Iacob. 1.17.
Rom. 8.15.
i.Cor.u. n,
D
lere.iy 14,
Spiritus, vt fupér montem hunc caliginofum leuent fi-'
gnum, quatenusDominic*pafiionis Crucis racorda-
tione reprefli confundantar ,8cerubefcatit,&fic [9] ad
cordis & vocis redeant vnitatem.
Et additur , Exaltate vocem, leuate manum. Itaque quia
infermonem dcfacris vigüijs incidimus, congruit pfal-
neodi* vocis cxaltatio, orationi manus eleuatio. Et ne
littèram inhac parte penitus contertinamus , poteft in
vocis exaltatione feruor ille exprimî,qui in turba fratrum
valde neceflarius eft,vt per oris fonum interior ille ignis e-
rumpatvndique; & fic [10 ] feerigantinuicem&accen-
dant, quatenus v na fiamma effeda de multis, holocaùfta
ilia medullata diuinis, Angelorum minift'erio, illata alta-
ribus,in odorem fuauitatis incendant. Comraendatuu et-
iamin manusèleuatione puritas orationis, ficut dicit A-
poftolus, Im omni loco leuantes pur as manusfine ira & difceptd-
tione.llle puras manus leuat in oratione, cuius confcientia
tempore orationis exultans[n] bonorum operumrecor-
datione, in quandam confidentiamfefeattollit, &di-
r inis præfentat obtutibus ; qu* quidem [ n ] confidentia
exinnocentia,autexdignanecefleeftpcenitentia oriatur;
ft videlicet aut nonflendacommilerit, aut commifla digne
defleuerit. Sed quando [13] inquis me digne & lufti-
cienterpoenituiffepræfumam? nun quam o'mnino. Vnde
igitur ifta confidentia ? Eia fratres ehariffimifi.^ Spiritua-
libus Spiritualia comparamus. Omne datum optimum, & 0-
mne donumperfeftum,defurfum eft. In cuius, qu*fo,poteftatc
eftjfiçQrarevtvelit ? Itane quando volumus, autdeuo-
rioneferuefcimus,aut erigimur confidentia, aüt flamma
charitatis fuccendimur, aut contemplationc fuftollimur?
Experti eftis quam nihil horum in veftra fit poteftate , fed
mittit Deus Spiritum filij fui in corda veftra, clamantem
Abbapater. . >
Ifteigitur Spiritus has in orationeaffediones dilpertit,
diuidensfingulisproutvult. Ipfeadeo in cordibus oran-
tium gemitum falutarem infundit, vt ipfe etiam gerai-
tibus inenarrabilibus dicatur interpellate pro nobis. Ine-
nartabilibus, inquam, quisenirofufficiat enarrare quot
modis mens in oratione afficiatur, in qua nunc pudor gemitum
excitât pro peccatis, nunc timor pro pcenis, nunc
deuotio pro affedu, riunc amor pro defiderio: [15] Sed ex :
confiderationepr*fentisinfirmitatis,velinfelieitarisple-,
rumque compungimut, &vit*huiusfaftidioingemifci-j
mus. Igitur nonnunquam & peccata qu* commifimus, j
& poenas quas timëmus, & regnum qiiod fperamüs ante j
oculos ponitur>& Dei circa nos immenfa bénéficia recor-
damur, nullo tarnen doloris fenfu afficimur, nullo timo-
ris affedu compungimur,[i6] ad nullius coeleftis beatitu-
dinisdefiderium fubleuamür. Plerumque nihil horumj
præoculishabentes, fubitpinhæcomniarapimur,&de :
affedu in affedum mcftio quodam ineffabili tranfeuntes,' I
lacrymarum imbre perfundimur. Quid,eft hoc 1 Certes
qüia. [17] VbiSpiritusvult^irat&vocemeiusaudis,fednefcis,
vnde veniat, autquovadat. Scis quando venit, quia non
fe finit ignöraricumfpirar, fcis qnvadit, quiateporfer-
uori recedenti fuccedens, non te fin jtignorare cum ipira-
rciamcefTat.Sed nefcis vnde veniat aut quo vadat.Vnde
venit 1 aut quo vadit Spiritus, qui replet orbcm terra-
rum*? neque enfin ab ipfo voxifta aliénaeft. Coelum &
terramegoimplèo. Et tarnen venit, & nefcis vnde veniàt,
& vadit, Sc neicis quo vadat, nefcis certe vnde veniat,
an [19] feere to miferiçordiæ, an à tribu nali iu ftiriæ, an ex
abyfto iudiciorum , anexthefeurisfeienti*. Cum en im
venit vt excitet torpentem, vel compungar peccantem,
vel confoletur afflidum ; quafi ex cubiculö miferiçordiæ
dicitur proceffiiTe* Quando vero vt bene operantem Spi-
jitualis compundionis fuauitate rémunérée ; ex iuftiti*
eum fede ad nos dicimus defeendifle. Ar vbi illorum
mentibus [ io ] falutairem nunc infpirat affedum , quibus
omnia cooperantur in malum , qui ingrati bénéfices
, feruantur fupplicijs, quibus&bonum , & malum
fimulfuntad tormentUm ; eum ex abyffo iudiciorum
aduenifiè non dubites. Si vero ea cauia venire digna-
tu r , vt mens huiufmodi yifitatione purgata, ad riman-
dadiuinæ fecreta fcientiæ, luminofioraptiorquehabeatur*,
quafi ex feientiarum thefauris eum exifle confidas.
Sed nefcis vnde veniat, cumnefcias vtrum amoreano-
diodignus fis , & vtrum mifericordiam præroget , an
rnercedem reftituat, an exerceat iudicium , feire non
poftis. [a j] Nefcis & quo vadat, vtrum videlicet è vici-
no fubfiftat,poft modicum rediturus;an longius eat, poft
mültum temporis reuerfurus ; anoffenfus recedat,nun-
quam denuo reuerfurus. Itaque quando vult fpirat &
ficut vult. Quoticns tarnen orantis mentern in quandam
confidentiam erigtt, & obliteratis omnibus, quæ
confcientiam obfcurabanc, timorem omnem^ pro de-
li<ftis follicitudinem à corde prorfus expellit , facitque
eum miro , & ineffabili modo de ifalute fua eo pundto
temporis certum, manus eius irrexcelfumelatasnondu-
bites. Quod quia fit Sanftorum auxilio Angelo rum,ad illos
diäuminteiligi poteft,Leuate manus.
P r æ t e r e a contra tria peccatorum genera qui- !
bus peccamus, cogiratione fcilicet, fermone, [22] Sc
opéré, triahæcà nobisipfis audtoritace Propherica exi-
guntur ; Super montem caliginofum leuate fignum, exaltate
vocem ,[x f \ leuate manum. Cerquippe noftrum cum per
naturam fublimefit, & per profunditatem inicrutabile,
mons caiiginofus dici poteft,quod necefie eftCrucis fem-
per memoria muniamus, ne peccemus cogitatione;iu-
bemurqueexaltare vocem, ne peccemus lernfone. Ne-
cefTarium (âne præceptum, prasfertim hoc tempore, quo
fere omnium lingua töta die circa infima , Vcl noxia
quæque verfatur , & rarus fit qui vocem in fublime fu-
ftollat. Eia fratres chariifimi, pudet dicere quoniodo
conuenientibus multis in vnum, detraftiones vndique
fonent, &ferueant iudicia. Nam vt taceam mundi a-
macores, quorum totus fermo de lucro, autturpitudi-
ne eft ; de illis , qui videntur fæcularibus abrenunciafte
operibus, quid dicam ? quorum omnesferedifputatio-
nes , & collationes de ventre, pro eius non dicam de-
le£tarione,fed onere.Nunc enira iraturbidi,nunc deiedti
triftitia, nunc odijs [ 14 ] inflammati, nune preffi murmure,
nunc litefunt effrenati, quorum mens inteftinis
ïèmper conformatur , &: ventri, inde fibi autgaudium
mutans, aut dolorem. Ifti vtique non vocem exaltant,
fed turpiter deijeiunt. Quod ftmiliter faciunt, qui to-
tadie dealienis tradant [25] negotijs , qui de fuis fe radiant
operibus, aliorum detrahendo difeutiunt, qui fe-
rqs vtilibufque prætermiffis ,vana & ludicra in medium
proférant.
C o N iR A hæcomniaiubet nos lermo Propheticus
exaltare vocem ; vt fermo nofter de cceleftibus fit, qui vel
Dei timorem incutiat, velamoreminfundat, velàugcat
feientiara, vel mores componat. Iubemur & manus leua-
reyvt thefaurizemas in coelum, vbi nec ærugo, nec tinea
demoiitur ; vt videlicet omnia opera noftra tranfmittà-
mus ad caelum , non facientcs iuftitiam noftram coram
hominibus vt videamur[2<>] ab eîs. Et ingredianturportas
duces. Haec omnia, fratres, quæ de figni leuatione, vel vo-
cisexalcatione, vel manus eleuatione diximus ; quædàm
vtita dixefim port* funt, per quias-virtutes introducun-
tur adanimam,quafi quidam coeleftis exercitus,quo vitia,
quibus fuerat Babylon, id eft, ciuitas confufionis effeda,
penitus expellantur : & fic vocetur Ciuitasfanfta, Vrbsfide-
lis. Huius exercitus duces, principales virtutes intelliga-
mus, Pr udentiam, T emperantiam, Fottitudinem, Iuftitiam.
Hi duces, fi cogitaxiones nofirae fan d * fuerint, fi
fermones boni, fimunda opera , quafi portas quafdam
intrantes, totarnanimamfii* fubiiciuntditioni,replen-
tes earn virtutibus, & Sando Spiritui domicilium préparantes.
Diutius, quam putabamus, nos fermo ifte deti-
nuit ; [273vtinam tam vtilisfuerit, quam prolixus. Ad ilia
itaque qu * fequuncur infpicienda, vcl tradanda tempus"
aliud expedemus, obfecranceseum. gut habet dauern Da-
uid^qui aperit, & nemo clauditplaudit & nemo aperit. Quate -
nusquod claufum eftinferipturisfuis', aperiredignetur
lefus Chriftus Dominus nofter, qui viuit & re
gnat per omnia fæculafæculo-
rum.
% VA R IÆ
E
Ecclefy. i.
F
Q
Mat. 6.20
Matt.6.1.
H
IJhi.ï.iC.
A(IC J.7.
: Ioan.17.
V A R IA L E C T IO N E S .
I Quam fupetbia elcaat.&t.C:Oam.Qaam.«>e rapcrbkeUuat,
K.8C iradeuaftac,nuncmftitiacoiurabu, »»wluiunam-
auiaat,»w»cg«latiehoneftac! Talk » p m . amma mons
caliginofusdici jotdk,quamfitpsrbia erigit,obfeurai luxuria-,
quicunquc. ,
x. Crucc commendatur.C.Cam.Cruce quippe commcndatur,
j. OccupantjOnerac.C.Cam.Occupant.M»f«>»onerat.
4. Deijcic decraftio C.Gzm.DetraZlio deijeit.
<. Diuitia: affeftantur. C.Ca.m.affeBantur diuttia.
6. Audiences Ctucismyfterium. C . Cam. Crucu audtentes myfle
7. Omniafifieri.&c.C Czm.QmmaBabylonisfifimpoteft.
8. Pro eo aliquando.C. Gam.Pro iUo alioquin.
9. Ad cordis & rocis.C.Canl.^d vocis & cordis.
10. Se erigant inuicem.G. Cam.Seiwice»» trigant.
11. Bonorumopetum.C.Cam.Bonorum«S««»». _ -
n . Confidentia exinnoCeotia-Cicams Gofafidentia aut ex mnoc;
it. InquismeiC.cam.Meiuquif> . . . .
14. SpirituäUbusfpiritualia.c.cam.SpmcualibusÖ’ fpimuaha.
ij. Sed ex coafideratione. d. cam. Sed ex coniid.
16. Ad nullius cceleftis.c. cam. Ad nullum etiam cceleltis.
17. Vbi Spiritus, c. am.SpiritiM vbi.
i$. Veniat aut quo,c.cam.Veniat V« quo. ,
19. Afedreto mifeticordiae.c.cam. Afecretartomxlct.
20. Salutäremnuncinfpirar.c.cam.S^f^^.mlpirar.
ii. 'Nefcis& quoteextera vfque ad Pratereacontra-,adiettaiuntex
C.Camer.
1 1.' Ëtöpere c.cam.Et operatione.
■ it . Leuate manum. c . cam.Lcuatc manus. . . rr
24. Inflammati,nunc lite effrenati.c. c am.Inflammati, nunc prep
murmure,nunc lice funt effrenati.
ij. Negotii(s,quimores.c.cam.Negotijs, quidefuisfeiaaont ope■
. ribus, qui mores.
i6. Abeis.c.cam.Ab./ffii. ■ ,
27. Decinuit.vcinam.c.cam.Detinuit,ó>rtinam.
Sermo Sextus.
aliquando cum faüet. Namcomrtiotusâduérius îobdi-
dus eft,quern permifitaffligi^cutipièloquitüradSathâ.
Ettucommouiflimeaduerfuscumyfrufira. Illis autem peper-
cit iratus, de quibus dicit. Recédctzelus meus àbels, èrvltrà
nonirafear eis\fed & iratus dimifii quoƒ'dam fecundum defiderta
tordis eorum\&iterum quafi iratus, fepitvias multorumJpinis,vt
noninueniantdmatoresfuos, quosquarunt. Dicitur itaque af-*
flidio ipfa, qua fubs pmittit affligi, ira eius jLicet proinde
Eeclefiam[43 non ad virtutis detrimencum , fed ad mér
cedisclimulumàperfecutoribuspermUerit fatigari ; ipia
tamen poenairaDeinon incongrue appellatur, non fecu-
dum prouidentiampermirtenris, fed fecundum dolorcm
fentientis & æftimationemiquid inde futurum fuerat ne-
fciétis.Quamuis haéc ira Vere adipfospoificrcferri,quioc-
cafione perfecutionis receflerunt à fide, nec ad ea per poe-
nitentiam redierunt. Iftos vero iratus permifir affligi, quibus
Été 15.42.
PftLHo. ij.
Ofe* 1.5;
Ifti 6 .1 c
DE onereBabylonisficutmeminit eharitas veftra,
quinqueiam Sermonesabfoluimus , in quibus de
monte caliginofo,&de leuatione figni,de exaltatione vo-
cis^&mannum eleuatione , ficut potuimus , difputauimus.
Iamnunc,necuivideaturambiguum,ad noui Teftamentipræcones
vocem iftam, [1] ficut Prophetice diximus,
fuifTediredam,manifefte idipfum, loqueririsin
Propheta verbis Domini, déclaratur. Diçifcnim. Ego
manduuifanftificatis meisi&vocauifortesmeosiniramea, exultantes
in gloria mea. Dederat quippe ma; datum vt omnia
, quæ præceptafunt, fièrent ; fed a quib us fieren t , non
exprefferat. Ideo quafi quætenti; & dicenti, Domine cùi
ifta committis tam magna, fublimiaque negotia? refpon-
det .Ego mandauifanäificatis meiste cætera. Quibus verbis,
vt mihi videtur, très prædicatorum ordines exprimuntur,
quorutji primumfandificatosappellat; ficundum fortes
in ira fila;tertium exultantes in gloria fua. Notatur & hie
triplex Ecclefi* ftatus, primus eledionis, fecundus perfe-
cutionis, tertius pacis : poteft enim fandificatio referti ad
eledionem.ira ad perfecutionem,gloria ad pacem.Primü
itaque eledi iunt Apoftoli,& Difcipuli Chrifti, quospro-
fedofandificatos appellat ; pro quibus fpecialiterillae-
ius effufa eft oratio, quam poftvltimumincoena fermo-
nem,mirabili & ineffabili affed ufl] ad pattern profudit.
pater ( inquit) nonrogovttollaseosde mundo, fedvtferueseos
à malo. Eater fanttifica eos in veritate. Et iterum Pro i-
pfis ego fanäifico meipfum , vt fint & ipfe fanäificati in veri-
täte. f J !, I
Ifti igitur vete fandificati funtin veritate; qui præfentia
corporis eius, qui commendatione cfficaciflîmæoratio-
nfsèius, quipoftremo recenti effufipne iacroiàndi ian-
guiniseius , tantovberius, quanto vicinius fandificati
meruerunt. Optime autem d ich , Ego mandaui, id eft,
præcepi. Sanäificatis mets vt eos hic intelligas defigna-
ri, qui ab ipio eius ore mellifluo prædicandi niinifterium,
&c Apoftolatus ofticium fufeeperunt. Sed quia fundata
per ApoftolosEcclefia[33 perlecutionibus erat excrcen-
d a , 6c probanda tentationibus. V ocaui ( inquit) fortes meos
in ira w&r.IraDei muleis modis intelligiturin fcripturis;di-
citurenim iratus Deus aliquando cum affligit: aliquando
cumparcic, aliquando cum hominum refiftit dehderijs,
, 3ibliotb.Vet.Pat.Tom. 13.
temporalis poena æternæ damnationis fuit occafio,
quia melius eratviam veritatis non[5] dgnofcere,quampoft agni- ^et. 2.11.
tam retrorfum redijfe,
Poteft&h*c ira Dei in perfecutores San doriimvideri » F
fsuiftè,quificutdidumef^de Pbaraone,in hocipfumex- Ex0(t-9-
citati funt,vt oftenderet in eos Deus virtutem fuam,&no-
tam faccret potétiam fuam ,quos permifit indurari ne cre-
derent,excçcarine vidèrent,commoueri vt credentes oc-
ciderent.Vnde feriptum eftin hoc ipfo Uaia.Excacacor po-
! puli huius,é" aures eius aggraua, & oculos claude, ne forte videant
oculisfuis, &auribusaudiant,&torde intelligant,&conuertan-
tur&fanemeos.lnhziCkuDei, fiue quaeledipunitifunt,vt
coronarentur,fiuereprobi,vtagnofcercntur;fiue quaper-
miffi funt fæuire tyranni, vt ardius, vel infelieius damna-
rentur; inbacinquamiraDei, MartyresSaridifortesin-
uenti funt,qui ignem,ferrum ,beftiafq; perpeffi, fiduciali-
ter proclumabunt.guisnosfeparabitacharitateChriftiiTribu- \&om. 8.35.
latio,ananguftia,anperfecutio,anfames,angladius}}iomm itaque
patientiamun Babylonis arietati co^ruerunt ,\latum
ducibus reltnquentcs ingreffiim. Sic mirum in w odum
Principes,qui orbem fibi fubiecerat pugnando, Martyres
Chrifto fubij ciunt patiendo.T une vere l^uatum eft fignu,
quado in.corona RegisCrux locatur pro gloria,.quæfue-
ratterrori poena,procontumeliapudori.Tüccoepitap-
parereetiam mundo gloriaChrifti, quando vbiq; per orbem
templafubuçrtebantur,idolaconçulcabantur, martyres
coronabantur ; exultantibus inhac gloria Chrifti,
fàndis prædicatoribus Chrifti, de quibus ait, Vocauifortes
meos in ira ntea,exultantes in gloria mea. Itaque mandauit fan-
dificatis,fortes vel exultantes vocauit.Præcepit nimirum
fandificaris, quos fualætificau it præfentia; quos propri j
oris erudiùit dodrina; quibus, afeendens in coelum pr*-
dicationisofficium,&difpenfationeminiunxitfacramen-
torum:E«Mf« ( inquit ) docete omnesgentes, baptisantes eos in
nominePatris,&Filij,& Spiritus San£l%
Cæteros fane fiue Martyres,fiue Dodores,abfens corpora
, fed præfensdiuinitate vocauit, xpeatos inftifica-
uit, iuftificatos ad alios vocandos, erudiendofque tranf-
mifit : quamuis quocunque tempore fuerint , omnes
præcones veritatis fandificatos potueritàppellare, propter
caftitatem ; fortes,propter charitarem;exultantes,
propter fpem ; nam caftitate perfeda nihil fandius; chari-
utenibilfortius;fpeeoeleftiumnihil incundius. Ethac
quidem fide quæfita funt , petfecutionibus probata,
Chrifti gloria corufcante firmata : fides itaque contulit
fàndimoniam, iraprobauitdiledionem, fpem infpedio
gloriçconfirmauit. Sed &n o s »fratres chatiffimi, fan-
dificemur in gratia eius , fortesfifnus in [5] iraipfius ,ex
ultantes in gloria eius. Quod nomine fandificationis ca-
ftitas appeUerar,fcripturam confuetudo commehdat:{73
nam cum filijs aliquâdo dicatur l(tue\,Sanftificaminiin cra-
flinum » aliquando in diem tertium, a carnali commixtio-
ne certis temporibus probibentür. Hinc eft quod panes
quærens à Sacerdote Dauid, cumaudifTet non effeibi^panes
laicos , fed tantum panes propofitionis , Sacerdoti
interroganti vtrum mundi effent pueri,maxime àmulieri-
bus, rdpondit. Si quidem de mulieribusagitur,continuimus
nosab heri, & nudiuftertius, &funtvafapuerorumfan£ta. Vn-
de Apoftolus Sciat vnufquifque yasfuumpofiiderein fan-
-------‘ B 3 ' : •" ' Mfi-
H
Exo. 19.10
mm ij.
Reg. 1
d 4.
Tbeff4.4.