Nam iure optimo fiifficere fentib, vt bonus die poffis,
non hoc iplum fi didiceris, quid nobis bonitatem per-
,fuadeat; fedfi, quod.neceflèeft, in eo etiam meditando
immoreris,& cogitandoinfiftas:& cu m re darn ratio ne m
cognoueris, non earn folum intrace habeas; fedeaquo-
que vbi opus eft vtare:ficut & cibus,& arma,& medicina,
&veftis, nonfimpliciterquibus£dfiint,quiqueeapoffi-
dent.commodnm ferunt,yerum vtentibus ipfe vfiis commodat.
Qupdfiprauæcogitationesincumbétgsnïcntem
decineant, bonæ tantumrpodo guftatæ fentiantur, détériora
vincunt, & praua quidem aduola cum fine, anima
rcgi'onem infident, alia vt vida&otiofieprorfiisextur-
bantur. Nihiligiturnouum, non adificare architedum,
aut medicum non fenare,aut opificem quemeunque non
fiiummunusobire,quamdiuartcmnonadhibet: necil-
lud mirum,fi quis re dam rationem habens,agentem por:
ro non habens,nullum diligentiçfrudum capic.Vtature-
nim quilpiam armis contrainuadentes, quatenus conue-
niteosinterficiens:arte autem, fecundum ipfarh ageris.
Nos vero cogitationibus optimisfîcuccôfiliariisvtimur,
men tern aduertences, non vt cum didicerit quæ oportet,
nouerit, led vt cum cognorit,perfuadcatur „ vereque bo-
norum amorem concipiat;quodfedula meditationeeget,
quando contrain malis occupari,& immorari,animç exi-
tiofiimeft : fimpliciter autem eorum notiones, nihil ha-
bent mali. Quamobremquomodo hicfiigiehda, ita ilhc
confedandaeftmeditatio. -
Velfe igitur bonumdifficultatem non habet , neç res
lfta ftudio credi tur indigere. Ad accipiendum autem con-
ftruandumque cum labor fit neceflärius, ftudio ae via
quadam opus eft, quaadcertaminàhæcvolentesaggre-
diamur: quandoquidem haud facile talisjaborcapefli-
tur. Quod autem vbiq; ad certamma velut athletamvn-
git,amor eft eorum,pro quibus certamus.Hic enim labor
s , etfi adniodum cruciabilesTuauitate condit. A morem
autem honeftçrum nihil aliud accendit, quam attendere
illis animum,& eorum eleganriam peripkere. Et hic eft i-
gnis.qui ex meditatione Dei in anima Prophetæ exarfit.Ef
in meditationeinejg inquit texardefcet ignis. Qui alibi often-
dens, circa quid meditatio verfetur, & cuius viri fit opus,
hoc quidem ait, bead viri, illud Dei legem. Beatus vir, inquit,
dies 8c nodes in lege Dei meditabitur.
Iam vero fi meditatio circa literam lègis hunc ignem
accendere poteft, quid faduram exiftimabimus legem
Ipiritus Jquç fola verum Dei amorem hominibus inférait,
Sç rogum quendam amoris inflammauit, quam nulla res
po terit extinguere,non afpera,non iucunda, non inftans,
non futura. Quam ob caufläm coelo demiflus linguis i-
gneis apparuifle mihi videtur,quoniam charitarem,inftar
ignis ompia depafeentem intülic: liquidem & prim um le-
gislatorémipfum çharitas in terras apportauir, &ipfuin
Iegiriatoris corpus,humanitatfseiuspignus aefrudus eft:
& prætereaipfiuslex to ta am ore featet; & hunc omnibus
auihus poteft modisofteridit,hunc introducit, hunc fuadet,
hunci nobis fi retulerir, fiifficienri munere fibi iuäin
nosmeritacompenfeta arbitratur^Non enim qiiafiftr-
uis obligatis imperat :fedquafimiiltispropteripfiim de-
farigationibus perfundqs, longaquc confuetudipe &.a-
more deuindos, ftatini vtädeumft contuleririt, ad com-
munionem rerum fuärum vocat.Ego quidem pro re*mo
decertaui, inquic, multilque laboribus eoronam nexui,
quam vos citralaboiem accipietis. Pro his aliud nihil exi-
go,nifi vt me aine ris.
; O inexplicabilem bonitatem, nqn folum tarn eximie
diligicded etiam ämari à nobis tan ri æftimat;quod vt con-
fequatur, nihil omittit. Nam quid aliud fuit ctif coelum,
terram,folern, &alpedabilem mundum conderet ? Ëius
Verb qui non cernitur, qiialispulchritudo, & quomodo
ab eo nutu folo conftirutus fit, &omnemquaminhæc
inferiora curam conférât,non alio fine docet,quam vtad
fe conuerfis amorem fui fiiadeat. Et omniiio, ficut in a-
morè feruentes;fapientiam,bonitatem, &artem demon-
ftrat, vtiniicere 'nobis fiu amorem poflit. Proinde rei huno
quiefeeret: led ad aliam naturam Ce daret, qua ad idem
æque vteretur, vt quæ perfuadere non poterar, eo quod
Deus eflet,ea homo fadus poflet,& per y traque, rum <fo-
meftica, quæ veniensafferebac, tumextraneaquæaftum-
pferatjcharum fibi ad amiciciam fuam adiungdret. Sic lex
fpirituSjiure lexeft amicitiæ, indeq; ad bénéficia agnofee-
da nos exercet. Quare ftudiofe in earn incumbendum
eft. ;•
Primum quidem, quoniam neque fudor hie vllus, nec
lab or eft, nec fumptus, ne c infàmiam, aut probru m parit,
nec ob aliud illius quippiam viliores fumus ; fed & artes
tradaçe nihilominus Jïcitum eft , Sc quodcunque ftu-
diumfedarinihilvetat. Etduxexercitumducet, &agri-
cöla térram colet, & opifex vrgebit opus, & hac quidem
de cauflà nihil eorum quçfàcere con(ueuit,prætermittet.
Noninremotiffimalocaabeundum, nec infiietaalimo-
niaadhibenda, neepermutandaveftis, neccorrumpen-
davaletudo, nec aliud audendum facinus : fed licet do-
mi fuæ manentem, nihil que fiiarum facultatum amitten-
tem,cum hiice cogitationibus quotidianum habere commercium.
Quid ergo talia bona fieri prohiber, pro qui-
busetiamlaboresperferre æquum erat, fiitarestulillet?
Si enim hbminesnatos, & vicogitandipræditos, quid-
quid tandem, & qualecunque cogitare oportet, quomodo
non optima quæ<Ç3£xcogitanda funt ? E t, fi inania ab-
iedaque, 8c ex quibus cogitantes vtilitatem nullen con-
fequuntur; nunquam exiftimata fiint fortunam -, aut arte
m , aut copias, aut quodcunque ad vitam conferens vl-l
li détérioraeffedura, minime omnium bonas cogitatio-
nesinhoccrimenvocare,&quodbonumeft, pro malo
accufare par eft. Atqui ifto modo bellare nemini exper
t . Porro nihil promis in fiiaui taris, ac moleftiæ haben t,
nonmagis, quam ipfum gaudium, quodvereappellari
poflunt. Siue enim optimis lætamur, nihil melius fieri
poterit cogitationibus, quæChriftum, & illius benigni-
tatem compleduntiir : quoniam nequé ipferum rerum,
in quibus eft vltimus bonorum finis; neque^roprium
quidquam fuaue & amicum,quamuis multo labore quæ-
fitum inuenias, quod nobispræiftisconueniat. None-
nim fecundum fehguinem tantummodo genitis, nec i-
pfis genitoribusfimpliciter, fed iam etiam nobis ipfis co-
gnatior Chriftuseft,vtantea docuimus. Hinc animæ co-
gitatrici nihil peculiarius quam inipfo occupatamefle.
Itaque & per quæfamiliaris & cognatus nobis eft, & quæ
optima eft omnium iucundior eft conliietudo bapti-
zaris animabus, quam alia qüæcunque tandem : intelli-
go autem poft lauacrum non valde fqualentibus ; ficut
Hebræi,' quosadmirabilis file Stephanus incircumcifos
cord.e,& auribus nominabat. Nec damnum igitur vl-
lum humanæ iit x propter iftas cogitationes importa-
ri, & in i^gaüçhum ac voluptatem ineflè, èx.didis patet.
An vero Silicas quoque infit , & iuuent, cOntineantque
pulcherrima Sc opportunillima omnium ,id quoque iam
patifit ,v&apparebit deinceps euidentius, cumaccuratius
de ipfis dilferemus.
PrimUm enim bonis cogitationibus abirnam diftine-
ri, hoc ipfum .malar um cogitaricnum ceflationem & q-
tium lndueit.Huic confequenseft,radium,feu lucem my-1
fteriorum à vitio puriim ferre, q uqd nobis citra laborem
bonorum omnium cumulum affert. Deinde neceffe eft
8c ipfes cogirationes medicinis à femet depromptis officium
fuum præftare, & cor quam optimeafficererftcuti
prauis cogitationibus malæ affediones nafeuntur : nam
virtutem eodem modo ex bonis exbriri rationem habet.
Pläne enim in omni negotio Vt hanc velillamvolunta-
tem fufeipiamus, hqeilludue di camus, aut feciamus, aut
patiamur, aut quidquid tandem illud eft eligaitius, cogi- ;
tario& ratio nobisaudoiesfunt. Et hoc modo magiftri
yirtutis difeipulis fiiis opportune cogitationes optimas
ingenerant : & contra, mali dæmones fcédafiraulacra intus
excitant,vt ifta via hi ad turpiffima,illi ad honeftiffima
agunda prouocent.
Mnwm j o, j 1 . . " ---- ! ^^gfturcmufqUelaudatæmeditationis,vidére,quovtcumnroeafeciffirnmmV
^ ^ maSme m^ftmiat, modoadionesexvirtuteproficiant;Chriftumautemmc-
V^f!?.î?.Proea^egl^etf >mni^ » naturapatiebatur, I ditari, &quæispromeafeluteamanterlaborauit, cogitationibus
percurrere, aperte vitam à nobis quæfitam:continet,
perque omnia beatos reddit. r Et vt iftuc manifefte
cognofeamus, confideremus ; il]æ fandimoniæ, propter
quaseartim cultbresChriftus ipfe beatos prædicauit, an
non omnçs ab hifee cogitationibus prqficifeàhtur. Quos
ergo tandem, qui fblus & vere beams eft, beatos iudicai î
Paupereslpiritu,lugentcs,mites,efiirientes &fitientes iu-
ftitiam,miïèrieprdes,mundo corde,pacificos,perfecutio,-
nes, & omne probrum propter iiiftitiam, &promptum
Chrifti ftudium fuftinentes. Hi fiint qui beatam vitam
apprehenderunt. Si igitur ab his cogitationibus hunc
chorum pulchre formatum, & coronasinde contextas
inueniemus, omnibus plane conftabit, operam 8c medi-
tationem in hifee ratiombus collocatam, viam fecuram,
& tranfitüm,&gradum,& quo quis nomine appellee, ad
beatam vitam eue.
Paupertas in fpiritu,& non fa^ere^tPaulus ait,plus quam
oportet: fed [apere ai fo brktat em, quorumnam fît* nilï Iefu
paupertatem fçiehtium’, qui & natura, & conuidu cum
feiruis communicauit, cum eilet dominus : & fadus eft,ca-
ro, cum éfle t Deus: & diues elegitegeftatem, pertulitque.
ignôminiam rex gloriæ : 8c circumdudus'eft vindus, qui
:enusnôftrum vinculis foluit : accufàtiohem violatorum
legis in fe fiifcepit, qui legem impleturus vénérât; & iudinimpretiofiffimorum.
iadura nos contriftat, & memoria
eorum quas amifimus lacrymas elicit, hic difeimus
quantas diuitias cum in manibushaberemus, 8c liceret
retinere,nosproiecerimus:fiueconfcientiamult£einiqui-
tatisergatamftudiofumbenefadorem animam mordet,
&.macerat, hinemaxime manifeftum euadere queat,
quampr*clara ille erga nos manfiietudine, &humani-
täte vvffuus Üfiht:M qiuam viciffimnosaduerfusiliumfocordes
extiterimus. Primum enim e coelo defeendit vt qu*re-
ret, & vt cognatanos vocealloqui, & oeulisafpicere va-
leret, fecit: vtfiuegenere affinem diligimus, fiue optimum,
vtrumque ipfefit,fedilobusiftis,quaevbique amorem
conciliant, inipfo coeuntibus , plurimum ad amorem
noftrumallicieudum poffit. Deinde amicitiam au-
dürus,illudquöqueadiecit. Quoniam enim vnufquif-
que feipfum diligit, fimul naturx confortem diligit. Sed
quanto quis fibi , quam cuiüis'homini eftpropinquior*
tanto fe quam ilium amplius diligit. Vt ergo 8c hac ra-
tione meliorem lociim obtineret, quam eft diligi ( quod
tarnen eft fumme optabile) Scnequafi homophylogau-
deremus:fed.ficut ä nobis ipfis diligimur,itaipfe ab omnibus
diligipoflet, nonfatis habuithömophylusnofteref-
fe, eandemque naturam aflumpfiile; fed & corpus idem,
&fenguinem j &{piritum fiuim nobis communicat: &
ces pafliis eft,infanienri populo UPBaedis auido gratifi can- quod de amicis hyperbolica parosmia dicitur, hoc vere i-
tes>cuiomneiudiciumdedi{pater. Hxc, quem fäftumnon pfevnicuiquefibiadh^rentiumfit,alterego.
deprimant? ■ vf Iam vero fiille quidem tantopere nos qiuefiuit,nul-
Adhsc, fuperbiaabonis operibus( quando vifafue- lumque amiciris munus reliquit; fed 8c benefadorem,
rintexcellere)excitata,adiones Chriftimeditatus, feiet, | &fratremfe oftendit, nobifque pro nobis ipfis fiiit, &
nonfölum nihil fe magnum cum virtute praeftitifle; fed \ hoc non voluntate , neenutu folo, quo ccelum hocfecit,
neque ad fermtutis fine iuguma ceruicibusdeiiciendum fedfudoribus&laboribus, quod neutiquamilli conue-
quidquam praeftare potuifle, qui nec adeptam libertäH;j niebat, & angore, 8c contemptu, 8c plagis, & ad extre-
tem conferuare fartam tedam pötuerit. Ille enim fen- ! mummorte, nos.autem non folum gratis erga tam mul-
guine fuo nos emit, ita magnoacqpifitamhbertatem tis modis propitium nobis ac beneuolum oblitifumus:
nobis donauit. Quis porro-.liberatorum in his quaeac- ■ feditainfuperftolidifumusVvt ils inhaereamus, qineille
cepit permanfit, fpiritualefque diuitias yfque ad finem ä odit, & ä quibus nps auocat, fife Compledamur; & ad
praedonibus tutas retinuit* ac norihanernagnamfendi- qu£ehortatiir,^i*c fugiamus, adeoque neferienosgeri-
moniam fuam reputauit, leiiiaaduerfusgratiampeccare ? mus, quae non fernenta, quas non lacrymas meremur ?
In qtio igitur nobis male confciis licebit gloriari, quibus t Qui alia quidem aliquo numero & loco dueimus, Salua-
propria virtusipfe propter feipfam ad nihil eft vtilis l In toremautem ; &beneficiaeiusdcfpicimus ,quafieaada-
quafiquid ineft boni , Deus id abfque laborenoftro in- 4 iospertinea|it,& nonpro nobisineffabilisillaprouiden-
didit. Ac neque ipfas extrinfedis feltem diuitias nqhis tiä fufeepta fit. Et fiimiharibus quidem, noftrique ftudonatas,
inanimati thefeuri inftar tuto feruare cbntigit,
adeo nequam fumus. Pöftnouam enim creaturam, & fe-
pulturamin aqua, 8cmenfem ignis plenam vfque eoad
virtutem imbecilles reperiuntur etiam fepientiffimi homines,
vt illis fecra menfe crebro fit opus, & fenguinè
purgatorió, & fiiperna manu, ne in extremam improbi-
tâtempræcipitent. Ët horum teftés fiint non obfeuri» qui
pró honefto 8c virtute quemuis laborém aggreffi, poft-
modum omnia nefanda committere fiint aufi.^jui mon-
tibüsfe mandaucrant, &dmnem tumultum, vitamqué
communem ceu peftesfugerant, vt Deofoli vacarent, &
omnia fenditatis officia ( quantum in hominefitumeft j
cum laude expleuerant, vt 8c omnium maxima apud
Deum poflènt, quia paülum de fpe erga ipfiim remife-
rànt,nec amplius omniailli fincere committebant,in pri-
mis/nefandaperpetrarunt, 8c improbitati nihil reliquife-
ceriint. In quo igitur etferemUr ? In rede fadis î atqui
nihil eximiumfecimus. In magnis noftris ? Atqui noftra
non fiint. An quia.feruaufmus quæ accepimus? Immo
prodidimus. Scd fîgnaculum'Chrifti ferimüs^ At hoc i-
pfiim fignaculum fie non ferimus ; fuperbis enim nihil
cumillönegorij, quimitisett, érhumilùcorde. Etcontin-
git propter huiufmodi cogitationes fuperbiam ipfam in
fe corruere, & vtrinque morfeum euaîlefeere. Siuee-
nim fapimus, quæ oporttt, non magnum fepimus : fiue
magnum fepimus, hoc ipfo Çhriftum procul ab-
eflè à nobis fentientes, 8c nos nullius pretij éflè, intelligentes,
fiiper nobis ipfis , vtabïedis , nihil egregium fe-?
piemus. - •
Quin etiain fequitur vt lugeant, & fleant, qui Chrifti
ada meditantur. Si quis fecum reputet'videliçet, quæ
pro feinte noftra, nouo & inaudito modo geffit; & quanta
fit ignauia noftra, quique nos tenet fomnus, Siueediofis
vt ad vfiim necefläria rie defin t, ad officium ipeda-
re arbitramur. Quin etiam verbis, operibus 8c artibus o-
mnibus, & Omnibus in vita requifitis, feu arandum., feu
mili tandum fit, feu aliqui d per nos ipfos agendum, vbi-
que«quitati confulimus, &oblatam occafionem liben-
terarripimus,& omnino, confiietum,«quum,iuftum, 8c
huiufmodi nominä vbique& multum inore noftro ver-
fentur.folum autem de iis.qu^ vere noftra funt,quo pado
;eavt decet cuftodiamus, & per qua nobifinetipfis quod
iuftum eftreddamus, fbllicitudine nulla tangimur, quo-
dammodo cateris omnibus indigniöres nos ducentes. Si
non aliud, feltem ad rerum nouitatem conuerteremur,
qua omnia concuffit, & traduxit,in qua qua fuper ccelos
erantjima terravideru n t: terra autem fiipra ipfum ccelum
afeendit. Et vindusquidem eft communis mijndi tyran-
nus.qui vindierant,eius caput coneulcant.EtDeusgefta-
re corpus vifiis eft, idqueplagis & yulneribus cedens, 8c.
fenguinem , quem in cruce profudit., Praterea, corpus
mortuum hominis, terra folum qoncuffit, & mortuos
excitauit. Quorum munuf aliud riullum erat ; nifi Do-a
minum agnplcere, & e terra refurgere, 8$ ccelum refpice-
re: qui poftquam hac feda funt, adhuc dormiunt, & tan-
quam ftatua ä tonitribus n ihil afficiun tur ,quo non mife-
riores ? ;f ,
Quomodo autem hon iuftum eft, vniuerfiim vita Ipa*-
tiumTudus tenipus exiftimare i Qua enim flemus, obfe-
cro ?Morbum ? Anveröinriobis nöh agrotat, quod eft
praftantiffimum ? Paupertatem ? A tqui peius ifta, quam
pauperesipfi eonfli,damur,quatö hic magis necefläria, 88
multo mefioresfimt diuitia. Etpäupertas quide neceflä-
rio cum pr^fentivita definit:hanc autem ealamitate mors
tollere.no poteft:quin potius, vt nobis longeignominip-
fiorfitin futurp, neeefle eft. Sed infenia eft miferabilis.
QHid!