Reinertu
Pfal.62.
Di cere quod Diabolus non afficiatanimam dulcedi-
ne, eft mentitiin do&rinaveritatis. Augnftinus elicit;Im-
m'tfcentfefaporibus & fanguini, vt dulcedtne ajficantur. Dicere,
quod communicans, quandoad communionem vadit,
Deumad Deumportai, Pelagij hsrefiseft. Dicere, quod
mater quandoque puerorum yirgo poftic elle, hxrefis eft
Iouiniani.
Omnes ifti prædi&i hxretici, quocunque nomine cen-
feantuiyeorumque fiautores, receptatores, defenfores,
& ip forum erroribus & falfillimis opinionibus crcden-
tes , deleantur delibrovtuentium , & cum iufiis non[criban-
L E C T O R I.
A Bfurdiffimos errores, quos hie Catalogus
continet , Reineirufque in fuo Opufculo
commémorât, copiofiflîme refellit F. Moneta,
in libro fuo contra Waldenfes , quern nunc ex
mçmbranis minutiflimo, & vix, nifilynceisocu-
lis , viilbili Charadere exararis, exferibendum cu-
rauimus: nee publico inuidebimus, fi otium rele-
gendi & recognofcpndi obtingat.
PETRI DE PILICHDORF
S A C R Æ T H E O L O G 1 Æ
P R O F E S SO R 1S
C O N T R A S E C T e A ç J t C
W a ld e n fiu m .
NV NC PRIMVM E X T EN E B R IS IN
lu cem ad è r tu s. Studio I a c o s i G r e t s e r i So-
cie tads Ie fu T h e o l ogi.
L E C T O R I.
Vo habebam Exemplarta calamo ex ar at o.
buiuslibri:fedinneutro apparebat 'cAu-
£lor. Tandem cumiamopus hocfubpralo
ƒverfaretur, venit ad me Codex manuferi-
ptus, tnquo nomen Aticloris prodeb 'atur. Si quaras,
1 vndehicmiht Codex ? Audi. Ex Celebri & Peruetu-
fio Bauaria CMonaßeno Tegernfecnfi : beneficio Ad-
modum Reuerendi & Religiofijßmi in Chrifto Patris
acDomini P av l i , loeiillitu Abbatis vigilantijftmi.
Ex quo Codice non tantum Autiorem httius difeuta-
tionis eruimtu, fed & aUqua loca aliorum exempla-
rium fuppleuimus , & luculentum infuper Auóta-
rium adiecimus : quod in duobus Codicibus, qutbtu
vtebamur, non exftabat. Infiriptiones Capitum
défunt in manuferipto Tegernfeenf : fe d inaliisquos
feecuti feimus, leguntur. Vale , & op er am neftram
boni confie : qui duptici modo Hareticos noftra ata-
tis oppugnandos cenfimus : alter o t edendUproprits:
alt er o : pub lie an dis aliénés, v t ita qui uis Scriptor
de thefeauro fuo noua & vetera
p ro f er at.
T R A C T A T E S
PE TRI DE P I L I CHDORF
CONTRA HiE-
R E S I N W A L D E N -
S I VM.
Vro dormirent homines , venit inimicuse-
ius, & fuper femi nauit zizania in medio tri-
tici. Matth. 13. LicetDominus& faluatornoßer
lefus Chrißusjerinimictm hominis bonumfernen
inagrofeminatis, diabolum intelligat, quem et-
iam hominis nomineinipfaparaboladefignat3quia tarnen,ficut
Chrißus omnium bonorum caput efi, itaetram'diabolusmalomin:
poteßnon incongrue per inimicum defignari quilibet adtterfarius
virtutum; quietiam Sathdn meritb vocatur. Maximevero inimi-
cifunt, qui omnium virtutum fundamentum ; qUod eßftdes Gbri-
fit and, impUgnare conantur .ficutfunt b&refiarcba ; quiPrflatis
-Eccleßd, veltit hominibusrationabiliter&humane viueredeben-
tibusÄncorporenegligentiadormientibusjllaspauculdSt&vtinam
non multas oui.ulas rapiunt, inßciunt&furantur.
Et licet vitrij variarum feäarüm & hareftim hareßarcha,&er-
rorum Magißri interfanäam Ecclefiatn reperiantur : Specialiter
tarnen contra illos infurgendum& vigilandum, deqttibus apertif-
fime cohßai, quod maiorem \numerum c hrißifideliumfimpltcium
afidei orthodox* abdücunt infallibili veritate. Inter quos nofiris
temporibus hareßarcbaßettaVValdenfium hareticorum plurirnam
Cbrißifidelium multitudinemfmsperuerfisdoännis,fub quibuf- -
damßmulatafanäitatis dulcedinibus error um veneno mortiferö.
*-lethäliterinfecerunt; quorum quidem maluseßortus}peiorpro-
greffus,&exituspeßimus.
C a p .
Nota ortum & originem hareticorum Waldenfium.
O Rtus&origo "Waldenfium hxreticorum täliseft:
licet iniquitatis filij coram fimplicibus mentiantur,
dicentes , fedam eorum durafle a temporibus Sylueftri
Papse, quando videlicet Ecclefia ccepithabere proprias
po(Ieftiones;hochzrefiarchsreputant non licere; cum
Apoftoli Chrifti fine proprio iufii fint viüere , Matth. 10.
[ Nolitepoßidereaurum>neque argentum, &c.Refpondet Ecclefia
, quod idem Dominiis lefus Chriftus , qui quandiu
I manfit in terrjs corporah prsefentia, in corpore mörtali,
dixit ad difeipulos vetbum prsmiflum. Ipfe tempore re-
i cefliis, & (eparationis ab eis, dixit Luc. z 2. Quando miß
vosßneftcculo&pera, & calciamentis, nun quid aliquid defuit
Vobis? Et cum difeipulirefpondiflent; nihil,Dominusad-
iunxii:Sednunc, quihabetfacculumtollat, fimiliter&peram
Quod prius pröhibuit, poftea coneellit. Ideo licet Prtela-
tis Ecclefiaftieis habere proprium | ad defendendam Ec-
clefiam contra hasreticos, & alios iniuriofos. Vnde Pa-
ter ad filium in P(al.2. Films metis estii, ego hodie genui te. Po-
ßulaame, &dabo tibigentes bareditarem tuam. Ex hoc c-
nimvocantur poflefliones Ecclefia: patrimonium Chrifti:’
Item, tempore primitiuaeEcclefise, nonlblum Apofto-
livelClerici , fed eciam omn.es Chriftiani tarn Clerici,
quam Laici habebantomniacommunia; necquifquameorum
, quipoßidebat, aliquid fuum ejfe dicebat, V t habetur A d .
f. Quaproptet etiam Ananias &Saphira, qui fraudeni fe-
cetuntde precioagri venditi correpti fimtil & mortui
funt. Siergopofteftioproprij damnaret Ecclefiam, tune
etiam omnes credentes hsrefiarcharum Waldenfium
damnarentur: ficut & in veritate cum fuis Magi ftris,nifi
conuetfi ad fidem Catholicam fu erint,damnati funt,non
expofleffioneproprietatiSjfedexvitiohaetefis. Mention-’
turergo, quod' ex tempore Sylueftri Paps fedae eorum
durauerint.
Vnde notandum quod fere odingentis anibis poft
Papam Sylueftrum, tempore Ihnocennj Pap's II. in ciiii-:
*In M. s
Diffcnfi
titulus efi
Oblationes
contra bt,
rcticosWn
denfium.
M.S.Nicr
lainiu.oi
uiatkr.es
facts. Sen
pfftrscott
errores Ba
dens.
Matth. 13
Nie .ficut
ftribitur.
Fv/c.motca
fiter.
H
Pfalz.
Actor. 5.
Coffra VVatdenfei.
taxe Walden,quaeînfinibiisFrancis*fitaeft,fuit quidam
]XlI.c*p.ï
Petrus
VVaWus
|ab oppHo
jVValais, j
[fitoipMar;
IchîaGalliç
! *Cod, Te-
'gern, ver- ;
lusAlama
iniam. 'J
♦C.T-QS1
Jdiâuserat
jloanhcsdi
!Lugiuno,
àqup etiâ
feflariivo
cabantur
iPauperes
J deXugdu*
no. ■ ’
{"KM. S.S.
! Nie. raan-
dauir.
B
ftM.S.S.':
A'fc.fuorü.
ciuis diues, qui velipfe legit,vel audiuïe-, Dominum di-)
xifle cuidam adolefcenti, Matth. 19. Si visperfefttu ej[e,vade
& vende omnia, qua babes,&dapauperibtts. Etcumille triftis^
abiffèt,eo,quoddiuesfuerar, multas poiïèffiones habens,
dixit D o minusj^MW dûtes difficile intrabit in regnum color um.
Et iteruro : Multofacilius efi camelum per for amen acus tranfire,
quant diuitem intrare in regnum.calorum. Et poft pauca,dixit
Petrus Domino ; Eue nos reliquimus omnia,&fccuti fumus te.
Putabat ille Petrus Waldenfis ; cum hanc audiret,aut le-
geretlcripturam , quod vita Apoftolicaiam non effet in
terra, Vnde, cogitabateaminnouare; 6comnibus ven-
dit is, ÔC pauperibus datis, cçepit vicam pauperem ducere :
quod videntes quidam alii, cordé compundi func, 6c fe-
. certtnt fimiliter. Inter quos prsdido Petro quidam fe ad-
îunxit.quididuseratjIoanneSjôceratdeLugduno. .
; Cum aucem diuin paupercace fteciffmt, in.çeperunt
cogitare, quod etiam ApoftoliChrifti non folumerant
pauperes, imo etiam prxdicatores, cceperunt6cipfiprs-
dicare Verbum Dei. Quod,poftquatoad lèdemApofto-
licàm perùeniflçc,* mandat Dominf^poftolicüs,quod
ceflarcntjcumplsdicatio VcrbiDei rudibusôc illiteratis
nonconueniat : ipfinolueruncobedire; quafihocRo-
mâna Curia ex inUidiaprohiberer. Quo comperto j Ecclefia
excomtnunicauiteos: Etipfireliftentescontuma-
citer ab Ecclefia condemnati lune. Et qüiaiam in palam
prxdicare non prgfumébant,ôccultefaltem prçdicabanr.
VndeinoftiumClêricôrumôcveriSacerdotii exantiquis
eiroribus veteranorym h rreticovum, 6c fuperadditis no-
uis 6c datnnofis articul is, inceperunt,folis cxcep tis Sacra-
menris , omniadeftruere &condémnaré, ôcreprobare*
per quæ Clerus , vel ut pia mater, filioscongregat , ficut
gallina congrcgat pullos fuos fub alis. Quorum errores*
cum luis aliqualibus reprobatio nib us in feqUentibus ap-
pareb.unt. •
Cum aiitem longo tempore furtiue prsdicarent tali-
ter, & multos (lib prstenfa fan ditatis apparentiiimula-
tione;à.fideliumcoiwmunione, adfuamtedam adduce-
rent,cogitabant inutiles elle ipforumprsdicationes, nifi
çtiam fcrutarentur çonfeientias credentium * ipforum
per eonfefliônes. Tandem poft fuccelfum temporis in-
cepérunt confeffiones audite, poenirentiasiniungere, 6c
à peccatis abfoluere. Et quia creden tes ipforum viderunt,
6cquotidiè vident, eos exteriori fanditate pollere; Sa-
cerdotes vçrb Ecclefîæquam plurimos,vitiis, proh dolor,
6c maxime carnalibus,infiftere; credunc,fe melius per eos
a peccatisabfcftui pofte,quam pc'r facerdotes Ecclefis. Et
nifi diuina dementia dignatafuerit Prælatis Ecclefis ma-
ioreminfpirarevigilantiam, timendumeft, ne forte majorera
fibiadhuc vfurpentpoteftatem.Nam nouitercom-
pertum eft, quod quidam,hsrefiarcha, lieer fuerit purus
L^icus,corpus Chrifti,vt fibi videbatur,confeceric, 8c fc-
.ipfum,8çqupfdam complices communicauerit,licet fue-
rit fuper ho c ab aliis hærefiarchis aliqualiter redargutus.
Ç A ç. I I .
Defideivnitate & identitate.
ADretorquendum igitur, repugnandum*refarcien-
dum ôcreprobandumipforum erroneosarciculos,
eft ptimo notandum,quodfidesvna, eft omnium cledo-
rum tam prscedenciùmChriftiaduencura, quam fequen-
tium. Vnde qui præcedebant, 8cqui feqüebantur, cla-
mabant : ofahnafilioDauid, Matth. 21.’ Dehis,quiprxce-
debant Chrifti aduentum, pulchre diçit Pau 1 us ad Hebr.
n . De Abel, Enoch,Noe, Abraham, Sara,Ifaac,Iacob:
Iofeph, Mdy fe, Raab, Gedeon, Baruch, Sampfon,Ieph-
the, Dauid; 6cSamue,l, 6c aliisProphetis, quibus omnibus
vnafideserat : qui ranca * qusibiponuntur, funtâ
tione.fidéi orthodoxs ; qui êtiatn fei^fum ad hoc miftu'm J g
dicic Luc. 4 Quta&aliisciuitatibui epoftetme èuangeli^are 'tue. 4.
regnum Dei; quia ideo miffus fum.
Domino confecuti. Poft quos interra vifus ejl, & cum ho-
minibMconuejfamefiiïievnigcnknsDciAiiuS, mundiSal-
uator Dominas no.fter IefusChriftus; qui prius pérora
nunciorum legationem fecit ; poftea ipfe n u n dus à Pâtre
milfus eft, ÔC ore fuo ofcularus eft fponfam fuam prsdica-
Biblioth.Vet.Pat.Tom.u...
Matth. 18.
F ? ]
C a i . Ï I I .
De continuationefidei.
T quia nondecebat ipfum noftrs mortalitatis defe-
dibusperpétimfubiacere;quia per mortem fuam no-
ftres venir curare defeôlusôclanguôres, inftituic eiufdem
vnicxfuxfideiPrsdicacores Àpoftolos * 6c poftea magnum
ilium gentium do&orem B. Paulüm. Quibus, in-
quani, Apoftolisnon volebat Chriftus omnia credenda
in fiiis prædicationibus innotelcerej fed multaferuauit |
aduentui Spiritus fan&i. Ioan. 16. Adhuc multa babcovo- ioan. \6.
bis dicere, fed nonpotefiisportaremodo. Cumautemvenerit{Spi-
ritusVéritatis) ille, vosdocebitomnemVeritâtem : Sedquia
Chriftuis Ô^Spiritus eius,qui eft ipfe Spiritus fan&us, non
dico de ilia éius anima rationali, non folum cum difeipu-
lis , verum etiam cum omnibus Chrifti fidelibus manerè
dignatus eft. Matthi vltim;- Et eue, ego vobifeum fum omni-
busdiebusyvfqueadconfummationemftculi. ÈtMatth.18 Vbi
funt duo vel trescongregàtiinnomine meo,ibifum in medio eoriim.
C a p . IV .
I De perpetuitatè fidei. -
I Deo eadem fides * quaiprsfigurataèftin Patriarchis,
prxnunciatain Propherisjprsdicata a Chrifto öedifci-
puIis,hodiei8cinsuum,prsdicaturab Eccléfis Do&ori-
bus6cPrsdicatoribuSi Vndecoricludendum,quodvnl-
ca eft fides Catholica omnium Eleófcorum Dei, 6c non eft
alia,qux fcilicet manfüta éft, vfquè ad finem fsculi,vbi fide
euacüata, videbitur DeusDéorum in Sioti ab eleókis facie
adfaciem, Luc.22. dicitDominusPetrö; Egoautemroga-
uiprotePetre,vtnondeficïatfidestua. EtLuc.'i. Etregni cïtts,
fcilicet Chrifti,non erisfinis. Et Daniel. 4. Poteflas empote-
flasfempitema, & regnum eius in generationem & generationem.
C A p. V.
Vndeprius Waldenfisordinatusfuerit }
O Efpondeas ergo Waldenfis hxretree, fi facerdbtium
X\.Apoftolicum ablatum eft tempore Paps Silücftri,
ficütmentiturtibiiniqöitas tua; quisergo ordinauitpri-
mum V Valdenfem in facerdorem,cum nullum fuerit ali-
udfacerdotium in mund o verum, nifiillud Chrifti fecuri-
dumordinemMelchifedechiVel ergo dices,quod te or-
'dinaueritiacerdos Iudsus,vel Paganus*vel Chriftianus;
Vel,Deus, vnde tibi ergo nomen Chriftiani; cum nemo
•nihil der, quod non habet ? Si Chriftianus, 6c quis potuit
•fuifle, cum tu mentiaris fiiblatum fuifte fac'erdotium ? Si
Deus.- oftende per figna. Sed nöh credis hodic in ECcle-
fia fieri figna. Ergo non poteris oftendere per figna^quja
nemo approbatie per hoc,quod impugnat.
\ Qnodautem opottéat te probate per figna, probatur;
quia,tu eredis te vices gerereApoftolorum; Etillisdedic
Saluator, fignafacëre. Nëc quidem voluit hoceftedonum
illi magno luo Bap rifts ïoanni. loan, io , Quia loan-
Atès quidem fignumfecit nullum. Signa ergo facere, fuiteui-
dens fignum Apoftolorum : imo etiam Iuds peffimi :
quem etiam Dominus non excepit, cum difcipulis dixit
Matth. 10. Infirmoscurate, mortuosfufeitate, leprofosmandate,
damoneseiicite. Rélinquitur ergo quod fis ordinatiis 8c
miffus a diabolo. Vos expatre Diaboloefiis, loan. 8. Men-
dacesihomicidispeiores;furès: quinonvenitisnifivtfu-
remihi,maiftetis,8C perdatis. loan.ió. Quptquotveherunt;,
fcilicetnonlegitime mifli,furesfunt&latrones. Non eftis
paftores boni, qui relinquitisérédentes veftros,8cfugitis
ab eis, 6c rion’paretis*quia loan. 3. dicitur-j Qui maleagit,
odittucem. Si vero tu temetipfum elegifti; hoe fineDia-
D d bolo