nâronui Confiantmopolttani
A
Vi*«.
L«*.I 4* 4>
i
!
lp t1.3-
B
C
Mdt.z4.14.
lfd.t.9. .
D
Mdtth.i 7.'
■ tfat.io
XXX. I
a«curanus cognofcc. EtacceßtadprophetiJfam,&concept,
& peper it[ilium. Quam appellat vcro prophetiflam? Virgi-
nemac Deiparam, quae cecinit : E cceen'tm ex hoc beatam me
dicent omnesgenerationes.quta fecit mibi magna,qui potens eft,tir
fanäurn nomen cius.Eccc autem certiflimumVatem! Supra
inquit. Ecce virgo concipiet, & pariet filium : paulo poftait: &
concepit,& peper it filium. Quomôdo? illic omnino vt futurum,
hie vt cettam.Acceßt adprophetißam.Hocvelut ab Ae-
changelo Gabriele ad Virginem di&um intellige : nam
extèmplo ad eius nuncium explorate virgineus tonce-
ptus fuerat fecutus.
Et dïxü Dominus ad me: Vocanomeneius: autChriftum,
quod Iudaeos vndfcum notât; aut Emmanuel,quod perin-
de eft, ac ft dicas, nobtfcum Deus; aut Iefum, quod falusxed-
ditur. Hæc enim nomina v,tramque Chrifti naturamre-
præfentant. Sed quæ fequuritur fcrutemur. Accéléra p lu t
detrabere: Eefiina pradare. Hoc pernicem Seruàtoris vimde-
darat. Atque id verùm eflè,ipfe adeo Vates nodum diflol-
uens,ait; Quia antequam fc tat puer vocarepatremfuum,&matrem
fuarn, acciptetfortitudinemDamafci. Videte prophet*
Enimuero neque ego plura addere poflim, necvosacci- .
pere.Quin addere m plura,fidifpütarioniaddiélos cerne# 1
rem. Sed quohiam orationis fatietas inimica eft, non di- !
centibus, fèdauditoribus,fufficere,opinbr,quædiximus, |
nevltra G<*ier,qüod aiunt,traiicere conemur. Igitur ad alia ^
eft trarifeundum. '
fuper puero aocuratam diligentiam : fi quidem non dixit,
prrafquam fciret Chriftus.aut Iefus,aut Emmanuel, quæ
vmimque notant; fed , puer ; nam fècundum expertem
temporis naturam, eft Deus fords, præpotens, princeps ,
pacis, pater æuifuturi: fècundum temporalem,natusex j
Virgihepuer,Damafciopes, Samariæquefpoliarecipiet ;
, ab AfTynæ Rege. QuodcomprobansVates, zàdhnobtf- j
cum Deus : Scilicet fuprateraporalis, & omnipotens Deus;
cumfèmper Virgine Maria, acper eamnobifcum. Quam-
obremfcitotegenres, & vincimini. Gentes.appellat,nonquæ ;
Chriftum adorant, atque venerantur,& Deum confiten-
turac concélébrant, quæ ex geriribus Ecçlefiaeft; fèd quæ
in idolorum cültus feelere permanent. Nameædemum
- profligandç gëntes funt,quç Chrifti nomine non glorian-
tur. Audite vniuerftprocul terra : iis verbis Dei ad inferos de-
fcenfüm , & Euangelici præconij fignificat propagario-
nem: itaenim&Seruator meus in EuangeUcO; loquitur.
Pradicabitur hocEuangelium regni in vniuerfo orbe in teftimo- j
nittm omnibusgentibus : & tuneveniet çonfummatio. Conforta- ;
mini tir vincimini. Dæmones, inquit, qui in nos homines ■
poteftatem exercetis ob peccatum, profligabimini eius
viribus, qui pro nobis incarnatuS'eft* Quod iter um vi<Sti
confligatis , vt eftis impudentiflimi ; atiterumdenique
profligabimini,perClirifti refurre&ionem proftrati.Nam
C hrifto invitam réftituto, non iani deinceps mors domi-
natur,& proftratæ dæmonum copiæ fiint.Poteftautem id
quoq; de fènfibilibus gentibus ficaccipi: quin & adChri-
ftumreferri, quem fiepe, vt hominem peritum diabolus
tandem Deum na6bus,concidit.
Inite confilium, quantumuis contra Chriftum : quan-
j tu muis enimàuarum Iudam aggreflicum arrogantibus
ac fuperbisScribis 6c Legeconfiilris, quantumuis cum
Anna &Caipha, fceleftis Pontificibus ac denique cum
Herode &Pilato , efferis atque inhuirianis principibus.
confpiretis, confiljum veftrum Dominus Deus difloluet,
id eft, fruftrabitur, & impotentes ac inualidos vos oftendet.
Confilium dißipabitur : loquimini verbum & nonfiet. Id
quale fit,fcire auentes,Matthæus publicanus docebit,cu-
ius è fàcro Éuangelio hæc funt verba : Altera autem die >qu*
eft poil Parafceuen,conuenerunt Principes Sacerdotum,&Phari-
fei ad PilatumJicentesiDomine recordati fumus.quiafeductor il-
le dixit adhuçviuens:Po8 tres dies refurgam.lube ergo eußodtrife-
pulchrum vfque in diemtertium: ne forte reniant difeipuli eiust&
furentuPeum, & die an tplebi: Surrexit a mortuis-.&eritnoutßi-
mus errorpeïorpriore.W oc igitur confilium & décréta Deus
difloluet. Siquidem nobifcumDeus. Nobifcum Deus eft ab
Abrahamo per prophetas, vfque ad Cæfàns Augufti cen-
fum ;Nobifcum eft inaflümptacarne conuerfans, vfq; ad
defeenfum acregreflùmexinfèris;Nobifcum vfcjuead fe-
culorum finem,atque in omné perpetuitatem*Hoc enim
fignificatteraProphetavfurpatum:Nof»t/cHW.ScitotegenteSjVtnobifcuDeus
eft: Audite vniuerfitprocul tern% quia nobifcum
Deus eil,loquimini verbit, & nonfiet,quia nobifcumDeus.
Quid agimus ? hæccine difputata haétenus de Dei Filij
Incarnatione fkf is fiiht, an plura quoque vultis difleram?
C a p v t X X X V II.
Deum hominem fieri voluiffe,&defiirpeDauidis.
IVd. Defcenderit fane coelitusDei filius,& incarnarifu-
ftinuerit ; vnde autem confiât ex Abrahami & Dauidis
[ femine ho minem fieri voluiflè ?
Chrift. Exlofephigenealogia.
Iud. Et quamobrem Virgo recenfitanoneft, fedlofe-
! phus ? Nam fi fècundum humanam naturam ex virgine
J Chriftus eft,ex Iofèpho autem nullo modo, (qui quidem
I fponfus, non maritiis fuerit ) cur illius porius deferiptum
I genus eft? Igitur fi ex Dauidica tribu Virginem nobis de-
: mpnftraSjhuncipfumverumeflè Chriftumadmitrimus,
& Virginem Deiparam fatemur:Dauidis enim ex Dei per-
■ fona de ea hæc funt verba: Omnis gloria eius filia Regis abin-
tttf.Et poft pauca: Adducentur Régi Virginespoil earn,proximo, i
eiusafferentur tibi. S in ex Iofephi duntaxat genealogia,tum
Dauide ortum non admittimus.
Chrift. Aiunt kpkmes,fimplicem effe veritatis orationem.
Itaque fi auetis vos quoque certum cognofcere, fimpU-
cem ve.ritatem admictité.’ Nam vitiligatori ftudium eft
per omnem vitam diffidere, inimicitias ampleéti. At ven
ftudiofus ,tanquam lancera, confciehtiam fuam iis, quæ.
dicuntur adhibens,æquàm, non omma improbe geftit
vincere,fed eft vbi & vinei facilepatiatur.Igitur eratapud
vos,quod perfpicue feitis, lex, fuæ quernque tribus atque
generis fponfam capere, qua re ex Archiuïs vefhis vfque
a'd præfentem Chriftum genealogia fuppeditat. Nam ni
id fit, qui poterant Euàngeliftæ, JMatthæus quidem ab A-
brahamo per quadragefimum alterum genus, àd Chriftum
deuenire, Lucas autem à Çhrifto, qui alter eft Ada-
mus, adprimum euadens, fèptimum & lèptuagefimum
fine fraude exequi ?, Quare & Iofèpum, Dauldicæ tribus,
quod ipfi tefteminijfui generis atqu'e tribus vxorem cepif-
te,eftneceflè.Sedecquid,fifortafle Virginisgenus minus
accurate habeam cognitum,exeo veritatem cauillemini,
contraque Deiparam fèntentiam dicatis ? Enim.îero vt
perfpeélum non haberem, omnino haberet, qui cunéta
nouit, neque ob meam ignorationem Virgiriis Deipe-
rium (vt ita dicatur) firuftraçflèt. Nihil prorfus.Nec e'nim
propter cæcutientes Sol non orifur,aut projeter cæcos vi-
fuprædii£)lumine deftituentur.
C a p v t X X X V III .
Pfii44.i,
Ibid.if.
Mariam ortam èfiirf
login Uidmum.
QVin editam Dauidis genere atqüe ftirpe Virginem
dabo,neque id yero ex noftratibus fcriptis ac decre-
tis, fèdludaicö quodamiibro yinquem Oreftiade incidi
apud Iudaeum Eliam,Legifperitüm cpgnomine.Is in Virginem
debacchatusjfic habebat.jQwirf tantopereMariam ex-
•Nazianj
in Iuliani
4*’+7‘
G
Ma tlh.l.i
Lut.f.11.
tollunt Cjiriftiani, Cherubinis auguftioreni, Seraphinisfine cbm-
paratione digniorem,ccelisfublimiorem,Solaribus radïispwiorem
appellantes ? Siquidem faemtna eil Dauidica gentis, Annamatre,
loachimoparentenata,quiPantherifuitfilius.Panther&Melchi _
fiatres,filij Leui,flirpisMatthan, cuiDauidpaterextribu luda.
Igitur defunótoMatthan lacobi patre,MelchiMattha-
nis yxore, lacobi matre vidua dudta, ex ea Elim fuftulit: j
ita erant Iacob & Eli vterini, non germani ffatrês. Eli anno
quinto & quadragefimo fine Tiberis extin<5to, Iacob
vxorem Eli (iamdefundri) lege duxit,Temen fratriexci-
taturus: dui ex ea filium Iofèphum gehuit, prolem na-1
tura fibi qusfitam, lege Eli. Fuêfe igitur Panther 8c j
Melhi
Êialogtis contra lucLeoï.
Meichifratres , Leui fili] (vtbftenfum eft'au|oribüs He- fintipfiffimæ épienriæ atque veritatis, Chri tri vpræeohes
bræis)aftines loacfiimifÿr lylaria loachimitV'erit filia,Io- autfelfum aliquid dicere,automninoverb.umiutilcpro-
fèphoçollocatafècuïidumduasftirp^SjMatthanisatque fundëre?
Salomonis, pàterno genere Dauidis , materno lacobi Sed vultis & tempus cognofcereîErgcj audite Archancon.
iobrini,patns ioachnni aftinis. gelum Gabriclem,Ciuus iidDanielein hoc rdponfum eft:
Hahebatidemlibef 6c Iofèphi genealogiam , ei gerni-- Scito ergo &anmaduerte: Abe%ttufenn«wwiMum*dtficmr.
nam, quæ infacro Matthæi Euangelio deicripta eft. Cæ- lerufalemvfquead Chrifium ducem, bebdomadeifeptem, & heb-
terumaiebat, habuiflè lofèphum filios quatuor ex vxore ! domadesfexagintaduaerunt : quicompofîti, annosreddunt
I Salome, Iacobum,Simonem, Iud’am,8cIo(èn;filiastres.
E-fther, Tamar, 8c Salome, quæZebedæo coniutix, Iaco- j
j bum',5ç Euangeiiftam loannemedidit. Erat àute Iofèphi
vxor Aggæi filia, fratris Zachariæ facerdotis, patris Ioan-
j nis Baptiftæ. Zacharias & Aggæus Barachiæ filij, AbiaSâ-
( çerdotenati. Porto erat id temporis lofèph vrduus : Vt j
fuerint Salome&lóannesBaprifta fratrum filij» & htiic,
! Aggæus,illi Zacharias patrus-Sà^ômendicoTyOh ohfterri-
1 cemvirginisM.ariæ,fèdIofèphifabrivxorem.NamoblJ:e-
trix ilia confobrina erat Elifabeehæ atque Virginia, ytd-
ftendicfàcrumLucæ Euangelium.Erant enim tres forores
Bethleemenfès ex Cleopatræ 8c Sofipatri regno,anteHer
rodis Antipatri, regnum. Primæ nomen Maria, alteri So-
be, tertiæ Anna. Earumprima in/BethleemnuptaSalp7 ,
men obftetriçem pepçrit. Altera & ipfà in Bethleem,Eli- i
fabetham. Tertia ira Galilæa genuit Virginem Mariam,
quam 8c Deiparam Çhriftiani vocant : Vt fint Salome, &
Elifàbetha,&Virgo,triiim forortîm filiç.Ita is, liber genea- j
logiam Virginis explicatam cpntinebat, qui 8c aHorum 1
quorundam Iudæorum genus declarabat,qui,nihil inter- !
eftjVt nunçdicantdr.
Iud. Sane venturum Chriftum & n os fperamus;yeni£
fèhauddum credimus; fiquidem nondum aduentuslf;
raelitarum Chrifti régis tempus eft. Ém
Chrift. Non rejSfcç vos feripturas ànimaduertere & fæ-
] pe dixi,& nihil n1icum,quando 8c Ifàias-de vobis eftlocu-;
I tus in hanç fèntentiam : Audiuivofçm Domini dicentis: Vade,
[-érdïces populo huic: Audite audientes, &_npliteintelligere:&vi-
d m vifionem,&Holite,cognofcere. * Incraffatum eil corpopuli hu-
ius, & atmbtu fuisgr.uater audiunt, & oatlondaudunt, nepte,
videantoculis, & aurïbus fuüaudiant, çr cordefuo inteüigant,&
conuer tantur,&fdnem cos. , :
. Çæterumprophetasdeyenturo Chrifto,noneoquem
vosexpeétatis Erroné, n,onDeo,;fèd Antichrifto, aperte
prædixifle,audite in hæc verbalo quentes.Venit Chriftus,
.inquem quicredit,regnabitcunieojquinoncredit,Hie^
rpfblyma profligabitur ; non ilia inféra, fed fupera ac coe-
lcfti.
C a p v t X X X IX .
Danielisprophetia de Chriftiaduentu.
•
OEd placet, vtEancveftram cxpeçtationem fâllâm vin-
vJcamus, rurfum vaticina fèriptaeuolueré. ïgituraudite
in primisDanielis,quæfic habent.Danielem,cum obitis
etiam ieiuniis, pro populo fltpplieàret Deo, Angelus Ga-
briel alloquutuseft: Septuaginta bebdomadesabbreviate funt
quadringentps très & Q(Sfcoginta : Et reuertetur, & rurfum
âdificahtturplatea & muri in * angufiia temp or is. Et poil bebdo-
madesfexaginta duas occidetur Chriftus ; turc & æquo déftitu-
tus,vrbemquç & fàcrum vna cum principe tfelebit.
Eft autem fententiatalis. Anno à côndîto Salomonis
tëmplo & vrbè, quadringétefimo oâogefirao tertid,Ser-
uator mundi Chriftus pafeetur ad fâluandum genusho-
minum , diabolique fraudes profligandas. Atque id ve-
ruin eflèjvôs adeo lï velitis,teftemini. Nam régnante Ari-
ftobulo Iudæorumprincipe , Romani &fàcram vrbem
Corrupere, 8c Ifraëlitarum gentem vna çüm principe Ari-
ftobulo& libéris, mancipio cepere. Ex qup tempore Va-
ticinium omne,& regnum,atque Ponrifiçiumpeflumiit,
Hërode extraneo Ifraelicisab Romano regeimpofito, &
& augufta vëfte^ami&o.
C A P V T XL.
ludaorum calamitates ob pèrfidiam irrogatd.
S Vin IeremiaS quoqué multisarite feculis, tanquam
(uccen turiatus teftimonium dicec : non vrbem mo-
doj&templum atque Sacerdo tes, (ed omnès omnino op-
pidanôs,mulieres & infenteshac næriialamentàtus. Quo-
modofedet folaciuitas plena populo} Recogitans Ieremias prô-
mifrumÀbfahamo editum , Solymorumque vaftitatem
profpiçiens, angoribus opplerus&imininens excidium
deplorans, ait : Quomodo fecletjola ciuitas plena populo ? faftà
fCilquaft rtdua domina gentium ? Vbi propHeta anguftiarura
plénusfuturæ capriuftariscauflàhilpôft exponic, Déi ad
Qfèâm feiitentiærecordàtus : fade , fume tibi yxpremforni-
catidmm, &fac tibifiliosfornic.itiomm: qu'tafornicansforniça-
bitur. Iudæorum Synagoga: Itàqitë ïpfd non fxor mea: & ego
non yir eius ero. Er inceps préui/iciarum falta eilfub tribittô.
Pontificio pridem & regno auéfa , nuuepafîim tributaria
eft, omnium nationum Dominis. Ploransplorauitin nocte:
Nam quæ reié<ftoihtelligibili iuftitiæ Sole , ab ealucê
præceps ,• in ignoranriæ tenebris fèdet, eut ni ploratùm
edatpcrnoëlem ? & lachrynia eius irt thaxillüeius. His ver-
bis Vrugëniti Baprifraumprophétafignific^r,j qttia èriim
erat CKriftigenäs idhira , merito manant ei quoqüè.për
genas lachrymæ. Non jeil qui çonfolèttir earn ex omnibus charts
eius. Noneft,inquit, quiproèadeprecemr: Nou Mo-
fès, qui à Deo ftipulatusiit : Autdimitteeis hanenoxam ; aut
f i non facts, dele me delibro tuo quemfcripftfti. Non Dauid damans
: Ego fùm quipeccaui, iftt qul ouesfunt, quidfecerüHt ? tef-
tatur, obfecro, manus tua contrame, & cotra domum patris met.
fuper populum tuum, &fuper vrbem fdhclam, vt confitmmetur \ Sed eueniunt illalcremiæ, exDciperfonaconfirmantis:
prauaricatio, érfinem accipiat peccatum, & deleatur intquitas, Sifteterit Mofes & Samuel coram me, * vt an té dçprecatores,
|&abducatur iuftitia fempiterna,&itypleatur vifio,&prophetia, | non exaudiam eos. Vu Sionliigent , eo quod nonfint, qui vêtir
vngatur Santtus Sanctorum : Qui Chriftus eft, perennis ! niant adfolemnitatem. .Maëri vèrbis cftote Dauid atquelebtard
in |
Chroiiolog'
Da**, 15. I
iuftitia, homintbus noxas omneycondonans, & vifa atr
que vaticinia obfiguaiis, id eft, eoncludens. Nampofte-
ius aduentum non iam porro eft vfuspropheta. Vatese-
nim cundrivfque ad IoannemBaptiftam vaticinati funt.
Iam parensquoque vefterlftacl aitr^Now deficietprincepsex
luda, & dux defentore eius , donee venerft, quod conftitutum ett,
& ipfeerit expettatiogentium: Et fane poftquanj Chriftus il-
legentibus exppdtatus pro.diic, defer uit vos $C regnum,&
pontificium; quae ( duo munia quodammodo ipfa) funt
princeps 8c dux. Quodfi,vt Confirmatis,.nondumadue-
iiit Ghriftus,mendax fit Mofes ilie, qur& mundi &x*difi-
cationem confe.fipfic, & futura prsdixit efijendax parens
Vetter Ifrael, &DanielPropheta, ac prae iisGabriel Ar-‘
changelus.O torporemfttque daecitafem! mihiVerq r^liremia:
Nam ille exilij Babylonici prpuidiis, e^captiuo
rum præcinit perfona. Super flumina Eabjlonis illic jedlmui
tirfleuimus, cumrecordaremur Sion i Infalietbus in medio eius
fufpendimus organa noftra. Quia illic interrogauerunt nos, qui
captiuos duxerunt nos, vsrbacamionum. Et qui abàuXeruntnoS:
Hjmnum cantate nobis de caniicis Sion. Quoinodà cantabmus
canticum Domini in terra aliéna i féfpondepànt, qüi fortafle
redïtum fperarent : At Ieremias regni iriteritùm , 8c P,oni
tificij abrogAtioriemffentièhs, IudæOrnhi fëuitiiSiohëth
dëfperatp, & tanquam Claudiçàhté, malais, ïugerè, aits
vins Hierofolyma. Cur ? quod client hulli]H| itineribds ad
folemnia cohuchirènt. Ôinheiporiaemdejhuâic.. Qtùae-
nimSynagogaducentcsadpietâténi portas , qui intel-
ligentiainformahtur, (ibi præciufit, vt inquit ïfaias.
gio fit eorumquenqiAmmentitumdiccrc: qui enim pof jculosfiiosexcæcaiiic