fundamttntum Manichsi, cap. 4.Tertet we,in quit, inEccle- 1 firmabis, Montaniftaru id dogma fuifle,&noporius mo-
■ Jut ab tpfa Sede Apojtoli Petri ad prxfentem Epifcopatum Sa.erdo- |' xem in Ecclefia receptum paffimfnec enim temere dicentj
tumfucceftio. Eadcm fencentia loquitur epiftola 1 $5. Ipfeq; j fides habcndaeft. Quid Auguftinus; num excadem fchor
Tertullianus antiquilfimus cum csteris Patribus con ten- 5 V haufit,y bimatris ânimam agentis verbis:T<ojf«m,inquit
tiens,nihilq-, certiüsad reuincendos hsreticos fore dilpu- lib. 9. GonfelT c. i i . vosrogo, vtadDominialtare memineritis,
tans.quamfiadEcclefias.vbi perpétua Epifcopatum lue- mefvbifueritis. Numanimalrs hæc verba fuilfc 8c fuperfti-
ccfliQcft,recurratur,hsre(icoSillis verbis proubcat.-Edwf j tiofaaccufàbisîquodfilius Auguftinusnon modo no ca-
trgo origines Ecclefiarumfuarum \tuoluantordinem Epifcoporum j ftigauit, fed in laudibus eiuspolitumiiterisad pofteritafuorum
ttaperfucceßtonesab initio decurrentem,vtprimus illeEpi-
fcopusaliquem ex Apoftolis, vel Apoftoltcisviris, qui tarnen cum
Apoßolis perfeuerauerit,babueritauftorem&anttcefforem.E<\\ii-
dem non negabo habere hsreticos fuccelfionem, fed eorum
quorum placitaiam.pridemotbis confenfuexplofa,
quafi ab Oreo reuocafunt.
Succeflit Lutherus Wiclepho, Caluinus Berengario,
Seruetus Ario. VideasiriLuthcranisperfonatos Albigcn-
fes,in Tnnitariis Arianos; aliud inirium Ecclefiarum fuarum
afferre no polfunr. Iam vero fi ex illis rogemus ad ab
tem commendauit ? In EccjefiaCatholica virgines vela-
mus,eifq; coniugij faeultate in tcrdicimus. V os hanc quafi
wiq, legem.repudiatis,&dicStis Pauli conttariamiMeliuseffe
nubere quant vri afhrmantis.At Ambrofaliter advirginem
la'phrx\,c.‘}.dicitaltquii,\t\<\Ki\ens,meliu$efl ergonuberequam
vri, hocdiftumadnon pollicitam pertinet, ad nondum v datant.
Cater um qua feftopondit Chftfta, &fanftum velamenaccepit.,
iam nupfit. lam immortali iuftaeft viro, etiamfi voluerit nubere
com mum lege coniugij, adttlterium perpétrât, ancilla mortis ejfici
j tur. Et Optatfls Mileuitanus, libr.z Donatiftasacculat
MaLu.4.6.
I .»dCer.
I4-1Z.
ftergendastantas Ecclefis maculas à quo lint milfi ? quo- ; caftimonialibus feci fie mulieres, & à quodam compref-
modo enim prædicarentnifimittâtur,quoraodo current, | fam elfe puellam ait,cui mithram fhoc eft velu mjipfeim-
nulload curium inuitante? qua audoritate tanta premin- j pofoerat.Ecclefia Catholicsmarryres colit, & eorum no-
ciam fufeeperunt ? & eft duplex miflio, num ordinaria ac- j minibus templa, merooriafquecónftruit, quotum fèpa-
cclVerunt? fed nullum ex Epifcopisantecefloribus poflunt ; crociniis apud Deum iuuariperfualum habet. Id dogma à
defignare à quo fine milfi, reges 8c principes dare non po- j vobis reiicitur. Anguftinus tamen confirmât multisver-
tuerunt,vtmaximevellft,quodnunquâipfiacceperunt j bis,lib.zz.d eCiuitateDei,c.8.yuiusverbaafferendanon
Cum Chrilhis dodnnam,Eccle(îamq-, nullis regibus, fed j font quod in promptu fint omnibus.Tametfi non ignora-
Apoftolis, & eorum luccellorib.cómendaucrit, a quibus j museius loeiledionemnónullis exveftronumerofuilfe
miffoselfeaffirfoare nonpocerunt,alioquiindicentorigi- | fafocarem, confiderantibus non facileaddendum cum
nem,texant ftemmaeorum,vndeadipfosantiquadodrfr j veftrarumopinionuroAuguftinumteftemlaudatisiahac
na manauit. Extraordinariam miflione fat fcio fibifuifq; j certe de mendacio conuidi.Theodoret.profedo decu-
arrogare folent,at quibus miraculés con firm atam? neq; n. j ran dis Grscanjcis affeétionibus, integrum fermonem oV
fi qutsin veftras Eccleiias irrurapat diuinis quamuislibris j ^auum Martyrum cultucelebrando confomit, & eorum
armatus,dicenci temere nullis prçterea teftimoniis fe mif- j cineres quanto ttudio populi proleqüerentur multis de-
fum à Deo ad veftros mores caftigâdos, errorescóuellen- j clarat.Et poft multa h*c verba addit,hi lunt igitur veri ho
dos,acquiefcatis.Sed loannem Bapriftam dicitis mi (Turn a j mind duces& cuftodes,per quos à nobis infortunia auctr
Deo, nullum tamenlignum feciflè. refte rnifi proximea tuntut, proculque arcentur quæ àdæmonibusinferuntur
Chrifto haberetteftimonium, vera elfe quæ docebat; nifi : mala. Multo plura aifertin hiftoria fanàorû-, acnomina-
ortus eflèc miraculis plenus,vatiçiniaqi extaré t de eius anr t|ni c.zi. quanto horroridæmoniluntSanâorû reliquiæ, 1
tpChriftumaduentu.Fortalfeillud excufatis lignainfide- qualætitia&apparatu à populis exciperctur.vno&altero I
libus elle non fidelibus cóparata.Sedquid? an nos in infi- ! exemplo déclarât. Superftitiofum dicetis hominem , Sc !
delium numero non ponitis? nos erudiédicaufa cur nulla humanistraditionibusobnoxiü,quoid argumcnto,quo j
editis miracula î cur Idolorum cultores, quorüfe magnus teftimonio ? nifi fortequod lubet id euulgare jaffirmareqj ‘
Humerus ad Ecclefiamadiunxitipfo tempore.quo vos pa- 1 non dubitatis. Quid alia > Auguftinus de Çruce, tradatu i
cem Ecclefiçturbaftis,cur(inquâ)aliquameorùmprouin- loannem:Nthtlerat,inquit ,funcincarneintolerabilius, 1
ciam diuinis miraculis non.illuftraftis, ad Chriftumq; tra- nihil ejlnunc infrontegloriojius. Et lib. z.de vifitat. infirmorû
duxiftis,impio culturepudiato? tentalTe certofcio.fuccef- Ic^.Habent^nc^i^ChrJltanorumarcanaCrucUquafiquoddam1
fus qualisruerit ne vos quidé ignorarepoteftis-, Volupta-1 venerabilemonimentum; quod & nos omni veneratione dignifii- !
dbus enecuati, qui fine v x or ib us & liberis fuftentare non mumfatemur, & adrecordattontm crucifixiveneramur. Chrifr I
poteftK,tantislabQribu.s,qualesintamremotisregionib. mainEcclefia conficimus oleivnguentiq; permixeione,1
lefe ofrerun t colerandis pares non fuiftis. multas quidem eoqi baptizatosinungimus .&aChrifmate C Wwwiwdi-
proumcias veftraoperaturbatas elle lat fcimu?,qua:antea ci,id eft, inunâos putamus. Haereticih*cquafi Iudaicas
gaudebantnomine Chriftiano, a liqrecens Idoforücultu fabulas abijeiunt. Cuius tarnen rei teftem producimus
lpohato pervos ChriJio .conciliatam haftfenus nunq audi- Cyprianum fermone de vmftionc Chrifroatis dicentem: I
uimus.Verumhaïcargumcca.quibus nullus hadenushæ- ModieinEcclefiacum caterisvniïionibus adpopulumacquifitionit
reticoru latisrecit, dilatàrepro dignirate, atq-, exeq.maio- fan£tificandum inparticipationem dignitatis & nominisfacrum
risopeneeft. Vndedigreffi fomus iedczmas.Gregorij1& chrifma conficitur, tn quo mixtum oleo balfamum rena & facer- j
l/iaon auetomate contemnins, num Auguftini,Ambrofii, dotalisgloriaexpnmitvnitatem. Atq; hisconfonalib. i. epift. '
Hierony mi antiqmorum tefiimoniistribuitis aliquid? ne- zz. Vngiquoque^inqmt^ecejfeejl, qm baptisms fit, vt accepta
^ntUrLS|n0 arb>trorornnino, fi affirmatis^iiudicatacaufa ^ Chrifmate Jde jl, vnclioneeffe vnftusDei, & haberein feChrifti
eit.mhilommus ab ilhs veftra placitaiugulantur. MultaJgratiampofit. Etin Opratiiibr.z.inuenioChrifmatisamproducere
non eft opus. Exempla nonnullaproferantur.
N o s dicimus panem & vinu myfticis verbis mutari,quam
Tranjfubjlanttationeni vocamus. q d aliud Ambrof. lib-4.de
lacramentis c.^.Tufone,inc[ait,duis,meuspaniseJlvJitatM,fed
pants ijiepanis eft ante verbafacramentorum, vbi accefferit confe-
cratio,depanefit caro Chrifii. Additq;,ne h^c ad alienam fen-
tentiam detorqueas; eiufdem verbis quibusfaft afunt, qua non
erant, ccelum & terra, qua erant in hocfacramentq,in aliud com-
mutart.Dicim9 reCie in Ecclefia pro mortuis prcces fundi,
&diuina hoftia facrificari, num id ex noftro capite? Tcr-
tuIlian us certe lib. de monogamiaagensdemuliere,cuius
vir defuniftus eft, addit :proanima eius oret, & refrigerium interim
adpofiulet ei,& in prima refur reel tone confortium,&offer at
annuudtebw dormitionis eitu.bx Montani,inquis,fchola haec
Tertullianus depromfit.Quo tefte,cuius aiuftomate conpullam
à Donatiftisper feneftram proieâam.neque con-
fratflam tamen, quod vos for tafle prudentiorçs, nafutiq;
rideatisjille miraculiloco ponir.Multa cum fint didaha-
denus ; plura fuper font. Neque enim in tam bona caufa;
aut res, aut verba deelfepolfunt, fed fingula capitadeliba-
re fatis fore duximus: multis ea teftimoniis locupletare
fuperuàcaneum,promptum adiicere alia de Sacramentis,
de vfu facrarum imaginum,defingulis Ecclefi* ritibus,
délibéra hominum voluntate & Iuftitia.
. - Verura finem dicendi faciam, li de Romani pontificis,
quameleuatis,audoritate,nimirumveftris rationibusvel
max me repugnantem paucaprotulero. Quo loco ratione:
commu tata an tiquiora non afferam teftimonia, neque di-
c camRomani Pontificis audoritate generales Epifcopo-
t- rum conuentuscogi apud Theodoretum lib .5.Ecclefiaft.
____________________ __ Hiftori- I
Hiftori® cap. 9. neque commemorabo abeo anathematp
rtotatos Epifcopos & Prihcipes, magnis quamuis difiun-
dos terrarum fpatiis,apud Eufebium Ecclefiaftica: Hifto-'
ri*,lib.5-cap.z4. & in Niceph. Iib.13.cap.54. extat epiftola
Innocentij primi,quaAccadiumImperatoremj Atticum
Conftantinopolitanum & Theophilum Alexandrinum
acommunione piorum excliifit, & propter Chryfoftomi
exilium,crudelemq; cafum. Atqjilludlibenspraetermit-
tam ex toto orbe Chriftiano Epifcopos, aliofque e facer-
dotum numero iniuria vexatos Romanum Pontificem
appellalfe ex Cy priaiioepiftol^i& 4-in nouo ordine 55.8c
6 Cortcilio Garthaginenfi 6. rumpantur qiiamuis Sedarii
Romanos Pontificesfalfifallo acciilantes, Praeter-
ibo etiam Epifcopos RomaaddicenducaulamvocatOSi
TheodoretuslibiZiC.4.ptrlfos iniuria foisEcclefiis reftitutoSiSozomenUslib.
3.c.7iSocratcslib.a^c.a.bmittoetiam
Romani Pontificis iulfu varia negotia rembtis EpifcopiS
demandata; Augufti epift: 137. Polfidius de vita AugiC.14:
Augu ftinum C*farem iuilfe ait,quO eum venire cum aliis
Rafis Arabs poft diuifionem Epifcopatuum in Hifpa-^
hia, quam k Conftantino Imperator« radam fuifle,ait^
Htecverba fubdit: SicHiJpaniaomnis a Confianfino Augußino
in'jex Epifiopatus tributaeß.Quo maioreffet auftoritas, reltgioni-
quefuum caput confiaret,mperaitdiquepotefias,ipfe quidem Con-
ßantinopolim conceßit ,feque vtprioresRoma eius vrbis Regemdi-
xit,fancies prat er ea vt Roma dominocateh Chrifii cult ore: oh tem-
perarent j quem ipfidominum Chriflianorum eorum, qui e facrato
or dine erant, & Sanft urn vocareconfueuerant, ob accept am a Petro
Apoflolo potcfiatem,qua tlli Cbrifius crediderat.Hxc Maurus
quamuis religionis noftr? 8c dogmatis expers,<qua: vulga-
ta erant apud Chriftianos ipfe in foam hiftoriam cöntulit.
H«cpr4faricommodiimforeputabam:Ledorem mo-
nere initio quis audor operis, qus occafio feriben di, 8c in
quoargumentO tota difputatio verfetur, quantaquefint
Catholics veritatis prxfidia. Neque defperamusfore,vt
fiquisexaduerfariisin hsc incident, obftinatione reieda
atqueerroribusrepudiatis,adveritatemtraducatur.Neq;
enim tam perdita res eft', vt defint in ea hätiöne homines;
Epifcopis fedis Apoftolicæ litters compulerunt. Neque quibiis & veritas placeat, idorieis prsfertim arguments
commemorabo fiepe Romanos Pontifices variis toto or- confirmata, & noua perfüfi luce monftratumlibifalutis
be Epifcopis fuas partes Ac audoricatem delegate, quod iter,8c videant, 8c fequantur : quod fi cohtigerir,vci futii-
ex multis D, Leonis epiftolis manifeftum e ft. Ei Certe nifi j rum Iperkmus, hand inutiliter operam pofiram iudicabi-
audoritate foperiotcrat J qua arrogantiaad Orientales j rnus:
Epifcopos Romanus Pontifex Damafus audet feribere
A^adTheodotciumhb^.Q.io.^updvefiracharitaidebitatnl I N D E X C s jP I T VAÎ*
Sedis Apoftolica reuerentiam tribuitfilij honoratißimi vobis ipfis j _ ^ f J^ _ _
quqquemaximo fane honcriefi. Nam tametfifanfta.Ecclefia, in ^ T J E I ' T j | jH —
qua fatiftus Apoftolus fedens nos docuit, qu 0 patio tllmgubernacti- E -J V V - « / X V A-*' -*-1 X ^1
SIS E P IS C O P I ,
fail ftusApofiolusfedensnos quopafto illiusgubernacti-
laiquafufcepjimusjrqfta(£'afint>nobisprimapartesdeferuiituf stamenconfitemur
nosiUo dignitatisgradu longe inferiores effe. H sc
&pluta alia libenter prsterimus, q u s tamen lidilatare
veUemus,manifefte conuincerent aperts temeritatis eos,
qui Rpmani Pontificis iugumde ceruicibus exculferunt,
Romanamque Eccleliam de antiquiffimo polTeffionisiu-
re, quod fineSBiifeftis probatiombus faciendum nunlib.
i.c.9.
D
15.
Aduerlus Albigenfium Errores
LIBRO PRIMO.
. Prafatià.
quam eft* .det^^wrefont aggcefil, non'lec.us ac immanes 1 C a p* I. Contra ittos, quidicuntlcCutn Chriftum, vel Sanftot
Gigances de ccelo, vtinfabuhs, Iouem. Duotantumno- ' ......................... ............. . “ ’****'"*'"
ftratum feriptorum teftimonia pro Romani Pontificis au-
dontate afferenda font, finifq; impohendus orationi, ifi- >
dort Epiftola ad Epgeninm Toletanu, quoniam eins frag-
mentum à Luca hoc opere affertur, 8c Rafis,quoniamRe-
ligione quamuis .Maurus in Hiftoria de rebus Hifpanis III.
fatisanciqua ea lerip fit,qus apud pios omnes vulgatacer-
taque erant.Ergo ifidorilitetx fobijeiantur.
Domino churtfiimo, & virtutibus inclyto Eugenio Epifcopo lfi-
dorus..Veftrafauditatis litt.eraspernuntiumfufcipiens Verecun-
dum rerum omnium conditori grates impendimus quod Ecclefia
fanfta fua mentis & corporis veftra valetudinem conferuare digna- J
tur.Atqueadinquifitapro moduloparatifatisfacereexoramus ora-1
tionum vefirarumfuffragijs ab arumnis oppnmentibus à Domino
fubleuari. Verurtt quod m'qutbtifdam quaftionibus venerabilis ve-1 VI
ftrafratemitas, licet vos nonignoretis, me computitrejpondere. 1
Quodmaioris fententiainnodatio, nifiin mortis articulo àminori
nequaquam valeatenodari, fedpotiusab inferiori prolata afupe-
riore iure mediante caffetur ; Orthodoxi patres quidem Spiritus
fanftiauftoritate prauia fanxerunt, aliter autem quolibet aftru-
ente,ficut eft veftraprudentia cognitum,prauumfuborietur exem-
plum,feiltestgloriatio fecuris contra eumquifecatined. Quod vero
deparilitateagitur Apoftolorum. Petruspraeminet cater is, qui à
Dominoaudiremeiuit.Tavocabetis Cephas, Tues Petrus,
Scc.Ef non ab alio aliquo ,fed ab ipfo Dei & V irgtnisfilio honorem
Pontiftcatüs in Chrifii Ecclefia primus fufeepit : cut etiam pofite-
furreftionent filij Dei ab eodem dictum eft. Pafce agnos meos,
agnorum nomineEcclefiarumpralatos notans. Cuius dignitaspote-
ftatisetfiad omnes Catholicorum Epifcopos eft transfufa ,Jpecialius
tamen Romanus Antiftesfingulariquodqmpriuilegio, velut caput
cater is membris celfior, permanet in aternum. Qui igitur debitam
einon exhibet r euer enter obedientiam, d capite fetunftus, Acepba-
hfmo fereddtt obnoxium, quodficittilludfanfti Atbanafiidefide
fanfta Trinitatis fanfta Ecclefia approbat & cuftodit quafi fidei
Catholica articulum. Qubdnifi quifque firmiter tidefiter-
quecredideritfaluus elle non poterie. Hacveftradulcißima
charitatibreuiterpralibaui, 'confiderans tllud Phtlofophi,p*uca
fufficiunt faptenth Vale.
Btbliotb.Vet.Pat.Tom. 13.
eius non adejfeinhoramortis Sanft or um adfolatiuma-
mm arum.Et nullius antmamfine dolore de corpore exire.
Contra tllos quidicunt animas Sanftorumante diem iudicij
ad caelum non euehi-, nec tmpiorum animas ad infer na
deduct. o
Contra eos quidicunt igneminfemalemincorporeum , &
quodigniscorporeuerem incorporeamteuerenonpoßit.
Contra eos qui dicunt, Infer num effe in fuper tore aeris parte:
Animas ineo&damoniacrMciari : quodque ibi circulas
dr dominium maxime ignei elementi.
Contra eos qui dicunt animaspeccatorum in Inferno aquali-
ter crucian, male intelligentes illud quod legitur : In in
fernönulla eftredemptio. QuiaetfinuUaredemptio
ibi eft,tamen pro qualitate criminum aliqua eftremißto.
Contra eos qui Origtnemfequentes dicunt animas tmpiorum
non perpetuo punir i,fed miferieordiaDeialiquando apoe-
nafaluari, &eosrefolutislnfemidoloribuscumSanftis
perennitergloriari.
VII. Contra eos qui dicunt Ignem purgatorium non effe poft
mortem,necaliquempeccatipoenam animabusdimitii
Fill. Contraeos quidicunt Indulgentes Prslat or urn in nuttofubleuari
animas defun ftor urn,
IX. Contra illos qui dicunt verba maledifti in ira non effe graue
peccatum.
X. c ontratllos qui dicunt,puerorum peccataapud Deumper
tranfire multa, & in eisaliquatenus minime'requirenda
poft mortem.
XL Contra ittos quidicunt, Animas poft mortem eorum cogni-
tione carere,quos in hoc feculo dilexerunt.
XII. Contra Epicureos,quinegantèffealteram vitam:&inuifi-
bill a effe non credunt.
Xui. Contra ittos etiam qui dicunt San ftorum Animas Deum
■ s ’ non laudare bxcexemplapro nobisponerepoffumus.^
XIV. Contra eos qui dicüt, Animas SanäorÜ ad loca ybieorü corporaquiefcüt,
velad>EcclefiasChti(limnquaconuenire.
XV. Contra eos quifinevirtutummeritis prafumuntin Ecclefiis
fepeltrhvel dicunp Animas adfideliumfepulcranunquam
accedere, autviuentibus non expeterebeneficia. ■PI...