Tribulatio
duplex
genus pa-
B
Pro. i.
Prolperi-
tas muit is
cftoccafio
fu p c rb ia t.
Confolatio
temporalis
cum
decft.lxtio,
effèdé-
bemus.
BÉI
Sermo in Quadragefma.
Enediftus'Deus pater mifericordiarum & Deus totiusconfo-
lationis.qui confolatur nos in omni tribulationenoftraMulta
tribulatmes iuftorum , & de omnibus bis liberab-.teos Dominus.
Duplex autem genus tribulationura patimur : quia non
folum duplici natura fubfiftimus, carne fcilicet acfpiritu,
fed eciam duplici qualicace vi uimusrpartim fcilicet carna-
liter,partim fpiritaliter. In mundoeramus rod carnales,in
coelo erimuis totifpiritales : nunc autem ex parte carnales,
ex partefpiritalcs. Prout autem proficimusin fpiriru, aut
magis efticimur (piritales & minus carnales, aut magis re-
manemus carnales,& minus (piritales.Propterea duplex
modo confurgit tribulatio : quia quod in nobis carnale
eft,contriftat aduerfitas : quod fpiritale,iniquitas. Si nihil
in nobis effet carnale,nulla nos çontriftaret,imo nullàef- ■
fetaduerfitas: fi nihil fpiritale, nonnosnoftra contrifta-
ret,fed magis deledaret iniquitas: fi eut dé quibufdatn di*
citur, Latantur cum malefectrint, & exultant inrebuspefiimis.
Illaergpnoftradeaduerfiratetriftitia , carnalis&fecun-
dum fcculu m eft : h sec autem de iniquitate,(piritalis & fe-
cundum Deum. Ilia mortem operatur,fi dent confolatio:
hæcfalutemo peratur,fi non défit conlolatio.MultUm tamen
intçreft in aduerfitate exteriori,cuiufmodifitconfo-
latiotnffium:quiacon(olationidiuitum,comminatiodi--
uina Væ intentatæternüm. Quianimirumpierumq; qui
humiliadpoterantcx aduerfitate, grauiusmperbiunt de
profperirate; proditq; exadipeiniquitas cotum, imo &
audaâerptouocantDeum , cum iplé dederit omnia in
manibus eorum. Nos autem & cum abundat ilia conlo-
latio temporalis opoitetefiè gratiores & humiliores : &
cum deficit, deæternaredemptione certiores & lætiores.
Cum tamen fuppetitfiuefalus corporuro, fiue tranquilli-
tas temporum,ac copia rerum ea moderationevtenda ac
difpenfandaeft; vt fit non occafio peccati/edadiutorium
virtutis ac potius de bonis bonafaciamus,quam de bonis
mali fiam us. Ilia namq; coniolatione qua fe diffundit v o-
luptasjvelextollitvanitas , renuat confolari anima mea»
magifq; eligat cum moyfe & viris Ifraeliticis affligi.quam
temporalispeccati habere iucunditatem.Siue autem con-
folemur exter ius ,fiue t r ib ul e m ur, benedict us Deus, qui confo-
lationem internam &ïternam dédit in cordibusnoftrts.iâ eff gau
dium fpei quæ luader nosetiam gloriariintribulationi-
bus noftris : polltcens,quia ficompatimur, & conregna-
bimus. Illam fane tribulationem quam in tenus de ini-
quitate noftrapatimur,tanto moleftiorc portamus,quan-
to periculofioremexperimur ; quia nimirum quoddie de
vita pericliràmur,vt veraciter confiteamur, nifiquia Dominus
adiuuit me,paulominus babitajfetin inferno anima mea.Gtz -
tiasribi Domine lefu, quia figrauialiant pericula, facilia
funt rémedia; quia fi dicebam motuseftpes meus miferiiordia
tua Domineadtuuabat me : & quod feroel in Pett o figurafti
corporali ter,in filijs Petri quotidié adimples (pirit ualiter.
Iufljfti nos venire ad tefiiper aquas, id eft hoc mare paa-
gnum &fpaciofum manibus : ecce vinute tuaambula-
mus.led pondéré noftrograuamur, & plerumq;irruente
fpiritu procellarum impellimur , vtetiam mergi incipia-
muSjidcft peneiamjamq; tentatori conlentiamus. Sed fi
celeriter confiteamur pedem motum, id eft titubafle ani-
mum,&fideliter inuocemusauxilium tu mifericorditer porrigis
manum,firmafq3&dirigisgreffum. Super hoc quotidie iuftus
dcca.nut-,Itnpulfusftm,vtcaderem,fednoncecidi,cluiaDominus
fufeepitme. Sed cum ceciderit non collidetur, quia Dominus fuppo-
nitmanumfuam; ideftcumpeccaueritnoncondemnabi-
tur,quia aduocatu m habet lefu m, eoquod &C fi fepties in
die cadit,fepties refurgicNon dele&atur iacere vbi cadit,
& in luto volutari,led ocius exurgens excutit fe de pulue-
r c , & fordes diluitfatisfaâione. Per hoc namq; iuftus fir,
quod femper ininitiofermonisaccufatoreftfui, memor confilij
diuini,quo didum eft ci 5 Die iniquitates tuas, vt iuftificerts.
Itafitvt dum feipfum indicat, &Deumdelevindicat,ilium
quern iudicem metuebat iuftum,reus aduocatum ha
beat. Iuftus enim Dominus&iuftiriasdilexitjnec poteft
Chrifl*qai iniuftas caufasfufcipere aut tueri : acceperictem-
F
Ich el. 3.
Efa.47
Ignearao-
ns hicf'aus
eft purga-
si, quapo-
ftea purga-
corioigne.
Pfid. il;
ibid. 36.
pusetiamiuftitiasiudicabit. Ettamenquiiudicemièmi- I E
naturfutürumfüperbe de iuftitia præfurtiëntium, aduo- iudiccmf
catumfe polliceturhumiliterpeccataconfitentium; quo-
niam apud ilium in cuius confpeftu non iuftificabitur omnis ho- fuPerb°tf
mo , nullatenus caufam teftificari noftram melius poffu- «it h S
mus,quam fi nofmétipfosaccufantes & punientes,iuftiti- '
am ipfiusinnostransferamus, & partes iudicisaduerfus
reosexequamur. Sed&fiinaliquovenialivelpcrignor
rantiam fallimur,vel per infirmitatem vincirmir, vt lebu-
faeum noftrum nequaquam exterminate præualeamus,
fedfemper fub oeulis noftris in terranobifeum habitare
patiamur;in haçquoq;imperfeâionenoftra confolatur
nos(ermo propheticus,qui nosin fe transfiguransait : In
ipfisfuimusfemper&faluabimur. Imperfe&ummeum, inquit
corpus Chrifti, viderunt mifericordes oculi tui& in
libro tuo omnesfcribentur,id eftfcriptiinuenientur,tam
perfé&i quam imperfedi. Polliceturfiquidem Dominus
feperfe&urum imperfeiStionem noftram, loquens pcrlo-
helemprophetam. Etmundabo, inquit, fanguinemeorum
quern nonmundauerunt. Hinc Efaias cum prçmififlèt dc peir-
I fedionefuturæcoeleftisHierufalèmj c^mrowî«« quireli-
ttusfuerit in Sion,& refiduusin Hierufalem, fanttus v 0 cubit ur 0-
mnis quiferiptus eft in vita in Hierufaiem.quod in in firmis n on
• nifipurgationediuinaperficiendafitfanâitasillafubiun-
xit aicens‘,Siabluerit DominusfordemfiliarumSioni&fanguinem
lauer it de medio Hierufalem. ConfoUtur quidem me la-
uatio qaae promittitur,fed terret modus qui fubditur. Spi-
! ritu,intuit,iudkiiy&ftirituardoris. Ignis enim opus cumfypro-
( habit. Si cuius opus arferit,detrimentumpafietur, ipfeautem falus
! fiet meritofundamentiftctamen quafiper ignem. Quantome-
j lius nuncarderemusdele&abiliamore , quam tuncillo
I pcenali ardore’j Quanto fuauius nunc igne amoris purga-
: remue, vtrriundanum in nobis non relinquereturquod
j mundiincendibobpoxiumihueniretur; fedficuttribus
puëris ventusrorisfieretnobis fornax Babylonis. Alio-
quinfitepide&neglîgenterviüentes,ligna,foenum,fti- !
pulam nobis coaeeruamus, &tantamignium materiam
hinc nobifeum portamus, cum examen illius purgatorij
tales intrauerimus,quis poteritde nobis habitare cuigne"
; deuorante ; aut quis habitabit ex nobis cumardoribus
fempiternis; quando omneetiam veftimentum mixtum
j fanguineeritincombuftionem& cibiis ignis? Scioqui^|
j dem,quia fi fatisarderem igne charifatis, de me qüoq; di-
j ceretur; Dimittuntur eipeccatamulta, quoniamdilexitmuU 7*
turn. Nunc autem fipurgari non meréorigne diledionis;
vtinam vel pufgareralicuiusigne paflionis ; fieretq; mihi
quod propbeta imprecaturübvlngrediaturputredo in oftibus Habac. j.
meisy&fuhtermefcateat,vtrequiefcamindietribulat’tonis.Vtina I
qui ccepit ipfc me conterat, foluat manum fuam, &fuccidat me:& |
hacmibifitconfolatio,vt affligens me dolorenonparcat. Verun- Iob- ?•
tamenmofti Domine infirmitatem figmentimei. Quae eft 1
enim fertitudo mea,vtfuftineam,aut quis finis meus; vt
p^tienteragam. Nec fortitudo lapidumfortitudo mea,
nec caro mèaænea eft. Hoc primum quidem peto Domine
ne in furorëxuo arguas me,aeq;^h ira tua corripias me. .
Sed quoniam audio abs re, Ego quos amo arguo&caftigo,& utf cca1,
bedtus homo qui corripituraDomino ; corripe me Domine in H
mifericordia,&non in furore tuo,ne forte ad nihilum redigas
me,&dicat ur de me,Dçttaxifti eum ab emundado-
ne.Intuereinfirmitatem meam, &fecündùm illam manum
tuam moderare,ne vehementia verberis frangat pa-
tiendam cordis; fed magis tribulatio patiendara opëre-
tur,patientia probationem,probatio fpem. Sed v* mihi fi
quotidie vror,& non emundor ; vt & de me diciconriii-
gat .Multo laborefudatum eft, & non extifit de anima rubigoeius
nequeperignem.Immunditiatuaexecrabilis,quamundarete valut,&
non es mandata à for dtbustuis ; fed nec munduberü puns,
doneequiefcerefactamindignationem meam in te. Quam verc-
or ne id cadatin nos, qui diftri«ftione vitæ velut quodam
purgatorio ignequotidiecoquimur, & nunquamabini-
quitate noftra,ficutojporter,mnndamur; &fqrfitari non
mundabimur,donecfedeatiudéxipfeqùafi ignis confias
& emundans argentum,& purgabitfiliosleui. Verunta-
men quantulumcunqne proficiat nunc ifte ignis, malo
tamen interim mihi huncadhiberi, qua ad illum penitus
_____ _______________________f differri,
Etcli. 9.
B
Cubit. 6.
Canfola-
o vtilis c-
ritfi cerro-
ri mixta"
faeiit. [j
Efaia.}. S
Pcenitctia
quantum
apud patre
polfic.
c
Lue. 15.
» >i-
Plus nosa-
mat Dcuj,
quam ipft
nos ame-
mut.
Stola prima
quid.
Annulm.
Calcia-
menta.
Vitulusfk-
ginatus.
differri.Nam fi ad inüicem comparentur,ifte quidem me-1
dicinaeftmifericordis,illevltioirati. Ita fentiebat, qui
dicebat ; Domine, ne in furore tuo arguas me ; netfin ira tua corripias
me. Scio quidem qui tuncetiam cum conturbatafuerit anima
mea Domine ; in ira mifericordia memor eris. Scio quia et-
iam in lu äu & poenis confolater m e fpe meliori; &inimi-
cæpoteftati cui emendandus ad tempus traditus effem,
verbisprophetçrefponderem dicens;Ne Uteris intmica mea
fuper me,quia cecidi,confurgam. Cumfedero in tenebris, Dominus
lux mea eft. Irani Domini portabo, quia peccant ei, donee iudicet
caufam meam. Educet me inluce,videbo iuftitiam eius ; &afpiciet
meinmicamea,&operietur confufione. Et dicam in ilia die ;
ConfitebortibiDomine, quoniam iratusesmihi-y corner fus eft furor
turn, & confiât us es me. Veruntamen cur dmeboin die
mala? Gut non magis in die bona bonis fruor, &diem
malam præcaueo? Nonne ecce nunc tempus acceptabile,
ecce nunc dies falutis ? Cur non audiam modo confilium
fapientis, Oupdcuti^poteftmamistuainftanteroperare; quia
non eft confilium nec ratio , nec fapientia apud inferos
quo tu properas ; & illud Apoftoli ; Dum tempus habemus
operemur bonumadomnes ? Coeperamus quidem à confolatio
nibus,fed ad terroresdeue ni mus ; quia tunc nimirum
confolatio vtilis ent,fi terrori mixta fuerit, tunc ingredie-
mur in veritate tua Domine, fi ita laetatur cor noftrum,vt
timeat nomen cuumi. Alioquin fi omnino vos fecurosfa-
ceremus,di ceretur 8c de nobis ; Popule metis quibeatum te di-
cunt ipfire decipiunt,&veftigiagreffuum tuorum dißipant.T une
autem vere bead erimus; fi raiferiara noftram redteagno-
fcamus& pie doleamus ; tunc fecuri in morte erimus, fi
femper pauidi fufpedeque viuamus.
S A B B A T O S E C V N D Æ
HEBDOMADÆ Q V A 0R AGESI-
UÆ ,D E P A R A B O L A P R O -
digi filij ad patré reuerfi.
S Fcelix hurailitas poenitendum, 6 beata fpes
g confitendum, quampocêns es apud omnipotentem,
quam facile vincis irtuincibilem,
quam cito tremendum iudicem conuerds
in piiffimum patrem. Prodigus jfte filial cuius
hodieinmagnam ædificationem noftram audiuimus
peregrinationem aerumnpfàm, poenitentiara lachrymo-
iam,fufceptionemgloriofam,prodigus,inquam,ifte ram
grauiter reus,nondum cbnfeffu&erat,fed tantum cönfite-
rideliberauerat : nondum fatisfeccrac.fed tantum ad fa-
tisfaciendumanirnuminclinauerat: 8c de folo fere pro*
ppfico concepts humilicacis veniam ftariin obtinuit, quae
canto tempore rands expetitur votis, imploraturlachry-
ipis, ambitur obfequiis. Latronem in crucefola'confeffio
abfeluit,! fta folavoluntas confi tendi. Dixi, i nquit, confite-
boraduerfum me iniuftitiam meam Domino : &tu remififtiim-
pietatempeccatimei. Vbiq; mifericordia præuenit. Præue-
nerac voluntarem confeflionis, ipfam infpitando,præuenit
&yoceiq confeffionis,quod confitendum erarindul-
fubarratur; ealc iamenta, quibiis id ealcandaferpentum
venenamunitur,yeladeuangelizandumpraeparatur: vi-
tulum faginatum quiei in altari immolatur, feftiua’ illa
gaudiaqute prorecepto indifta filio toto celebrantur coe^
lo ; vt haecinquam omnia taceamus, &do6lioribus tra-
danda feruemtis,am plexus ille &ofculum paternapieta-
tis,quid non habet gtatiae & dulcedinis ? quid non felicif-
fimigaudij ? quid non fan6kiffim*voluptatis? Cecidit, in- !
quit fuper coUum eius,&ofculatuseJhum. Cum fiefupereum
affe£tabat,quidagebat ampledens & ofculans,nifiillum
fibi velfelpfum illi infinuabat, feilliinfpirabat,vt adha:-
rendo fibi vnus fecumfieret fpiritus,ficut adh*rchdo me-
retricibusynum cum eis corpus fuerat effedus ? Parum
eratiUi fum mxmifericordi* vifeera fuas miferati onis non
claudere miferis: in ipfa fua eos vifeera trahit, fuifq; infer«
membris. Non poterat nos fibi ar&iusaftringere,non poterat
gendo. Cum adhuc,inquit,longe ejfet vidit ilium pater ipfias, &
mifericordia motus eft ; &qccurrens ceciditfuper cotlum eius, &
ofçulatusefteum. Quantum hæcverba fonare videntur,tar-
dius videbaturpatri,filio veniam dedifle, quam illiacce-
pifte. Sicfeftinabatabfoluere reum à tormento cojifci-
enriæ fus, quafi plus cruciaretmifericordem compaflio
miferi, quaipfum miferum paffiôfui. Neq; hoc dicimus,
quo in natura incommucabili humanos ponamus affe-
<ftus,fed vt in amorem illius fummçbonitatisaffeélus no-
fter d ulcefca t : dum ipfam plus nos amate, quam ipfi nos
am emus,ex fitnilitudine diftimus hu man a. • Vide autem
quomodo vbi abundauitrdeli(51um,(upcrabundet gratia.
Reus vix poterat fperare'veniam, iudex imo iam non iu-
deXjfedaauocatus, accumulât gratiam. Cifo,inquit,prof er-,
teftolamprimam,& induite ilium,&date annulum in manu eius,
&calciamentainpedes,&adducitevitulumfaginatum,&otcidi-
te & man ducemus & epulemur j quia hicfilius meus mortuus efat
&reuixit. Verum,vt hæc omnia prîfetereamus, fcilicet ftof
lam primatb,id eft,fan<äificadonem fpiritus,qua baptiza-\
tusindüirur, 5c poenitensreinduitur : annulum fidei quo
nos magis intimos habere, quam vt corporaret fibi,
& ficut charitate fic virtute ineftabili, non folum affum-
ptp eorpori,fed etiamipfi couniret fpiritui. Quod fi tanta
eft gratia pcenitentium qu* erit gloria regnantium ? S i ifta
funtfolatia miferorum,qujeeruntgaudia beatorum ? Et
qui hoepraerogatin via;quid feruat in patria ?Vtiq; quod
in cor hominis nonafeendit: vtei fimiles fimus,& fit Deus
omnia in omnibus. Iam vero tu beatepeccator, fed licet
non ideo beatus quia peccacor, fed quia poenitens de
peccato: quid tibi,rogo,animi erat inter amplexus patris
& ofcula,cumpropc defperatum refbuebat,cum cor mu-
dum tibiinnouansjlaetitiam falutaris fui tibirefundebat ?
Et quomodo, inqmt,fermo explicabit,quodmens noncapit ? In-
enarrabilesgemitus, & inexplicab les funt affedus, quos
deincomprehenfibilivelutimpr^gnatusparturitanimus»
Anguftum efteis corhumanum, vnde & fcifliim effundit
feipfum; Sc ardorem quern concipit,fed non capit, quib.
poteft modis,laehry misjgemitibus, fufpiciis, euaporat ac
digerit. Norunt h ie melius, quiguftauerunt fiepius&
vberius.Nuncquoq;,inquam,cumdimifluspoftillosam
plexus & ofcula,te & teipfum recogitas, cum caufam tuam
qualis fuerit, qualiterue ab eo iudicata fit retratftas ;&
illinc abundanriam delidi cui, hinc ftrperabuhdantiam
gratis penfas: quidtibi obfecro pafit cogitatio tua? Quid
ni,in quit, intolerabilisinmeditatione meaexardefcat
ighisrillinedolore &pudore,hincgaudio &amore?Non
me hominem putarem fed lapide, fi ita duti cordis exifte-
rem,vt meipfum non dolercm velerubefcerem:vel itane-
quam & ingratus, vt non totus in gaudium velamorem
illius patris liquefierem. Cuftodi igitur d fcelix peccator,
euftodifollicite ac vigilanterhuncfpirituraruum, hunc
iuftiftimum humilitatis acpieracis affeftum: quofemper
ita de te fentiasin humilitate,de Domino in bonitate.Ni-'
hilillo'maiusindonisfpiritusfanfti, nihilpreriofiusin !
thefauris Dei,nihil fan<ftius inter omnia charifmaca, nihil
falubrius inter omnia facramenta. Cuftodi,inquam,fi vis
ipfe cuftodiri,humilitatem illius fenfus & vocis,qua patiri
conficeris & dicis; Pater iam nonfumdignus vocarifilius tuns:
ƒacmeficut vnum demercenariis tuts. Nihilitapatremprome-
retur ficut huius vocis affe<ftus,nec melius tc filnim facies
dignum,quamj!i femper confitearis indignum. Hxc hu-
milicasnon folutn peccatores iuftificat, fed etiam iuftos
confummatjiuftitiamq; eisaccu mulat: fi videlicet fe fer-
uos fateantur inutiles,etiam cum qua: priceptafuntjfece-
rint omnia. Peccatum tuum coram te fit femper, & itixtl
con filium fapientis, etiam depropitiatopeccato noli effb abfque
metu. Incetta & occulta fun t iudicia Deiinontemere pras-
fumendum eft de illis, cum nil inde ccrtius teneamuSj
quam quod in confpe^iti Dei non iuftificabitur omnis vi*
uens,hifi inquantufeiuaicatpeccatorem.Alioquin quafi
pannus menftrUataevniucrfasiuftitiaenoftrsvBlandete mh-
fericordia fufcepit, pie refouit; time iudicium,negraria
qu* dataeft humili,auferatur fuperbienti.Elegifti abied9
efle in domo patris tui, coritentus eras fieri quafi vnus ex
mercenariis:fta in fententia,vt et fi promotus es,adhuc ad
maiora proueheris. Extremu locu feper occupa,aut certe
defidera.-feruitutetibi mercenarii>n5 libertatefilij tibivin
dic^Deuotionequidefilu patrem cole,conicius quid ipie
-de te mdrueritded humilitate& labore mercenariiconte-
„ '____ tus
Humi li rate
aihil ma
iusinter
donafpiri
tus faodi.
■ H
Humilicas
iuftos con»
fummans.
IudiciaDci
incécta.
Y