tur vnguento, bibent vinum: gaudij amitftum Baptiftnain-
nuens,vnguentum, illud facrum quo baptizati inungun-
tur, Vinum, Dominicum fanguinç m. Étrurfum ; Abluet
Dominus fotdem fihorum &fil'tarum.Et itetuxn : Eritinaquofa
inpaludes,& in fittente terratritfans aqua, inaquofa & fiticu-
lo&, gentium populum appellat, fbntemvero, facrum
Baptifma, vtapparetexfequentibus: Eterittbiviamunda,
&viafanttavocabitur. Quæhæceftvia? Euangelicadifci-
plina. lam per eu m ait Deus : Ego fum, egofum, qui deleo i-
niquitates tuas propter me, & non recordabor. Tu veto memento,
&ittdicemurfimul. Etiterum: Dabo aquam infitiïtf, qui
C a p vT X L Y I L
Elia cum Chrifio comparatto.
P v Ixit Elias ad populum: accediteadme.Et acceßit omnis popu-
lusadeum: Sàne Elias hac obita funâione, coorto
quafi quodam terræmotu, igné à quadrigain coelumiùb-
uedus eftjat contra ac mirabilius opifex ille c,oeli,inclina-
tisbenigne coelis degreflus, & vehiculi cuiufdam inftar,
natura noftra fufcepta, ftudiofe omnes ad fe attraheregetfiMf
„ ambulant in inaquofa: & important Jpiritum metm fuperfemen flit. Itaque Venitt, inquit,«*i me omnes,quilaboratis, & ontrati
ifi1i.-49.10. : tuum > &benedittiontsmeas fuper film tuos. Etitemm;* Mi- efiis, & ego reficiatn vos. Et tulit duodecimlapidesiuxta numerum
EmO. is* *s. [erator iUorum, thiferebitur illorum, & per fontes aquarum du- tribuumfiliorum Iacob. Elias duodecim fax a , Vnigenitus
1X- J tetiUos.^QupdCi Iudæorum quidam de Mara,& fontibux Dei Filius duodecim Apoftolos. Ad quern fattus eft fermo
iriElim,hæcprôphetamdicereexiftiraant,fâllilèrciant, j Domini, dicens:lfraelerit nomen tuum. Illequidemaudiuitfe.
neque enim eatempeftate, fed multo poftlfaias fuit : nec mentem fore, quæ Deum eflet vifura: hicDeuseft, quern
qui de præteritisdicit,prophetahabendus eft, fed qui de ; coeleftesomnes mentes adorent,&collaudenc. T Ecadt-
futuris, quare de Baptifmo quod præfagierit, oftendit, 1 ficauit lapides, & carauitaltarediruturn. Illedirutum Dejal-
h
Spff-
. quod ait,dacef,non autem duxit. tare inftaurat} hic figmentum fuumlacerum perdoctri-
Adeundem.modum & Micheas : Qujs Deusfitnilis tui, nam Apoftolorum componit. E eût que aqua duftum quafi
quiaufers iniquitattm, & trunfits peccatum reliqutarumharedi- per duos aratiunculas. Illicferobsvna,quæduofâtafeminis
! ta(ts tua ? non ïmmittet vltrafurorem fuum, quoniam voient mi- 1 caperer ,hicin vna perfona duæ naturæ, diuina&Éuma-
Ifiricordtameft. Reuertetur&miferebiturnoftriideponetiniqui- ' nzlmulcxtitcmnt-,incircuitualtaris : Aram hic Caluariæ
j tates noftras ,& proticiet in profundum maris. Ioelis vero de ! locum,in quo auguftaGruxdefixaçft,intellige. Etcom-
Baprifmohæc funtverba: I» ilia dieftillabunt montes dulce- pofuit ligna fuper altar e quod fecif. Ligna,feu aftulasèlimio
dmem, & celles fluent latte : & per omnes riuos Iudaibunt aqua: fciflbvocathominumnoxas, quas Dominus nofteçcru-
&fons tU domo Domini egredietur. Quis hic eft fonsèDei. ci affixusin fcrecepir, & qui ignis quidam effet diuinus,
templo prodiens? OmninoinEccleîiafàcrapifcinà',qua exuflit, vtaitPropheta: Languoresnoftro'sipfetulit. Diutfit-
çincftus omnis Chriftianuscoetus inadoptionem recreâ- j queper membra bourn,& pofuit fuper ligna. Ideft,vitalemin j
tur,cceleftis gloriae j regnique Chriftihiredesdefignati.
Etde eodemBaptifmate feribit Dauid: Vox Domini fuper
aquas Deusmaieflatisintonuit: Dominusfuper aquas multas. Et
rürfum : Ampltuslatiameah iniquitate mea, &apec.ato mto
munda me, Et paulo poft: Ajperges me hyffopo, &ntundabor:
Uuabisme, & fuper niuem dealbabor. Quin per Ezechielem
quoque Deüs cpn&rmav.Eßndamfuper vos aquam mundam,
&mqndabiminiab omnibus inquinamentisveflris.
Iam vernin Mara aqua arhara, peccatum amarurqno-
tabat,regenerationislauacro, aepeenitentia indülcedi-
nem vertendum. Porrö autem duodecim fontes in Elim,
duodecim Apoftolorum doiftrinae aquam defignabant,
itidemquereliquorumfepcuaginta p4 (>a:.Ceteriim Ar-
cae per Iordanem traiedtioaIud*is fedta, facri Baptifmi
Crucemortemfuftinet. Et ait: implete*quatuorhydrtasa-
qua, &fundttefuper bolocauftum, & fuper ligna. * Duasam-
phoras graaàm, quæ per aquam & S piritum præftetur,
hghificati, quemadmodum meus Valuator atque Deus
confirmât, qui ex aqua & Spiritu nams non fit, non pof-
fe ad diuinum regnum intrare. Rarfumque dixtt-.Etiam fe~
cundo facite. Qui cumfecijfent fecundo, ait \Etiam tertio id ipfitm
facile. Feceruntque tertio Hoe diuinitatis tergeminam maie-
ftatem oftçndit, vtirurfiim meuslefus difcipulis præcè-
pit, irent dodtum onmes gerites, eofque.baptizarent, in
nomine Patris Filij, &Spiritus fenéli. Et currebanta-
quacircumaltare: &foffaaqua duttusrepletaeft. Narrvreple-
tus eft orbis terrarum Dei regno atque gloria. ^Etexcla-
. . . A mank Elias in ccelum,& dixit: DomweûeusAbrahapi,& lvim
oftenditmamperSacerdotes aqua&fpiriturecreati, I faac,&lfrael, exaudime Domine. Hæc Elias, At Vnigenitus
æque&nos peccatum-, vt lelus filius Naue Hierichun- Dei oculisin ccelumfublatis, clatnauit : Pater, quosdedifii
tem,euèrtimüsaedefpoliamus: idenimfignificat, quod : mthi, volovtvbtfumego, ér ilifintmecum: vtvideantclarita-
aitpropheta : Qua autem defeendebat. defeendit in mare Araba, 1 tern meant, quam dedifii mthi ante conftitutionem munda: Vt
mare faits, donee mfinern deficit. - Id eft, violatæ olunlegis j fini vnum, ficut&nos * vnum fumus. Non pro eisautem ro■
peccatum ad immenfam Dei humanitatis pelagus dila-
pfum, demanauit, donee tandem exrindkum eft. Sacer-
aotesveroin lordanerefiftentes, pedibus extrema aqua
tin&is fignificant * opinor, -a peccato abefle neminem.
Quod autem Iordanem Elias melotefemel; Eli&us bis
traiecit, trina;in facra ablutione demerfionis in nomen
SS. Trinitatis vires & efficaeiäm praehotabat,qua mortale
ac caducum incorruptam immortalitatem induit. N eque
vero aliud yelle mihi videtur Naarnan, feptics in Iordane
abluiiuftus, quam conandum, vt in hac, tanquam fepti-
mana,vitapeccatis omnibusabfterfis,perfeptem Spiritus
dona SS. Trinitati, & tres anims potentias, & element
torum corporis quatemionem ofteras integra,oblitterata
>riore velut lepra. Quin Jacob adeo parens vefter, bacu-
o Iordanem non ipte tantum , omriifque eius familia
tranfiit: fedoues quoqüe, ac boues, vt oftendcretnon fo-
lum a Deo eledkos, fed etiam q ui bru ta & amentia feelera
patrarent,purgatos,Chrifti cohieredes effedtum iri.Hieri-
chuntinx quoqj'fteriles aqux, faic äb Eli&o foeciindatx,
priorem Ecclefix fterilitatem m onftrabant, qinehabenda
deiride G.hrifto fide centuploplures Iiberos, ^quamfy-
nag°g? marito eftpoftenixa. Veritmvt apertiusde
his ftatuamüs , vaticinij verba ex libris Re-^
gum perfeqiTämtir.Sicemm
habeiit.
mf.du
hydrias.
r;* Ponit
go tantum, fed & pro eis, quicrediturifuntper verbum eorum in-
me.
* Exaudi me bodie in igne, ér difeatpopulus ifieomnis, qtiia
tufolus Dominus Deuslfrael. Elias,qui homo erat, exhiben-
doigneexauditus, Deum, quiîgnis quidam eft, hominem
fieriprecatur : ille vero qui & Deus & ignis, homo
fieri aflumpta mea came voluit, vt ab æterno igne libera-;
ret. Et ego ferities tuus. V ere de fe Elias,quod ad fublimem
fenfijmfi trahamr, nimium audaxfit. Nam etfî quidam
nön dubitarunt,atque äufi.adeo funt confirmare exCh'ri-
fti perfona didum,fcilicet : Quia egoferuus tuus, & filius an-
çillatua: in menteillud habentes : Pater maior me eft : At
multo plusintereft difctimihis inter dominium & feruir„
tutem,quam cauflàm& cauflàtum. Quare filendum por-',
tius,ac confiderandum'eft,quam curiofius,nec citra peri-'
tulumagitandum. * Et propter te hac omnia feci. Propterte,
inquit,in Crucem fum I’uffixus.Pr cognofiant tefolum Deum
verum, & quern mififitiefumChriftum. Etrurfum: Opus con-
fummam, quoidedtfli mthi, vtfaciam. * Ettu conuert'tfti corpo-
puttbumpoftte. Iudæorumcæcitatem, &peruicaciam no-
tat quemadmodum & in Cruce nitDomin.us:Paterdimit-
teillif: nenenim feiunt, qutdfaciunt. * Etceiidit ignis à Domino
de coelo.Videtis humanitatis Chrifti abfolutionem? Cce-
litusdelapfusignis diuinitatisdefcenfum monftrat, vti
quidam inter nofttos magni nominis inquit : Deusnofteri-
gnisefi : Ecquidem/g»k confumens flagitia. * Et deuorauit ho-
L fladdi
hzc duo
4
* LXX.
*_ LXX.
I*, i
à-fill-
A
isx.
ttn.71'
lptiS-9-
bid. î».
B
Gut. J. IJ.
LuuS. }I.
C
Mitt.6.x 4.
locaufia,& ligna, & aquam affufam,& aquam in mari:& lapi-
des,&terramlinxitignis. Hocpeccatoruminternecionem,
açque oblitterationem defignat. * Et cecidit omnis populus
infaciemfuam,&dixit: Vere Dominus Deus ipfe eft Deus. Nam
obita vitali morte, Centurio, & ei allantes, Dominum
noftrumlefiimChriftumvere Dei Filium dixerunt. Nec
illi folum, fed Apoftoli quoque poft fupplidum fadli
confirmatiores. Siquidem ait dileâus : Neque enimfratres
eius credebant in eum. Quin orbis adeo terrarum miilto
magis Vnigeniti præconium cüm lætitia fufeepit, vt de eo
prolixe teftatur Ifaias : Ambulabunt tn ea ( fcilicet Hierofo-
lyma) redemptid Domino ( pretiofb fanguine: )&conuer-
tentur & ventent in Sion. Id eft, ab erronea fiiperftitione,
læti atque ouantes ad Chriftum venient, per eiusrefiir- !
redionem conftabiliti. Et Initia fempiterna fuper caput eo- ‘
rum. Gaudebunt, in quit, fuper agnitione fui capitis, qui
ChriftUs eft. Gaudium & latitiam obtinebunt : id eft, læti, atque
exaltabundiaffertorem fuum prædicabunt. Et fugtet
dolor & gémit us. D olorém nullum atque gemitum in iis re-
liquum fore confirmât, quorum fiiper capite gaudium
perenne fit. Nec vero otiofe dixit, fuper caput : fed vc gaudium
omnium gaudiorum eminentifïimum declararet.
Qupdaddit, latitiafempiterna, ideopertinet, ne id gaudium,
Baptifmi, inquam, gratiam, caducam ac tempora-
riam creaêres,fed perenne ac fempiternum. Nam vt prior
Adamus violanda lege temporalem nobis mortem con-
ciliauitüta &Chriftus,qui alter eft Adamus, finie vitio cor-
poratus, perennem atque incorruptam immortalitatem
contulit. Ac vélutfecundum corpus nafeentes terreftris i-
maginem tulimus j fic per Baptifmum recreati, cceleftisi-
maginem induimus : Qutcimque enim in Chrißo baptiacati e-
flis, Cbrifium induiftis.
A tque hæc fatis effe de Baptifmo exiftimö. Quod fi e-
nimex his veritatem non percepiftis, necfipluraadda-
mus quidem,percipietis.Id adeo Dominusfignificans,de
vobis confirmât. Si Mo fen & Prophet as non audiunt, neque
fiquis ex mortuis refurrexerit, credent. Itaque & nos difputa-
tioncm de Baptifino terminemus,
Iud. Ecquid véro prohiber, Chrifto fidem habere,
eumque verum Deum, & Dei Filium, eiiifdem cum Patre
naturæ,cônfiteri,atque interim M ofaicam quoque legem
tueri, acretinere, vtin omnibus vtrunque feruém, & am-
ple<ftar, futurus duorum bonorum confers ? Omnino
nullam ea res nobis reprehenfionem inuret,neque ditftu-
rus eft quifquam,qUod b on am eft,id bonum non effe.
Chrift. Sane ènim perbene eft, fi non duorum modo,
fed etiam plurium bonorum çonfortem te præftes. Sed
nec vtriufque notitiam capere poteftis, nec fandlorum
quifquam id permittit, aut ipfe in primis Cluaftus, cuius
hæcfententiaeft': Nemo potefl duobus domintsfermre:aut enim
vnum odio habebit,&alterum diliget, aut vnum fuftmebit,&al-
terumcontemnet. Præç'ereabonum ha<ftenus bonum eft, fi
alten bono non fit fraudi, atque ad potioris diflolutio-
nem comparatum. Sin contra faciat , poteritidquidem
força lie nonnullis bonum videri, fundlio certe nequa-
quam bona eft. Nam & Philofbphus quidam bonum
cenfetnon effe bonUm, fi eo bene non fungare. Iam vero
vt non omnis diffenfib.peffima, fed interdumadeoopti-
ma eftjita non otnnis concordia optima,quin & plerunq;
nocentiffima eft.Sed vt eius fententiæ vim apertius often-
dam,tentabo rem çxemplis declarare.
C a p v t X L V III.
Legis Çhrißt cum Mo fi comparatto.
S Res leges SS. Trinitatis maieftasprqdidit. Naturalem,
S criptam,&Spiritalem. Earum Naturalis inftar
eft domeftici ignis. Nam cuin prius in pofteriorum dua-
rum ignoracione homines degerent »Naturalilege, quafi
quodam domeftico igne, aliquantifper colluflrabanrur.
Dcinde édita S cripta eft, quæ v mbra q uædam, atq; exem-
plum effet Spiritalis, Lunæ comparatalumini. Coeleftis
autem ilia & S p iritalis ,atqueà vero IuftitiçSoleprofédla,
fupraSolem effulfit,& hominummentes quadam canquâ
Biblioth.Vet.Pat.Tom.ï4.,
....................j „ __________■ - . - r r . - A f I
luce arque iubare perfudit, ad viamque veritatis deduxir.
Igitur bonus eft, & domefticus in tenebris apparens i-
gnisj fed rnclior Lunæ: Solis veco multis partibus clarior,
quippe vtrunque qbfufeans : ceterumille luftitiæ Solis.
velipfumSolemextinguit. Nec iniuria, liquidem opus
omne cedit opifici- Ac quemadmodum meridie confiante,(
plendide collucente Sole,domeftici ignis vfus non eft j
ficpofteaquam luftitiæ Sol illuxit, & gratiæ veritas eft de-
te<âa,mm Naturalis, tum S cripta lex abrogatæ. Ad eun-
dem modum legale Pafcha , vt Theologus quidam noftras
ait, exempli exemplum erat obfcurius. Iam Paulus
mei Ghrifti oSjBeniaminenfi tribu orcus, aliquatenus nos
videre, 8c aliquatenus vaticinari docet ; at cum fùccefferit
perfe6lum, tum aliquatenus hoedeietumiri. Quare vt
perfetftæ illius noftrærçftaurationisymbraac effigies eft,
qUicquid in medio pofitum eft, ita fane inuebla in orbem
terrarum fpintali lege, nulla alia porro opus habemus.
Neque vero veitantilkgn Spiriralisà Scripta diferepat,
quin potius confirmât ac reftituit, id quod teftatur &
meus Iefus, in hæc verba : Noltteputare, quoniam vent foluere
legem,aut prophet as-,non ventfoluere,fed adimplere.Atqu.e vt explicates
videatis, ipfis verbis veritatem ftatuamus. Ergo
Schabet lex: Audilfrael: Dominus Deus * tuus, Dominus vnus
efl. Diliges Dominum Deum tuum ex tota anima tua, fir ex to-
tafortitudine tua & ex tot a mente tua. Et rurfum : Diliges pro-
ximumtuum ficut tetpfitm. Eadem fane Dominus & infàn-
£ti Lucæ Euangelio. Neque hæc fblum, fed addit : In his
duobus mandatis, vniuerfalexpendet &propheta: ilia antiqua
dicit:Non occides: Chriftiana etiam gena$ volentibus fe-
rire,porrigit:illa, nonmoechaberis,hxc, ne concupifces quidem:
ilia, nonfuraberis, hæc litigare, 8c tunicam au ferre volenti,
etiam togam permittit, ilia, non concupifces aliéna, hæc,
eriamiufte parta dimittes: ilia, non peierabis, Spiricualis,
neeparuum, nec magnum iurabis, ceu iuramencoperiu-
rium créante.
HisacfîmilibusdecauflîsaicSaluator: Non vent foluere
legem,autprophetas,fedadimplsre. Id eft, tueri, cbnftabilire,
firmare. A tq; hæc quo exploratius, ac diferrius tradamus,
prophetarum fentenrias in medium proferamus.
C a p v t V X L IX .
Prophetia de ludaica legis abrogation, feu cor-
rettione.
MOfesDeüteronomio : Quandoingreffusfueris Terr am,
quam Dominus Deus tuus dabit tibi, caueneimitarivelis
abominations idarum gentium : fedprophetam fufeitabit tibi
Dominusficut me ,ipfum au dies* in omnibus. Ieremias: Ec-
ce dies venient, dicit Dominus: &feriam domui Iudafcedusno-
uum: non fecundum pattum, quod pepigicumpatribus eorum in
die, quaapprehendimanumeorum, vteduceremeosdeTerraÆ-
gypti :pattum quod irritumficerunt. * Et ego neglexieos: Dicit
Dominus. Sedhoc erit pattum, quodfiriameum domo lfrael:
pofl dies illos dicit Dominus : Dabo legem meam in vifeeribus eorum,
& in corde eorum feribam earn: & ero eis in Deum, & ipfi
erunt mihi in populum. Et non docebit vitra vir proximumfuum,
& virfratrem ftium,dicens : Cognofce Dominum : omnes enim co-
gnofient me à minim 0 eorumvfquead maximum, ait Dominus:
quiapropitiabor iniquitati eorum, &peccati eorum non memo-
rabor amplius. Et per Ezechielem Deus : Recordabor ego
patti mei tecum in diebus ado lefient u tua: &fufcitabo tibi pattum
fempiternum. Ec rurfum : Non iadlabicur deinceps
hoe prouerbium : me feelera parentuminfilios&abne-
potes perfequi , fed qui vuamederintacerbam , eorum
den res ftupebunt. _Ec Ifaias. * Vetera fluxerunt : Noua
quoque ego annuncio: antequamoriantur, audita vobis faciam.
Hæc elocutus propheca fùbiicic : Cantate Domino canti-
ettm nouum. Quoniam enim vetcra fluxerunt, & qu^e ob-
feure olim figurata fuhr, nunc liquido funt perfcdta. Cantate
Domino canticum nouum. Idem porro : * Principatus e-
ius glorificatur f fupra, nomenque eiusglorificant a fummita-
teterra: quidefcenduntinmare,&nauigantillud, &infulamul-
ne.Sane Chrifti noua lex & furfiim in ccelis,& in terra prç- !
dicantur. Nam in Seruaroris ortu, Angeli cum päftoribus !
F z - laudan- :
VtaxJanx,. in S. Vafeba. .
l.Cor.li#.
IO.
F
Matt.}, i j , D'ut.6.4.
* m. n pro
noücr.
Leuit.19.it.
Matt.it.i9
40.
Ibid.i
14.tr 9.
Matt. j. ,7.
28. *r
Ibid.
Ibid. i j . J 4.
Matt s.17.
G
* m.f.
ltrem.ji.il.
trfeqq.
H
Ezeeh. it .
Ezech.if.
60.
* m .f contra
LXX. -
ßc-Vulg.
* not* ad
LXX. ‘
fm .f.
1Ja.4z.it.