7 4 B.A'élredi Compendium.
A praecedcntium patrum exempla, quafi ftellarum globos, quies animi,pax cordis, tranquillitas mentis. Et hoc fabmens
deuotafufpiciar;per quam inter dies &annos, men- batum nonnunquam in propria diledfcionefentitur ; alifes
Sc horas diuidat;quid diftet videlicet inter eos,quiante quando ex dulcedine fraternasdile£fcionishauritur;inclilegem,&
fublegc;quidinterhos , & iilos qui (ub gratia, uinadiledtioneabfquevllaambiguitateperficitur. Hoc
quid fingulis conueniat;quaepraecepta, quae tempora,qui faneprouidendum,vthomb,ficutoportet,diligatfemetmores,
quae facramenta,aequaexaminatione difeernat. Sit ipfum,proximumverotanquamfeipfum , Deumfupra
nobis Fortitudo quafi dies quintus,per quam huius maris feipfum ; quia nec fe,nec proximum, nifi propter ipfum.
magni & fpaciofi, feculi videlicet huius procellas tolere- Porro Deum non amare conuincitur,a quo proximus no
musiacpifcesfpiritales , Deooperante<ffe(äi,vitamno- amatur. Qui enim non diligit fratrem quern videt,Deum quern i.ioan.^.m
ftram inter vndas tempeftatefque feruemus : acmentis non videt,quomodopoteft diligere r Præcedit ergo quodamnoftrx
defideria, fimul Sc affedtus, quafi volatilia pennata, mododileófcionemDei, diieófcioproximi ; dileÓtionem
ad C3eleftiaerigentes,&ea,quxfurfiim funt fapietps, mul- vero proximi,dileóUo fui. Præcedit inquatn ordine,non
tiplices bonorum operum fru6tus,Deo bencdicente, red-: dignitate. Præcedit, fed illam perfeótam de quadiófcum
damus. e([,Diliges Dominum Deum tuum ex toto corde tuo, &extotaa- Mat. n.37
Potrodiem fextum nobis iuftitiadidet, per quam di- nimatua,&ex totamentetua.Nzm profeóto quædam huius
uinam fimilitudinem rcinduti, atrociflimis vitiorum be- dileôtionis portio etfi non p!enitudo,&fui,&proxFmidiftiisterrenifquedefideriis,
quafi reptilibus; corporifque leôtionem præcëdat ncceffc eft : fine qua mortuailla vtramotibus,
quafi iumetis,genero(aau(ftoritateimperemus; queeft,acproindenullaeft. Videtur enim mihiDeidile-
B agentes vt corpus menti,mensDeo fubdatur;ficque,iufti- âionem,quafi aliarum dilcôtionum animam efiè, quæ Sc F
tia didtante,cuique quod fuum eft tribuatur. Refiat (cpti- in feipfà pie niiîime viuit, & aliis fui eflentiam vitalem immus
dies, id eft fabbatum , in quo omniaifta opera con- per tit,abfenti mortem inducit. "
fummantur, in quo requies vera fufeipitur, in quolabori Vt ergo homo fe diligat,in ipfoDei dileäio inchoatur;
noftro terminus ac finis indicitur. Ipfa eft Caritas virtu- Vtdiligat proximum, capaciori quodammodo finu conturn
omnium confummatio,fan&arum animarumfuauis cipitur,vbi diuinus ille ignis paululum coalefcens,ceteras
refedtiojhoneftamorum compofitio. Ipfa radix, ex qua tàndem.quafi fcintillulas quafdam, in fui plenitudinem
omnia bona opera,vt bona fint,oriuntur ; in qua omnia miro modo abforbeat : totam aniroidileÓtionem ad illud
bona opera perficiuntur. Ipfa feptimus dies diuinanos (ublime,&ineffabilebonumadducens, vbinecipieàfe,
gratia reficit:ipfa feptimus menfis, in quo poft tentationü neeproximus diligatur, nifi inquantum vterque deficiens
diluuium,area cordis (uauiterrequiefeit. Huicferuit. Te- àfe,totustransferturin Deum. Interim tres hi amores Sc
perantia,Prudentiavigilat,militatFortitudo , Iuftitiafa- ab inuicem concipiuntur, Sc ab inuicem nuttiuntur,& ab
mulatur. inuicemaccenduntur , porro fimul omnes perficiuntur.
Agiturautemmiro&ineffabilimodo , vtquanquamhi
C a p . IX. tres amores omnes fimul habeantur , neque enim aliter
poteftmontarnenfemperæquefèntiantur : fednuncre-
Dediftinttione triumfabbatorum. quies illa , illaiocunditasinpropriæconfcientiæpuritate
fentiatur; nuncexfraternædileâionisdulcedine mutuer
Egimusinveteriteftamento, quafdam fabbatorum tur;nuuc in Dei contemplatione plenius acquiratur. Sic-
/difiindiones. habesnempeinlege tria temporafab- utenimrex aliquis diuerfas aromatum poffidens apotheban
requie confecrat'a,feptimum videlicet diem, (eptimü cas,nunc hanc,nunc illam ingreditur ; nunc huius, nunc
annum,& poft (eptiesfeptem, quinquagefimum annum. illius fpecieiodoreperrunditur.-itamens , cellana quæda
Primum ergo fabbatum dierum;fecundura annorum;ter- fpiritualibusrefertadeliciis, intrafuæconfcientiæ fepta
tium non immeritodicitur fabbatum fabbatorum. Con- retentans,nunc hoc,nunc illud inambulat, aciocünditaftatnamque
exfeptemannorum(abbatis,addito vno $ vt tis fuæmateriam,pro diuitiatum diuerfitate, diuerfo raofcptenariusnumerusinvnitateconcludatur,
qu i& ab v- docompenfat. -
nitate progreditur,& in vnitateperficitur. Nam &omne
opus bonum ab vnius Dei fide inchoatur, quodieptena- C A P. X I .
rio Spiritus (amftimunerepromouetur, vt ad ipfum, qui
vere vnus eft,veniatur; vbi totum quod fumus, vnum cü Quomodo fabbatumfpirituale in fui dilettione fentiatur.
ipfo efficiatur. Habemus interim fabbatum dierum, (abbatumannorum,
& in quodam pr«eguftu fabbatum fab- Vm enim homo ab exteriori tumultu, intra fecreta- ;
batorum. rium fuse mentis fêfê receperit, nihilque occurrerit
inquietum,nihil inordinatum,nihil quod remordeat, ni-
C a p . X. hil quod oblatret, fed omniaiocunda, omnia concordar
ia,omnia pacifica, omnia tranquilla,&inftar or dinati fli-
Quodin dilettione triplici, iftorumfabbatorum fit qua- mæ,ac pacatiffimæ cuiufdam familiæ,omnis cogitationu,
D rendadtftinttio. fermonum,operumqueturbaipfianimo, quafi patrifamilias
domus arriferit; oritur hinefubito mira fecuritas,
Mat. 12. j7 T N lege fiefer^ptum eft. Diliges Dominum Deum tuum ex ex fecuritatemiraiocunditas, cxiocunditateautemiubi-
A toto cordetuOy&extota anima tua,&ex omni mentetua, & lus quidam,eo deuotiusin laudesDei erumpens,quo perproximum
tuum tanquam teipfum. lnbieduobuspraceptis tota lex fpicaciusconfpiciteiuseflemuneris, quicquidinfeboni
pendet d'propheta.NecelTe eft ergo, vtinhis duobus praece- recognofcit.Haeceftfeptimidieiiocundafolemnitas, qua
ptis,has fabbatorum quaeramus diftin&ionesmam & ipf^ nceelie eft fexdies,id eft operum priced at perfe£tio ; vc
ex lege funt. Porro haec duo prascepta fi diligenter inipi- primum in bonis operibusdefudemus , Scficdemumin
das,tria quasdaminuenis diligenda,te videlicet, proximu confcientije tranquillitate paufemus. Exbonis namque
Matt. 11.39 öcDeum.Vbi enim dicitur, Diliges proximum tuumficut tei- operibus,puritas confcientixnafcitur ; fecundum quam
pfum,maoifeftum eft quia debes diligere & teipfum. Hoc fuidiledtioiudicatur. Sicut enim is qui operatur,vel dill- Ephefa.is,. Pfidm ao,6 tamennoncftpraeceptum,quianaturaeeftinfitum. Nemo git iniquitatem,non diligit, fed odit animam fuam ; ita
enim vnquam(teüc Apoftolo) fuam odio babuit: & fi pr6fc6fco qui diligit , & operaturluftitiam,non odit,fed
non carnem,multo minus vtique mentem , quam quili- diligit animam fuam. Haec eft primi illius fabbatiiocunda
bet,etiam nefciens,magis diligit quam carnem. Nemo eft folemnitas, in qua feruiliamundi opera minime exenimquinonmalitinfirmuscarne,
quaminfanus viuere> ercentur,in qua nec ignis concupifcentiae turmente.
Sit ergo homini dile&io fui, fabbatum primum; pis accenditur, nec paffionuih 0-
dileiftio proximi,fit fecundum; Deiautem diledtio, fab- nera comportantur.
batum fabbatorum. * f
Eftautem,vtfuperiusdiximus , fabbatum fpiritale re-
C a p .
C a p . X I I .
[Rom■
.C0r.11.19
WM
Quale fabbatumexfraternadilettione capiatur ; &quomodofex
J fimi,quipraceduntfeptimum}charitati
coaptentur.
POcro fi ab hoefecretioricubiculo , in quo primum
hoç fabbatum cclcbtauic, ad illud peótóris fui diuer-
fyrium fefecontulerit, vbifqletgauderecumgaudentlbus,
fiere cumflentibus, infirmari cum inftrmis,vri cumfcandalizatis-,
fenferitque ibi animamfuam cum omnium fratrum fuo-
rumanimabusghitino charitatis vniri ; nullis inuidiaefti-
mulisagitari, nullis indignationum aeftibus inflammari;
non iaculis fufpicionum atteri, non edacis triftitiae morfi-
bus confumi; ficquead quendam tranqrfilliffimummentis
fuæ finum omnes rapiat, vbi duci quodam affeótu om-
nes ampleäatur & foueat,ac fecum vnum cor & vnam a-
nimamfaciat : adhuius moxdulcedinis fuauiffimum gu-
ftum,omnis cupiditatuip filet tumultus, ac vitiorum ftre-
pitus conquiefcit ; Sc fit ibi'intus ab omnibus noxiisabfo-
luta vacatio,& in fraternæ dileótionis dulcedine grata, 8c
iocüda paufatio. Huius fabbati requie ac dulcedine, Pro-
pheta Dauid in fonum gratulab'tmdæ folemnitatis erupit
dicens : Eccequambonum, &quamiocundum,habitarefratres
in vnum.Vcvc bonum,vere iocundum. Bonum plane,quia
nihil vtilius;Iocundum,quianihil fapidius.
Quod fi ex (ex illis ann.s, qui fabbatum hoc fpirituale
præcedunt,aliquid my (lieu m veiisexfculpere,fcito fexef-
le genera hominum in quorum dileäione necefïeèfta-
nimusexerceatur«Prinio ergo dileäio noftra,natiirali or-
, dine,ad domëfticos fanguinis noftri deriuatur.Quae dileä
io vthabeatur,quiaipunaturæ eft infitum;fi non habea-,
tur,nimiseftinhumanum.Vnde Apoftolü.s,Siquitfuorum,
& maximedomefticorumcuramnonbabet, ßdemnegauit &efi
infidelideterioriVixca\izctn dileäio,quoniam ab ipfä natura
proficifcitiir, in præceptis>quæad dileótio nem pertinét
1 proximi,primo loco ianciturjita Deo prsteftante, Honora
putrem tuum & matrem. Hinc ad eos,qui nobis fpecialisa-
micitiæ foedere, vel officij vicifïïtudine copulantur, dileä
io noftra progreditur, & quodamodo finu ampliore la-
xatur. Sanevtraque haec dileäio,qùanquam parum præ-
mij feruàtaconquirat, quippe cum ad illam lex naturalis
impcllat,ad iftarn gratia impertita nos prouocet,negleäa
tarnen cumulum damnationis importat.De his Dominus
Matt.j.tf! inEuangelio , Sidiligitis(inqak) eos,quivosdiligunt,quam
mercedemhahebitislrtonne & Etbnicihocfaciunt ? Sc fi falutaue-
ritis fratres veftros tant um,quid amplius facitis? vr ergo in
aliquidamplum dileäio noftratendatur, ampleäatur Sc
eos , quinobifcumeidera iugoprofeffionisfubduntur.
Haec plane dileótio praemio non fraudabitur, quiaDeus
caufaeftcurexhjbetur.
Reftant adhuc duo hominum genera eorum qui foris
flint, gentilium videlicet,&Iudæorum,hærçiicorumquc
vel fchifmaticorum, quorum necelTe eftytignorantiam
doleamus,co m patiamur infirmitati,malitiam defleamus,
ac pio affeótu folatium illis noftrae orationis impertiamur,
vt&ipfiinueniantur nobifeum in Chrifto Iefu Domino
noftro. Inde ad illud tranfeundum eft,in quorraternæ
charitatis fumtnaconfiftit, in quo homo Deifiliusefficir
tur,inquodiuinaebonitatis fimilitudo pleniusreparatur,
ficut ait Saluator in Euangelio :Diligite inimicos veftros,bene-
facite his quioderunt vosy& orate properfequentibus &calumnia-
tibtis vos,vtfitüfilij patrie veftri qui in ceelis eft: Exinde quid fu-
pererit nifi annus feptimus, in quo debitores repetere no
permittimur,in quo feruuslibertate donatur ? qui enim
nouitetiaminimicos fimplicioculo intüeri , file eft qui
veraciter dicere poteft, Dimittenobisftcut & nosdiitiittimus.
Omnü(inquit)quifacitpeccatum ,'ftruus eftpeccatiy cui deplo-
randaeftruitutitamdiu quifque addicitur, donee i-
ple dimittens & diligens,dimittatur & diliga-
tur:& de feruo non modo liber, fed et-
I iam amicus efficiatur.
|C a p. X I I L
Ouomodoperfeäum fabbatum in Dei dileäione repertatur , &
Iquomodoquinquagefmusannue buic dileäioni
comparetur.
VV ed
•Tim. 5.8.
c
Exo.zo. 11
Mutt.]. 44
Deuter. 15.
\ Matt.6. il.
" loan. 8.34.
Ërum haegeminadileäione purgata mens , tanto
deuotius, quanto fecurius ad iplius diuinitatis feli-
cesgeftitamplexus i itavtnimiodefideriofuccenfavelamencarnisexcedatjiamqueabilloineffabililumine,
ab
illa inufitata dulcedine penitus abforbeatur ; faótoque fi-
lentio ab omnibus corporalibus , ab omnibus fenfibili-
bus,ab omnibus mutabilibus, in id quod eft, & fic fem-
pereftj&idipfum eft, in illud vnum perfpicacem figatin-
tuitum,vacans &videns quoniamDominus ipfe eft Deus,
& inter caritatis illius fuaues àmplexus , fabbatizans fine
dubio (abbatum fabbatorum. Hie annus Iubil*us,in quo
homoadfuampeflèffionerareuettitur , ipfumvidelicet
autoremfuum,vt nimirum poflideatur & poffideat, ha-
beatur & habeat,teneatur & teneat.Ipfa eft po(Teflîo,quæ
diftraóta vili peccati pretiô, amore hominis defluente ab
eo,à quo faótus eft,& inhærente rej,quæ fada eft. Huic
fabbatonôimmeritq quinquagenarius numerus dedica-
tur,in quo feruulis timor expellitur,carnis non,folum c6-
cupifcentia, fed & memoria cqnfopitur, fpiritus plenitu-
do concipitur. À»tt(mquit)ideft antepentecoftenSpin- ]loan. 7. jj.
tue non erat datus:quia lefue nondum eratglorificatus, nonora-
nino non datus fed non tanta plenitudine, non tanta per-
feófcione.Datur profeóto in fabbato primo, datur & in fe-
cundo : fed in fabbato labbatorum eius infunditur pleni-
tudo. \
Verum quia charitas diffunditur in cordibus noftris,
non alias nifi per Spiritum fanótum,quidatuseft nobis,v-
bique feptenarius numerus cuftoditur : fed in ipfius fepte-
narij multiplicatione,profedus ipfius charitatis dignofei-
tur. Nam feptimus dies,quafi charitatis eft inchoatio,feptimus
annus promotio,quinquagefimus annus , qui eft
poftfcptics feptem.eius eftplenitudo.In fingulis requies,
infingulisväcatio , in fingulis fpiritalisquædam fabbaci-
zatio. Primo requies in puritateconfcientise, deindein
multarum mentium dulciflima coniunótione, poftremo
in ipfius Öei contémplatione.In primo fabbato vacatur à
crimine,infecundoàçupiditate , irttertioabomni pror-
fus diftenfionp.ln primo menscolligituradfe,infecundo
extenditur extra fe,in tertio rapiturluprafe. In primo gu-
ftat quam dulcis eft Iefus in humanitäre; in fecundo videt
quam perfeótus in chatitate ; in tertio quam fublimis in
deitate.
C a p . X IV .
Quomodo vtraque dileäio, fui videlicet & proximi, Dei
dilettione feruetur.
HVoniam, vtfuperiusdiximus,vtrumqueamorem
quo vel nobis ipfisconfulimus, vel quo proximis v-
nimur,quadam diuini amoris portio ne necefle eft anima-
ri,fciendum,quodadhacgeminam dile<ftionem,Deinos
dileótio mouet & promouet, fecundum id quod verbum 1 Ioa„êl, I4. |
carofattumeft&babitauitinnobis. Siquidem inhaegemina 1
diledione acquiritur innocentia, quae in duobus eft. In-
nocens quippe eft,qui nec fibi, necalteri nocet. Sibi au-
tem noeët, qui feroëtipfum vitij alicuius,aut turpitudinis
labe corrumpit., Ad quam cqrruptionem, quia maxime
voluptas acdeleótatio carnis impellitur , fic earn facile
quilibet refpuit vel euitat :fi erga carnem noftri Saluatoris
pium indutusafFeótum,gaudetfpiritualibus oculisinnjc-
ri Dominum maieftatis, vfque ad praefepis inclinatum au-
guftias,virgineis inhiare vberibus , maternisamplexibus
ftringijtrëmuli fenis , fanóti videlicet Simeonisfelicibus
labiis ofculari.Qui mentis fu» obtùtibus imaginari dulep
habet,quam mitisafpe<ftu,quam dulcis affatu,quam peç-
catoribuscoropatiens, quam infirmis &mi(eriscqnde-
feendens. Quis eft, cui ad hocdulce fpedaculum,omnis
Biblibth'.Vet.PatTom.jf.
feeten