I l i b u s p o Hic a b i n n c i e ,& c o n t e n t a s e lle n e c e f la iij s in q u a -
I lic a te b c ,q u a n t i t a t e ,& q u o f ir o p lic io r c ib u s ,e o m a g i s d i l i -
! « a e u r . G u n i a u t e m a d e o g u l a r p f e ip e r a u e ris ÿ f ô b r i e ta tem
l i n lociUTv'eius o r d i r i a , q u æ d i l i g e n t e r o b f e r u e t , m a x im e
q u i l i t a t e m & q u a n t . i t a t e m i n c i b o .Q u a l i t a t e m y id e lic e t,
I n e d e lig a ta q û æ ç a s v .e l f in g u la r ia ,.q u a n t ita tem n e m e n f u -
j.r am excéd as-. N a m q u a m u i s v a r ia e f te a p a e i ta s m e n f u r a f
I h o m i n u m , v n u s ta r n e n in o m n ib u s c f t H n is x o n tin e n ti a e ,
J. n e q u is .iu x ta . p i e n f l i r a m c a p a c ita tis jCuas o n e r e tu r ïn g lu -
j u i e . M a x im e 4u t è m v id e a t f o b r i e t â s , v t f em p e r æ q u a le
m o d a a t i n n q u e i e i u n i u m o b l e n i e t u r .
,■>. C A P V T I .V I I . ' ' ÿ
Afcenfioneiaddebettandum vitïumluxufu.
teris triùmphus acquiri', in hoc tamen viriofingülaricef
indigpfmis gratia diuina; l.gitiu his'& fîmilibus exercitiis
,te éxcitando, tandçnx afeeridis altius, yidelicet ad feeun-
duxn gradum caftitatis , ,& fecundufh profebfcum contra
luxm-iævirium. Eftautemfccundusgiadus.cum perma-
'cerationem carnis & alia mæmifla exercitia affe&usmü-
datur’, 11] caro i ta fpiritui fubiugatur, vt îarius tehtetür &
FacilUabore t.entatio cédât , imperando tamen magis
quam reluâaudo. Sedlupcrhuncettadhucaltior& ter-
tius gradus, èum videlicet perlonga exercitia & multos
laboresydiuina adiuuante gratia,ita cem ciipilcentiascaç-
nis edomuifti, quod vix rariflime& tènuiflime fentian-
tàr , ‘& “t-alem induifti caftitatis! afreâum & am orem , vt
horreas & detefteris omnes motus carnales quod nau-'
learn inde qnodammodo patiaris..
B
D
SEcundo pportét te .afçenfiones contra luxqriam difpo-
ncic, vt iplàm valeas lupcnu-c. Siquidem &ipfainvi
■ concupilcibili fedein cbilocans.neminçm qiieniperfeâre
po(Ièdcrit,permictit in corde afcendere, fed tanquam ber
ftiam -fa çi c computuefeere in,ftercprefiio.A fceridimus.au-
tçm contra earn j êc debellamus per yiçtutem caftitatis,
qùæeftfpbrietatis , quægulam debellauit, h lia & abea
pi'æcipuenutntur ôcaugetur. Haec autem caftiras eft vir-
tus magna origine coeleûis.1 Hanc lànbfci Angeli ab ipfo
,Domino omnium fontali principio didicerunr. Hanc
Chtiftus de.ccelo ad terram'ât.tttlit, & matrem fuam virgi-
nemgloriofam huius virtutis difcipülam præfecitalijs i-
; roicandam.Huius autem caftitatis tripüciafcenfavel pro-
febtuum grada afeendimus contra luxuriam deiiincimus
-earn, Primus -eft contlfccnriaab actu carnali, cum
propofito fie manendi, & omnibus illieitismôtibus çon-
icnlutB négandi.In hoca fee nfu eft homo adhucin labore
pugnæ, & non multurn diftatab inimicis cumfôla voluntas
caftitatem eligit afieftii repugtiànte. Igitur opoççet vt
i n ho c grâdu edftitutus viriliter armetis adpradium. Nam
contra îilud vitium eft longum &immane hélium pie ceteris
vitijs acdiiicurnum. Vt autem feiasquomodo iftud
vitium debeas oppugnare, debes ipfius naturain^&mo^ |
dura Oiio te impugnat diligenteraduertere. Naturam au-
cem habçtdiiplicemïV Vn.am ex?-patte çatnis , alterain ex
parte animæ. Ex parte.çârnis naturatn habet motus in car-
nej ôcafçenfiones menabrommexcitate. Ex parte autem
• .tnimæingeritafreeftas roeminaaim,& inclinationemad
.•as. Ingerit rmaginationes èàrum vel familiaricatem, &cc.
Eiliæ eiûsfecundum Gregor.feint feptëm, caecitas mentis,
• inconfederâtio mortis'& inFerni ,1nconftantia cogitatio-
I num &i defidcriorum , amor uii , præcipitatio àd'pecca-
cum,odiumDei, affetftus præfentis fecuii,delperatio fu-
curifeeuli.' Vt autem inotus hos & affeiftidnes deuincas
| dihgOiitius çônhdéranduni-, quod-hoc vitium vt a it.
1 Ghtyfôftom.eft animæ.-vapantis paillo, id eft, finee&crçi-
Hpiïme.defiderio exiftentis. Vnde qüancüm cor tuum ti-'
more vf'oliciai di ne îxco ro puntftio nerep le ueris, tan tomi-
nus tentaberis; Ethinc.eft quo.din lbmno, cum vîtes a'rii-
. males feint (opitæ, hæc beltia amplius infeftat. Pro ipecia-
libus tamen remediis ,, nota quodhaeçpafîîo interdum
màgisfe habet ex parte .carnis, aliquàndp magis ex parce
animæ. Et cum tamen in carnefueric, in animafeifeirat af-
fe£lionem,& è contràcum in animafuerit, ftatim mpuct
carnem. Sunr aucem quædam remçdia magis pro fena-
rione huius vitij.expartecarnis^ videlieer ieiuniumquod
eftvnum'principale'remedium. Item opüs manuum,yi-
giliæ jlabores, tribulationës,&-c. Ex parte animæ.contri-
noipiritus, deuota oratio, frequens&Fanôta méditation
idlicitudo mentalis & lpiricualis exercitatio, ftudtoia
intenta interiornm & exteriornm occupatio. Item cu-
ftodia feniuum vbiquein platèâ,in domo, & c. Item re-
preffio intériorum cbgitatidnum.. Item nullam Familia-
ritatém habere cum mulieribüs , nee .(blus curerfolà lor
f qui, nec in fecrecpfecundum Hieronymum nec frêquen-
tare domos earnm. Item maxime valet hnmiiiras & mi-
titas. Vnde fepiëhs:Gum fciiii, quia aliter eontmeriÿ ejÇfe
non potui, abij ad Dominum & 4ePrecatus film , Scc.
Quamuis autémftne‘humilitàte nulliusvïiquam vitijpp- I
Ç a p V T L V I I L
. ••• Afçenfiones contra auaritïam.
TErtio oportet te afçenfiones diiponere comraauari-
riam per çonçemptum diuitiarum & virtutem pau-
percatis. ) Et feint ficuc in præcedentibus tres afeenlüs.Pri-
museft , nolle habere quicquam iniuftilucri , & de iufte
habitisfacereeleemolynait», Ôc non abuci pro propria facilitate
ad vida. Verum firadicitusvis hoc vitiü'euellere,
habens.vidlum & vefticum, & quibus tegaris, hisns coii-^
tencus. Vel certe quod eft fummum remedium, omnia
pro Chriftq relinquére, & fub alterius cura & ptouifione
degere, & nullius rei, quamquam minimæ, admiteere'
proprietatem. Item confideditia de Deo,.qui non dere-
îinquic fperantesin fe. Secundus afcenfiiseft, non folum
iuftis elle contentum, fed & iolis neceftàrijs concencari,
nihil veile habere fiiperfluum in vi<5tu,vefticu & holpitio,
& fie dé fingulis* Tertius autem gradus eft, nihil poflide-;
I re in mundo, & nihil velle habere, & in omnibus necef-
ferijs frequenter pati penuriam. Filiæ autem auaritiæfunc
fex,fcilicet,proditio,n:aus,vagacio, periurium, inquietu-
d o ^ contra mifericordiam cordis obdurado.
C A P V T L IX*
; Afcenfus contrairacundiam.
Hls tribusdeuiéds fanquam principalioribus affeédo-
nibusponcupifeibihratis, afeende-côntra vim iraiici-
bilem deuincendam & expurgandam. Et hiqoccurrit primo
, afcenfiis diiponerc contra viriumâiæ. Contra quod
triplici afcenlÄ vel profedu virtüte mititatis profifitixr..
Primus eftjvt difeat homo motusirçperpugnarn c.ohibe-^
re & expriq^ere,ne erumpat forasper verba vel ^ótailli cita.
Eftautefiinatqra velmorusiracundiætriplex, fecun*
dum Oregon Nam quofdam mouet fiibitanee & cito re-
, céâït,quofilam tardius çommouet, & iam motos non ci-,
to deferit »quofdam & cito conlrnoaet,& tardiusrelin-
quit. FiHæentsfuntdxa, tumormentis, contumelia, çja-
raor^ndignado ^lafphemia.i taque in hoc primqgradu
. conftituti,reprimarn üs nos,vt dum motusiracundiæfen-
timus non forasprumpamus. Vt autem hoc melius facere,
’ poffimus, continue ante pertrattare’debemus ea conti'^“
'da quæ nobis poflunt contingere, & fore occafiôiracun-
di.æ, vt antequam veniantfimus feuto parientiæ præmu-.
niti.Item ad hoc valet cum'.laboi:erepdmere,& accenfam ’
flammam interius fuffqcare.Item quod homoyertat fe ad*
alia négociait cbmmotionis fu^ obhuifeatur., I tem ma-
gaftip remediü eflètjfi'homoadeo^iïèt compos fill quam.
I polletadmittere confilium cogitando quam rnulta mala
fequahtur.irami' Etiam confci,entiam lædit ,'puritatem
men’s i;iftMr,fpiritiim fehfftpm de cordefiigat,pEoxjmum
fcandalizat, fiimam confunclit.Item compüódo eft vene-
numiræ. Glimachus : Queniadmodum aqAa.extinguiti-
[ gnem,ita veracis,lmftuslachrymarumprofluuiumnatu-
ram habet occidére, & exdnguere omnetn flammam fix— ‘
J roris.Item intenta meditatio^mortis,çefrenatlräcundiam* '
[ His autem & huiufmodi exetfidjs homo profiçfe donee
fecundum
fecunditm gradum mititatis yel padendæ attingat, qui
eft, cum homo ex vfu &,con(uetudine fuftinendi contra- !
ria, &refrenandi impatienriam* didicit iam non terferi
vél turbariaduerfis ,;fed.quafi in locomunito inconcuf-
fus, circunftantes adiierfariosintuetui':
C A P V T L X . • , \ ^
- fert'm autem afcenfus eftgaudere in tribplatiçn.ibus,
glorian cum ajfunt, & defiderare cum défunt.
; Afcenfus ad dilectionemfroxtmi, & contra inuidiam.
AScenfus contra inuidiam Sjjgk gradus
diledionis proximi. Q^uorum primus eft nullum q-
diijenullimalum cupere | nulliiis velié bôniim impedi-
re, in neceflitate proximo auxiliumr fh.pqeprionis non
fubtrahiere, & breuiteyyt nulli fkiaty^Ldipiat malum
ciim voluntatis coufenfii, ôcbonum optet &faciat fic-
utfibi y elle deberet fiinligeret. Çlîaritais autemficutfu-j
perius didum eft, ad quam maxime per dileflaonem pro-
ximi-àfcenditur, ipfa eft finis afeenfioiiupi. jVnde licuc
charitati Dei ôc proximi nihileftpr'qppn^ndum, ira hiuidiæiiihiipoftponendum.
ÀiueommaigfturYnionéhi&;*
ôc pcrlèquentes fëaffici,ficut erga fingulariter dile(ftos,Ô£
non folum res temporales, fid etiam corpus pro firatribus
ponére pàratum eflè.
pacem deb.emus retinere, in quo.eft vinculum perfeóbiq- ,
ms. Nilulqueeftaliudinquoéindi Angeh tantum dele-
6tantu^, nihil in quo tarn expréfle fimilitiidinem cceléftis
leriifalem reprxfentamus, qiiam fi chatitatem ôc vnio-
nem corcUum feruemus,idem oranes dicentes, idem f e ,^
tientes, cauentes lædere confcientiasaliorum feandalo,,
fingularitate,vel nouitatiiin, veldifllietudinum piæfiini-
, ptione. Vnde hoc mandat&m Chriftustp.dieareteflurus
5 nobisreplicauit, vtarékiusimprimeret. In hoc,ipquit;‘
çognofcét omn.es quod mei ^is.difti|>hli, fi^felftionem
habueritisadinuicem. feaque maximeexpngnera.us jio.c
vitiumij quodpippriethemonibusaflciij>itui'. Inuidiae-
nim diaboli intrauit idors Jp orbem te^a,nim ,fequuntur
eiim qui funt ex. parte eius. 'Eft autem fiup
dium inüidiæ, nihil'amare eorum -qu^mifndus amat,
hpnores, diuitias, voluptateS. Inquantuip.nos aliquod
tenen um dxligimus, intantum fi per .aliquem ab eo im--
pedimur, ad inuidiam concitamur. biota tamen qup;d'
motus difplicentiæ fuper bono altériü?, non.fempér diej-
tiir proprie inuidia. Aliquan^o enirn h^bemus ..difpli--
cpntiamin bono. alterius, inquap.tum.cedic in*noftrum
vel aliorum nocumencumJ,,ytfiirfuideq aIicuid;epoml'*
no fud ,, quia cyrannus eft&^ iniuftè alips deprimit j &,hic
motusfemper eft de bono^tempor^li, ^ eft qüandoque.
bonus", qnandbque viciofqs. Aliquand.o etfam habeq^
niotum difplicenrise dp,bo no alterius, v^triftbr inde,
non quia file illudbonumhabet, fed qui'a video me i|lo
bono carere. ,Et hæceft quando bonus zelu^ & ita vult
HierpnymuSjVt inuidia devirtutibusfitihteqfiQS,&
I tentiö ,, quis humilior,4quis obedienupr. Tertio autem
contingitiftadifplicentia de h.Qno alteriusinquantiim
! eftgloriæ Vel honoris mêi diminutiuum ,:&-hæçeft pm-
p r i& p e inuidia. Et non eft inter .joefijopgs rppituni§r
ftantps?quiaillius glorite vel honpt qui.multum&excel-
lentçr eft fupra me non imminuit glpriam meam, ficut
mfticus non inuidet regldé fua gloria, fed forte frater,re-
gis quam pocuiteligiin rçgem. Sic Efau pdiuitIacob, fie
Abfalon inuidit Salompni^ Filiæ autenyinuidiæ qqæ ex
ea fequuntnr, funt odium , fiifurratio , derrabtio, exülta-
tioin aduerfis prpXimi, Scafflibtio inprôfperiseiûs. Se-
•ciindum remedium eft, vthomo diligenterpefpendat,
qpod etiam haÜtts illofeareret: bqno.ÿ de quo ei innidefi
; âtcàmenipfeilfud npn,haberec. ïtemjdmere vindiblam
Dei, quam-homini non diinittitpéçca^a fua, nj^ipfe di-
mittac;proximo fiïp. Item vt homo ftudeatilliqüemp-
ditmàgiseflè pbfe^uipfiis, aftabilis ? &beriignus. Sgcüfl-
dijs autetneontrainuidiam âfcenfus,bc addileétioüem
proximvprófebtus e ft, fie alterfus p rp tó ü i cpngaude-
re-i,& bonumalteriusdiligere quafiprpprium, ôcfic ejus
aduerfitatreompati fiçut propriæ, & aliéna lucrafiia de-,
putetexafleéht pietacis. Tertius aucem afcenfus^ eft di-
feéreinimicosexaffeâcu, & ea dulcediné erga pdientes
C a p V t ' L X 1.
Afcenfus & expiignationes 'contra acediant »
Sîcut dileôtxp proximi expugnar Ôc deftruit inuidiartl,
ica per àfcenïu,s ad dilebtionem Dei fuperamus aeë-
diam& triftitiàm malam. Amor enim Dei feruenoer facit
opèrari. Nam operatùr magna fi, eft. Si vero operari
ténuic,,amor nphèeft. Similiter a<ftus charitans eft ,gau-
dium in Spiricii fanbto contra triftitiàm. Primus autem
gradus diledionis Deicft, fie diligere copcefta, &ficeis
v t ify t taméh iliicita deuirènrur. Et in hoc gradu pofl-
tus, operaris tantum fàluti neceflària,, deuitans, né tans
tumdeiiciat te aCedia, *vt omittas neceflana agenda^ fiel
fub præcepto mandata. Verum hic afcenfus baflus eft,
ôc non eft Donumin eo diu manere. Vnde ngceffe eft , vt
per continuartl gxercitationem in bonis, operibus tei-
pfum/rangasaçediæ cuærefiftendo ,& bo.nis.operibus &
deuotisexei'çitiisaffebtuminflammandojVCtandêïnde-
leââtionem acqdiras, &afFebtum in fànblis exercitiis ôc
bonis operibus, y t iam non folum agas ftlutineçëfïâria, i
fedpleniqri affe<ftu & .fêruentipri accenfus, incipias.pro
parte dëuibta acedia'agere'omnia quæ Dei funt, & ad ilia
agenda eflè,ftpdiofus, & eriamâd confilfeddimplén^
da. Et hic afeendisad fècundum gradum dilèélionisDei
&contra,mentis acediam. .Quandiu: autem impugnaïis
ab acedia,ôt nondumhueperuenefk^fcias hoc nimmüm
eflè contraaccdiàm remedium;, vt niinquam cédas, fed
.femper yiriliter rgfiftas. .V|t autem nacurahi hiiiiis beftiæ
agnofeas aduerte quod mbrus &agnitio huitft vitij prirt’
cipalitèr trahit ad duo , videlicet lqçi mutationem, & ex*-
ercitiorum variationem.. Mutatiohem, lqci hbc modo
procurât. Ipfa.,enim mentern -,tuam ptimo tædio aggm-
uat & de p riiSKt, &. o m nemde lebt^dohem infpiricualibus.
collie.' Anima.autem fine delectation® eflè non potefL
Inçipitigirur ftatiin ad récreatiohem carrialem^afpiràre,
rôç loçumillum in qiio nullam habet delebtadon.em vel-
ledeferere. feaque ftatim cibi eau fef lpçi; horrorem ^çel-
læ fafti diu m ,a d omne bonumniaxiine ^>iritijaleiafti-
dium. Nam mcërdum Ubenter corporaliaarnpit , vt minus
fpiritualib.us pçcupetur. Denique tandem incipit lo-
ca re m o tib laextoUëre g illie conimorantés fratiës peâti-
fiçafe ,adpræftntes yero-ftaties quandàm afpernariouem
tahquam ad minus fpintuales cpncipere. Icaque pum a-
nima tæ.dio ^ffeefa nullam confofationem inupnit, ftatim
lo turn deferïtj.autin foninplentiaminciifityeidifro-1
lutionem quærensfplatium,aclcémpus, mutacibnetnex-
■ erçitibrum,kaliceppcculte fub palfio indupïc.Gum enim
animagrauaturhinufino,diëxercitiis',eonfingitquædam
alia leuioraamphus-iflaipxtollens &.repur^ns magishié-
ritbria, ytputa vificare infirmos^ vel certe monaîlpnpm
cpnftraere, in quo nialus & ' fcedioftis difeipulus peibr
ïhagifter & rebtor efficiatur. ItaqU^yqlens àcediàm légitime
deumeerç , ante omnia lpcum. tuum ne déferas*
Nam quantdioc.um plus mutaueris , tanto magfs eric
mens tua in exteripribus vaga, in fpiritnalibiis acediofà.
Vnde BemardüS.iinpoflîbiïe eft anfinum fideliteraliçui
, vniaftîgerë : qui non.priùs aUcuirpebperfeueranKräffi-
xerit corpus fuuni. G umque ægri tudinem animide lbco
adlocum fiiggre nititur: ne eft' qutymbraïn corporis fiu
fiigit, Quanta etiàm.mala ex npcy^piaric quod qiusiuà
èxerciâalemtei iimtetvdid.umeftfupra. • v . J-, .
f Filiæacediæ fniiçfexfe.eûndhm‘ Grçgôriùm , fç i&
malitiaT.id eft , vplüntas machinapdi inalà, delperatib,’
ptifillanhnitas , ràticor, id eft , ódirim inuetecatuth i tor-r
por circ^ pricèpta D e i, euagatio mehtis circa fliieitâ. '
Compun«ftiovfi acediofift eam açquirére poflèt , valde.
yaleret'èontrahuricmorbiim- Climachiis. Qnilùgetfe-
ipfum non npuic
memoria qflênftcffi^11 ; & péreutiaijirlbpérë
manuuni, trahatiir intenta ôç àftèntà inëdftatfiô^
ne fiiturorümhbnbrüm.itémpôntfat^ium^
I " I I 1 T'~~4 S Htumya-'