dirigitur, extra fpiritalis arc® fabeicam
metieridum fubtiliterperuidcrunt. '
Agititaqüevcratemperantia, né illefftaj verapruden-
tia,nedeceptaj vera fortitudo,ne oppreflamens rationa-
lisnormam charitatis excedat. Vevum vtfui fe£kato,res,in
regnumfu.etranquiUitatis, charitjaspcrfeâatranftulerit,
cundtis iam carnis illecebris cum iplà carnis mortalitate
confumptis ; cunélis errorumteneoris, diuinz lucis ct>n-
templatione deeuflis , certaque fecurjtate mundi huius
fucçedente moleftijs, depofitis, vtitadixerim,quibus hoc
C a P. X X X I V.
Inter uenîente morte amici, trip licit concupifcentia confide-
ratio differtur,& in eius epitaphiumprißue hic
liber termineur.
^ “^Onfideranda quapropter ilia tria videntur, quz in
mundo eftè fandtus deferibit Apoftolus, Concupi* t>loan,x i(
feentia carnis, Concupifcentia oculorum, & Superbia vita, ne '
forte , quicquid minus iocundum fub dominico iugo
perferimus, ex harum paftionum virulentaradice procedat.
Sed. vlterius progredi dolor prohiber, Sc ad fiendi
magis negotium, recens mors Si monis mei violenter im4*
pellit. Hinc forte timor ille noélurnus, mentem exagi-
tans meam. Hinc terror ille fomniorum neceftariam mihi
quietem eripiens, quia videlicet dileäilfimus meus fu-
__r ____ ^__________ a j bito, rapiendus erat terris. Nec mirandumfimeamens, c. v
belli «m b ôïrv titut atntis, fola foi fuauitatqrefidetipfa 1 quadam foi pertarbatione eins pafagiebatutexeelfiin), *
vidtores. liaeniituanccxterævirtaKsïn charitatis pleni- j cuius vira tant delcdtabiliter fruebatur. Eccc im timer,
tudinemfefe « fo n d en t, vt in ilia felicitate nihil aliud • quemtimehm,tutnitmiiti,&quodrmbarMcidit. Quiddiffi-
teittpetantia.pfudentiajfottitudincputetur,quantchati- mulôi Cucfilcoîfottaffcidcitcomanetfupctmciftatri-
i tas;tamcafta.'vtnùllistcntctutillecebris; tamlucida,vt' bulatio. ProcedatadoculoS.procedatadlingaam.quod
v i l nullisinterpelletutctroiibusitaittvalida.vtnnlliso[p,ni- ;;CotdeMgitur,.fifotte,fifottelact/maramgnttnlis>ftillu-
! no appetatut aduerfis. Cuius ttanquillitatisftatutnDo- ! lifque vetborum, conceptam imimis præcordijsmoefti-
! niinusrayfticonobisfetmoneptomittens, Bt««/eMi»(in-j tiain.cotdolentisexfudet. Miftrtmnimtt,mifmmimmet, lirf u
O/M t.18. 1 „a it ) malas bef its de tenu, &iorminmfacumfiiuciditer. j fi 5 » efiismicimei, qui» mutins Dommt tetiÿtme. Miratnini
Attociifiuiis namque paffionutn beftijs i tetra noftra. cat- làctymantem.imoinagisniiramiitiviuenttnl.Quisenint
nefcilicec. quamgcftantus,ablatis,coeleftinosfacietfo-| noii tnfietut Hailredum fine Simone viuete, mfi )s. qui
! mao fopiri; cum immenfo diuinxilliusclatitatis pelago nefcicquamdulcefoitfimulviuere, quam dulceforetû-
abforptt, acincffabilitetexttanofmetipfoselati.perfcae I mul in patriam redire ! Patienter ergo fe r« lacrymasme-
vacabimus & videbimus, quoniam,Dominus ipfe cft De- ! as.gemitummeum .rugitum peftons mei.
us, perenne illud charitatis Gibbatum celeb tantes, q u o i ' Et tn dileâe mi, quanquam inttoduausingaudium
I fanausllaias Propheta deferibit, Br erit (inquiens) fflCBjîs Dominitui.admenlamilliusfummipatrisfamiüasdele-
Ifi.6U.il. I K : à-rMutumdthhbnto, cum fcilioetcxhocfabba- j aabilitcr epuleris, illoque nonogeniminevitisinregnO|
I ro , quo ouædam charitatis initiadeguftantes, quantum patris.cumtuolcfofebciterdebrierisipaterc tamen vrli-
dtei finit malitia, à negotiôfts aaibus fcriamur.inillud bem tibl lacrymas meas, rcfoluain tibi affeâummtum,
Iperfeaum fuerimus in trod uai, vbi nullainterpellanté Kfondamtibi.fifieripoteft.totumanimummeum. No-
U jpW moleftia, nulla carnis prxpediente Wiferia,diligemusDo- libas lacrymas prohibe«, quasdulcismemoriatui, mi
ntinurn Deum noftrum ex rota anima noftra, & ex rota chariffimefrater,educit. Nonfittibionerofushicgemi-
virrute noftra, & ex omnibus viribus nofttis,ôcproximos tus,quemnonexcitatdcfpcratio, fodaffeaus, nccçohi-
noftros tan quam nofmetipfos. ■ , beashaslacrymas, qaas pietas elicit, nonfideidefeaus.
Porto iuftitiam, qua cuique quod fuum eft tribuitur, : Et cette fi memimfti quo veneris, quid euafens, vbi ilium
feeundumilludApoftoli. R tdditt omnibus débita, cûi tribu- tuum familiärem «liqueris, cernés profeao quam iuftus
turn tributum, cui timomn timorem, cui honorem honorem» fra- fit d olor meus, quam fiendaplaga mea. Dimittc metrgp vt
ternæ dileaionis quoddam dixerim incentiuum ; cuius pUngampaululumdolormmeum. Meum. Nequeenimtua
quideminitium eft, iiulli noccrciprofeaus, fine querela 1 -motsllendaeft, quam tain laudabilis, tam amabilis, tam
fe omnibus exhibe«, pforimumenitnfibialiorummen-I omnibus grata viiapraceflù, quaracommcndatillafta-
tes béneuolentixfuauitateconciliât,'qui quierafuicon- pendaconuerffotua,iliaprædicandaconueriàtioma,ilia
uerlatione offendit neminem, obtempérant feniotibus, j beata perfeucrantia tua. Vere ftupenda conuerfio tua !
cohtemperans xqualibtls , iuniotibus condcfcendehs: i Qajsenimnonobftupeat, quis non mirctut, puetum re-
ptimis timorem &tcuerentiam,medijshonorem8tgra- nctum&délicatum, datum gene«,fàrmaconfpicuum,
uara ,,pofterioïibus humilera exhibens compaffionem. | talcmampuifIeyiatn,&ficarripuifrc?Rcceffifti,inidulcis
lurequoquepecaniaiia, hæc virtusadeharitarisbonun* ftatet, fcicniÉcr.nefeius, Sc fapiencetindoâusj quiinftar
pi'ouocat intaentes, quz, fecundam przmifTum Apoftolt j prinaiillius Patiiarchzegreflus dc terra tua, Sc de cogna- Gen. it.
præceptum, non diffère debitura,doneeexigatimporta- tionetua, &dedomppatristui, ibas quaignorabas, ve- I
\ .................... . , , . . nichas mis exad):or, fed cum quadam poriushilaritateprzuenit qiionelciçbas. 1 H
rcpeteniem. Si ergo hzcyirtds temporalium tantum dif-
peniaciones amplcCfcicui, nec ipfam tianquillitati illius
feliciiliml ftacus vereorabiogare-, quo fummaillazquita-
te, fingulis fecundum meriia, vel przmia, velfupplicia
difpenlante, illi irreuocabili damnationis fententia fe-
riuntur, illi «ecernse beaiitudinis praemiomuneranturj vt
cum fuerit vtcohique zternitas, nulla temporalium poffit
cfle varicras. Veium fi alcius lpfit^s iuftitizregulascon-
templeris, nemo melius, nemo perfeäiui » vnicuique
quodluumefttribuit, qnamis, quidiligitdiligenda, Sc
tantum diligic, quantum funt diligenda : Dehm videlicet
fupra feipfum, proximUra tanquam feipfum,Deum nonnifi
prop teripf'um, fe, & proximumhon nifi propter Deum.
Vides oi falior ex 6haritatis perfeiftione perte&io-
hem pendere iuftitia:, vtnihil aliud videatur eile iuftitia,
quam charitas ordinata, in qua quantum quifque profe-
cent, tantum öcrcquielcit.
“ f Biblioth.VetlPat.Tom.ij.
Sed feiebat ille, qui te ducebat,qui tenerum adhuc cor
tuum flamma fuæ diieâionis fuccenderat, & tu inodore
m vnguentorum îlliuscurrebas. Przceffic teillëj^ccw- ‘
Jus forma prafilijs hominum, ille vnftus oleolatitiapraconfor- Pfal.^.y
tibusfuis, vnctus Jpiritu faptentia & intelleétus, Jpiritu conjtlij& ^ 8-
fortitudinis ,Jpintu feientia & pietatis, Sc tu m odorem vn- s f f ll,t"
gucritorum îftorum currebas. Przcefïit te humilis ille
IpiritalisperatduaSc montuofa, itinera fpargens fua aromatibus
myrrhæ Sc thuris, ÔC vniuerfî pùlueris pigmenta-1 .........
rij, Sc tu in odorem vnguentorüm iftorum currebas. Prz-
céffit puerum fuum puer lefus, oftendens ei præfepium
paupertatiV lu x , redinatorium humilitàtis lux , cubi-
culum charitatis fu z , refertüm floribus gratis fu s , pin-
guclcensruelledulcedinis lux, refperfum bàlfamo con-
lblationis fu z , Sc tu in odorem vnguentorum iftorum
currebas. Nefcio quid magnum , quid ineffabile iam
tune mens ilia prxguftauetat, quz corpufculo famé defi-
. cienti, quafi îumento laceflenti fzni pabulum crcdidit
I I
#