D. Aelredi Sermones
Jf4i.1j.17.
Litc.il. 14.
tue. I. 17.
A3.io.ij.
c
Tfd 58.
" . . . Msdiconuraientcr,C.Om.Cä>>«i»t«»»-**<<'■
Contr» fomiudjnel.C. Cim.C®.rr«n. Forimidma.
r Ccna menfura impij*.C.Cam.Ccria mmfur.-
î«. BxtenJitut.Saneoîtmium..C.Cam.E«tciiditIl l , Et
quod fcquitur vfque ad Sana omnium. .
!7. Dominum noftrumlefum Chrifttum. Amtn.C.Cam. Demi-
uom.Saluaserem noftrum. Amen.
Sermo Duodecimos.
DOmmus ac faluator noftcc in otrlum afeendens, &
cotporalifa*pt*fenti*modnmfacicns,fpiritalam
nobis non temporalem,fed aîternam promifitdicens.fcce
m vobilcum[umomnibiti iiibutvfoutd anfiimmtmnmfttuli
N em o igiturexiftimettempore AntichriftiDommu
fuam fuis fubcrafttoum ptxfcntiam, quibus tantam tune
tempotiseftlargitarasvitttttcm.vtnonfolumomniaeius
calliditatis atguméta contemnant,itrideantq; totmen ta,
immoetiam obniam beftise, fide armati, audafter proce-
dant,& multos, quos ipfe erroribus blandimentifquele-
duxeiit.ab omni prauitateretra&os , catholicaeveritati
rcüümint.Mzci:go.BcceegoftifcitabofHpereosMedos.&e.tera.
MedipoiTunt peifcaiilliustempotisdoftoresappellan,
quiüpotentc Chrifto potentes, afo ttifottesefte éh,men-
(uramtritiei, ideft, Doârin®SpitituaUs,Confcrmsiais,
inexpertahaaenustentationelabocantibus,erogaretfon
defiftent. Qui fempet Babylonios ,id eft, pfeudochnftianos&
pfeadoprophetasàDoroinofufcitati.oblatamiibl
omnem rcrum temporalium copiam, quas per aiiri argen-
tiue pretium figuratur,[i]coniemnent;«l cette fapientiç,
' eioquentixque fxcularis nitotem ,in quibus perueth do-
omatis magi ftti gloriantur,nee fibi petent, nee in all js expauefcentiquolumfummacuraeritSrftudiümanimatum
.curarevulnera,Separate Dominoplebem[i]perteaam.
Procedentigiturconttaläbiadolofa, Selinguammagniloquam,
armati fagittis acutis,quibus impiotum paruulos
interficiant, fecundumquoddiftumeft Petro, Ocait&
naniuca. Dabuntquippe operam tum perfeiäi.vt recentérfeduaiquaflparuuli.
cxteftimoniisfctipturarum.ve.
lut (agittis compunftionis faluberriitiq vulnercntur.qua-
tenusàb eö quo fuerant occili, vitam fidei, quam amile.
rant,reciperemereantur.Porro latentes vreriilli di cendi
funt.quos vt arftius teneant & alliciant blandius, nihil ll-
lis aufterum nihilve durum proponent, fed blanda quie
damaevoluptuofa, quafi falutariafuggerent ; ladfis eos
fuauitate.non viniaufteritate potatoes.Horum profeflo
non miferebuntür, vtmagismifereantur; quicquidiliis
poteriteffetetrori.quicquidtimoremincutere.quicquid
faiubtem infunderedolorem, tanto vehementius inge-
rentes, quanto eorum falutem affeduofiusaemulantur:
qui profbdo neeprdprijs fili js, id eft, qui eorum cura: co-
miffifuerint,parceni,vifitäces in vireainiquitatcs eorum
& in verberibus peccata eorum. Eiafcatres,vt ad nos lplos
J _____ Kran «nnPM* tria obferuada funt, virtus
Gen. 4.7•
D
fumit elatio. Vnde nihil magistimendum eft, quamne
propterfuperbiam'i Domino delèramur, ÔC veniat no-
bis dies Domini crudelis, & indignationeplentis, & irç
furorifque. Sentiatquifque vr volet , ego nihil crudeli-
us cuiquam arUitrot pofle contingere,quam vt derelidus
à Domino, dimittatut, fecundum defideria cordis fui,
ôceatinadinuentionibus fuis. Q u x profe&ocrudelicaS
ex Dei indignatione procedit, qui contra eos maxime,
qui de bonis operibus in fc glotiantur euigilat, ingra-
titudinempræ cæteris vitiisodiens, & deteftans. Ode-
teftanda (upetbia, ingratitudinismater, virtutum tinea,
patens vitiorum ! t u aduerfus miferos mortales crude-
licatem prouocas iudicis, indignationem excitas, iratri a-
cuis, accendis furorem. Ideo dies ilia , qua ob fuperbiae
meritum homo à Deodeferitur dies profe&o crudelis eft,
plenus[y7indignationis atque faroris. Adponendam('iti-
quitf terram in folitudinem deferete quippe Deo cor fiiper-
bum, quafi terram reprobam, & m aleai&o proximam,
quod prius videbatur terra bona & fertilis, redigetur
profe&o in folitudinem , fpinas & tribulos germinans
peccatorum, & folis vitiorum beftiispatens. Ezpeccato-
reseius conter endos ex ea. Videat caritasveftrà,fratres cha-
riflimi Régnante in peâtore noftroverahumilitate,fem-
per ad fubtiliter examinanda etiam bona, quae facimus,
prouocamur.
Atfuperbiaomnia,quae humilitatis funt,depafeente,
cogitationes, quibus ex çommiflbrum memoriafoleba-
mus compungi,a cordis noftri extruduntur arcano, &
hoceftdeterra peccatoresconteri,dileâ;orum recorda*^
tionem, elatione fubintroeunte, deleri. Porro. per lu-
namfidem, per folem caftitatcm, perftellas caeterasvirtutes
intelligejquæ omnia,fi fupérbiæfuerinttenebrisobuoluta,
nihil luminis,nihil gratis,nihil quod Deo placeat,
nihilquodexpediatproferent,fedtotamanim*fubftan-
tiam impietatis, & ipfidelitatis horrorc fuffundent.Vnde
necefieeft, vcfuper huiufmodi eorda, quafi fupervrbes
contrarias fiib muro oliftinationis claulas, turribusela-
tionis munitas, vifitet Dominüs mala quae faciunt,vlci-
feens in omnes adinuenrionescorum,&vifitansin virga
iniquitaces.eorüj&invetberibuspcccata corum. Superbi
quippe, 6c infidèles dreuntur & impij non tfcm in hominc,
qua in ipfum Deum farnientes. Videte qua peftiferum ma-
lü, quod i diuinitads caepit iniu,riaquodde Angelo Dia-
bolü fecit, q u o d ,h om in c expulit de paradifo, dumil-
le diuinae p otentiae ifte feienti* aequalitatem affc«ftat.
[7]. Itaque quicunque putat fe aliquidejfe, cum nihil fit, ipfit
fefeducit. Et quicunque putat feirefe illiquid, nondum inrettigit
quomodo oporteat eum jcire. Vtinam quicunque tales funt,
vifitet eum Dominus in [8^.virgacorreptitjnisfuse, qui-
efeere faciens fuperbiaminfidelium ,&arrogantiam ror-
tium humilians. Expedir itaque fuperbis,vt ait quidam
fan&us,vt in aliquod manifeftum peccarum incidant,
vt humilientur, fiatque illud & in verberibus peccata eorum. EiarratreSjVt ad nos îpios yc nuro.ucumi, u «MuC ,uuu ,, quod feriptum eft. —Auredcamus
in omni bono oncrc triaobfemäda funt,virtus jhm fmtum mum & d 'finm , & m fuluerm fuum n un
„„riracimetionis.fundamentühtimilicatis. taimr-Spititusncmpc hominis propnc[ 9 j (plums fuper
ie aearaus,iuuuim uuuu uj>v.v---------------- -
diferetionis, puritaS intetionis, fundamentu humilitatis.
Difcretiofpedat ad modum a6tionis,intentioad caufam,
humilitasad'fruóku. Siretteofferas,aitDns,retieautno djut-
das,peccafii. Reófce offert,quibonüagit;fed non rede diui-
dit, fi modum in agendo excedit. Sed fiiam bona opera-
ris,& benejinfpice cuius rei caufa, qua intentione,[3]quo
fine. Sedfivt videaris ab hominibus, vt aliquid cómodi
temporalis acquiras , fivt liberiustuis feruias volupwti-
buSjfermentumhoc,modicum totam operistui maflam
corrumpit. Quod fi opus re&um ae diferetum reffca prae-
ccdatintentiojcaue ne ferpens illetortuofus caput erigat,
fuperbiam dico,quae cum vbique & in omnibus,tunc maxime
in bonis operibus cauenda eft. _
Quid ènim prodeft fi terra optime cultafuerit, fi femel
fparfum fapienter, fi competentibus pluuiis irrigatum,fi
fc dilatauerit culmus,fi fpicaferax proceflerit, fi congrua
folistemperie maturefcens,iam in leauidum ceperit pro-
uocarc meflorem, & mox quafi de manibus omnia fubi-
tatempeftasdemergat ? Sic profedo, fi laboras, fiiciu-
nas, fi [4.3 vigilas, li bonis operibus mifericordKeinfiftis
omnium horumfrug.-is folaeuacuat luperbia fola confewrwr.
Spiritusnempe hominis p ro p r ic^ ] fpiritus fuper*
b is eft -, quo ablatoad puluerem luum , id eft, ad pro-
p ris fragilitatis cognicionem reuertitur , vt emittature:
fpiritus Dei,qui non requiefeitnifi fuper humilem,&quieiu treme-
tem fermonese’w,Seitz teertetui &renouetur,proficiatqj ir
virum perfeâum, & in hominem rationi peromniacon-
lentientem,& [10 ] fic fit quod hicfcriptumeft.Pmie/wr c-
fit rir auro, & homo mundo obrizo. Quod vt fia t, o-
portet vt coelum id eft fpiritus, ex Dei timoré turbe-
tù r , &terra , id e ft, corpus , de loco fuo moueatur
peflims fcilicet confuetudini fuse, defideriifquerenuft-
tians.
Eia fratres m ei, ficut plures experti eftis, etiam tur-
bato Spiritu difficile à mals confuetudinis loco recedi-
tur, difficile vfus dedi lei tur, difficile cutis offibus, car ni
que inhssens deponitur. Sed tarnen infit ei ex timoré humilitas,
pauor ex hurfiiïîtate, & erit ficut damula fugiens
5c ficut ouis. Omni anims, fratres méi, à pefïïmsconfue-
tudinisfuslocorecedere cupienti,duo quædap necefla-
! riafunt j vt videlicet ficut damula inlèquentes itaillî
timens , materias'fugiat peccatorum x 5c ficut ouis
"" î ^ T j finipii
E
\pfid. 80.1}.
1
G
Galat. 6. ]
î. Cor. 8.1.
P/4.10J.1
H
A I fimplicitatisexemplar1, nec tondentiirafeitur, nec refiftit ! ueniamus, qui in manibus Prophetarum aftimilatuseft,
Pfal.j 4.17.
Tfal. ij6. $.
Heb. 1.14.
maâanti,itaillafefimpliciterfubdat corripienti, fimpli-
citerfuftineatobiurgantem. Etitadeftruéfca vrbe fuper-
biç, lapidibufque vitiorum,de quibus fiierat sdificata,di-
fperfis, eum fuerit anima vera humilitate fundata, non e-
rit qui eos vlterius congreget,5cfufcitet ruinas vrbis.Tune
vnufquifque adpopulum fuumreuertetùr, 5c finguli ad
terram fuam fugient. Cum [11] omnesnequam omnium
fint amatores,incentorefque vitiorum, alius tarnen proprie
, propter turpiorem circa iibidinum fordesaffeâum,
dicitur Spiritus fornicationis i alius pro eo»quod ie plus ià
humanç mentis elatiôtte deleótet, Spiritus fiiperbiç,alius,
quod frequentiiis fttggeratâuaritiam, Spiritus [ 1 1 ] auari-
t is ;alius, qüod iras 5c cohtentiones plus alijs diligat.Spi-
ritus difeordis ; alius qui hçrefibus, diuerfifqùe morta-
lium erroribus peófcora libentius tentet, S piritüs blafphe-
mis nuncupatür. H sc cum fuerint per Dei gratiàmàcorde
poenitentisexpülfà , conuertetur Vnufquifque àdpo-
pulum füum j Spiritus fornicationis ad [13] imniundosi
Spiritus fuperbiæ ad fuperbosjSpiritus auaritiasadauaros-,
Scficde cçterisjôc finguli ad terra fuam fugient,in illis,qüi
eorum fauentes fuggeftioni quæ terrena funt fapiiint,[i4]
quacun que requiem quæritantes. Infelix anima, quae ex-
pulfo ab alio cuilibet daemoniin fe locum parat * pro-
priumque fufeipit hoftem, ab eo nimirum [iy] gladio ini-
quitatis ferienda.O/w«w(inquit) qui inuentusfuerit occidetur,
& onwis quifuperuenerit cadet in gladio.
Quis tam prauuseft, in quo aliqua noninueniatur aUt
virtus ,: aut umilitudovircntisj’Sedfufeeptushoftis anti-
quus in corde, ipfam etiam [ impietatis fpeciem tollitj Vt
fint nouifiima hominis illiuspeioraprioribus j cui 5c fi aliqua vti-
lisfuperuenerit cogitatia, facile ab eo, qui totum occupât,
extinguitur, ne ad feudtum poflic peruenire falutis. I-
dco infantes eorum alliduntur in oculis eórum , cogitationes
fcilicet bonae,fed adhuc teneræ, fuperuenicte qua-
dam cordis duritia eonteruntur. [17] Diripiuntur domus
eorum, quoniamquicquid boni eft in confcienda, à ma-
lignis fpiritibus deprædatur.Quorum etiam vxores,id eft.
affeifHones, quibus ad filios bonorum operiwn procrean-
dos, quafi legitimovfi fuerant matrimonio, feedisamo-
ribus, ÔC cogitationibus fordidis maculantur. Iefu bone!
Quando relpicies vtreftituas animam meam à malignita-
teilia,Scab hisleonibusvnicammeam ! Vtinam Domine
fufeites fuper nos Medos, bonos fcilicet angelos, vt
appréhendant arma [18] 5c fcmmm vtpote fortes à forti,
potentes à potente, vt omnia haec tentamen» nobis in
menfura dilponant,non patientes nos tentari fupra quam
poifumusferre, fed faciantcum tentationc proueotum,
vt fuftinere pbffimus. Hoc autem feiendum fratres^ quia
Mediifti eos, qui faeculari fapientia tument, edntem-
nunt *, 5c eos , qui in vanà eloquentia gloriantur, defpi-
ciunp jàrgentumenimnonquaerunt, necaurum volunt.v
Sed ipfos libentcr vi fi tan t , ipfis gratanter afiiftun t, cótra
eos pugnantibus fe lfbenter opponunt,qui fagittis paruulos
interficiiint,quiladentibus vteri non milerentur,nec
fuper filios parcit oculus [19] eorum. Per paruulos quippe
cogitationes illieitaquaequefuggerentes -, per la te n tes
cogitationes in ipfis illicitis dele ta n tesj per filios, cogitationes
iam iamque ad illicita opera per confenfum
prorum pentes intelligo. Sed beatusqui tenebit &allidetparuulos
fuosad petram, qui fagittis timöris Deinqxias cogitationes
interficit,quifibijpfi , quoties fuerit illicita de-
letatione præuentus, nonmiferetur, qui in confenfum
‘forte prolapfus, magis vult hoc in feipfo punire quam
parcere. Quod fane béatorum fit auxilio Angelorum,qui
omnes funt adminifiratorij Spiritus , mittun turqüe propter
nos, qui hæreditàtem capimus falutis. In his autem omnibus
onus intelligite Babylonis , fecundum quod in
multorum cordibus Dei gratia auxiliante diftruitur, vt
deinceps quo fit onere premenda in reprobis, agnofea-
itis. Sed hoc fi placet in diem craftinum;[zo ] referuemus,
ne möralifenfui, in quo fudauimushodie,:allegoricas leges
mifeeamus 5 5c fic cum animus extenfus fuerit ad limita,
obfeurior inueniatur ad fingula. Dominusautemle-
fusnobifcimvfitjVtfcrutantes feriptutjas, in eis ipfum in-
Biblioth.Vet.Pat.Tom. 13.
5c Apoftolprum Vocibusprolatus,quicumpatre5cSpi- i
ritu fan to viuit & [ i i ] regnat Deus per omnia Ceculaiae-
culorum. Amen.
V À R IÆ L E C T IO N E S .
:. i. Contemncnt; quorum fumma,C.Cam.Contemacnt)i/e/certe&
quae (equuntur vfquc ad .Quorum fumma,
i. Perfedani. Eia Fratres. G. Cam. Perfe&am. Procèdent igitur &
caetera inferca vfquc ad Eût fratres.
3. Quo finei Qy od fi. C. Cam.finc. Si vt videaris & reiiqua rique
: ad. Quod fi. •
4. Vigilas, fi bonis opcr.mifiinfiftis. G. Cam. Vigilas ,fifiles f i quitfrtsfi.
bonis oper. infiftis mtfericordu.
j. Indignationisatquefutoris.C; Cam. Indignationis,p/e»«<|/Vc
atque furoris.
6. Hominenî de paradifo expulit. C. Cam. Hominem expulit de
paradifo.
, 7. Itaque quicunque. C.Cam.Itaque fratres, quicunque.
8. Virga correprionis^C.Cam.Virga.çwreÆfifô»«.
9. Spiritus eft luperbiae.C. Cam.Spiri'tus Superbit eft. ■
10. Sic fir.C.Cam.SiC;/»/.
11. Omnes nequam.C. Cam.Ömnet^/w/w nequam.
,-ii. Auaritiæ.Hæccumfu.perDeigra.àcpr;pæ. cxpulfa.C-Canii
Auariciari«/; us, quo diras & reiiqua vlque ad. Hi cumfuerper
Deigrà.acor.p x.expulfi.
ij. Immundos.& fic.C.Cam lmmundos^/Vi/««fupetbu, 8c cartcra
• vfquc ad &fic. ,
14., Gladio iniqouatis facienda. Quis tam.G Cam .Iniquitous gla-.
dio iztvcada.Omnisinquit,8c quod infertum vfquc ad. Quis
tam.
ij. QUalemcuniqUe requiem. C. Cam. Qtjalèmcunque fibi requiem;
1
16. Pietacis fpeciem tollit. C.CamiPiétatisj^«» tollit.
17. Dinpiuntur'domus,CaCàin. Dkipimtmquaàoam. : ■ •
18. EtfcucunljVtpoce. Ç. Cam. Erfcutum & exurgant 8c quod fcquitur
vlque ad vtpote.
19. Eorum, fed hóé in diem. C Cam. Eorum. Per paruulos cum eó
quodinfertum, vfquC ad;Sed hàcfiplacttuiàizm.
io. Refeructur. Dominus.C. Cam. Rcferueiur ,nemorali8c quod
fequitur vfqiie ad Dominus.
zi. RcgnatDeus.C Cam.Regnat vnus Deus.
Sermo tertius Decimus,
DIximus, cum in ptincipio de oilëf ibtis tràâaremüs,
duobus modis onus Babylonis [ 1 ] Vel Philiftiim
pofle intelligi,id eft Sc fecundum quöd premuntut, 5c fecundum
quod premunt. Defcripto igitur oiielre Babylonis,
fecundum quod tempore Antichriftij ciiiitas Diaboli
ciuitatem Dei, id eft Ecclefiam premet; adipfiusopptef-
fionem conuertit Prophetafermonem. Etmf^inquiensj
Babylon illaglortofa in regnis,inclytd infuperbia Chaldaorum ficut
fubuertit Dominus Sodomam & Gomorrham. Babylottc
tnundum fignificari fiepe iam diximus , fed hoc loco i-
pfum fignat mundum,quemfempec<:onftat efle immun-
dum;mundumfcilicet,qui in malignopofituséft; mun-
dum, pro quo non órat qui vincit mundum;mundum,de
quoeligunturquivincunt mundum. jHonpro mundo (in
quitj rogo,fedpro hisquosdedtflimihide inundo. O munde im-
munde,quidfiiperbis? Nunc quidemglotiofusesinre-r
gnis, nunc i ncl y tus es in fuperbia d.ætnoniorum, vel pfin-
cipumpeflimorum. Chaldaeiquippe quafi Daemonesin-
terpretanrur. Eia fi:atres,quam gluriofa fibi videbitur Babylon,
ciuitas ilia confufionis,ciuitasreproborum, quando
ei,tempore Antichrifti, in omnibus regnis tert3e[*]Cx-
uiendi poteftas tribuetur? quamque inclyta in fuperbia,
& fublimitate Principum terrenorum fauentium fibi,qui
quafi Daemonesnon tamcorporumftragem , quamani-
marum quærenc perniciem Î Sed quid gloriaris 6 Babylon
? Audi quæfo Prophetam. Erit Babylon ilia gloriofa in regnis,
inclyta in fuperbia Chaldaorum ficutfubuertit Dominus Sodomam
& Gomorrham;
De regione ilia Sodomorum Si Gomorrhte diefium eft,
quiaeratquafiparadifus Dominiancequam [3] fubuerte-
rentur à Domino ; quæitafubuerlæ funt, vt nullum fit in
eis priftinæ venuftatis veftigium,fed adhuc tetra quædam
mortis effigies fiilphure, ac bitumine, incolcrabi li fcecore
infernaliumpoenarumimaginemprxferat;&pomafumo
plena,lacufq; [4 ] nihil viuum in ferecipiens, fodomitani
ifafij. 19.