4-66 fDautdde Augufl'a
' & X X V I .
Quod feptitmupmejftsrgligipms}infap'umia confißit.
C Eptimus: profo<ftusvfiue flatus v it* religiof*, in f:
® confiftit, nabens intciligentiae lumçn, fuauit:
fapifctiä
& fuauitatis intern*
faporcm. Ecciefia ft. Sapientiafccundnm nomenc-
ins, i.fapida fciemia. Intencio noftra aliquando mouetnr
pro D eo, aliquando ad Deum, aliquando in Deum. Pro
Deo mouecurin aäion e, quam pro ipfoprincipaÜterfa’-
cimus , licet de ipfo interim non cogitemus. Àd Deum
mouemur,inle&ione,in cöllacione,&aliqUa meditatie-
ne qua de Deo eft, ep quodeune mente Verfamurquoda-
modó circa Deum,fed ra ipfum > quafi adfecundam per-
fonam mentis intuttum nô dirigimus. In Deum mouetur
in oratio ne, qn mens ipfum cogitat,&ipfum alloquitur,
ddpfomampleéHtur>quiaeiaffeâudeuorionfiacÔiæret.
Quod autem horum vuUusftt,fimplititerfdédum,quod
iliud, quod magis vnit hominemeum Deo,cumtotaDea-
titudo hominis fi t in Deum trahsfbrfnari.Afia tamen,quo
adaiiquid, quandoq-, vriliora font, vtcümpropterobe-
dienriam vel charitatem proximi,oratio ratermitritur, &
Operibus pietaq$infiftitur,vel cum difcitur,in quo magis
adDei placitum fèruiatur,&c.
C a p . X X V I L
attribut tttodit oranài, & attenüonetriplkir&quoifccundum
diuerfat caufas, ajfeâus diuerfarumperjonarumformat
vocesin oratione.
HRandi tres font modi, vnus vocalis,& per verba co-
po fita & vfitata,! içut Pfàlmos,Hymnos,ColIeétas.
vel alias oratïones & laudes compofitas, qüæadexdttm-
dam dfeuorionem,vel fbluendum debi tum reci tamus. Intente
autem & diftinde debent redtàri,vtoràtionïsfbr-a
mam &meritumpoflvnthabere. Quitumptihelpe terr*,
& pro foa vtilitate rogaré defidëràt^anôïiàÂi,& me tem,&
oculos, & mores compöfitöshabereläb'orat,;& attendit
quomodo ordinale Verbaproferat, nepër mdiftipfinam
jreces foas viles effitiat,& ingratus principiprbpter info-
entiam fiat.Cum oramus coram magnis prindpibus,fan-
d is angelis apud fummum Régëm Deum, totraaduerfa-
rios nofttos aæmones caufomprbpoiumus, qui ftudiofè
o bfèr uant,fi in aliquo nos pofiunräccidäre, vt caüfàno-
ftraminus fàuorabilis reddatur, & petitio noftrà tàfletur.
Vtautç magis attente oremus, pedes, manus, ÖculöSjau* ;
res,men rem, fob diiciplinæ cuftodia teneamus. Pedës ne
leuiter difeurrant, mânus ne aliisoccupentur , oculos ne
curiofè vagentur, àures, ne aufoultent quae ad tern'no foe- ;
étant,mentem,he cqgitet alia, qùam quod orat,& pfallit.
Triplex eft attbiido adea quæpfallimus & oramus,vna fo-
perhdalis, qua attendimus vt fcîaïüüs quem pfàlmü, vel
antiphonam,vel vëifom,vei oràtionc <ficamus,vel dixeri-
mus, maxime in horiS canonids, quia debïtü non perfol-
uit,qui non.'attendit fi dixéritid quod debet. N e ergo cö-
gamur iteratö ïepe tere, lal tem fopetfidaliterattendamus
adeaquænonlicetprætermitterequindicamuS.Secunda
eft li teralis quado attendimus qüidlitera ex teri’ Tone t , &
Verba quae ore terimüs,metóoriter mafti camus, vt non fold
in quo pfiftmo,fedih qu.0 verfo $c claufokinterinlfon9»
vigilimemorïatëneamus.Hæc attenüo üontantuiftper-
foluit debicü orationis,fed eriä ab euâgatione vana mente
défendit, & ligatuibonô Cogitatu» T ertia eftinteJledua-
lis,quando èx Verbis htër£,exu^tdülcedpipintuafts in-Î
teJUigéti*, & affçdus dèüPtiôhis èxprimitur, quafi depê*
tra oleum, & melde faxo duriffimo, &c. Bernard : Mel in j
ceraeftjirtlitteradeubtio, tm illud terere fidelis & prüdés •
anima non omirtàr quib ulHam incelligentiæ dentibüs ,ne
forte fi integra glutiât & non manfom, fruftre tur palatus
laporedefidetabiji fopêrmeldç fauü. Yerba facrae fcripçu-
ræ intus font plena foaui täte, ideo quafi vberapremenda
fontperadione,&exprimedaeftfoirira.alis4ulcedo,qua-
fi pinguedo butiri. Prouerb. Q ui rorriterpremit vberaad
elidenduinlac, eXprimctbutinjm. Laceftliteralis fon-
fos,quoparuuli alun tur,vtcrefcantàd butiri maturiorem
d bd cum melfe Comedcdum,id tft , inrelledhim fpiritua-
lemcum iàporedulcedinis inaffedfu deuotionis guftan-
dum. Qui Verba orationis vel Pialmodiæ lffiie atrentione
récitât,quafi qui fru&um cum cortice,vua cum folle, mel
cum ceranon mafticatu déglutit,^venter oneratur, &gut>
tur ftrangulatur, necreficitur. Sic & nos cum non attente
plallimus, con feien tia quafi inflata re murmurât, & mens
arida faftidio ft r âgulatur, ne c affcólus pafcitur, nee in telle
dhisdeledatur. Primaintentiodbat quafi forfure groflo
& infipido, tertia quafi medullafimulæ,fubtiîi,câdida,fà-
porola,media,vtroq; cómixro, forfiires danrur animalib.
panis dbrarius ferais, fimula filiis.Netamé onmino frau-
deris ali men to coele ftidfer culor um,fi non vales continue
intentus eflè his, quæ plàllis,faitem interpolate & quanto
fçpius ac diutius præuales àttende.Sicut ferai coram men-
fa Dommorum fuorum,difcurrentes,fi non polfiin t quic-
tepafei & cpulari,ficut Domini, tamen raptim aliquoties
ali quos mor folios ori foo inger un t , ne omnino remaneâc
inanes. Quo t n. Plalmi ,quafi totfèrtula orantibus appo-
nuntur. Ilia a. mentis euagano, 'aütproiienitex nouirare
eduerfionis ,dum nondum exercitata e ft,&, vtita dicam,
domita,vt non hinc inde vagetur, aut exnegligentiaino-
litæ confue tudi nis, du m nô ftud uit fo reft ringere à le ui ta te
noxiælibertatis . Ynde fi quandoqj vjjlt fè à tali euagatio-
ne reuocare,i terum confoetudo re uo cat ad priora. A ut ex
aliqua occuparionemens àfediftrahitur, dumplurib.in-
tentisminor eft ad fingula fènfos. Débilitas edam capitis
quandoq*, pro tanto exculàt intédere Plàlmodiænon va-
le ntem, cü de trimento tame n mend, & confolarionisfpi-
ritualis. Namctfiiplàdèbilitas dcbôtta Voluntas fint in fè
meritbriæ, tamen caret merito attentionis & fru£hic6fb-
latïonis, qui inde baberetur. Öbfta ergo in prindpio huic
morbo, tuncëft cura fàcilior& vdlior. Secundus modus
orandieft , pér verba expropïio affe<ftuformata,vt cu homo
cum Deofamiliaritercoïifobülaturverbis fias,vel eti^
vritur verbis altërius,afFe<ftuï foo tune cofonandbus,quafi
çpràmDeopræfènte cor foum effûndens,& vel necefli-
tatèSfoâSeiconquerens,velpeccataconfitens, tScmifèri-
cordiampoîfolàns,dcgmdampetehs,xkâüXiiiumïmplo-
rans contra tenràtionuïnpericula, & tribülatiôiium gra-
uamina, vel quafcunq; foas velfooramneceflïtates. Hic
modus orâdi magis requirft opportunitate folitudinis,v el
filentii circa fe ,& ocii,& qüie ds,quó plenius & lêcürius fè
in Deum efnmdat affeâus. Maior edam lab or eft in eô ça-
pid &corpori,& idëo non poteftitafrequens eflè, veldu-
rabilis, ficut prior inprima & fècunda intendonis fpede,
maxime debilib.corpor'e.Etàliqüi indiferete ëumfrequé*^
tantes^e ftniéti font. V nde taies fiepe & breuitèrfic orent,
&leniter,Vtexfrequentiadpei familiaritate non elôhge-
tur,& ex breuitâte &lenirare non deftraantur.Secündum
autem diuerfimodas caufas hic mbdüs diuetfàrumperfo-
narum format affeôlus, & voces in orante, & diüerforUm
perfonarnmimagines in eo ^uem orat, Aliquando n. homo
perfonam rei affomit coramDeoiudicë«,aftâs Cum tre -1
mqre,orans&dicenspeo : N olime tondemnare. Item, '
non intres iû iudicium cum foruo tüô.ItemrDomine ne iû
forore tüo argüas më,&his fimilia,hoc eft,quod di ci must
Sed libéra nos à malo, fcilicët, dàmnatio'nis oerernas. Aliquando
quafi o b fe flus ab hofti buS tentationum & tribu-
larioflüm, fie non valens per ïè efFugere, infoper timens fè
ôflfendiflè Dpmxnum, & per peccatafoa meraiflè, v t tra-:
dàtürhôftilms ,inuó^tauxmumpörentis, oranSi neme-
mor iniquitatum eius,derelinquat eum, dices. N e memi-
neris iniquitatum noftrarum anriquarum, cito anticipent
nos mifèticordi* tu * i qüia pauperes fa ^ i fomus nimis.
Ité, ne proiieias me iàfàcie tua. Etlofoæ i o. N e trahasma-
nus tuas ab auxilio fèruorum tuoram, çito libera nos, co-
uenerantn. âduerfiisnos omnes Reges Amorræoru.Prç-
ter filiale m ènimdamnadoné nulla Dei ira grauior,quam
non defendere à pe ccato. Hapc maxime meretur fupert
bia,& ingraritudo & incuna, vt hotno profondius cadere
permittatur. Contra hoc eft quodoramuSjEtne nos indu-
cas in tentationempeccati; Inducere Deusdicitur, cum
non
Dé FIlPröCêfRelègiö/ï> " 1 ” r:
noncuftodit,. ne inducamuif, ficùt indurate dicitur cor
peecatoris,cumpergraciam non emolht-intçrnæ vnéüo-
his-Hoctpaximèin pugnaceqtatioiiis,,&.tribuladbhis o-
nere timendum eft, ne foo pondéré nos opprimât, & in
peccacum deijciat. alioquifi optandaeftèctribulatiobon
horrenda, quia animarum purgationem reddefer, & ma-
iorisefifet meritijvirilitef tolerata. Aliquâdo quafi feruus,
qui gratiam Domini peccâdo perdidic, fupplicat fibi pec-
cata fua &negligentias ignofd, q'uas commific omitten-
do debita,& pe.rpetrandoil|icita, vel edam ça quaedebuit
negligentius& impurius perfoluend o,dicens:Secu rid uni
multitudinem miièrationum tuaium Domine dele ini-
quitatem meam. Item,propter nome tüum D ominé pfô-
piriaberis peccato meo, multüeft eniqi. Écfitniliàihhoc
petimus diccndo:Dimitte nobis débita trqftràyfip'Ut&môs
dimittimusdebitoribusnoftris. Quiaea benignitatede-
bemus dimitrerein nos quolibet modo peccancibus, qua
defideramus nobis dimirti quodpeccarnus., Aliquando
quafi mëdicùs & pauper coram diuire pâtre familias prb?
cumbens & in.opiam foam. oftendens,flagicat panem gratis
amplioris, quoconfbrtçtur, quoconlôletur&luftert-
terurad refiftehdum inalis, aftinuftehdum hobis,: & fub-
fiftendumin aduerfis.
C a p. X X V I I I .
Quod homo triplicipane indiget, .&.quodanmà in vnodi-
. le fto quiefcere defiderat , quoi bénéficia Dei -
• M ■ feptem operantUr vir tûtes. ,
* Ripliciaùtempane indlgemus^uos nobisab'amico
c p m m o d a t ii nft an,ter pofeerede b,e m u s,Hb e eft,c oe-
leftis,fpkiraalis,& terreftris. , Coeleftis eft corpus Chfiftil
loan.-6-.-Pater meus dat vobis panem de'eceloverum. Spir
ritualis eft verbum Dei,& gratiaincerna.mehtem ab ince-
riori inedia donorum virtutum alimento refiéiens.Pfahn.
Et panis cor hotqinis confirmât. Térïfeftdseftvïétus &a-
ha Vt fi dixërimus,quia peccatum non habemus,nosip{bs •
feducimus,&Veritas in nobis non eft. Çum ettim peccatü
dicatitraucrfoj àfummo bono ad infèritis^in quart*
rum indejaüercimur,in tantü peçc^ftlon caremuS, S i qui
magis auertitur, magis peccat', & qui minus, mitiu's;'cInde
autem nihil aiierti, non eft perçgrinantium,fed perhenié-
tium,quiaetfi voluntatisintentio vtCtmqj eiadhaeret, af-
fetftus tamen fepius hinc fode difttahitur , memoria mül*
tisàlijs oçcupatur,& in tell igentia cæcu t ien s ipfani verita»
tislucém püiènonintuetur. Eçex his fit, quod aliquan do
iniftisitiferiorib;impingirtius,&impëllimur*vtcadamuS‘,
nifi.Pbminus pianum foafti füpponat, vt non collidàmur.
Inde gemensdicit PrbphetafSitiüit anima tnea ad Dotni-
•num viuum.veniam & apparebo ante faciem Dei. H oco-
ramus cum dicimus. Adueriiat regnum cuum. <Ac fi dica-
mùsi pondéré peccàtiSç-corporis prægrauati, nôvalemus
ad id volare, adueniac ergo regnu m tuum, 6t nos celericer
hincaflùmatjVt ab ifta miferialiberemur.Interim in nobis
operare cuum regniim, in iufticia, & pace, & gaüdio fpirt-
tus Sandri; Aliquando quafiinëbriacusSpiritu, & imitie-
inor fuimet, homo DeodedituS, & e i per amorem in h i-
rens foper Omniaipfius honorem & gloriam prombueri,
&eiusnotitiamadomnesdilataridefiderahs, tim'proiP]
lius gloria,- quam illorum falute orac pacrem vtfahétificâ-
tionis fiiæ nôticiam otnnib. manifefter, & infidelès'ad ço-*
gnitionis foaelumen vocàndo per fidem, & fidèles ad iail-
étificatibnis fuægratiam coriuertendo peramorem,&re-
kelles per oftenfioném fo ae potentiæ vtilicer confutandb,
& quafi non polfir, nec velic, fine alijs coeleftigaudio Früi
anhelât &fàcagit,plures fecumtrahere orando,docendo,
bonum exemplum prçbendo,& quocunq,alio tnodo honorem
Dei & proximorum fàlùtem , & pïofcôlum fpiri-
t ualem promouendo. Ex hoc àfFeétu videtur lo qui ApO-
ftolus.adRom.p.Triftitiaeft mihi.magha,& dolofcohfi-
nuuscordiraeo, qptabam enim ego ipfe anathema efièd
Chrifto,pro ffatribus meis &c.. Moles qüoqj eödemafFe-
hétu,videtur oraflè dices Exodi 31. Aùt dimitte populo tué
limenta,quo corpus hic fuftentan neceflehabet, hunepe- ; hanc noxam, auc fi non'facis, dele me de libro cub, in quo
timus dicendo : da nobis .
hodri,e,- fine quo nullq die fobfiftere valeinus, qmnienim I parari, vel Mpyfes delcri,fed qüodafFedum, qu5ad prd-*
horapeigratianidigenius,
mberauradommaaggredfenda. Aliquandohomoquafi, lebant^uafinonreputantcsfibieireplenumgaudiumifo
films pam per ofonia parere & placere afFebtansi pacre d e -; troduci ad epulas caleftes,illis quos diligebär, & prö qtii-
uote orac, vt e u m ^ t e i s fu* benep acito m nuüo dif- bus mod bptabant,fbris fame cruciatis.Hoc oramfts cum
^parepAM?tdr,m^i1%qs,&Yofontfttibus,8cm0nb.eum ;ai-cimn5;S anaifi-cetuf nbmgtuum, vc hominis (Ä fim a i-'
fitoita.cqnformeib facie4^ytnihn.eo^pacemps oculos. ftcationobispleniusirindtefcat, quote perfoaius agno-
oftendar, luper om-; fcere,& amare,& reuereri polfinfos& fomäitatis tfiaeTimima
defiderans, yt pater coeleftistantum foam cum eo v o - ! litüdine, tibi pater, ficur verifilij, conFormemur, vc vnus
pcxftcjac^iu:e;exercendoinaduerns,fineconi^|;re-eumfphitasefH^iamür;,intnathtraihsformati'claritatf6.
laudb in pröfperisjfiüe deprimendq, vel quocunqj m o d o Hanc orationis fötmam Chriftus dbcufr, k i n his feptem
fibi magis » Ä W g fidelis affeftus eft| nulla j petidpmbus omniapetendäcoiTclufit.&orationumaffequ*
iuafont quterere, non Commoda, non honores, n on' au s comprehenditjficutpatec diligencerintuenti. Digriieonfolationesyfed
folummodo.placiram pij patris. Ma- tads aucem ordinemin petendis ftruaiiit, & idep qu* hic
gnum eft hoc a Deo petere, & magnum obcinere, YWcilylrimapoükur.illäroipfepdmampOftfi.C^ autenfplus
npsinhbc peccati corpore fa c ia t v c illi fummae ventatij peterepdteft, nifi hberaria mälo/ütur^damnationis, cu-
placeamps j &abeiusdire|äionis regulation deuiemus.. 'ltodiriindiferimine '^riefeheistri'Bufetfoiirs; peccata no-
NihiLmelius, nil vrilfosinmundopolTet nobil eonferre bisignbfei,gratiamaugeri &infundi,& vtadvoluntatem
et ia m ip fe fu m m u s pater, quam talesnos facere^vc ei pfr'j Dei viuamus, & regnumieiuscon fequamux', & honorem
omniaplaceremus.Pfal. Adre Domiheconfugi,docemc'----- ihisciusyideamOsad . . . . . omnés pefuenire | & fâniftitaté
-
facere vplunfatent.tuam.hocpetimus,,cum diefmus: Fiat
eius ab onimbus agnofei ôcimitari.Siue figillatim iftorum
voluntas tua, ficiit in coelo.&in terra , vc ficut illi fuperni
fiue com mixnm quicquid oramus ad aiiquid vel aliqua
ciuesad vojuntatem tuatn (unt difpofici, & ira nos hic pro
relpicit, quiaaliquando' prö Vno obtinendo fingulariter
modulo noftro ad voluntatis tuae beneplacirum difpona-
pi:amUs,'aliqiiandoftubvelplura fimul petendo propo-
mur. Aliquando enim anima, quafi fponia D e i, i.nipfo v-
niifius. Et ficutfolentbrantes cbram principibu's, vtpecitio
nico dileéto lüoquiefeere defiderans, & eius frui lolum
eorumfic efficacior, modo Cotrrmfcndare ipfius cle-
amplexibus ardenter ficiens,prp cuius ambre omniaei in-
mentiamquem roganf ,m od o p r o p ri asaggrair are niife-
feriora viluerunt, quia fitimfoam aliter, temperari do ipe-;
rias,Vt ad milericördiam’ citius fleébâtüf, rnodoaduétfarij
rat,nifi rota illuc tranfeat,vbi eum facie ad faciem irreper-
accufare fraudes,& malicias,vt fibifitin auxilio,'hbfti vè-
cUfTa videat acie, flagitandoprecarar,hoc citiusadim ple-
röin odibjSïc&nbsin oratione facere çoram Doniino fa-
rijeurn Apoftplo diflolui cupiens,&effe cüChrifto. Quia
cr«è fcriptur* eruditione 5 ■ c à' docemuf.XXIX,
"i iufto melius eft, rani iucundicate fruitionis Dei, quàm fe-
p. curitateeuafionisomnismali,& quia magis ellet ad placi-
tumibi fummae ver ita cis,q liam p.o (fit in h oc corpore;qua-
Deduabus dïüJpecïèbMoratïonii-
cuuqjproficiesfieri. Quiadum fumus in hoc ebrpore pe-
regrinamur àDominp , &infnulcispfFendimus pmnes,
SVhtadhucduae fpeeiés orätibnis ,-feilicet, gratiarum
àdtio, &C Vox laudis,largèfumptonomine orationis
fecuh