! 6 Lm, 19•
D e jfF .p iß .
bunemlnebu i C a ^ d e te g ita rc iim Euangelmm legitut:
»tdefignetur attenno «deuotio. & quiaomniavelaminalegisremouitEuangeUcapiædimtio,
Scinfufaeft
Video licet in Fefto ïnnoçerttumnon cantetur Symbolum, jgj
quod tamen c&ntaredebuerat.quia erat infra odaûaiNa- Matth. t
tiifitatis Domini: tamen quia v6xittramaauditaeft,pl0-
ratitè8t vlularüs t Rachel plofans filiosfuos; & quia de-
feendeturit ad Inferos, & quia non loquendo, led mo-
riendo confeffi funt *. ideo canticum laetitise tollitur, nec
hymnus Angelôrum, nec Alleluia, necSymbolutn dici-»
tür, nifi in o&auis tantum,propterrationem di dam.-quia
O&auapertinet ad Refùrredionis gloriam. Vnde infra
odauasEpiphaniæ, Pafchz, Afcenfionis, Pentecoftes,
Petri & Pauli, Aflumptionis B. Virginia, &Natiuitatis
eiuldem dicitur: tamen in natiuitate Ioannis Baptiftz,&
fefto S. Laurentii Symbolum non dicitur, fed in odauis .
eorum càntatur, eo quod infra odauas Apoftolorum &
Aflumptionis occurrunt. Vnde in odauis Ioannis Ba-
ptiftae dicitur przfatio de Apoftolis, & in odauis B. Laurentii
' manifeftacognuio,necdebemusnosapodiatemfinecei-
; fitatccompulfi : U cetludïi comedenres agnum Palcha-
! lcmbaculos tenetent in mambus.quiaCWrifto prxdican-
' teàlegaUbiis, quibustulckbatutlftaeUblolut.fumus.
aut cecce bacillos dcponercdcbcrcmhommes cam kg i-
■ mt Euangclium, vt non quaeranc ymdi&un, fed fint mites,
loUcntesfuper fe leuc Domininigum. Quodaotem
Clerus refpondc , Gloria tibi Domme, (umpturn eft de
I afiibus Apoftolommr Glorificaueru.itDeum.dlcentcsr
Ereo&GenribusDeusdcdicpoenùcntiamadyitam.quia
I mittit eis verbum faluris. Vnde Euangelmm bona nun-
ciatio inrerptetatur. Leg u.r amen.
doque fecnndnm hiftoriam, vullud. Maria Magdalen*
& Maria Iacobi, óca- Aliquando fecundum allegor.am,
vtin Affumptionebeat*Virginis,:iUnd Euangelmm ie-;
giturde Martha Sc Maria, vc fignificecurbeatam VirgN
de Affumptioné; inodauatamen Agnetishondicitur
: quia non àppellatur proprie odaua. In feftisS.
Crucis,&B.Virginis Temper Symbolum dicitur, & in fe- F
Hoccapicectaââc
tJeSymboftisTrinitaris,
8cS,feftoMragda(enq,quidamdicunrquod
ncm 1 ■ ■ ju-ioennfecnrioneEcclefi®, fiuededica- fuerit Apoftolaapo'ftolorum : qüiaprimaRefurreâioms,
gaudium Apoftolis nunc,suit. De quibufdam ramen fit
no n e d lu d E ^ g A »m ^ Z a c h * o ,^ v » ;Ho_ LnriomSymbolorinquorumfeftisnondicitutSymbo-
iic'&lushukdomuifhaa eft. Aliquafido fecundum par-1 lutri: Vtpaffionis.fepultur*; quonram officium eorum
rem vt infcftoS.Crucislcgitur Euangelium deNipode- tionfcqumirregulamaliotumd.erum.
mo.proptcr iftamclauful am: Sicut Moyfèsexalramt ferpentemindcferto:
in quo fit menriodeexukationecor- C * P. X X V I .
porisChriftiincruce. Aiiquandofecundum totum, vt
lllud in Circurocifiojie. Inprofeftisaurem diebusprace-
ditsnus cæreus tantum Diaconum : quia Ioannes Bapti-
ftaChriftipr*curior& iucerna verbi pr*ce(fit humüem
Chrifti aduentum : fed in diebus feftis præcedunt duo
csrei, quia in fecundo Aduentu, qui mamfeftus ent.prs-
cedencHelias & Enoch duoprscones Chtiftl: aut quia
adprsdicandum ante faciem Chrifti miflîfunt ApoftOll
bini & bini. Sunt multa alia qu s ante Euangelmm ge.
runtur, fed ad prsfentes ecclefiarumvanos vfus dimit-
tantur.
C a p . X X V .
LE d o igitur Euangelio .liber & thuribulum repottantur
ad Epifcopum, quia ad eum bona omniarereren-
. . : da funt, à quo bona cunda proccdunt. Ipfeeftenim Aldo
d S p h a& O , finis diprincipium. DeindefequiturSymbo-
Fum, quod cantariad MiiTam Damatus Papa conftimiy n
quoinnuitur, quia quod fide credendum, oreefteonh-
*»< «> . cendum. Corde enfin creditur adiuftitiam, 8cotecon-
fcflio fitad (àlutem. DiciturantemSymbolum colleétio
ex communi fententia : qniaficut dicitur, Apoftoli poil
miffionem Spiritus fanäi fimalconfercntes, duodecim
arriculos coropofaerant,quos tenendos populo prsdicauerant.
Et ifte eft duodenarius numéros mühipliciter
figurarus & ücratos in 12. Apoftolis,in I I . Propherisdn n .
PattiarchiSjin ia. exploratoribus, principibns, tribnbus ,
fontibm.&multisdoodenariisin Bibliadefignatis Can-
D tatur autero Symbolum generaliter in feftis illorum, . de
LE fto Euangelio & difto Symbolo.fequitur de Offer- f e g g j
quibus mentio fit in Symbolo : 8c propter hoc in dedica-
tionibus Ecclefiarum dicitur Symbolum, propter ilium
Articalum,SandanvEcclefiamCatliolicam. Tuncenim,
Ec4 eûa(ândificatur,&, vt ira dicam, catholicatur. & in
feftis Apoftolorum, quia ipfi compofuerunt Symbolum ■:
& in omnibus diebus Dommicis, proprer prærogatiïïam
eorum : & in natali Domini,& in Epipbania&CcenaDo-
mini, de qua dicitur, Sandorum commnnionem. Cocna
enim Domini eft folemnitas Euchariftiae> ad quam pern-
net Sandorum comrounio. Ad Epiphaniam vero perti-
net qnod didenr de Baptifmo.de Afcenfione&Penteco-
fte, & Natiuitate, pateemanifefte. De fefto Angelorum
fit mentio nomine coeli& cerr*. in quo inteiligitut natura
angelica & mundana : tarnen quidam non cantant
Symbolum in feftis Angelorum, quia, vt dicunc, non ha-
bueront fidem, fed agnitionem. In odauis can tatur pro-
pterillad,Re{arredJonemmortuornm, quæfietino&a-
»uazeate: Odacacnimgloriam fignat refùrredionis. Et
corio: quod ideo ficappellatur, quia tunc offerturi
quiatuncSacerdosrecipitoiîlationesàpopulis.&hoftias j
aMiniftrisi&dumofferrur Offertoriumcantatur. Vnde
inlege cum offerrétürholocaüfta,coeperunt laudes offer- j
ret)omino,ftcuthabcturinlibro Paraiipofn. Sedfinita x Faf I5J
oblatibne ftant homiires in oratione. Vnde in Paralip.dicitur;
Cum finiraelfetobiatioincuruatuseftRex, & o -
mnes quierantcumeo, &adorauetunt. Sedantequam q
Epifcopus aut Sacetdotes accédant ad facrificium facien-
d'.:m, lauantur manus eorum. Vnde in Exodo dicitur Exod. jo.,
Aaron J Facies labium zneum & cum bafifuaad lauan-
dum,&c. Etfequitur; MiflaaqualauabuntineaAaron
& filii eius manùsfuas‘& pedes. Gpçra fignificant & affe**
.dus,qtiandoacceflurHuntadaltare. Quodautem dici-
turinofferendadedicationis; DomineDeusinfimplici- l.Far, ijj
tareèofdis, &c. fumptumefteXco,quodSalomon in de- I
dicatione remplihoftias obtulit.cuiusexemplci fe & dona
fua offert populus Domino. Poftmodum corporalia fu-- timh.vh
per Àlcartdiïponuntur; vndeficutinfyndonemunda&
linea corpus Chtiftieratinuolutum, ira debent elle corporalia
fimplicia linea, non lerica imb fine tindura,& fe-
cundum confuetudinem R oman* curiae, vnum expan-
fum, 8c alteramfupercalicemplicatum, vtin plicateac-
cipiamus fidem, & in expanfo cognitionem,vt quod corde
credimus, cognofcerc valeamus. Et hzc de antece-
dentibus ad Canonem fufficiant.
C a p . XXVII.
POft oblationem temporalem profequitur Sacerdos
oblationem fpiritüalem ; fed anteqüam ingrediatur
Canonem, accipitparefiam&vrceolum, calicem & ineen
Turn ; patenam cum hoftia, vrcColum cum aqua; Calicem
cumvirto, thoribulum cumincenfo, efticitfuperea
crucisfignum; quz omnia habeneferifum myfticum.In-
cenium enim deuotionis odolendum eft in thuribulo
cordis, ignecharitatiSjVtertuttatodorem fiiauitatis; per
patenam vero, quz a pacendo dicitur, cor patens 8c chari-
tate dilatum defignatur, vt ambuletin latitudine charita-
tis, qui vult eflè minifter, aut pa triceps Sacramenti altaris.
Abfcondirat autem patena fub corporali, vt defignetur
timór&lacibulum,quolatueruntinpaflioneChriftiApo-
: ftoli. Indinarus Sacerdos ad populum orat vt oretur
proeo; & deinde orat pro populo typum Chrifti gerens,
qui pro fe orauitdicens; Pater, venit nora, cl arifica filium !
tuum. Et deinde pro populo fibicredituroj Pater famfte
____________ fetua
H
De his,
quae fiuoi
à Saccrd®
lepoftOf
fertorium
rtraSiatu4.
A
m, a-
' Efi. 6. •
B
'•Matth, m
'Conueni
5 entiaSa-
çercîdti» le
gaiis in era
; tisad fan-
ftafanftor!
rurn;&Eu-1
angeliciac
eedetis ad
fccretum.}
C ■
1. Par. j . , J
Matth.ijù,
Exod. J9. ;
proponun
ttirliocea-
pite fepti- j
®oCano-|
ois partes
quaröhxc
ptima cfh
G«». 14.
Exod. iy.
lerua cos,quösjdedifti mihi, vc fint vnüm ficut & nos. Deinde
accedit ad przfationem , qu * dicitur przloquptio,
hóe eft, ad myfterium præparatio. Orat àutem voce de-
mifla, reprztentans filentium Chrifti in paflione fa&um i
quia ficut ouis ad occifionem dutStns eft, & ficut agnus
coram tonden re fe obmutuir,& non aperuit os fuum : 8c
dicitur fubmifle propterreucrentia. Vndelegimusquof-
dampaftoresvltione diuina percuflos, qui fuper quen-
dam lapidem pa ne m pofuerunc, & verba Cationis profe-
rences, perenfli funtd Domino. Exruncordinatumeft,
vr de cztero diceretur filenter, quod prius dicebatur patenter,
fed in fine eleuat vocem fuam, d icens, Per omnia
fecula fcculorum : quiaquæriteleuacionem 8cexaltatio-
nem præcipue in ccelo, & , quia hoc myfterium nullus ra-
tionenaturaliporeftcomprehendere, ideo moneefur-
f am corda habere ; 8c ideo ftari m a.iiu ngit fe Angeiis, hy-
mnumdicensangelicum: San<ftus,San6tus,&c. Qui par*
rim verba habet angelica, fçilicet, Sanftns, (anótus, 8cc.
Sicut patetin Ifa. parcim humana,ficut pacer ex Euangelio
, quia qui przibanc & quifequebantur, clamabant:
Ôfanna, 8cc. Benediékus qui venit in nomine Domini,
Hie aut : ni quidam Miflam inciperc dixerunt, eo quod in
primitiuaEcclefia Catechumeni folebantintereflecele-
brationi Miflz vfque ad Confecrationem, & tunc dama-
bat Diaconus: Catechumeni exeant foras, & quia foras
mittebantnr, ideo Mifla dicebatur.
C A p. X X V I I I .
SAcerdosigiturfecretum Miflz celebrans, reprzien-
tat ea,quz olim faciebat Pontifex intra fan ian 6torum,
& quz Chriftusegit, quern ira przfigurauit. Vnde
ficut templum erat diuifum in duas partes velo interpofi-
to> prior autem pars appellabatur San<fta, inceriorVero
San d a fandtorum : ira & nunc in Ecclefia. Vnde quid-
quid in officio Miflz agitur ante fecretum, quafiin priori
tabernaculó agitur. Quidquid verb in fecreco agitur, re-
przfen tar id, quod intra San d a fa n d or um agebatur, vbi
erat Altare ineenfi,& area reftamenri, 8c tabula (uper ar-
cam, & fuper tabulam duo Chérubin mutuo fe refpicien-
tia. Intrabat autem ibi folus Pontifex femel in anno ha-
bens nomina pacrum in rarionali & fuper humeralifcri-
pta, ferensfanguinem & carbones, quos cum thimiama-
te in thuribulo orans ponebat:deinde fumus eum obum-
brabat; deinde afpergebat tabulam 8c Altarefanguine:
deinde exibat ad populum & lauabat veftes, nec vocaba-
turmandasanceveiperam. Priustabernaculum,Ecclefia
milicans; pofterius, Ecclefiatriumphans; Pontifex,
Chriftus; fanguis,paflio Chrifti; carbones, charitaseiüs;
thuribulum, caroipfius; thus crematum fuperaram,ora-
tiones ipfius^ veftes quz lauantur,homines qui mundan-
tur; vefpera, finishominis; antiqua vero eft, petfedio
fandificationis. Sicutergo Pontifex olim intrabat San-
d a fandorum cum fanguine femel in anno, &: Chriftus
femel in ccelum per proprium fânguinem : fic Epifcopus
aut Sacerdos intrat cum fanguine, quandoaccedens ad
Canonem memoriam paflionis Chrifti tenet in mente.
C a p . X X IX .
SVhtautemfepterapartesinCanone. PrimaàTeigitur
vfque ad Otiam oblationem, &c> ficut fins locis videbi-
tur. Inprimaigitur parte triaapponiraus, prottibusro-
gamus, triapetimus , tres cruces facimus. Apponimus
enim panem, 8c vinum, & aquam. Hzeenimfunt necef
fariavitæhominis exterioris; 8C in his tribus intelligitur
vitahominisinterioris. Inaqua,fides,quzlatet&nutri-
turinaquis Baptifmi. In vin o , quod lztificat, fpes. In
pane , qui confirmât, charitas. De pane & vinohabe-
mus figuratum in facrificio Melchifedech ; De aqua in
percumonelapidisà Moyfê. Et in Euangelio dicitur; In-
troeuntibusvobis in ciuitate occurret vobishomo am*
phoramaquzbaiulans, fequiminieum, &dicite Domino
domus, vbi faciam Pafcha cum difeipulis meis ; &c.
Pro tribus rogamusj primo generaliter pro omnibus, di-
TcrriaCii
noaispars}
centes in primis ; Qua tiUoßerimu pro ecclefia tuxfanüa catholic^
8cc. Secundo,pro familiaribus noftris abfemibus;
Memento Domtnefamulorum,famuUrumque tuarum, &c. Tertio,
pro circumftantibus&omnidmcircumftantium,&c.
tria petimus,fcilicet,vt dies noftri difponantur in pacc,vt
eruamurabzternadamnationc, vtnumerari mereamur
i n dominico grege. Et ideef tres cruces facimus, vt pér vir-
tutemcrucisprimoappofita bénedicantur; fecundo, hi
pro quibusapponuntur; tertio, vtquapetimus, impe-
trentur. r
' Secunda parsincipitab ilia parte ; Quam oblationem, |Dc icea0‘
vfque, Quipridie, &c. vbipetimus, vtqua iambenedida :i apanc
funt, in verum facrificium rransformentur. Quinqueer- j iaoai*
go cruces facimus; quia quz benedida funr,petimus in
illudtransferri; quodinquinqueprzcellit, omnium fei-
licet gratiarunvplenitudine & bonicate, fummohonoró
& dignitate , fummodominio &.poteftate, fummaDei
charitate 8c proxitni diledione} quz omnia fupercXcel- I
lenter fuerun t in Chrifto, quz vocamus hoftiam benedi- f
dam,omnium gratiarum plenitudine, afleriptamfumma |
dignitate,ratam fummapoteftate, participationemcor-
poris &, fanguinis.Domini in Dei & proximi fignanda j
charitate. Vel ideo quinque cruces facimus, vt przdidis :
qui nque,quin que nobis neceflaria i mpettem us ex parti-
cipatione fanguinis, remiffionem peccatorum ; exparti-
eipâtione corporis,vnitatem in focietate Sandorum ; ex
fummapoteftate, timorem & follicitudinem mandato-
rum, ex fumma dignitate & honore, honeftatem vitz &
maturitatemmorum ; ex plenitudinegratiarum,plenitu- '
dinem przmioruttt. f ' i
Tertia pars incipit,QUaàpridie vfqî id illud ; Vnde&me-
mores; vbi duas cruces?acimus>vbi ctiam panis & vinum
tranfeunt in verum Chrifti fanguinem, & verum corpus.
Duas autem ctucesideo facimus circa hanepartem, propter
duplicis naturz fcilicet corporis & animas r i em -
ptioném.Tranfit autem panis in corpusChriftî circa hanc
partem tertiam ; quia Chriftus apparuit in tertio tempore
per humanitatem aflumptam. Sicut enim tria funt tempora,
ante legem, fiiblege, &fubgratia, & in fologratiz
tempore Chriftus venit, quiSacramentum hoceelebra-
uit & ihftitUit; fic in ifta parte Canonis tertia,panis in corpus,
vinum in fanguinem Chrifti tranfit.
Quarta pars incipit ab illo loco, Vnde & menmes ; vbi Canonis
quinq;crucesfacimus,quia Chriftum fub quinaria ratio- <ïaarta
ncofferimus,pro quinq; rogamus,& quinq; petimus.O.F1 i>a£S*
ferimus enim Chriftum, qui fuit hoftia para iupaffione,1
hoftiafanda inrefurredione, hoftia immaculatamafcen-]
fione: panis vitz efurientibus , calix falutispecpetuzfi- |
tientibus. Vnde.& horum trium ibidem memoriam facimus,
paflionis,refùrredionis,afcenfionisDomininoftrf, !
vteximitatione paflionis per mortificationem carnis o f- ^
feramus hoftiam puram; eximitationerefucredionis per ;
nouitatem caftitaris ofFc ramus hoftiam fan dam.- eximi- -
tatione Afcenfionis pèr eleuationem mentis offeramus j
hoftiamimmaculatam, vtpuluistemporaliumnon ma- '
culet cor füperius eleuatum : exparticipatfone panis fan- *
d i vitz Zternz obtincamus vnitatem charitatis,& eX par- H
ticipationecalicis falutis perpetuzmagnitudinemiucunditatis.
Rogamus etiam pro quinq; pro fidelib. & viüis omnibus,
proaltariscomparticipibuSi prodefiindisfamiliaribusjprodefundisomnibus,
pró nobispeccatóribus. !
De primo: Supra quApr opino : de fecundo; Vtquötquo: ex
hisaltarUparticipatione-y de tertio: Mementofaniulorumy âcc. '
qui nosprAcefferunt, & c. de quarto, Ipfis&omnibus in Chrifio :
quiefeentibus. &c. de quinto, Nobisquo^peccOtoribus. Qijin-
que etiam petimus,duo viuiSyVtfdlicetomnibcnedidio^
ne coelefti & gratia repleamur ; vt intra confcttiu m San^
dorum admitti mereamur : triafidelibus detundis, Re-
frigerii fedem , quietis beaticudinem , iuminis clari-
tatem;
Quinta pars incipit ibi : Per quern hoc omnia ; vbi 0 •
captamus perfonarum beneuolentiam , vt petirionum p S S t f *
noftrarum confequamuc efficaciaro patris cotnmca-
dando charitatem ineffabilem, per beneficium èreatio-
nis Spiritus fandi,pcr beneficium fpiritualis perfeâioim*