F. Tîmid de Augußtl
mortem, in delpemionem.diffidentiara.irracionabilenJ
nurrorem. ’
C a p . X X IX .
gamuffcausgtudij.
AFfeftus gaudij datus fait homini, v t gaaderet in
Deo,8cinfpeacternotambonotam , Scintaitube-
ficiorum Dei , 8c congaudetet proximtS indoniseiüs,8c
dele&aietur in laude Dei,8c in bonis operibus, 8c faftidi-
tet omnia vana 8c i nutilia,8c incnndatetur in operibus di-
uinis, 8c exhoc efficeretur alacet 8c agilis ad feruitutem
Dei. Sedmodopemetfaeft in di(Tolationem,8c vanita-
tem.vthomogaudeatinvanis & tains, 8c affluentiatem-
poralium return, bonotam 8c yoluptatum, in rifu & de ri-
fn,8cfabulis,8ctatpibusludis. Etjaftidic omnia qu* Dei
funr.ScinfipidafunceijSctldeieummteteffediuinis.Scpinritatad
C a p . X X X I I .
Deaffeäunaturali.
C Ed appetitus ille naturalis modoeffufuseftinvolupta-
3 res & lüpèrflüitatcs , vc non fimus contenu vnde fu-
ftenretnr natura,-led vnde palatum oblefte tut, & cum ta-
libus affueti fuerimus, & natura fe eis conrentauerit, cum
aliquando tenuiori Viftu debemus effecontenti v natura
remurmurat propter defuetudinem,vnde ftatim putamus
nos adeo debiles eile &infirmos,quafi viftu ^auperes non
poflimus viuëte, & qüafi fub difcretionis velamine,deli-
cataimportune Scinuerecundè incipimusquærere, no-
lentes experiri, quianatura, ficutperconfuetudinem ad
delicata dilapfa eft, ita per cotrariam affuefaftioncmpof-
fet reduci ad competens moderamen viftus parcioris,ficut
videmus in maxima-patte mundi qui parce viuunt,gengotijs,
ftudia deudtionis 8cvirtutis, 8c euagatut cordc H I _■ . . . . . .
circa inutilia 8cvana,8c immanda. Etgrauiotes labores tiles,lodaii, paapetesChtiftiam, quotum quidam m pau-
cotpotislibentetfuftineretin alijs occupationibus,8c ne- pcnatemodo tam lamiunt.Iicut olim m dclitijs fuetanc.
quam infiftere fpiritualibus, & diuinis,vnde acce
leratur ab eis ablolui quanto citius poteft, &negligenter
| facitid quod facit, nifi forte lucrum, vel laudem inde fpe-
I ret confequijvelaliud commodum temporale.Exinordi-
nataautem triftitiagignitur taediumboni ? dum nil liber
' facere vel difcere boni, vel cogitare vel Ioqui.Similiter ex
I diffolutiorie, taedium boni nafcitur, dum tan turn intenti
I fum us vafiis leuitatibus,quod t*det nosfoiritualibus ftu-
C a p.v X X X I I I . ‘
Quod de fpiritualibus delitiis, & deguftu interna dulcedinis,
vix tam mentio habetur.
DE fpiritualibus autem delitijs,&guftu aeternas dul-
■ U ________ __ cedinis,quae fine comparatione,omnes mundidelid
lis im en d e t^ q u a fi anxiamur,cum debemus auelli ab ! tiasfeperant, ficut mel fattum, vix eft iam mentio;vel effi-
otio,veliods fcurrillib9, & letiofis exercitiis occupation- j caxdefiderium aut ftudium, etiam interillos, qui fibi aiti
deqiiafiligaticatuliadftipitera,renitentianimocogimur !yidenturinreligione,'imodefpicitur,deridetur,&quafi |
interefle diuinis, & hoc eft accidfs vitium, faftidium bo- ftultitia 8c abominatio habetur,& ab aliis religiofis perfe- 1
i.Inhocmultietiamreligiofilaborant,6rpaucifiuperant. cutionehuiufinodipatiuntuf,&h*reticidicuntur.Quam
| vero fpintuales ipfi fine, qui deuotionis gratiam delpiciuc,
C a p. X X X .
Quare affettus auaritiafit homini datus.
A Tfcftus auaritiae datusfuit homini, vt effet cupidus
XA.magnimericiapudDeum, & magnarumvirtutum,
&multorumbofiorumoperum ,&multas animas lucra-
returDeo,docendo, orando,bonum exemplum dando,
& iuuando ad profeftum falutis , & vt non effet homo
conten tus bono quod iam haberet, nifi laborarct»vt mul-
tiplidter augerentùr ei 8c gratia, & opéra virtutum. Sed
nunc dilaplaeft adcupiditatemtemporaliura retum,pe-
cuniæ,poffeflïonum,& quarumlibétrerum etiam viliura,
quae coiligit, quafi homo feroper debeat viuere,& mun-
dus perire, vt congreget quantum valet, ne pereunte mü-
& per lèquuntur, ab Apoftolodifcant,qui etiam animales
appellat, quinonintelligunt, quæ fine fpiritus Dei, quia
ftultitia eft eis. Non camen laudo velapprobo deceptores
vel deceptos, qui fpiritum fuum, velalienum, pro fpiritu
Dei fequuntur, & feducuntur, fed probandi funt fpiritus,
Scficiudicandi.
C a p . X X X IV .
Quare affeâus dileftionisfuit h mini datus.
\ Ffeftus dileftionis etiam datus fuit homijii>vt dili— |
wLA-gerec Deum fuper omnia & fe & proximum i
propter Deum, & lecundum Deum , & omnia opera
Dei diligeret propter faftorerà , quamlibet creatudo,
noninueniatvnde viuat. SicutNoeimminehtedilu- [ram iuxta fuam dignitatem , & vt vteretur minifte-
uiocomportauitefcas,quas haberet,quando omnia dilu- I rio creaturae ad Deivoluntatem , & fuam asternam falu-
uioperijflent,&quanto homo mortipropinquat,tanto Item , & horum omnium deleftationem & vfum referret
curiofius congregat & cuftodit, vt oftendatur quam fitir-
rationalisauaritia,eo magis eolligere,quo minus indiget,
ficut qui multum viaticum fert ad breucm viam, & qdi
lumptuofam domum conftruit pro vnius noftis hofpitio.
Ideo autem Deus voluit nos lêmper incertos elle de hora
mortis, vt paucade temporalibus cogttemus, quæomni
hora timeremus petdere, & multa de æternis,ad quaefempbr
fine intermiffione properamus.
C a p . X X X I .
Deaffeäu viâualium.
APpetitus viâualium datus eft nobis pro corpore, vt
luftentemus naturam,vt po ffimüs durare in feruitio
Dei & multü mereri,& moderatus &pareus viftus,& vni-
formis, diutius conferuat naturam dum non opprimit vires
eius,(edreficit. Et fanitaté conferuat vniformisdiæta,
quia naturaliter contemperat fe e i,& nonturbatur
femper ex nouis & ignotisefeis, vnde quidam
taies clauftrales diuciffimè
adeonditoris dileftionem & cognitiohem , donecadi-
pfumperuenirent,inquoviuunt omnia fecundum æter-
nam rationem. Sed ille affeftus, quafi extinftus eft, & di-
lapfusad amorém carnis,& temporales deleftationes, vt
iàm non diligatnifi pro fua temporali vtilitate, & carnali
delëftatione, & temporali voluntate. Licet etiam vfus
carnalis concubitus datus fuit homini, & præceptus *ad
prolis propagationem Deo educandæ, de x ter nam beati-
tudinem cum Deo &angelispoffeffuræ. Sed m odonon
proles , fed deleftatio in hoc opère quaeritur, & fi proies
defidératur,' promundana iucunditate quæritur, & p ro
haerediratis terrenae fucceffione, vel honoris augmeuto,
velvt plures amici habeantur in terra.Vndedolent,quan-
do paruuli decedunt,qui multo tutius moriuntur poft ba-
ptilmum, antequam per mortàlepeccarum perdant vi-
tamæternam, quampoftea in state adulta, propter du-
bium qualesiuturi fint , & propter multiplices la-
queos peccati, quos valde pauci
euadunt.
Formula Nouittorùm.
C a p . X X X V . C a p . X X X V I I I .
Quarejpes data fit homini.
SPesdata eft homini quaconfidat debonitateDei , vt
(peret a Deo confequi gratiam in praefenti, & gloriam i
infuturo,peccatorumveniamfipo5nireat,&temporalem
fubftantiam vel luftentationem, ficut expedit, & libera-
tioncm a malo, & conferuationem in bono.Sed Ipes modo
confufa eft, vt aut minus fperent homines quam de-
bent, aut plus quam iuftum eft vel fit. Tantum con-
fiduntquidamdebonitateDei, quod etiam falueteosin
peccatis, contraiuf itiam & veritatem fuam, vt immun-
dos collocetin coelo cumangelis mundiflimis. Ecrurfum
tantumdiffiduntquidamdeDeo, quod fi eonuertantur,
non veliteis dareperfeuerantiam in fpiritu, vel luftentationem
pro corpore,quafi Deus propitius fit inimicis fuis,
cumin peccatomanent, 3c impropitius amicis fuis iuftis
B’ Sc posnitentibus, & conuertentibus fe ad ipfum, 8c peccatores
pafeat liberaliter & faluet, conuerfos deferat, & fame
perire finat.
C a p. X X X V I .
Deaffeäu timoris.
S Imor etiam datus fuithomini vt timeretDeum ,&
timeret ab eo feparari, & eum offendere, & primum
abipfo damnari. Modo timet temporalem aduerfitatem
&incommodumcorporis, &detrimentum honoris,&
futura 3c reterna mala non timet, quafi nufquam futura
finc,& quafitantummodominaefint,fine effeftu,quod
diciturdefuturoiudicio, & xternis fiippliciis^velquod
facilius euadat ea,quam dicatur. Timet etiam hominem
magis vel beftiam, vel rem infenfibilem, quam Deum o-
mnipotentem,quern offendit.
C
C a p . X X X V I I .
Deaffeäupudoris.
Defingulorumyitioruni deferiptione, & remedijs
quibuscurantur. ,
NVnc fingulorum vitiorum natura, vel deferiptione,
aliquaconfideremus, & deremediis quibuscurantur.
Cum virtus non aliud fic> quam vitiorum perfefta cu-
ratio, vel carentiavitij, fecundum quodiftam materiam
refpicit. Quia fi vitium inordinatusèft motus,vel affeftus
naturalis, eius contrarium eft virtus,id eft, affeftus vel ap-
petitus ordinatus, ad id , Sc lècundum iftud,quod à bono
conditore datus fuit, vt ante pacuit in exemplis.
C a p . X X X IX .
Quod triplex efl fuperbia.
SVperbiatriplex eft, vt fupra diftum eft,cum aut homo
plus placet fibi, quam deoet, & maiorem le exifti mat,
quam fit in veritate, aut cum aliis placere defid erat,&: ftu-
det amore propriae gloriæ,volens magnus repu tari,& lau-
dari,cumfoli Deo honor & gloria proprièdebeatur,qui
foluseflentialiter bonus eft, 8c à quo habetur omnebo-
num. Vnde quicquid glorias nobis vfurpamus, Deo fura-
mur, imo decipimus nos attribuentes nobis quod non eft
verum,«ficut meretrix mentitur fe honeftam Sc formofam,
cum non f it , haec eft inanis gloria, quia vacua veritate &
vtilitatefalutis.Tertia cumalijs cupitpraseminerefingu-
laritace glorias, vel dominio,vel praelatio.ne,& imperio,&
defpicitcasteros&deprimit. I) «
C a p. X L .
Quod homo quatuor modis per fuperbiam decipitur.
DEcipiturautemhomo quadrupliciter,vel putansfe
habere,quod non habet, aut plus habere,quam habet,
auc fingulariter prascæteris habere, aut ex fe* vel pro
mentis fuis habere.
F
G
P Vdor etiam datus eft homini, vtpudèat eum indigna
âgere,velegiffe,hoc eft,peccâffe,& feruuui peccati fa-
ftumeffe, 8c mancipium diaboli, & omnisturpitudinis
vel inhoneftatis,& legniciei,& vilitatis.Modo autem pu-
det nos feruitutis Dei, cui omnia feruiunt voluntariè. Pu-
detnos imitari Deum inhumilitate,paupertate,patien-
tia,religione, obedientia, 8c delpeftione, 8c contumeliis,
Sc confufione, cum fitDeoindignus, qui eumerubefeit
coram hominibus confiteri, vel etiam imitari, cum gloria
magis fit feruOjfequiDominum. Eodcm modofentien-
dum eft de omnibus quæ à Deo accepimus, deintelleftu
mentis, &ingenio, ôcde corpore&membris eius, 8cde
fubftantià temporali,& honore,&poteftate,&de tempore
quo viuimus, 8c de omnibus quæ in mundo feruiunt
homini. Omnia hæcdata funt nobis, vtinde feruiamus
creatori noftro, 8c nobis vitam mereamur æternam, 8c
proximos noftros nobifeum trahamus ad vitam. Sed è
contra nos omnia, quæ ad vfum vitæ, vel meritum glorias
accepimus,ad vfum conuertimus culpæ,vnde cunftaquæ
infleximusadvfum prauitatis, nobisreddunturvltiones,
fiue perpeenam, fiue per pcenitentiam. Per pcenam videlicet,'
vt cum caro tentât nos,vel affeftus carnales,&appe-
tus inordinatè aftligunt nos , vel fubftantiaaufertUr nobis,
vel aeris intempéries, vel terrae fterilitas, vel corporis
infirmatos nos excruciat, vel aliter affligimur, vt per quæ
peccauimus,per hæc 8c pumamur.Et fi volütariè pro Deo
toleramus, purgamur à peccatis,per quæmerueramus,
&coronamur 'pro patientia , & bona voluntate qua pro
Deo toleramus.Si autem inuitè, nihilominus oportet nos
punirihic,&infuturo, 6c per impatientiam auge-
mus culpam, Sc perconfequens etiam
meritum pesnæ.
C a p. X L I.
Quod tria funt, qua in nobis vitia expeUunt, & virtutes in nobis
operantur & plantantffcilicet gratia Dei,induftria
propria,&necefiitas.
S Ria funt autem quæ vitiain nobis expellunt , & virtutes
operantungratia Dei, induftria propria, 8c ne-
celficas.. Gratia Dei infundit virtutes , induftria coopera-
turgratiæex libero arbitrio, Sc necellitatem conueitit in
virtutem, fine necclli tatc fiepe, fed fine gracia nunquam
poteft elle virtus, & liberi arbittij conlenfus. Quibuldam
infundit gratia virtutes, cum modico vel nullo labore in-
duftriæ propriæ , licet non fine confenfuvoluntacis cum
fine confenlu voluntatis nullum fit meritum, ficut illis
quos præuenit Deus in benediftionibus dulcedinis fine.
Écclefiafticus : Q u ideluce,ideft,in diluculoincipientis
ætatis capacis intelligentiæ vigilauerit,ad illam non labo-
rabit, afliftentemenim foribus fuisinueniet illam,id eft,
gratiam fapientiæ 8c virtutis. Sic Apoftolos & alios quan-
doque, maxime in primitiuaEcclefia , legimus repente
Spiritufanftorepletos, ad virtutes,, & dona, &diuer(à
charifmata Spiritus fanfti, Gratia excitât voluntatem,&
inftruit&roborat,vt induftria agatad profeftum yirtutis.
Necefliws autem aliaeft, cum le homo voluntariè fubij-
cit, vc qui fe obligant voto ad obedientiam , caftitatem,
paupertatem,&fimilia,velvaduntadinfidelesprçdicare.
Si illis poftea euenicaliquid pati velagere, quodlibenter
euaderent, videntur neceflirate cogi, quæ yoluncaria tarnen
eft, quia ad hoc fponte fe obtulerunt,&pociuspati
voiunt, quam dpropofito refijire. Alia eft coafta, quam
homoinuitustolerac, nectamen poteft effugére,vt paupertas
fçcularis,infirmitas corporis, delpeftio,perfecutio,
Biblioib.Vet.Pat.tom.i}« Oo 2 tenta